● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر اثنا عشری
حَتّی زُرتُم‌ُ المَقابِرَ (2)
حَتّی زُرتُم‌ُ المَقابِرَ: یا وقتی که زیارت کردید یعنی آمدید مقابر و گورستان را و شماره کردید مردگان خود را.
جماعتی از انصار بر یکدیگر تفاخر نمودند به کثرت مال و اولاد و قبیله، حق تعالی در اینکه سوره فرمود مشغول ساخت شما را تفاخر به کثرت مال و اولاد و قبیله و شما را از ذکر آخرت [و] عبادت باز داشت تا به قبر در آمدید، در حالتی که اعمال خود را ضایع ساختید به سبب طلب دنیا.
تنبیه- آیه شریفه گرچه در باره جماعتی نازل شده، لکن خطاب عام است نسبت به عموم کسانی که عوارضات دنیا از مال و منال و اولاد و قبیله و عشیره آنها را مشغول و از آخرت و سعی به عمل به رأی باز داشته تا وقتی که بمیرند و به قبر در آیند از خواب غفلت بیدار نشوند. لذا فرموده‌اند: «النّاس نیام اذا ماتوا انتبهوا» مردم در خواب غفلت‌اند، وقتی بمیرند، بیدار شوند«1» و حال آنکه در دنیا باید بیدار شوند. پس ردع ایشان فرماید:
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر انگلیسی- ابن کثیر
حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ
Muslim was alone in recording this Hadith. Al-Bukhari recorded from Anas bin Malik that the Messenger of Allah said,
«یَتْبَعُ الْمَیِّتَ ثَلَاثَةٌ، فَیَرْجِعُ اثْنَانِ وَیَبْقَى مَعَهُ وَاحِدٌ: یَتْبَعُهُ أَهْلُهُ وَمَالُهُ وَعَمَلُهُ، فَیَرْجِعُ أَهْلُهُ وَمَالُهُ، وَیَبْقَى عَمَلُه»
(Three things follow the deceased person, and two of them return while one remains behind with him. The things which follow him are his family, his wealth and his deeds. His family and his wealth return while his deeds remain.) This Hadith has also been recorded by Muslim, At-Tirmidhi and An-Nasa'i. Imam Ahmad recorded from Anas that the Prophet said,
«یَهْرَمُ ابْنُ آدَمَ وَیَبْقَى مِنْهُ اثْنَتَانِ: الْحِرْصُ وَالْأَمَل»
(The Son of Adam becomes old with senility, but yet two things remain with him: greed and hope.) Both of them (Al-Bukhari and Muslim) recorded this Hadith in the Two Sahihs.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر خسروی
تا اینکه مرگ شما را دریافت و گورستانها را دیدار کردید ( یا بر اینحال مردید و توبه نکردید).
که مردگان قبرها را میشمردید (و بزیادی عدّه مردگان افتخار کردید).
[ نظرات / امتیازها ]
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1 - عموم مردم تا لحظه مرگ، گرفتار رقابت با یکدیگر و تفاخر به مال و مقام اند.
حتّى زرتم المقابر
2 - درنگ مردگان در قبرها، زمانى اندک و گذرا است.
حتّى زرتم المقابر
تعبیر «زرتم»، بیانگر آن است که بقاى مردگان در قبرها، زیارت و دیدارى بیش نیست.
3 - دیدار قبرستان ها براى شمارش مردگان قبیله، پست ترین اقدام برخى قبایل عصر جاهلى، در مقام اثبات برترى تعداد خویش بر قبایل دیگر
حتّى زرتم المقابر
قید «حتّى زرتم المقابر»، ممکن است کنایه از مرگ باشد و شاید در معناى حقیقى دیدار گورستان به کار رفته باشد. در صورت دوم، ناظر به رفتارى است که درباره برخى اقوام عرب نقل شده است که کثرت افراد قبیله را، ملاک برترى دانسته و براى بالا بردن رقم آن، حتى مردگان خود را نیز شمردند.
