(اهدناالصراط المستقیم ):هدایت یعنی دلالت یاراهنمایی و صراط همان طریق ، راه یاسبیل است و سبیل واحد نیست ،بلکه متعدد است ،پس دراین مقام یک طریق مستقیم داریم و طرق متعددی غیرازآن . [ نظرات / امتیازها ]

در آیه قبل از خداوند طلب مدد داشتیم و بعد در این آیه از او میخواهیم که کمک کند و ما را به راه راست هدایت کند. از این دو آیه استنباط می شود که فقط خداوند می تواند انسان را به راه راست هدایت کند. [ نظرات / امتیازها ]

در معناى «اهْدِنَا» ما را هدایت فرما این وجوه گفته شده است:
1- پایدارى بر دین حق‏
ما را بر دین حق ثابت قدم و پایدار کن و اگر چه خداوند با لطف خود همه مردم را هدایت نموده است ولى گاهى انسان دچار لغزش شده و افکار باطلى بر دل و قلبش خطور میکند بنا بر این بجا است که از خدا بخواهد او را بر دین حق استوار بدارد و روشنى بیشترى باو دهد که سبب استقامت و پایداریش گردد همانطور که خدا میفرماید:
«وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدىً» «3» (کسانى که هدایت و روشنى یافته‏اند هدایتشان را افزون کند) در استعمالات مردم هم نظیرش زیاد دیده میشود مثلًا کسى که مشغول‏خوردن است و دیگرى باو رسیده میگوید: بخور یعنى ادامه بده.
2- پاداش و جزاء
بما پاداش راه راست و دین حق را عنایت کن نظیر آیه کریمه «یَهْدِیهِمْ رَبُّهُمْ بِإِیمانِهِمْ» «1» (خداوند به آنان بسبب ایمانشان پاداش میدهد) بنا بر این معناى «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ» این است که ما را به بهشت که پاداش ما است هدایت فرما مؤید این وجه است آیه کریمه «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا» «2»
3- براى آینده‏
ما را در آینده عمرمان نیز براه راست هدایت فرما همانطور که در گذشته هدایت فرمودى‏
. خواستن آنچه هست!
باضافه- گاهى ممکن است دعا براى چیزى باشد که حاصل است مانند آیه کریمه «رَبِّ احْکُمْ بِالْحَقِّ» (خدایا بحق حکم فرما) و معلوم است که خدا بجز حق حکم نمیکند. یا قرآن از زبان ابراهیم میگوید. «وَ لا تُخْزِنِی یَوْمَ یُبْعَثُونَ» «3» (روزى که کسان بر انگیخته میشوند مرا خوار مگردان) که بر فرض هم نمیخواست خدا او را خوار نمیکرد.
و همانطور که گفتیم خود خواستن و دعا عبادت و انقطاع بسوى خدا از خلق است و احیاناً فائده و مصلحت دیگرى نیز ممکن است در همین خواستن نهفته باشد همانطور که ما با اعتقاد به یگانگى خدا و منزّه بودنش از همه عیوب اذکارى را چون:
لا اله إلّا اْللَّه، الْحَمْدُ لِلَّه، وَ سُبحانَ اْللَّه مى‏گوییم.
و نیز امکان دارد که چیزهایى براى ما در صورت سؤال و در خواست داراى مصلحت بوده و بدون آن مصلحت نداشته باشد و خدا ما را براه راست قبلًا هدایت‏فرموده زیرا میدانست که ما از او در خواست خواهیم کرد. [ نظرات / امتیازها ]

صراط مستقیم چیست؟
صراط مستقیم (راه راست) را باین چند امر معنا کرده‏اند:
1- «کتاب خدا» قرآن که از رسول اکرم صلى اللَّه علیه و آله و على علیه السلام و از ابن مسعود نیز این معنا نقل شده است.
2- «اسلام» از جابر و ابن عباس.
3- دینى که جز آن پذیرفته نیست. محمّد بن حنفیه میگوید صراط مستقیم آن دینى است که خدا غیر از آن را از بندگان نمى‏پذیرد.
4- پیامبر و ائمه علیهم السلام- که در روایات همین معنى وارد شده است.
و حق آن است که «صراط مستقیم» معنایى عام و وسیع دارد که همه اینها را شامل میگردد و دینى که خدا بدان امر کرده از توحید و عدل و ولایت کسانى که اطاعتشان را واجب دانسته مصداق آن است. [ نظرات / امتیازها ]

