(ذلک بان الله هو الحق وانه یحیی الموتی وانه علی کل شی ء قدیر): (زیراخدا حق است و اوست که مردگان را زنده می کند و او بر هر چیز تواناست ) می فرماید این مطالب مذکور در آیه قبلی یعنی آفرینش انسان و گیاهان و تدبیر آنها،به جهت آن است که خدای تعالی خود، حق است و اوست که هر موجودی را تحقق می بخشد و در کل نظام هستی حق را جاری می کند(35) و این اوست که مردگان را زنده می سازد کما اینکه از خاک مرده انسانی زنده می آفریند و از زمین مرده بوسیله آب گیاه زنده را ایجاد می کند و این امور بر او آسان است چون او بر هر امری تواناست و ایجادکننده و تدبیر کننده همه موجودات عالم است ، یعنی خلقت و تدبیر انسان و نباتات کاشف از عمومیت قدرت خداست . [ نظرات / امتیازها ]

هدف هاى چندگانه ترسیم دلایل معاد
قرآن پس از ترسیم دلایل معاد در آیات پیش، اینک ضمن یک نتیجه گیرى درس آموز مى فرماید:
ذلِکَ بِاَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُ
این قدرت نمایى شگفت انگیز و توجّه دادن افکار و اندیشه ها به مراحل چندگانه آفرینش انسان و تحولات زمین و رویش شگرف گیاهان به خاطر آن است که بدانند که خدا حق است و به همین جهت هم تنها او در خور پرستش و ستایش و فرمانبردارى است.
وَ اَنَّهُ یُحْیِى الْمَوْتى
و نیز به خاطر آن است که بدانند هموست که در آستانه رستاخیز مردگان را زنده مى سازد، چرا که آن قدرتى که مى تواند آفرینش و جلوه هاى متنوّع و حیرت انگیز آن را پدید آورد، و امور و شئون جهان هستى را تدبیر نماید، چنین کسى بر بازگرداندن آن و آفرینش دیگر تواناست و این کار از آفرینش نخستین براى او آسان تر است.
وَ اَنَّهُ عَلى کُلِّ شَىْ ءٍ قَدیرٌ
و او بر هر کارى تواناست.
آرى تنها اوست که جامه هستى بر اندام پدیده ها مى پوشاند و آنها را مى آفریند، و اوست که آنها را مى میراند و از میان بر مى دارد، و هموست که دگرباره آنها را باز مى گرداند، و او داراى قدرتى وصف ناپذیر و بى کرانه است. [ نظرات / امتیازها ]

این آیه و آیه بعد به عنوان جمع بندى و نتیجه گیرى کلى، هدف اصلى از بیان "دلائل معاد در عالم جنین و گیاهان" را ضمن باز گوئى پنج نکته تشریح مى کند:
1 - نخست مى گوید: ((آنچه در آیات قبل از مراحل مختلف حیات در مورد انسانها و جهان گیاهان بازگو شد براى این است که بدانید خداوند حق است)) (ذلک بان الله هو الحق).
و چون او حق است نظامى را که آفریده نیز حق است، بنابراین نمى تواند بیهوده و بى هدف باشد، همانگونه که در جاى دیگر مى خوانیم : و ما خلقنا السموات و الارض و ما بینهما باطلا ذلک ظن الذین کفروا: ((ما آسمانها و زمین و آنچه را در میان این دو است بیهوده و باطل نیافریدیم، این گمان و پندار کافران است (ص - 27).
و چون این جهان بى هدف نیست و از سوى دیگر هدف اصلى را در خود آن نمى یابیم یقین پیدا مى کنیم که معاد و رستاخیزى در کار است .
2 - این نظام حاکم بر جهان حیات به ما مى گوید: ((او است که مردگان را زنده مى کند)) (و انه یحیى الموتى ).
همان کسى که لباس حیات بر تن خاک مى پوشاند، و نطفه بى ارزش را به انسان کاملى مبدل مى سازد، و زمینهاى مرده را جان مى دهد او مردگان را حیات نوین مى بخشد آیا با این برنامه حیات آفرین مستمر او در این جهان باز مى توان در امکان معاد تردید کرد؟.
3 - هدف دیگر این است که بدانید ((خدا بر هر چیز توانا است)) و چیزى در برابر قدرت او غیر ممکن نیست (و انه على کل شى ء قدیر).
آیا کسى که مى تواند خاک بى جان را تبدیل به نطفه کند و نطفه بى ارزش را در مراحل حیات پیش ببرد، و هر روز لباس تازه اى از زندگى بر او بپوشاند، و زمینهاى خشکیده و افسرده بى روح را چنان سر سبز و خرم سازد که قهقهه حیات از سر تا سر آن برخیزد، آیا چنین کسى قادر نیست که انسان را بعد از مرگ به زندگى جدید باز گرداند؟ [ نظرات / امتیازها ]

