● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر انگلیسی- ابن کثیر
Allah said to the Children of Israel, "Remember My favor on you
(And (remember) when We delivered you from Fir`awn's (Pharaoh) people, who were afflicting you with a horrible torment,) meaning, `I - Allah - saved you from them and delivered you from their hands in the company of Musa, after they subjected you to horrible torture.' This favor came after the cursed Pharaoh had a dream in which he saw a fire emerge from Bayt Al-Maqdis (Jerusalem), and then the fire entered the houses of the Coptics in Egypt, with the exception of the Children of Israel. Its purport was that his kingship would be toppled by a man among the Children of Israel. It was also said that some of Pharaoh's entourage said that the Children of Israel were expecting a man among them to arise who would establish a state for them. We will mention the Hadith on this subject when we explain Surat Ta Ha (20), Allah willing. After the dream, Pharaoh ordered that every newborn male among the Children of Israel be killed and that the girls be left alone. He also commanded that the Children of Israel be given tasks of hard labor and assigned the most humiliating jobs.
The torment here refers to killing the male infants. In Surat Ibrahim (14) this meaning is clearly mentioned,
Who were afflicting you with horrible torment, and were slaughtering your sons and letting your women live.) (14:6).
We will explain this Ayah in the beginning of Surat Al-Qasas (28), Allah willing, and our reliance and trust are with Him.
The meaning of,
who were afflicting you) is, "They humiliated you,'' as Abu `Ubaydah stated. It was also said that it means, "They used to exaggerate in tormenting you'' according to Al-Qurtubi. As for Allah saying,
killing your sons and sparing your women) that explains His statement,
who were afflicting you with horrible torment) then it explains the meaning of the favor He gave them, as mentioned in His statement,
Remember My favor which I bestowed upon you). As for what Allah said in Surat Ibrahim,
(And remind them of the annals of Allah) (14:5) meaning, the favors and blessing He granted them, He then said,
(Who were afflicting you with horrible torment, and were slaughtering your sons and letting your women live.) (14:6)
So Allah mentioned saving their children from being slaughtered in order to remind them of the many favors that He granted them.
We should state here that `Pharaoh' (Fir`awn) is a title that was given to every disbelieving king who ruled Egypt, whether from the `Amaliq (Canaanites) or otherwise, just as Caesar (Qaysar) is the title of the disbelieving kings who ruled Rome and Damascus. Also, Khosrau (Kisra) is the title of the kings who ruled Persia, while Tubb`a is the title of the kings of Yemen, and the kings of Abyssinia (Ethiopia) were called Negus (An-Najashi).
Allah said,
And therein was a mighty trial from your Lord.)
Ibn Jarir commented that this part of the Ayah means, "Our saving your fathers from the torment that they suffered by the hand of Pharaoh, is a great blessing from your Lord.'' We should mention that in the blessing there a is test, the same as with hardship, for Allah said,
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1 - بنى اسرائیل همواره تحت سیطره خاندان فرعون، به شکنجههایى سخت گرفتار بودند.
و إذ نجینکم من ءال فرعون یسومونکم سوءالعذاب
«سَوْم» (مصدر یسومون) به معناى تحمیل کردن است. اضافه «سوء» به «العذاب» اضافه صفت به موصوف مى باشد; یعنى: العذاب السوء.
2 - خداوند با بعثت موسى (ع)، بنى اسرائیل را از سیطره فرعونیان و شکنجه هاى سهمگین آنها رها ساخت.
و إذ نجینکم من ءال فرعون یسومونکم سوءالعذاب
در جمله «أنعمت علیکم» و «أنى فضلتکم» نعمت دادن و برترى بخشیدن به خداوند نسبت داده شده; ولى در جمله «نجیناکم» (ما شما را نجات دادیم) نجات بخشى به ضمیر «نا» (ما) نسبت داده شده است. از این مقابله مى توان فهمید که خداوند در نجات بخشى، نظر به سببهایى نیز دارد که به قرینه آیات بعد مى توان گفت: آن سبب بعثت حضرت موسى (ع) بوده است.