4 - زیارت اهل قبور براى تفاخر بر دیگران، ناپسند و مایه غفلت از اهداف اصلى نعمت ها است.
ألهیکم ... حتّى زرتم المقابر
5 - خاک سپارى مردگان در گورستان هاى عمومى، داراى پیشینه در تاریخ بشر
حتّى زرتم المقابر
«مقبرة»، (مفرد «مقابر»)، مکانى است که قبرهاى متعددى در آن باشد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر ص‍ف‍ی علی ش‍اه
تا بحدی که شما را گورها میکنند از بهر آن منظورها
کاین قبور مردهای ماست کان مرده‌اند و رفته‌اند از اینکه جهان
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر مجمع البیان
حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ
به باور «حسن» و «قتاده» منظور این است که: تا مرگ به سراغتان آمد و گریبانتان را گرفت.
امّا از دیدگاه «جبایى» تا بدون توبه و جبران اشتباهات و اصلاح کارتان مردید و از دنیا رفتید.
و به باور پاره اى منظور این است که: تفاخر و مباهات به فزونى ثروت ها و فرزندان، کار شما و پایتان را به گورستان کشاند، تا آنجایى که مردگان خفته در گورها را هم شمردید، و از یاد خدا و عبادت و اطاعت او سرباز زدید و سراى آخرت را فراموش ساختید.
از پیامبر گرامى آورده اند که با تلاوت سوره مورد بحث فرمود:
یقول: ابن آدم مالى، مالى، و مالک من مالک الا ما اکلت فافنیت اولبست فابلیت او تصدقت فامضیت(277)
انسان مى گوید: دارایى من، از آن من است در حالى که دارایى و ثروت تو انسان تنها همان غذایى است که مى خورى، و لباسى است که مى پوشى و انفاقى که در راه خدا هزینه مى نمایى و دیگر چیزى از آن، از آنِ تو نیست.
این روایت را «مسلم» در «صحیح» خود آورده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر نمونه
((زرتم )) از ماده ((زیارة )) و ((زور)) (بر وزن قول ) در اصل به معنى قسمت بالاى سینه است ، سپس به معنى ملاقات کردن و روبرو شدن به کار رفته است ، و
((زور)) (بر وزن قمر) به معنى کج شدن قسمت بالاى سینه است ، و از آنجا که دروغ نوعى انحراف از حق است ، به آن ، ((زور)) (بر وزن نور) اطلاق مى شود.
((مقابر)) جمع ((مقبرة )) به معنى محل قبر میت است ، و زیارت کردن مقابر در اینجا یا کنایه از مرگ است (طبق بعضى از تفاسیر) و یا به معنى رفتن به سراغ قبرها براى شماره کردن و تفاخر نمودن (طبق تفسیر مشهور).
و همانگونه که گفتیم معنى دوم صحیحتر به نظر مى رسد، و یکى از شواهد آن سخنى است که از امیر مؤ منان على (علیه السلام ) در این زمینه در نهج البلاغه آمده است که بعد از تلاوت الهاکم التکاثر حتى زرتم المقابر فرمود: یا له مراما ما ابعده ؟ و زورا ما اغفله ؟ و خطرا ما اءفظعه ؟ لقد استخلوا منهم اى مدکر و تناوشوهم من مکان بعید، ا فبمصارع آبائهم یفخرون ؟ ام بعد ید الهلکى یتکاثرون ؟ یرتجعون منهم اجسادا خوت ، و حرکات سکنت ، و لان یکونوا عبرا احق من ان یکونوا مفتخرا!:
شگفتا! چه هدف بسیار دورى ؟ و چه زیارت کنندگان غافلى ؟ و چه افتخار موهوم و رسوائى ؟ به یاد استخوان پوسیده کسانى افتاده اند که سالها است خاک شده اند، آنهم چه یادآورى ؟ با این فاصله دور به یاد کسانى افتاده اند که سودى به حالشان ندارند، آیا به محل نابودى پدران خویش افتخار مى کنند؟ و یا با شمردن تعداد مردگان و معدومین خود را بسیار مى شمرند؟ آنها خواهان بازگشت اجسادى هستند که تار و پودشان از هم گسسته ، و حرکاتشان به سکون مبدل شده .