أی : ذلک الذی ذکرنا من خلق بنی آدم و إحیاء الارض ، مع ما فی تضاعیف ذلک من أصناف الحکم و اللطائف ، حاصل بهذه و هو السبب فی حصوله ، ولو لاه لم یتصور کونه ، وهو (أن الله هوالحق ) أی الثابت الموجود، و أنه قادر علی إحیاء الموتی و علی کل مقدور [ نظرات / امتیازها ]

«آنچه در آیات قبل، از مراحل مختلف حیات، در مورد انسان ها و جهان گیاهان بازگو شد، براى این است که بدانید: خداوند حق است» (ذلِکَ بِأَنَّ اللّهَ هُوَ الْحَقُّ).

و چون او حق است نظامى را که آفریده، نیز حق است، بنابراین، نمى تواند بیهوده و بى هدف باشد، همان گونه که در جاى دیگر مى خوانیم: وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما باطِلاً ذلِکَ ظَنُّ الَّذِینَ کَفَرُوا:

«ما آسمان، زمین و آنچه را در میان این دو است، بیهوده و باطل نیافریدیم، این گمان و پندار کافران است».

و چون این جهان بى هدف نیست، و از سوى دیگر هدف اصلى را در خود آن نمى یابیم، یقین پیدا مى کنیم: معاد و رستاخیزى در کار است.

2 ـ این نظام حاکم بر جهان حیات به ما مى گوید: «او است که مردگان را زنده مى کند» (وَ أَنَّهُ یُحْیِ الْمَوْتى).

همان کسى که لباس حیات بر تن خاک مى پوشاند، و نطفه بى ارزش را به انسان کاملى مبدل مى سازد، و زمین هاى مرده را جان مى دهد، او مردگان را حیات نوین مى بخشد، آیا با این برنامه حیات آفرین مستمر او در این جهان، باز مى توان در امکان معاد تردید کرد؟.(4)

3 ـ هدف دیگر این است که: بدانید «خدا بر هر چیز توانا است و چیزى در برابر قدرت او غیر ممکن نیست» (وَ أَنَّهُ عَلى کُلِّ شَیْء قَدِیرٌ). آیا کسى که: مى تواند خاک بى جان را تبدیل به نطفه کند، و نطفه بى ارزش را در مراحل حیات پیش ببرد، و هر روز لباس تازه اى از زندگى بر او بپوشاند، و زمین هاى خشکیده و افسرده بى روح را چنان سر سبز و خرم سازد که، قهقهه حیات از سر تا سر آن برخیزد، آیا چنین کسى قادر نیست که انسان را بعد از مرگ به زندگى جدید باز گرداند؟!

[ نظرات / امتیازها ]

هدف این است که: بدانید «خدا بر هر چیز توانا است و چیزى در برابر قدرت او غیر ممکن نیست» (وَ أَنَّهُ عَلى کُلِّ شَیْء قَدِیرٌ). آیا کسى که: مى تواند خاک بى جان را تبدیل به نطفه کند، و نطفه بى ارزش را در مراحل حیات پیش ببرد، و هر روز لباس تازه اى از زندگى بر او بپوشاند، و زمین هاى خشکیده و افسرده بى روح را چنان سر سبز و خرم سازد که، قهقهه حیات از سر تا سر آن برخیزد، آیا چنین کسى قادر نیست که انسان را بعد از مرگ به زندگى جدید باز گرداند؟!
[ نظرات / امتیازها ]

آیه به عنوان جمع بندى و نتیجه‏گیرى کلى، هدف اصلىرا تشریح مى‏کند:

1- نخست مى‏گوید:" آنچه در آیات قبل از مراحل مختلف حیات در مورد انسانها و جهان گیاهان بازگو شد براى این است که بدانید خداوند حق است" (ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ).

و چون او حق است نظامى را که آفریده نیز حق است، بنا بر این نمى‏تواند بیهوده و بى هدف باشد، همانگونه که در جاى دیگر مى‏خوانیم: وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما باطِلًا ذلِکَ ظَنُّ الَّذِینَ کَفَرُوا:" ما آسمانها و زمین و آنچه را در میان این دو است بیهوده و باطل نیافریدیم، این گمان و پندار کافران است" (ص- 27).