خداوند در قران برای نوع بشر بلکه برای تمامی مخلوقات خود راهی معرفی کرده که از ان راه به سوی پروردگارشان سیر میکنند ودر خصوص انسان فرمود(ای انسان به درستی که تو تلاش میکنی به سوی پروردگارت تلاشی که منتهی به ملاقات خداوتد میشود)سوره انشقاق ایه 6 [ نظرات / امتیازها ]

صراط مستقیم

الف) کلمه «صراط» در لغت، به معناى «طریق و سبیل» آمده است، امّا از نظر عرف و اصطلاح قرآن کریم، به معناى «خداپرستى و دین حق و پاى بند بودن به دستورهاى خداوند متعال» است. در آیه صدوشصتویک سوره انعام، به این معنا اشاره شده است. چون راه مستقیم همیشه یک راه بیشتر نیست.

بنابراین، «صراط مستقیم»، همان دین و آیین الهى در جنبه هاى عقیدتى و عملى است و به همین دلیل، نزدیک ترین راه ارتباط با خدا است. در این که بعضى مفسران «صراط مستقیم» را به اسلام، یا قرآن، یا پیامبر و امامان(علیهم السلام) معنا کرده اند، باید گفت: بازگشت همه این معانى به همان دین و آیین الهى در جنبه هاى اعتقادى و عملى است.

پیامبراکرم(صلى الله علیه وآله) فرموده است: صراط مستقیم، راه پیامبران است; همانان اند که مشمول نعمت هاى الهى شده اند.در روایات دیگر، صراط مستقیم، امیرالمؤمنین على(علیه السلام) یا شناخت امام(علیه السلام)شمرد شده است.

بازگشت همه اینها، دعوت به همان دین و آیین الهى است. اگر در این عالم، به راه راست نبوّت و طریق مستقیم ولایت، قدم زده باشیم و از جاده ولایت على بن ابى طالب(علیه السلام) انحراف و لغزش پیدا نکرده باشیم، در گذشتن از پل صراط در آخرت مشکلى نخواهیم داشت. در زیارت جامعه آمده است: (أنتم السبیل الأعظم و الصراط الأقوم); شمایید راه بزرگ و استوار خدا.

بنابراین، هر کس در این دنیا، در صراط ایشان قرار بگیرد و استقامت داشته باشد و پایش نلرزد، در آخرت نیز نخواهد لغزید و مانند برق جهنده، از آن مى گذرد. اگر در این عالم، مستقیم حرکت کنیم، از پل صراط آخرت هم، مستقیم عبور مى کنیم و به چپ یا راست ـ که افتادن به هلاکت و جهنّم است ـ متمایل نمى شویم.

ب) تقاضا و طلب کردن هدایت و بر «صراط مستقیم» بودن، از طرف مؤمنان و حتّى پیامبران و امامان(علیهم السلام)تحصیل حاصل نیست، زیرا:

اولا: «صراط مستقیم» و آیین حق الهى، مراتب و درجاتى دارد که همه افراد، در پیمودن این درجات، یک سان نیستند; به عبارتى دیگر، «صراط مستقیم»، امرى نسبى است.

بنابراین، انسان، هر مقدار از این درجات را طى کند، باز هم، درجات بالاتر و والاترى وجود دارد که انسان با ایمان، از خدا مى خواهد تا او را به آن درجات هدایت کند.

ثانیاً: براى انسان ها ]غیر از معصومان(علیهم السلام)[ هر لحظه، بیم لغزش و انحراف در این مسیر هدایت، وجود دارد; به همین سبب انسان ها، باید خود را در اختیار پروردگار بگذارند و تقاضا کنند، که آنان را در راه راست ثابت قدم نگه دارد.

انسان، لحظه به لحظه، نیازمندِ دریافت هدایت است، زیرا در مسیر معنوى ارتباط با خداوند متعال، حتماً در طول زمان، موانعى مانند: کژى ها، ظلم ها، ناپاکى ها و ...، ایجاد خواهد شد و پیوندش را از آن منبع هدایت، قطع خواهد کرد و همانْ لحظه انحراف از صراط مستقیم خواهد بود. پس ما با گفتن: (اهدنا الصراط المستقیم) از خدا طلب مى کنیم که این موانع پیش نیاید و ما بر صراط مستقیم ثابت بمانیم.

