(و اذ قتلتم نفسا فادا راتم فیها): (وهنگامی که فردی را کشتید ودر باره او کشمکش می کردید)(تدارؤ)به معنای تدافع و مشاجره است ،یعنی هر طائفه خون آن شخص را برگردن قوم دیگر می انداخت ،(والله مخرج ما کنتم تکتمون ):(وخدا آنچه را نهان می داشتید آشکار کرد)پس آنچه را مخفی می کردید،ازنسبت تهمت دادن به دیگران ،خدا آن را آشکار می کند. [ نظرات / امتیازها ]

" سؤال" کلید حل مشکلات و بر طرف ساختن جهل و نادانى است، اما مانند هر چیز اگر از حد و معیار خود تجاوز کند، و یا بى‏مورد انجام گیرد، دلیل انحراف و موجب زیان است، همانگونه که نمونه‏اش را در این داستان مشاهده کردیم.
بنى اسرائیل مامور بودند گاوى را ذبح کنند، بدون شک اگر قید و شرط خاصى مى‏داشت تاخیر بیان از وقت حاجت ممکن نبود، و خداوند حکیم در همان لحظه که به آنها امر کرد بیان مى‏فرمود، بنا بر این وظیفه آنها در این زمینه قید و شرطى نداشته، و لذا" بقره" به صورت" نکره" در اینجا ذکر شده است.
ولى آنها بى اعتنا به این اصل مسلم، شروع به سؤالات گوناگون کردند، شاید براى اینکه مى‏خواستند حقیقت، لوث گردد و قاتل معلوم نشود، و این اختلاف هم چنان میان بنى اسرائیل ادامه یابد، جمله فَذَبَحُوها وَ ما کادُوا یَفْعَلُونَ نیز اشاره به همین معنى است، مى‏گوید: آنها گاو را ذبح کردند ولى نمى‏خواستند این کار انجام گیرد!. [ نظرات / امتیازها ]

قرآن بعد از ذکر ریزه کاریهاى این ماجرا، باز آن را بصورت خلاصه و کلى در این آیه و آیه بعد چنین مطرح مى‏کند: «به خاطر بیاورید هنگامى که انسانى را کشتید، سپس در باره قاتل آن به نزاع پرداختید و خداوند (با دستورى که در آیات بالا آمد) آنچه را مخفى داشته بودید آشکار ساخت» (وَ إِذْ قَتَلْتُمْ نَفْساً فَادَّارَأْتُمْ فِیها وَ اللَّهُ مُخْرِجٌ ما کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ).
[ نظرات / امتیازها ]

Thus Allah brings the dead to life and shows you His Ayat (proofs, evidences, etc.) so that you may understand.)
Al-Bukhari said that,


﴿فَادَرَأْتُمْ فِیهَا﴾


(And disagreed among yourselves as to the crime) means, "Disputed.''


This is also the Tafsir of Mujahid. `Ata' Al-Khurasani and Ad-Dahhak said, "Disputed about this matter.'' Also, Ibn Jurayj said that,


﴿وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَرَأْتُمْ فِیهَا﴾


(And (remember) when you killed a man and disagreed among yourselves as to the crime) means, some of them said, "You killed him,'' while the others said, "No you killed him.'' This is also the Tafsir of `Abdur-Rahman bin Zayd bin Aslam. Mujahid said that,


﴿وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَّا کُنتُمْ تَکْتُمُونَ﴾


(But Allah brought forth that which you were Taktumun) means, "what you were hiding.''
[ نظرات / امتیازها ]

«و اذ قتلتم نفساً فادّارأتم فیها واللَّه مخرجٌ ما کنتم تکتمون»

در ارتباط این آیه شریفه با آیات گذشته، دو احتمال بنظر مى رسد:

1. نخست اینکه این آیه ازنظر مفهوم و محتوا، بر آیات پیش، نوعى تقدّم دارد، به گونه اى که گویى پرسش از موسى (ع) و پاسخ او، پس از این جریان رخ داده است.

2. موضوع دوّم، ارتباط این آیه با آیه بعدى است؛ چرا که آیه بعد مى فرماید:

هنگامى که بیگناهى کشته شد و اختلاف در میان بنى اسرائیل افتاد، ما براى نجات آنان این دستور را دادیم که: گاوى را با این ویژگیها سر ببرید و ...

با چه کسانى؟

در اینکه روى سخن این آیه شریفه، چه کسانى است، دو دیدگاه ارائه شده است:

1. روى سخن بظاهر با یهود عصر فرود قرآن است، امّا درحقیقت عملکرد پدران و نیاکان آنان را برمى شمارد و درمورد آنها هشدار مى دهد؛ و این نحوه گفتار، یک شیوه شناخته شده در جهان عرب بود.

2. ممکن است روى سخن همانگونه که بظاهر متوجّه یهود عصر رسالت است، درحقیقت هم متوجّه آنان باشد؛ چرا که هر دو نسل در بهانه جویى و حق ناپذیرى و کینه توزى و لجاجت، بسان یکدیگر بودند.

«و اذ قتلتم نفساً فادّارأتم فیها»

و چون فردى را کشتید و درمورد آن جنایت به کشمکش پرداختید

در ضمیر «فیها»، دو دیدگاه مطرح است:

1. عدّه اى گفته اند: این ضمیر ممکن است به «نفس» برگردد که با ظاهر آیه هماهنگ است.

2. و برخى دیگر برآنند که به کشندگان و عاملان جنایت برمى گردد.

«واللَّه مخرجٌ ما کنتم تکتمون»

و خدا آنچه را کتمان مى کردید، آشکار مى سازد

گویى معناى آیه چنین است: خداوند هرآنچه را که شما یهودیان از خبرهاى مهم و از جنایتهاى خود و گذشتگان و عیوب اخلاقى و اجتماعى پنهان مى کنید و خود را مردمى درست کردار جا مى زنید و دربرابر حق لجاجت مى ورزید، همه را آشکار مى سازد. [ نظرات / امتیازها ]

(و إذ قتلتم نفسا) خوطبت الجماعة لوجود القتل فیهم (فادارأتم ) فاختلفتم و اختصمتم فی شأنها، لان المتخاصمین یدرأ بعضهم بعضا، أی یدفعه و یزحمه . أو تدافعتم ، یعنی طرح قتلها بعضکم علی بعض ، فدفع المطروح علیه الطارح . أو لان الطرح فی نفسه دفع . أو دفع بعضکم بعضا عن البراءة واتهمه (والله مخرج ما کنتم تکتمون ) مظهر لا محالة ما کتمتم من أمر القتل لا یترکه مکتوما. فإن قلت : کیف أعمل مخرج و هو فی معنی المضی ؟ قلت : و قد حکی ما کان مستقبلا فی وقت التدارؤ. کما حکی الحاضر فی قوله : (باسط ذراعیه ) و هذه الجملة اعتراض بین المعطوف و المعطوف علیه و هما (ادارأتم ) و (فقلنا) [ نظرات / امتیازها ]