وَ تَرَى الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِی أَتْقَنَ کُلَّ شَیْ‌ءٍ إِنَّهُ خَبِیرٌ بِما تَفْعَلُونَ (88)
وَ تَرَى الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً: و مى‌بینى اى بیننده کوهها را در آن روز گمان کنى و پندارى آن را بر جاى خود ایستاده، وَ هِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ: و حال آنکه آن کوهها مى‌رود و مى‌گذرد مانند رفتن ابر در سرعت؛ و آن حرکت، مدرک نشود، زیرا که اجرام بزرگ چون بر یک سمت حرکت کنند، حرکت آنها خوب ظاهر نشود، چنانچه در سیر ابر مشاهده مى‌گردد. این یکى از علامات قیامت است که کوهها از اماکن خود متلاشى و پراکنده مى‌گردد.
صُنْعَ اللَّهِ: صنعت و خلقت خداست ایجاد آسمان و زمین و شب و روز و غیر آن از امور ممکنه.
الَّذِی أَتْقَنَ کُلَّ شَیْ‌ءٍ: آن خدائى که محکم و استوار نمود و منتسق و منظم ساخت همه چیزها را و خلق فرمود آنها را بر وجهى که لایق و سزاوار و موافق حکمت و مصلحت باشد. إِنَّهُ خَبِیرٌ بِما تَفْعَلُونَ: بدرستى که خداى تعالى دانا و آگاهست به آنچه مى‌کنید از طاعت و معصیت، و همه را به ظواهر و بواطن مى‌داند و بر وفق آن جزا خواهد داد.
[ نظرات / امتیازها ] وَ تَرَی الجِبال‌َ تَحسَبُها جامِدَةً وَ هِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ صُنع‌َ اللّه‌ِ الَّذِی أَتقَن‌َ کُلَّ شَی‌ءٍ إِنَّهُ خَبِیرٌ بِما تَفعَلُون‌َ (88)
و مشاهده میکنی کوهها را گمان میکنی که اینها بر قرار و ساکن هستند و حال آنکه اینها مرور میکنند و سیر میکنند مثل مرور و سیر ابرها صنعت الهیست خداوندی که محکم و متقن فرموده هر چیزی را موافق حکمت و مصلحت و درست و بجا و بموقع.
نظر به اینکه سابقین گمان میکردند که کره زمین ساکن است و شمس دور کره زمین میگردد اینکه آیه شریفه را حمل کردند بر قیامت که کوهها از جا کنده میشوند و استشهاد کردند باین آیه شریفه که میفرماید وَ تَکُون‌ُ الجِبال‌ُ کَالعِهن‌ِ (معارج آیه 9) وَ تَکُون‌ُ الجِبال‌ُ کَالعِهن‌ِ المَنفُوش‌ِ (قارعه آیه 5) لکن هیچ مناسبتی ندارد عهن با مرور و سیر زیرا عهن بمعنای پشم است تشبیه فرمود که کوهها روز قیامت از هم پاشیده میشوند مثل پشم و اینکه آیه شریفه‌یکی از معجزات قرآنیست که دلیل به سیر کره زمین است که در عصر نزول قرآن احدی قائل بحرکت زمین نبود و امروز بالحس و العیان مشاهده میشود و درک میکنند که یکی از شواهد حسیه اینست که طیاره هواپیما را اگر موافق سیر زمین پرواز کند در ظرف 18 ساعت مثلا یک دور سیر میکند و اگر بر خلاف آن سیر کند در مدت سی ساعت سیر میکند و سرش اینست که حرکت زمین در سیر موافق شش ساعت زودتر کمک میدهد و در سیر مخالف شش ساعت بیشتر میرسد و اگر کره زمین ساکن بود باید در هر دو سیر 24 ساعت سیر کند لذا میفرماید:
وَ تَرَی الجِبال‌َ تَحسَبُها جامِدَةً مثل عمارات و ابنیه.
وَ هِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ سیر میکند و از هم نمی‌پاشد بقدرة کامله الهیه.
صُنع‌َ اللّه‌ِ الَّذِی أَتقَن‌َ کُلَّ شَی‌ءٍ اینکه دلیل بر قدرت حق و دلیل بر علم باری.
إِنَّهُ خَبِیرٌ بِما تَفعَلُون‌َ از نیک و بد.
[ نظرات / امتیازها ]