ثالثاً: چون هدایت، همان پیمودن طریق نامحدود تکامل است و انسان، به تدریج مراحل نقصان را در آن، پشت سر مى گذارد، بنابراین جاى تعجّب نیست که حتّى پیامبران و امامان معصوم (علیهم السلام) نیز از خدا، تقاضاى هدایت در «صراط مستقیم» را بکنند، چون تنها خداوند متعال، کمال مطلق است و غیر او، همه، در مسیر تکامل هستند، پس چه مانع دارد که آنان نیز درجات بالاترى را از خداوند متعال تقاضا بکنند؟

[ نظرات / امتیازها ]

«صراط» به معنی طریق است و در اصل ، به معنی بلعیدن آمده ومناسبت آن با مفهوم طریق آن است که صراط، طریقی است که رونده خود را چنان در کام خود فرو می برد که امکان هر نوع انحراف و خروج را منتفی می سازد. صراط مستقیم همان آیین الهی است «. . . هَدانی رَبّی صِراطٍ مُستَقیمٍ دینًا قِیَمًا » (انعام(/161) یعنی خدایم مرا به راه راست هدایت کرد که همان دین استوار و آیین حنیف ابراهیم است. وآیین الهی همان دین اسلام است.« اِنَّ الدّینَ عِندَ اللهِ الاِسلامُ » (آل عمران/16) . و همان بندگی خالص خدا صراط مستقیم است « وَاَنِ اعبُدُونی هذا صِراطٌ مُستَقیمٌ » (یس/ 61)؛ و تنها بندگی من کنید ، این است راه راست.
« مستقیم» یعنی راه راست، و نیز به معنی چیزی که روی پای خود ایستاده و بر اوضاع مسلط است . پس صراط مستقیم ، امن ترین راه به سوی خدا می باشد که رهروش را به مقصد می رساند. در قرآن کریم ، «سبیل» به صورت جمع آمده است «سبل» ، ولی «صراط» مفرد استعمال شده است . باید گفت فقط کسی در صراط مستقیم است که سُبُل را طی کرده باشد . کسی که زکات می دهد ، در یکی از راه های فرعی (سُبُل) گام نهاده است ، وچون جهاد می کند ، در سبیل جهاد قدم برداشته ، و چون نماز می خواند در سبیل دیگری است . بنابراین انسان کامل کسی است که تمام سُبُل را طی کرده است. به این جهت است که نمازگزار که در سبیل نماز است ، از خدا می خواهد او را به صراط مستقیم که جامع تمام سُبُل می باشد، هدایت کند. [ نظرات / امتیازها ]

ما را به راه راست هدایت کن.

1 - درخواست هدایت به صراط مستقیم، مهمترین خواسته انسان عارف به مقام الهى است.

الحمد للّه ... إیاک نستعین. إهدنا الصرط المستقیم

چنانچه «اهدنا الصراط المستقیم» در ارتباط با «الحمد للّه رب العالمین ...» ملاحظه شود، حاوى این پیام است که انسان پس از شناخت خدا هدفش سلوک در صراط مستقیم خواهد بود; یعنى، همان راهى که خداوند منتهى الیه آن است.

2 - لزوم دعا به درگاه الهى براى دستیابى به صراط مستقیم

إهدنا الصرط المستقیم

3 - ستایش خدا و اظهار عبودیت به درگاه او از آداب دعاست.

الحمد للّه رب العلمین ... إهدنا الصرط المستقیم

از اینکه دعا به درگاه خدا و درخواست از او (اهدنا الصراط المستقیم)، پس از حمد و ستایش الهى و اظهار عبودیت در پیشگاه وى ذکر شده، مى توان به برداشت فوق دست یافت.

4 - انسان همواره نیازمند هدایتهاى الهى است.

إهدنا الصرط المستقیم

5 - درخواست هدایت به «صراط مستقیم» شایسته ترین مورد براى استعانت از خدا

إیاک نستعین. إهدنا الصرط المستقیم

اگر «اهدنا...» در ارتباط با «إیاک نستعین» در نظر گرفته شود، بیانگر این معناست که هدایت به صراط مستقیم بالاترین موردى است که آدمى در نایل شدن به آن، نیازمند یارى خداوند مى باشد.