3 - نجات از چنگال فرعونیان و عذابهاى ایشان، خاطره اى براى بنى اسرائیل، که شایسته به خاطر سپردن و همواره به یاد داشتن است.*
و إذ نجینکم من ءال فرعون یسومونکم سوءالعذاب
«إذ نجیناکم» عطف بر «نعمتى» در آیه 47 است و در حقیقت مفعول براى «اذکروا» مى باشد.
4 - فرعونیان، پسران بنى اسرائیل را سر مى بریدند و زنانشان را زنده باقى مى گذاشتند.
یذبحون ابناءکم و یستحیون نساءکم
«ذبح» به معناى سربریدن است و «تذبیح» (مصدر یذبحون از باب تفعیل) از کثرت سربریدن حکایت دارد. «إستحیاء» (مصدر یستحیون) به معناى باقى گذاردن بر حیات و زندگانى است.
5 - کشتار گسترده پسران و زنده نگه داشتن زنان، سخت ترین شکنجه فرعونیان بر بنى اسرائیل
یسومونکم سوءالعذاب یذبحون ابناءکم و یستحیون نساءکم
جمله «یذبحون ... » مى تواند تفسیر جمله قبل باشد; یعنى، منظور از «سوء العذاب» همان سربریدن پسران و باقى گذاشتن زنان است و نیز مى تواند بیان مصداق بارزى از آن باشد; یعنى، فرعونیان عذابهایى بر بنى اسرائیل تحمیل مى کردند که از آن جمله سربریدن فرزندان و ... مى باشد. بر این مبنا ذکر به خصوص عذاب یاد شده، به خاطر شدت آن بوده است.
6 - زنان بنى اسرائیل در نهایت سختى و شکنجه و هم آغوش مرگ، در سیطره فرعونیان
یسومونکم سوءالعذاب یذبحون ابناءکم و یستحیون نساءکم
7 - زنان بنى اسرائیل به خاطر کشتار وسیع فرزندانشان به دست فرعونیان، لذت حیات از آنان سلب شده بود و از زنده ماندن خود در عذاب بودند.
یسومونکم سوءالعذاب یذبحون ابناءکم و یستحیون نساءکم
زنده گذاشتن زنان، به عنوان یک عذاب براى بنى اسرائیل مطرح شده است; در حالى که مجرد نکشتن، عذاب و شکنجه تلقى نمى شود. بنابراین با توجّه به اینکه جمله «یستحیون نساءکم» پس از «یذبحون ابناءکم» آمده، مى توان گفت: همان کشتن فرزندان موجب مى شده که زنان از زنده ماندن خویش و دیدن قتل فجیع فرزندانشان، در رنج و عذاب باشند. آوردن زنان و نه دختران در مقابل پسران این معنا را تأیید مى کند.
8 - استثمار زنان بنى اسرائیل، هدف فرعونیان از زنده نگاه داشتن ایشان*
یسومونکم سوءالعذاب ... و یستحیون نساءکم
استثمار زنان، توجیه دیگرى است بر اینکه، چرا زنده گذاشتن زنان به عنوان یک عذاب مطرح شده است؟
9 - در صورتى که خداوند بنى اسرائیل را از سیطره فرعونیان نجات نمى داد، آنان همچنان به شکنجه و کشتار فرزندانشان ادامه مى دادند.
یسومونکم سوءالعذاب یذبحون ابناءکم و یستحیون نساءکم
برداشت فوق از فعلهاى مضارع «یسومون» و «یذبحون» و «یستحیون» استفاده شده است.
10 - خداوند با گرفتار سازى بنى اسرائیل به عذابهاى سهمگین فرعونى، آنان را به آزمونى بزرگ مبتلا ساخت.
و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم
کلمه «بلاء» در لغت به معناى آزمون و نیز به معناى نعمت آمده است. مشارالیه «ذلکم» یا «عذاب» است، یا رهایى از عذاب (نجیناکم). برداشت فوق مبتنى بر این است که «بلاء» به معناى آزمون و «ذلکم» اشاره به خود عذاب باشد.
11 - خداوند با رهاسازى بنى اسرائیل از شکنجه هاى سخت فرعونى، آنان را مورد آزمون بزرگى قرار داد.
و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم
برداشت فوق مبتنى بر این است که: «بلاء» به معناى آزمون و «ذلکم» اشاره به رهایى از عذاب - که از «نجیناکم» استفاده مى شود - باشد.