این اجساد پوسیده اگر مایه عبرت باشند سزاوارتر است تا موجب افتخار گردند!. <4>
این خطبه که تنها به قسمتى از آن در اینجا اشاره کرده ایم بقدرى تکان دهنده و گویا و صریح است که ابن ابى الحدید معتزلى مى گوید: من به کسى که همه امتها به او سوگند یاد مى کنند قسم مى خورم که از پنجاه سال پیش تاکنون بیش از هزار بار این خطبه را خوانده ام ، و در هر بار در درون قلبم لرزش و ترس و پند و موعظه تازه اى پدید آمده ، و در روحم به سختى اثر گذارده ، اعضاء و جوارحم به لرزه افتاده ، و هرگز نشده که در آن تاءمل کنم جز اینکه در آن حال به یاد مرگ خانواده و بستگان و دوستانم افتاده ام و درست برایم مجسم شده که من همانم که امام (علیه السلام ) توصیف فرموده است .
چقدر واعظان و خطبا و گویندگان و افراد فصیح در این باره سخن گفته اند، و من گوش فرا داده ام ، و در سخنان آنها دقت کرده ام ، ولى در هیچیک تاءثیر سخن امام (علیه السلام ) را نیافته ام !.
این تاءثیرى که سخن او در قلب من مى گذارد یا از ایمانى سرچشمه مى گیرد که به گوینده آن تعلق دارد، و یا نیت یقین و اخلاص او سبب شده است که اینچنین در ارواح نفوذ کند، و در قلوب جایگزین شود. <5>
او در قسمت دیگرى از سخنانش مى گوید: ینبغى لو اجتمع فصحاء العرب قاطبة فى مجلس و تلى علیهم ان یسجدوا له !: سزاوار است اگر فصحاء عرب همگى در مجلسى اجتماع کنند و این خطبه براى آنها خوانده شود در برابر آن سجده کنند، و در همین جا اشاره به گفتار معاویه در باره فصاحت امیر مؤ منان على (علیه السلام ) مى کند که مى گوید: و الله ما سن الفصاحة لقریش غیره : به خدا هیچکس فصاحت را براى قریش غیر او پایه گذارى نکرد!
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر کشاف
والمعنی : أنکم تکاثرتم بالأحیاء حتی إذا استوعبتم عددهم صرتم إلی المقابر فتکاثرتم بالأموات : عبر عن بلوغهم ذکر الموتی بزیارة المقابر تهکما بهم : وقیل کانوا یزورون المقابر فیقولون : هذا قبر فلان وهذا قبر فلان عند تفاخرهم . والمعنی : ألهاکم ذلک وهو مما لا یعنیکم ولا یجدی علیکم فی دنیاکم وآخرتکم عما یعنیکم من أمر الدین الذی هو أهم وأعنی من کل مهم . أو أراد ألهاکم التکاثر بالأموال والأولاد إلی أن متم وقبرتم ، منفقین أعمارکم فی طلب الدنیا والاستباق إلیها والتهالک علیها ، إلی أن أتاکم الموت لاهم لکم غیرها ، عما هو أولی بکم من السعی لعاقبتکم والعمل لَخرتکم . وزیارة القبور : عبارة عن الموت . قال : لن یخلص العام خلیل عشرا ذاق الضماد أو یزور القبرا وقال : زار القبور أبو مالک فأصبح الأم زوارها وقرأ ابن عباس : أألهاکم ؟ علی الاستفهام الذی معناه التقریر .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● نيره تقي زاده فايند -
تفسیرهدایت
[2] آدمی پیوسته در غفلت خود باقی است و به نازیدن به داراییهای نابود شده دنیا مشغول، تا آن گاه که گورستانها را دیدار کند، و خانه وحشت خویش را تاریک و روشن ناشده با چراغهای صلاح و فلاح ببیند، که دیگر در آن روزنه مال برای او سودی دارد و نه فرزند، و نه بزرگی به کار او می‌آید و نه شرف و افتخار دنیایی.در حدیث به جا مانده از امام صادق- علیه السلام- آمده است که:
«چون مرده را در گور نهند، شخصی در برابر او تجسم پیدا کند و به او گوید: ما سه تا بودیم: یکی روزی تو که با رسیدن اجلت بریده شد، و یکی کسانت که پشت به تو کردند و پی کار خود رفتند، و من عمل توام که با تو بر جای ماندم، و من از هر سه برای تو زحمت کمتر داشتم».«5»
«حَتّی زُرتُم‌ُ المَقابِرَ- تا به دیدار گورها رفتید.»
