(و ان تجهر بالقول فانه یعلم السر و اخفی ): (اگر سخن آشکارا بگویی (و یامخفی ) پس همانا او امور مخفی و مافوق سری را می داند)، (جهر به قول ) یعنی بلند، بلندحرف زدن ، (سر در قول ) به معنای آهسته صحبت کردن است ، می فرماید: خداوندسخنان مخفی و مکتوم در نفس و بلکه اخفی (فوق مخفی ) را نیز می داند، پس او مالک همه چیز و مدبر همه امور است و عالم به همه جریاناتی است که در ملک او واقع می شود و در سلطنت خود مستقر می باشد. لذا آیه شریفه از راه احاطه و اطلاق علم الهی ، تدبیر او را اثبات می کند، همانطور که آیه قبلی در مقام اثبات عموم ملکیت او بود، و از مجموع این دو آیه ملک و تدبیر عام الهی نتیجه می شود که همان ربوبیت مطلقه است . [ نظرات / امتیازها ]

در این آیه به چهارمین رکن یعنى «عالمیت» او اشاره کرده، مى‏گوید: او آن قدر احاطه علمى دارد که «اگر سخن آشکارا بگویى (یا مخفى کنى) او اسرار- و حتى پنهان‏تر از آن- را نیز مى‏داند» (وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ یَعْلَمُ السِّرَّ وَ أَخْفى‏). [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ ، یَعْلَمُ اَلسِّرَّ وَ أَخْفىٰ ؛ «سرّ»، رازى است که آن را به دیگرى مى سپارى «و اخفى»: مخفى تر از آن، چیزى است که به خاطرات خطور مى کند یا چیزهایى که در نفس خود پنهان مى دارى و از آن مخفى تر، آن چیزهایى است که از نفست هم پوشیده است معناى آیه این است: اگر یاد خدا و غیر آن را آشکار کنى و (یا آشکار نکنى) بدان که خدا بى نیاز از آن است، چون او راز پوشیده و پوشیده تر از آن را مى داند [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ یَعْلَمُ اَلسِّرَّ وَ أَخْفىٰ تکمیل مطلب فوق و در رابطه با علم و احاطه خداست منظور از «سرّ» که در باطن انسان است و «اخفى» سخنى است که به ذهن انسان آمده و سپس آن را فراموش کرده است این تفسیر بنا روایتى است که در مجمع البیان از امام باقر و امام صادق علیهما السّلام نقل شده است که فرموده اند: سرّ کلامى است که در ذهن خود مخفى کرده اى اخفى آنست که به خاطرت رسیده و سپس فراموش نموده اى مى شود گفت: سرّ کلامى است که به دیگرى در پنهانى بگویى مانند: وَ إِذْ أَسَرَّ اَلنَّبِیُّ إِلىٰ بَعْضِ أَزْوٰاجِهِ حَدِیثاً تحریم 3 و «اخفى من السرّ» آن است که در خاطر خود پنهان کرده اى و اللّٰه العالم باید دانست: جواب «ان تجهر» محذوف است و جمله فَإِنَّهُ یَعْلَمُ استدلال به جواب است یعنى: اگر سخن آشکار گویى خدا مى داند چطور مى شود که نداند، حال آنکه او پنهان و پنهانتر را مى داند [ نظرات / امتیازها ]

سوم وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ یَعْلَمُ اَلسِّرَّ وَ أَخْفىٰ قرآن از طرف کسى فرود آمده که علم ازلى او بتمام موجودات احاطه نموده چیزى در عالم وجود یافت نمى گردد از افعال و اقوال و آنچه ظاهر و آنچه مخفى مى نمائید که از حیطه علم او خارج باش [ نظرات / امتیازها ]

وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ یَعْلَمُ اَلسِّرَّ وَ أَخْفىٰ «أخفى»، یعنى چیزى که در خیالت مى گذرد، بدون آن که آن را به زبان بیاورى بهترین تفسیر براى «أخفى» این سخن خداوند است: «و خدا به آنچه در دل هاست آگاه است» [ نظرات / امتیازها ]