6 - انسان بدون یارى شدن از جانب خدا، از راهیابى به صراط مستقیم ناتوان است.

إهدنا الصرط المستقیم

7 - یکتاپرستى و تنها از خدا یارى جستن، «صراط مستقیم» است.

إیاک نعبد و إیاک نستعین. إهدنا الصرط المستقیم

«ال» در «الصراط» مى تواند عهد ذکرى بوده و اشاره به حقایقى باشد که در آیات پیشین مطرح شده، و از آنهاست یکتاپرستى و تنها از خدا استعانت جستن.

8 - ایمان به خدا و صفاتش، «صراط مستقیم» است.

الحمد للّه رب العلمین ... إهدنا الصرط المستقیم

از حقایقى که «الصراط المستقیم» مى تواند به آنهااشاره داشته باشد، ایمان به خدا و ربوبیت او و ... است که از «الحمد للّه» تا «مالک یوم الدین» به دست مى آید.

9 - هدایت همگان به صراط مستقیم، آرمان انسان موحد است.

إهدنا الصرط المستقیم

به کارگیرى «اهدنا» (ما را هدایت کن) به جاى «اهدنى» (مرا هدایت کن) حاوى نکته اى است که در برداشت فوق آمده است.

10 - هدایت داراى مراتب و مراحل بسیارى است.

إهدنا الصرط المستقیم

وقوع «اهدنا» پس از آیات گذشته، نشان مى دهد که درخواست کننده، انسانى هدایت یافته است. بنابراین باید گفت هدایت داراى مراحل بسیارى است تا صحیح باشد که: هر شخص راه یافته اى همچنان به صورت جدى تقاضاى هدایت داشته باشد.

11 - دعا به درگاه خدا، نقش مؤثرى در دستیابى به هدایت دارد.

إهدنا الصرط المستقیم

12 - از امام رضا (ع) روایت شده: «إهدنا الصراط المستقیم» إسترشاد لدینه و إعتصام بحبله و إستزادة فى المعرفة لربه عز و جل ...;(1)

... «إهدنا الصراط المستقیم» درخواست هدایت از خداوند به سوى دین او و چنگ زدن به ریسمان او و طلب مزید معرفت پروردگار عز و جل است ...».

13 - از امام صادق (ع) روایت شده که فرمود: «... «... الصراط المستقیم» صراط الأنبیاء و هم الذین أنعم اللّه علیهم;(2)

... «صراط المستقیم» راه انبیاست و آنانند که خداوند به آنها نعمت بخشیده است».

14 - «عن رسول اللّه (ص) أنه قال: [فى قول اللّه عز و جل] «إهدنا الصراط المستقیم» دین اللّه الذى نزل به جبرئیل (ع) على محمّد (ص)...;(3)

از رسول خدا (ص) روایت شده که [درباره سخن خداى عز و جل] «إهدنا الصراط المستقیم» فرمود: [مراد از صراط مستقیم] دین خداست که جبرئیل آن را برمحمّد (ص) نازل کرده است...».

15 - «عن رسول اللّه (ص) و عن على (ع) فى معنى «صراط المستقیم» انه کتاب اللّه;(4)

از رسول خدا (ص) و على (ع) روایت شده که مراد از «صراط المستقیم» کتاب خداست».

16 - از امام صادق (ع) روایت شده است که: «الصراط المستقیم» أمیرالمؤمنین على (ع);(5)

«صراط مستقیم» (راه) امیر المؤمنین على (ع) است. [ نظرات / امتیازها ]

هدایت، راهنمایى *با مهر و محبت و صلاح* است، و درباره مقصود خیر گفته مى‏شود. [ نظرات / امتیازها ]

صراط مستقیم

الف) کلمه «صراط» در لغت، به معناى «طریق و سبیل» آمده است، امّا از نظر عرف و اصطلاح قرآن کریم، به معناى «خداپرستى و دین حق و پاى بند بودن به دستورهاى خداوند متعال» است. در آیه صدوشصتویک سوره انعام، به این معنا اشاره شده است. چون راه مستقیم همیشه یک راه بیشتر نیست.