12 - نجات از شکنجه فرعونیان، از نعمتهاى بزرگ خداوند براى بنى اسرائیل
و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم
در برداشت فوق «بلاء» به معناى نعمت و «ذلکم» اشاره به رهاسازى از عذاب، گرفته شده است.
13 - انسان در رهگذر سختیها و نیز نعمتها و تفضلات الهى، مورد آزمایش خداوند است.
و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم
14 - آزمون انسانها با سختیها و نیز نعمتها و آسایشها برخاسته از مقام ربوبى خدا و در جهت رشد و تربیت آنان است.
و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم
برداشت فوق با توجّه به کلمه «رب» - که به معناى مربى و مدبر است - استفاده مى شود.
15 - خداوند حاکم بر تاریخ و رخدادهاى آن
و إذ نجینکم ... و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم
16 - از امام صادق (ع) روایت شده: «... اما مولد موسى (ع) فان فرعون لما وقف على ان زوال ملکه على یده ... فلم یزل یأمر أصحابه بشق بطون الحوامل من نساء بنى اسرائیل حتى قتل فى طلبه نیف و عشرون ألف مولود ...(1)
اما قصه تولد حضرت موسى (ع) پس چون فرعون فهمید که انقراض پادشاهى او به دست موسى (ع) است; پس مدام به اطرافیانش دستور مى داد که شکم زنان حامله بنى اسرائیل رابشکافند تا اینکه بیش از بیست هزار کودک را - در جستجوى موسى (ع) - به قتل رساندند ...».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر مجمع البیان
در این آیات، بعضى دیگر از نعمتهاى خدا بر بنى اسرائیل به تصویر کشیده شده است تا شاید حسّ سپاس و حق شناسى آنان را برانگیزد و به راه درست رهبریشان کند؛ به همین جهت مى فرماید: بیادآورید هنگامى که شما را از چنگال ظالمانه فرعونیان رهانیدیم؛ آنان شما را به کارهاى سخت وامى داشتند و زیر شکنجه ها مى گرفتند.
در پاسخ به این پرسش که آنان متحمّل چه نوع شکنجه هایى بودند که خدا نعمت نجات را به آنان ارزانى داشت، نظرها متفاوت است:
1. عدّه اى با نگرش بر آیه شریفه مى گویند: منظور از فشار و شکنجه، قتل عام پسران و بهره کشى از زنان آنان است.
2. و دسته اى برآنند که منظور، کارهاى طاقت فرسایى است که انجام دادن آنها را به آنان فرمان مى دادند و درصورت کمترین کوتاهى و تخلّف، زیر شکنجه مى گرفتند. براى نمونه، آنان را گروه گروه مى ساختند و هر گروه را به کارى سخت مى گماشتند؛ جماعتى را به زراعت، و جماعتى دیگر را به باغدارى، دسته اى را به نظافت و دسته اى دیگر را به ساختمان سازى، و ... و بر افرادى که توان درست کارکردن را نداشتند، مالیاتهاى کمرشکن مى بستند.
افزون بر این، پسرانشان را مى کشتند و زنانشان را زنده وامى نهادند؛ که در آیه دیگرى مى فرماید : «... یسومونکم سوءالعذاب یذبّحون ابنائکم ...» و آن را به جمله دیگرى عطف مى کند که نشانگر این حقیقت است که کشتار پسران آنان، چیزى جز شکنجه و بدرفتارى با آنان بوده است.
«یذبّحون ابنائکم و یستحیون نسائکم»
پسران شما را مى کشتند و زنانتان را براى خدمتکارى زنده مى گذاشتند
روشن است که واژه «نساء» در این فراز از آیه شریفه، هم زنان و هم دختران را شامل مى شود.