و چون این جهان بى هدف نیست و از سوى دیگر هدف اصلى را در خود آن نمى‏یابیم یقین پیدا مى‏کنیم که معاد و رستاخیزى در کار است.

2- این نظام حاکم بر جهان حیات به ما مى‏گوید:" او است که مردگان را زنده مى‏کند" (وَ أَنَّهُ یُحْیِ الْمَوْتى‏).
همان کسى که لباس حیات بر تن خاک مى‏پوشاند، و نطفه بى ارزش را به انسان کاملى مبدل مى‏سازد، و زمینهاى مرده را جان مى‏دهد او مردگان را حیات نوین مى‏بخشد آیا با این برنامه حیات آفرین مستمر او در این جهان باز مى‏توان در امکان معاد تردید کرد؟ «1».

3- هدف دیگر این است که بدانید" خدا بر هر چیز توانا است" و چیزى در برابر قدرت او غیر ممکن نیست (وَ أَنَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ).
آیا کسى که مى‏تواند خاک بى جان را تبدیل به نطفه کند و نطفه بى ارزش را در مراحل حیات پیش ببرد، و هر روز لباس تازه‏اى از زندگى بر او بپوشاند، و زمینهاى خشکیده و افسرده بى روح را چنان سر سبز و خرم سازد که قهقهه حیات از سر تا سر آن برخیزد، آیا چنین کسى قادر نیست که انسان را بعد از مرگ به زندگى جدید باز گرداند؟
[ نظرات / امتیازها ]

ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّهُ یُحْیِ الْمَوْتى‌ وَ أَنَّهُ عَلى‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ «6»
ذلِکَ‌: آنچه مذکور شد از آفرینش انسان از اطوار مختلفه و تحویل به حالات متنوعه و هیآت متضاده و زنده کردن زمین بعد از مردنش به رویانیدن منقشه و شکوفه‌هاى مزینه. بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُ‌: به سبب آنست که خداى تعالى اوست ثابت بالذات، و داراى جمیع صفات کمال و به ذات حقه حقیقیه سبحانى تمامى موجودات متحقق گشته. وَ أَنَّهُ یُحْیِ الْمَوْتى‌: و به جهت آنکه ذات الهى زنده مى‌فرماید مردگان را، و الّا نطفه و زمین خشک شده، زنده و تازه نشدى، مگر به جهت معقول نبودن وجود متأثر بدون وجود مؤثر در آن. وَ أَنَّهُ عَلى‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ: و براى آنکه ذات سبحانى بر هر چیزى و بر همه چیزها توانا باشد از میراندن و زنده کردن و آفریدن و غیر آن از مقدورات، زیرا قدرت کبریائى از صفات ذاتیه و نسبت به تمام موجودات على السویه است. و چون مشاهده دال است بر قدرت او بر زنده کردن بعضى مردگان، پس لازم آید البته اقتدار الهى بر زنده کردن تمامى مردگان. [ نظرات / امتیازها ]

ذلِک‌َ بِأَن‌َّ اللّه‌َ هُوَ الحَق‌ُّ وَ أَنَّه‌ُ یُحی‌ِ المَوتی‌ وَ أَنَّه‌ُ عَلی‌ کُل‌ِّ شَی‌ءٍ قَدِیرٌ «6»
‌اینکه‌ تطوّرات‌ دلیل‌ ‌است‌ ‌بر‌ ‌اینکه‌ ‌که‌ خداوند متعال‌ اوست‌ حق‌ّ و ثابت‌ واجب‌‌-‌ الوجود و تمام‌ ممکنات‌ ‌در‌ تغیّرات‌ و تبدّلات‌ هستند و محقّقا ‌او‌ زنده‌ می‌کند مرده‌ها ‌را‌ و محقّقا ‌او‌ ‌بر‌ ‌هر‌ چیزی‌ قدرت‌ دارد.
(ذلِک‌َ): اشاره‌ ‌به‌ ادلّه آیه متقدّمه‌ ‌است‌ ‌که‌ ممکن‌ ‌آن‌ بآن‌ ‌در‌ تغیّر و تبدّل‌ ‌است‌.
و (بِأَن‌َّ اللّه‌َ هُوَ الحَق‌ُّ): اشاره‌ ‌به‌ مقام‌ واجب‌ الوجودی‌ ‌است‌.
آنکه نمرده است و نمیرد تویى
آنچه تغیّر نپذیرد تویى‏

(وَ أَنَّهُ یُحْیِ الْمَوْتى‏) دو صفت از صفات فعلیّه محیى و ممیت است.
وَ أَنَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ): نسبت به تمام ممکنات از ثرى تا ثریّا. [ نظرات / امتیازها ]