بنابراین، «صراط مستقیم»، همان دین و آیین الهى در جنبه هاى عقیدتى و عملى است و به همین دلیل، نزدیک ترین راه ارتباط با خدا است. در این که بعضى مفسران «صراط مستقیم» را به اسلام، یا قرآن، یا پیامبر و امامان(علیهم السلام) معنا کرده اند، باید گفت: بازگشت همه این معانى به همان دین و آیین الهى در جنبه هاى اعتقادى و عملى است.

پیامبراکرم(صلى الله علیه وآله) فرموده است: صراط مستقیم، راه پیامبران است; همانان اند که مشمول نعمت هاى الهى شده اند.در روایات دیگر، صراط مستقیم، امیرالمؤمنین على(علیه السلام) یا شناخت امام(علیه السلام)شمرد شده است.

بازگشت همه اینها، دعوت به همان دین و آیین الهى است. اگر در این عالم، به راه راست نبوّت و طریق مستقیم ولایت، قدم زده باشیم و از جاده ولایت على بن ابى طالب(علیه السلام) انحراف و لغزش پیدا نکرده باشیم، در گذشتن از پل صراط در آخرت مشکلى نخواهیم داشت. در زیارت جامعه آمده است: (أنتم السبیل الأعظم و الصراط الأقوم); شمایید راه بزرگ و استوار خدا.

بنابراین، هر کس در این دنیا، در صراط ایشان قرار بگیرد و استقامت داشته باشد و پایش نلرزد، در آخرت نیز نخواهد لغزید و مانند برق جهنده، از آن مى گذرد. اگر در این عالم، مستقیم حرکت کنیم، از پل صراط آخرت هم، مستقیم عبور مى کنیم و به چپ یا راست ـ که افتادن به هلاکت و جهنّم است ـ متمایل نمى شویم.

ب) تقاضا و طلب کردن هدایت و بر «صراط مستقیم» بودن، از طرف مؤمنان و حتّى پیامبران و امامان(علیهم السلام)تحصیل حاصل نیست، زیرا:

اولا: «صراط مستقیم» و آیین حق الهى، مراتب و درجاتى دارد که همه افراد، در پیمودن این درجات، یک سان نیستند; به عبارتى دیگر، «صراط مستقیم»، امرى نسبى است.

بنابراین، انسان، هر مقدار از این درجات را طى کند، باز هم، درجات بالاتر و والاترى وجود دارد که انسان با ایمان، از خدا مى خواهد تا او را به آن درجات هدایت کند.

ثانیاً: براى انسان ها ]غیر از معصومان(علیهم السلام)[ هر لحظه، بیم لغزش و انحراف در این مسیر هدایت، وجود دارد; به همین سبب انسان ها، باید خود را در اختیار پروردگار بگذارند و تقاضا کنند، که آنان را در راه راست ثابت قدم نگه دارد.

انسان، لحظه به لحظه، نیازمندِ دریافت هدایت است، زیرا در مسیر معنوى ارتباط با خداوند متعال، حتماً در طول زمان، موانعى مانند: کژى ها، ظلم ها، ناپاکى ها و ...، ایجاد خواهد شد و پیوندش را از آن منبع هدایت، قطع خواهد کرد و همانْ لحظه انحراف از صراط مستقیم خواهد بود. پس ما با گفتن: (اهدنا الصراط المستقیم) از خدا طلب مى کنیم که این موانع پیش نیاید و ما بر صراط مستقیم ثابت بمانیم.

ثالثاً: چون هدایت، همان پیمودن طریق نامحدود تکامل است و انسان، به تدریج مراحل نقصان را در آن، پشت سر مى گذارد، بنابراین جاى تعجّب نیست که حتّى پیامبران و امامان معصوم (علیهم السلام) نیز از خدا، تقاضاى هدایت در «صراط مستقیم» را بکنند، چون تنها خداوند متعال، کمال مطلق است و غیر او، همه، در مسیر تکامل هستند، پس چه مانع دارد که آنان نیز درجات بالاترى را از خداوند متعال تقاضا بکنند؟
[ نظرات / امتیازها ]

صراط الذین . . .

انسان‏ها از این نظر که در مقام عبودیت چه چیز بدست بیاورند، و در انتخاب راه چه راهى را انتخاب کنند به سه نوع تقسیم مى‏شوند.