«وفى ذلکم بلاءٌ من ربّکم عظیم»
و در این شکنجه ها و قتل عام پسرانتان، آزمونى بزرگ براى شما بود
گوشه اى از سرگذشت بنى اسرائیل
دلیل کشتار پسران این قوم به دست فرعونیان، خوابى بود که دیکتاتور خود کامه آن سرزمین دیده و در عالم رؤیا گویا آتشى شعله ور را نگریسته بود که ازجانب بیت المقدّس به سوى مصر آمد و همه خانه هاى فرعونیان را طعمه خویش ساخت، امّا کمترین آسیبى به خانه هاى بنى اسرائیل وارد نیاورد. او پس از این رؤیا، ساحران و کاهنان را فرا خواند و تعبیر آن را پرسید. آنان گفتند: پیش بینى مى شود که در میان بنى اسرائیل فرزندى دیده به جهان خواهد گشود که هم رژیم حاکم بر کشورت را تغییر خواهد داد و هم رسم و آیین تورا.
پس از این هشدار بود که فرعون دستور داد هر فرزندى در میان بنى اسرائیل دیده به جهان گشود، اگر پسر است، کشته شود و اگر دختر است، به او کارى نداشته باشند. انبوه جاسوسان بسیج شدند و این سیاست شوم را به اجرا گذاردند؛ درنتیجه نسل بنى اسرائیل رو به کاهش نهاد و کار بجایى رسید که کارشناسان رژیم استبداد هشدار دادند که با ادامه شدید این نسل کشى، بزودى ما از خدمتگزاران خود محروم مى شویم و کارها به زمین مى ماند؛ از این رو فرعون دستور داد کشتار کودکان، یک سال در میان دنبال شود؛ و شگفت اینکه موسى در همان سال که سال کشتار بود، دیده به جهان گشود.
«واذ فرقنا بکم البحرفانجیناکم و اغرقنا آل فرعون»
و هنگامى را که دریا را براى شما شکافتیم و آبها را از هم جدا ساختیم تا شما از امواج ازهم جداشده دریا بگذرید؛ و دشمن شما فرعون را با نیروها و امکانات، همه را غرق کردیم.
گرچه در آیه شریفه، نام ننگین فرعون نیامده، امّا هدف آیه شریفه که ترسیم نعمتها براى بنى اسرائیل و نابودى فرعون و فرعونیان است، بخوبى براى خواننده روشن شده است؛
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر نمونه
نعمت آزادى
قرآن در این آیه به یکى دیگر از نعمتهاى بزرگى که به قوم بنى اسرائیل ارزانى داشته اشاره مىکند و آن نعمت آزادى از چنگال ستمکاران است که از بزرگترین نعمتهاى خدا است.
به آنها یادآور مىشود که : بخاطر بیاورید زمانى را که شما را از دست فرعونیان نجات بخشیدیم ( و اذ نجیناکم من آل فرعون).
همانها که دائما شما را به شدیدترین وجهى آزار مىدادند ( یسومونکم سوء العذاب).
پسرانتان را سر مىبریدند ، و زنان شما را براى کنیزى و خدمت ، زنده نگه مىداشتند ( یذبحون ابنائکم و یستحیون نسائکم).
ودر این ماجرا آزمایش سختى از سوى پروردگارتان براى شما بود ( و فى ذلکم بلاء من ربکم عظیم).
تفسیر نمونه ج : 1ص :248
قرآن مخصوصا براى مجسم ساختن عذاب فرعونیان نسبت به بنى اسرائیل تعبیر به یسومون کرده ( یسومون فعل مضارع از ماده سوم است که در اصل به معنى دنبال چیزى رفتن مىباشد و از آنجا که فعل مضارع معمولا معنى دوام و استمرار را مىبخشد ، در مىیابیم که بنى اسرائیل به طور مداوم تحت شکنجه فرعونیان بودهاند).
با چشم خود مىدیدند که پسران بىگناهشان را سر مىبرند ، و از سوى دیگر دخترانشان را به کنیزى مىبردند ، و از این گذشته خودشان نیز دائما تحت شکنجه بودند ، بردگان و خدمتگزاران و کارگران قبطیان و دار و دسته فرعون محسوب مىشدند .
مهم این است که قرآن ، این جریان را یک آزمایش سخت و عظیم ، براى بنى اسرائیل مىشمرد ( یکى از معانى بلاء آزمایش است ) و به راستى تحمل اینهمه ناملایمات ، آزمایش سختى بوده است.
این احتمال نیز وجود دارد که بلاء در اینجا به معنى مجازات باشد ، زیرا بنى اسرائیل پیش از آن ، قدرت و نعمت فراوان داشتند ، و کفران کردند ، و خدا آنها را مجازات کرد.