شاید تعبیر به «حتّی تا» دلیل بر آن است که تکاثری که برای دارنده آن زیانبخش است، به مرگ پیوستگی دارد، پس اگر صاحب آن پیش از مرگ توبه کند، برای او سودمند خواهد بود، و نیز بر آن دلالت دارد که تکاثر تا زمان مرگ صاحب آن را به خود مشغول می‌دارد، پس بر ما واجب است که خود را تسلیم آن نکنیم، و به اینکه که خدا به دیگران چه اندازه مال و فرزند بخشیده است نظر نداشته باشیم، بلکه در امور دنیا کسانی را طرف توجه قرار دهیم که از ما پایین‌ترند، و در امور آخرت به کسانی که برتر از خودمان هستند نظر داشته باشیم، و خدای تعالی گفته است: وَ لا تَمُدَّن‌َّ عَینَیک‌َ إِلی ما مَتَّعنا بِه‌ِ أَزواجاً مِنهُم زَهرَةَ الحَیاةِ الدُّنیا لِنَفتِنَهُم فِیه‌ِ وَ رِزق‌ُ رَبِّک‌َ خَیرٌ وَ أَبقی.«6»
پرسشی که پیش می‌آید چنین است: چرا گفت: «زرتم المقابر»! که به آن چنین پاسخ داده‌اند: بدان جهت که اعراب چون کسی بمیرد، می‌گویند:
«زار قبره» یعنی به دیدار گور خود رفت، و ظاهرا اینکه تعبیر بیان کننده اینکه مطلب نیز هست که آن که می‌میرد نابود نمی‌شود، بلکه همچون زایری از یک جهان به جهان دیگر می‌رود.
گفته‌اند: معنی دیدار مقابر، نازیدن به مردگان و حجت آوردن از زیادی شماره آنان در تأیید بزرگواری زندگان است که بیشتر ذکر کردیم و گفتیم که اینکه‌معنی را نیز می‌تواند داشته باشد، و به همین جهت بعضی از مفسران گفته‌اند که زیارت قبور کار مهمی است و آدمی را به یاد مرگ می‌اندازد، و او را به زهد ورزیدن در کارهای دنیا بر می‌انگیزد، و از پیامبر اسلام- صلی اللّه علیه و آله- روایت کرده‌اند که گفت: «شما را از دیدار گورها منع می‌کردم، پس به زیارت گورها بروید که سبب زهد در دنیا و یاد کردن از آخرت است».«7»
و اسلام مردمان را به یاد کردن از مرگ بر می‌انگیزد، که بخشی از آن نتیجه‌ای از دیدار مقابر است، و حتی در حدیثی به جا مانده از امام باقر- علیه السلام- آمده است: «یاد کردن از مرگ انسان را در دنیا زاهد می‌کند»،«8» و چون از پیامبر- صلی اللّه علیه و آله- پرسیدند که: زیرکترین مؤمنان کیست! گفت:
«آن که بیشتر به یاد مرگ باشد و آماده دیدار آن».«9»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» یوسفعلی
6258. That is, until the time comes when you must lie down in the graves and leave the pomp and circumstance of an empty life. The true Reality will then appear before you. Why not try to strive for a little understanding of that Reality in this very life?
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.