یک دسته انسانهائى هستند که راه عبودیت را طى مى‏کنند و بطوریکه در ذیل کلمه «الرحیم‏» گفتیم مشمول رحمت‏خاصه پروردگار هستند و انعام بعد از انعام على الدوام شامل حالشان مى‏گردد و گوئى احساس مى‏کنند که دستى از غیب آنها را مى‏کشاند. این دسته همان مقربان درگاه الهى مى‏باشند که در درجه اول انبیاء و اولیا و سپس افراد کامل انسانها هستند. و انسان باید همیشه آنها را جلوى راه قرار دهد و بدنبال آنان قدم بردارد. و در جمله اول انسان راه راه آنان را از خداوند طلب مى‏کند.

دسته دوم در مقابل دسته اولند و بجاى خدا غیر خدا را پرستش کرده‏اند و خدا را عصیان نموده‏اند، اینان نیز آثاراعمالشان یکى بعد از دیگرى در وجودشان ظهور کرده و همچون دستى آنان را از راه راست دائما دورتر مى‏سازد. و بجاى آنکه مانند گروه اول به سوى خداوند بالا روند و مورد انعام‏هاى پى در پى پروردگار قرار گیرند مورد خضم و غضب الهى قرار گرفته و بکلى راه کمال از دستشان در رفته و به دره هولناک شقاوت سقوط مى‏کنند و من یحلل علیه غضبى فقد هوى اینها در حقیقت انسانهائى هستند که بجاى این که راه انسانیت را طى کنند، به راههاى حیوانى مى‏روند انسانیت‏شان مسخ گردیده و بجاى آن که پیش بروند عقب گرد مى‏کنند. قرآن از اینها به «المغضوب علیهم‏» تعبیر مى‏کند.

در این میان گروه سومى هستند، مذبذبین بین ذلک لاالى هولاء و الاالى هولاء، راه معین و مشخصى در پیش ندارند، متحیر و سرگردانند، هر لحظه راهى را پیش گرفته و بجائى نمى‏رسند. قرآن از این‏ها به «الضالین‏» یاد مى‏کند.

ما که مى‏گوییم اهدنا الصراط المستقیم، صراط الذین انعمت علیهم، غیرالمغضوب علیهم و لاالضالین، یعنى:

بار خدایا! راه راستت را بما بنماى، آن راهى که راه اولیاء و راستان و پاکان درگاه توست، آنانکه همواره مشمول انعامهاى پى در پى تو هستند نه راه بندگانى مسخ شده و از انسانیت بیگانه گشته که مورد عضب تو قرار دارند و نه راه مردمیکه حیران و سرگردانند و هر لحظه بشکلى درآمده و با گروهى در مى‏آمیزند
[ نظرات / امتیازها ]

22. If we translate by the English word "guide," we shall have to say: "Guide us to and in the straight Way." For we may be wandering aimlessly, and the first step is to find the Way; and the second need is to keep in the Way: Our own wisdom may fail in either case. The straight Way is often the narrow Way, or the steep Way, which many people shun (90:11). By the world's perversity the straight Way is sometimes stigmatized and the crooked Way praised. How are we to judge? We must ask for Allah's guidance. With a little spiritual insight we shall see which are the people who walk in the light of Allah's grace, and which are those that walk in the darkness of Wrath. This also would help our judgement. [ نظرات / امتیازها ]

