فَقُلْنا یا آدَمُ إِنَّ هذا عَدُوٌّ لَکَ وَ لِزَوْجِکَ فَلا یُخْرِجَنَّکُما مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقى (117)
فَقُلْنا یا آدَمُ إِنَّ هذا: پس فرمودیم ما اى آدم بدرستى که این شیطان. عَدُوٌّ لَکَ وَ لِزَوْجِکَ: دشمن است براى تو و براى زوجه تو. فَلا یُخْرِجَنَّکُما مِنَ الْجَنَّةِ: پس بیرون نکند شما را از بهشت، یعنى سبب بیرون شدن شما نشود از بهشت. فَتَشْقى: پس تو در رنج و زحمت افتى، یعنى از بهشت بیرون روى و به زحمت اسباب معاش و زندگانى مهیا سازى. سعید بن جبیر نقل نموده که: چون آدم علیه السلام به زمین آمد، دو گاو پیش او فرا داشتند تا زمین کشت مىنمود و عرق مىریخت و مىگفت: این، آن رنج مىباشد «1».
نکته: در «فَتَشْقى» سه وجه است: اول- مراعات رءوس آیات. 2- تغلیب مذکر بر مؤنث. 3- به جهت وجود این زحمت به آدم فقط.
[ نظرات / امتیازها ]
فَقُلنا یا آدَمُ إِنَّ هذا عَدُوٌّ لَکَ وَ لِزَوجِکَ فَلا یُخرِجَنَّکُما مِنَ الجَنَّةِ فَتَشقی (117)
پس گفتیم: ای آدم محققا اینکه شیطان دشمن تو و دشمن زوج تو است پس شما را از بهشت بیرون نکند پس بمشقت و زحمت میافتی.
(فَقُلنا یا آدَمُ) بطریق وحی بتوسط ملائکه خطاب بآدم شد چنانچه مکرر ذکر شد که هر کجا بنحو متکلم مع الغیر بیان فرموده بتوسط اسباب و وسائط بوده.
(إِنَّ هذا) اشاره بابلیس است که تکبّر کرد و زیر بار اطاعت آدم نرفت.
(عَدُوٌّ لَکَ وَ لِزَوجِکَ) جهت عداوتش اینکه بود برای ترک سجده بآدم رانده درگاه الهی شد و مورد لعن خداوند و خطاب (فَاخرُج مِنها فَإِنَّکَ رَجِیمٌ وَ إِنَّ عَلَیکَ اللَّعنَةَ إِلی یَومِ الدِّینِ) باو شد حجر آیه 34 و 35 (اشکال) با اینکه خداوند خبر داد بآدم که اینکه دشمن شما است چرا آدم فریب او را خورد! (جواب) همین نحوی که خداوند بجمیع اولاد آدم خبر داد و عهد گرفت که فرمود: أَ لَم أَعهَد إِلَیکُم یا بَنِی آدَمَ أَن لا تَعبُدُوا الشَّیطانَ إِنَّهُ لَکُم عَدُوٌّ مُبِینٌ) یس آیه 6 (سؤال) آدم معصوم بود ولی بنی آدم مقام عصمت نداشتند! (جواب) معصوم از معاصی و خطا و نسیان بود ولی از ترک اولی چنانچه قبلا اشاره شد که نهی از شجره ارشادی بود اولی اینکه بود که نزدیک آن نروند و ترک اولی در انبیاء سلف بوده بلی پیغمبر أکرم و اوصیاء طاهرینش از ترک اولی هم مصون بودند (سؤال) آدم در بهشت بود شیطان که از بهشت بیرون بود کجا تماس گرفت با آدم! (جواب) شیطان از کجا وارد قلب بنی آدم میشود از راه منافذ بدن آیا تصور میکنید جسمی است داخل در قلب میشود! راه شیطان بقلب بتوسط قوه شهوت و غضب و وهم است، چنانچه راه ملک بتوسط قوه عقل است آدم و زوجش بشجره منهیّه متمایل شدند
قوه شهوت وسیله شیطان شد بوسیله او راه بقلب پیدا کرد نه داخل بهشت شد و نه از منافذ بدن آدم وارد قلب شد و نه بصورت جسمیّت مقابل آدم آمد.
(فَلا یُخرِجَنَّکُما مِنَ الجَنَّةِ فَتَشقی) شیطان سبب شد و الا قدرت بر اخراج نداشت، چنانچه أکل شجره هم سبب بود و قوه شهوت هم سبب شد که گفتند انسان سه دشمن دارد دنیا اول جلوه میدهد قوه شهوت ثانیا متمایل میشود شیطان ثالثا راه نمایی میکند شجره جلوه کرد شهوت مایل شد شیطان اغوی کرد و مراد از فتشقی بمشقت افتادن است در دنیا نه شقاوت مقابل سعادت.
[ نظرات / امتیازها ]