احتمال سومى در تفسیر این جمله نیز از سوى بعضى از مفسران ذکر شده است که بلاء به معنى نعمت باشد ، یعنى نجات از چنگال فرعونیان نعمتى بزرگ براى شما بود .
تفسیر نمونه ج : 1ص :249
به هر حال روز نجات بنى اسرائیل از چنگال فرعونیان یک روز مهم تاریخى بود که قرآن کرارا روى آن تکیه کرده است.
بردگى دختران در آن روز و امروز
قرآن زنده گذاردن دختران و سر بریدن پسران بنى اسرائیل را عذاب مىخواند ، و آزادى از این شکنجه را نعمت خویش مىشمارد.
گویا مىخواهد هشدار دهد که انسانها بایست سعى کنند آزادى صحیح خویش را بهر قیمت که هست بدست آورند و حفظ نمایند .
چنانکه على (علیهالسلام) به این مطلب در گفتار خود اشاره مىفرماید : الموت فى حیاتکم مقهورین و الحیاة فى موتکم قاهرین زنده بودن و زیردست بودن براى شما مرگ است ، و مرگ براى شما در راه بدست آوردن آزادى زندگى است).
ولى دنیاى امروز با گذشته این فرق را دارد که در آن زمان فرعون با استبداد مخصوص خود پسران و مردان را از جمعیت مخالفش مىگرفت ، و دختران آنها را آزاد مىگذارد ، ولى در دنیاى امروز تحت عناوین دیگرى روح مردانگى در افراد کشته مىشود و دختران به اسارت شهوات افراد آلوده در مىآیند.
اما چرا فرعون تصمیم به قتل پسران بنى اسرائیل و زنده گذاردن دختران آنها گرفت ؟ بعضى از مفسران منشا این جنایت را خوابى مىدانند که فرعون دید پاسخ صحیحتر آن را در ذیل آیه 4 سوره قصص خواهید خواند ، و خواهید دانست که سبب کشتار فرزندان بنى اسرائیل تنها آن خواب نبوده است بلکه وحشت فرعونیان از نیرومند شدن بنى اسرائیل و به دست گرفتن حکومت ، به این موضوع کمک کرده است.
تفسیر نمونه ج : 1ص :
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر کشاف
أصل (آل ) أهل ، و لذلک یصغر بأهیل ، فأبدلت هاؤه ألفا. و خص استعماله بأولی الخطر و الشأن کالملوک و أشباههم ، فلا یقال آل الاسکاف و الحجام . و ( فرعون ) علم لمن ملک العمالقة، کقیصر: لملک الروم ، و کسری : لملک الفرس . و لعتو الفراعنة اشتقوا: تفرعن فلان ، إذا عتا و تجبر. و فی ملح بعضهم : قد جاءه الموسی الکلوم فزاد فی أقصی تفرعنه و فرط عرامه و قرئ: أنجیناکم ، و نجیتکم (یسومونکم ) من سامه خسفا إذا أولاه ظلما. قال عمرو بن کلثوم : إذا ما الملک سام الناس خسفا أبینا أن یقر الخسف فینا و أصله من سام السلعة إذا طلبها، کأنه بمعنی یبغونکم (سوء العذاب ) و یریدونکم علیه . و السوء: مصدر السیئ: یقال أعوذ بالله من سوء الخلق و سوء الفعل ، یراد قبحهما. و معنی سوء العذاب و العذاب کله سیئ : أشده و أفظعه ، کأنه قبحه بالاضافة الی سائره . و (یذبحون ): بیان لقوله یسومونکم . و لذلک ترک العاطف کقوله تعالی : (یضاهؤن قول الذین کفروا) و قرأ الزهری (یذبحون ) بالتخفیف کقولک : قطعت الثیاب و قطعتها. و قرأ عبدالله : یقتلون . و إنما فعلوابهم ذلک لان الکهنة أنذروا فرعون بأنه یولد مولود یکون علی یده هلاکه ، کما أنذر نمروذ. فلم یغن عنهما اجتهاد هما فی التحفظ، و کان ما شاء الله . و البلاء المحنة إن أشیر بذلکم إلی صنیع فرعون . و النعمة إن أشیر به إلی الانجاء
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.