«اهْدِنَا» فعل امر استدعائى و انشائى و تفسیر استعانت در شؤون عبودیّت و درخواست نیل بمقصود است و مصدر آن هدایت چنانچه بحرف الى تعدیه شود بمعنى ارشاد و راهنمائى بسوى مقصود و یا تهیّه علل اعدادیّه براى نیل بآنست و چون کریمه بدون حرف الى بمفعول دوّم تعدیه شده بمعنى استدعاء و نیل بمقصود و اداء وظیفه عبودیّت میباشد.
هدایت که مورد درخواست بوده از صفات فاضله نفسانیّه و داراى مراتب بیشمار و نیز قابل تبدّل و زوال میباشد بدین لحاظ استدعاء بطور دوام بوده که هرگز از طریقه فطرت منحرف نگشته و بگمراهى دچار نگردد.
«الصِّراطَ الْمُسْتَقِیمَ» الف و لام آن عهد که در کریمه بعد تفسیر میشود صراط
بکسر اوّل عبارت از طریقه و راهیست بسوى مقصد که بر طبق فطرت وسیله اداء وظیفه عبودیّت باشد.
«الْمُسْتَقِیمَ» صفت حقیقى و حدّ ذاتى صراط است و مصدر آن استقامت بمعنى پایدارى و اعتدال در پیمودن طریقه است بطوریکه هرگز منتهى بگمراهى و ضلالت نگردد و چون صراط بر حسب وجود خارجى نسبت بامور محسوسه عبارت از راهیست که بوسیله پیمودن آن بمقصد میتوان نائل شد، همچنان در مقاصد معنویّه و کمالات انسانیّه نیز صراط عبارت از طریقه‏ئیست که بوسیله پیمودن بدان فضیلت میتوان رسید.
و برحسب تفسیر کریمه «وَ أَنِ اعْبُدُونِی هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ» پرستش آفریدگار یگانه طریقه مستقیم است و توصیف ذاتى صراط باستقامت بلحاظ آنستکه طریقه پرستش بروفق فطرت و بر طبق عبودیّت تکوینى میباشد. [ نظرات / امتیازها ]

اهدنا الصراط المستقیم

[خدایا] ما را به راه راست راهبر باش

حاکم پدر ابو محمّد عبد اللّه بن احمد با سلسله سند از ابی بریدة در تفسیر آیه شریفه اهدنا الصّراط المستقیم نقل میکند که صراط مستقیم یعنی صراط مصطفی صلی اللّه علیه و آله و صراط اهل بیت مصطفی صلی اللّه علیه و آله.

عبد اللّه بن عباس شاگرد علی علیه السّلام در تفسیر آیه اهدنا الصّراط المستقیم گفته است ای بندگان خدا بگویید اهدنا به حب نبی صلی اللّه علیه و آله و اهل بیت گرامیاش.

سعید بن جبیر از إبن عباس نقل کرده که رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله فرمود یا علی؟ّ انت طریق الواضح و انت الصّراط المستقیم و انت یعسوب المؤمنین (( یا علی تو طریق آشکار و صراط مستقیم و سرکرده مؤمنان هستی)).

جابر بن عبد اللّه انصاری میگوید پیامبر گرامی صلی اللّه علیه و آله فرمود انّ اللّه جعل علیّاً و زوجته و ابنائه حجج اللّه علی خلقه و هم ابواب العلم فی امّتی من اهتدی بهم هدی الی صراط مستقیم (( خدای سبحان علی علیه السّلام و همسر و فرزندانش را حجّتهای خود بر مردم قرار داده است و آنان بابهای علم برای امّت من هستند. هر کسی در جست و جوی هدایت توسط آنان باشد به صراط مستقیم هدایت مییابد)).

ابی جعفر الباقر علیه السّلام از پدر و او از جدش نقل کرده است که رسول اللّه صلی اللّه علیه و آله فرمود: من سرّه من اراد ان یجوز علی الصراط کالرّیح العاصف و یلج الجنّۀ بغیر حساب فلیتول ولیی و وصیی و صاحبی و خلیفتی علی اهلی علی بن ابی طالب علیه السّلام و من اراد ان یلج النّار .... ((هر کسی مشتاق است که از پل صراط مثل باد تند پاییزی بگذرد و خود را بدون حساب به بهشت جاویدان برساند، ولایت ولی و وصی و مصاحب و خلیفه من علی بن ابی طالب علیه السّلام را بپذیرد و بر دل بسپارد. و هر کسی میخواهد در آتش جهنّم سرنگون شود، ولایت علی بن ابی طالب علیه السّلام را رها کند. به عزّت و جلال پروردگارم سوگند، علی علیه السّلام باب اللّه است هیچ کسی وارد نمیشود، مگر از آن باب و او صراط مستقیم است علی علیه السّلام آن کسی است که خداوند، در روز قیامت از ولایت او سؤال خواهد کرد. [ نظرات / امتیازها ]

صراط، طریقی است که رونده خود را چنان در کام خود فرو میبرد که امکان هیچ انحراف و خروجی منتفی میباشد و مستقیم چیزی که بر روی پای خود ایستاده و استوار است و بر اوضاع خود مسلط است و در این صورت پس صراط مستقیم امن ترین راه به سوی خداوند است. [ نظرات / امتیازها ]

ترجمه: ما را به راه راست هدایت بفرما.
مفهوم: ما را به صراط مخصوص و مستقیمی که مورد تایید توست هدایت بفرما- به کوتاهترین راهی که ما را به تو برساند- به مطمئن ترین راه- به راهی که در آن فرصتها را از دست ندهیم و از همه ی لحظه ها برای نزدیک شدن به تو استفاده کنیم- به راهی که در آن دچار سیر قهقرایی نشویم و متوقف نگردیم و با تردید قدم بر نداریم- به راهی که خود در طی کردنش یاریمان کند، راهی همچون سرازیری اما رو به تعالی و تکامل.
همانگونه که می بینیم هدایتی که انسان در این مقام طلب می کند هدایت کافر به اسلام نیست، هدایت مشرک به ایمان هم نیست زیرا انسانی که به این مقام رسیده است مسلمان تر از آن است که کافر محسوب شود و مومن تر از آن است که مشرک قلمداد گردد، بنابراین در اینجا سخن از نوع خاصی از هدایت است، هدایت "بعد اذ هدیتنا"، هدایت بعد از "والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا"، هدایت از سبل فرعی به راه اصلی، هدایتی که زائیده ی عشق است و اشتیاق، هدایتی که راهرو از سر بیقراری طلب می کند نه هدایتی که گمراه از سر بی نشانی، هدایتی مثل جذب سریع یک براده ی آهنی ناچیز و سبک وزن در نزدیکی مرکز یک میدان مغناطیسی قوی، هدایتی مثل جذب آنی قطره آبی که بسیار به دریا نزدیک شده باشد.
"الصراط المستقیم" با واژه ی تقوا که یکی از کلیدی ترین واژه های قرآنی است انطباق معنایی کامل دارد، به عبارت دیگر: "الصراط المستقیم" همان تقوای کامل است.
مقام "الصراط المستقیم" مقام معصومیت اکتسابی انسان است، همان مقامی که در آن انسان از ملائکه بسی برتر و والاتر است. این مقام، مقام پیامبران الهی و اولیاء خاص خداست و هیچ پیامبری نیست مگر آنکه پیش از مبعوث شدن بدین مقام رسیده باشد.
"الصراط المستقیم" راهی است هموار و بی پایان که به فضای رستگاری می رسد و در آن فضا به سوی بی نهایت می رود. [ نظرات / امتیازها ]

اِهْدِنَا اَلصِّرٰاطَ اَلْمُسْتَقِیمَ هدایت به معنى راهنمایى است، صراط مستقیم و راه راست چنان که از آیۀ بعدى روشن خواهد شد، راه انبیاء و تعلیم یافتگان راستین آنهاست على هذا آن، راه مستقیم به خصوص است، در این آیه از خدا مى خواهیم: ما را براهى هدایت کند که هنوز به آن نرسیده ایم، بنا بر این، تحصیل حاصل نیست به آیۀ بعدى توجه شود [ نظرات / امتیازها ]

اِهْدِنَا اَلصِّرٰاطَ اَلْمُسْتَقِیمَ «صراط » در لغت به معناى طریق محسوس است دربارۀ «صراط » دو نوع قرائت آمده است: با «سین» و با «صاد» اصل، همان قرائت با «سین» است «مستقیم» به معناى معتدل است که در آن کژى وجود ندارد «مستقیم» صفت «صراط » است و مراد از صفت و موصوف در اینجا، حق است مقصود از هدایت، صرفا آگاهى نیست، بلکه آگاهى توأم با عمل است از این روى، اگر کسى براى انسان دعا کند که خدا تو را هدایت کند، تمام نیکى را براى او خواسته است و اگر دعا کند که خدا به تو آگاهى دهد، مقدارى از نیکى را براى او خواسته است شگفت آور است که بسیارى از مردم دعاى به هدایت را دوست ندارند، مخصوصا علما و بزرگان، بااینکه پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دعاى به هدایت را شب و روز، در نماز خود و در غیر آن تکرار مى کرد من هدایت و توفیقى را بهتر و بالاتر از این نمى دانم که خود انسان، عیب هاى خودش را دریابد و به سبب این عیب ها احساس پشیمانى و ناراحتى کند با این احساس است که ممکن است رهایى یابد و از غرور و خودخواهى به خدا پناه برد [ نظرات / امتیازها ]