(یوم تبیض وجوه و تسود وجوه ):(روزی که چهره هایی سفید وچهره هایی سیاه می شود...)از آنجا که مقام آیات مقام کفران نعمت بود و کفران نعمت هم نظیر خیانت باعث خست و فرومایگی و انفعال و شرمندگی می شود،لذا خداوند از عباراتی استفاده نمود که با حالت شرمندگی مناسبت دارد،نظیر سیه رویی که در دنیا هم مردم این تعبیر را برای شخص شرمنده بکارمی برند،( فاما الذین اسودت وجوههم اکفرتم بعد ایمانکم فذوقوا العذاب بماکنتم تکفرون ):(اما به آنهایی که رو سیاه شدند، گفته می شود،آیا شما نبودید که بعد از ایمانتان کافر شدید، پس حالا عذاب را بخاطر کفری که داشتید بچشید)وخطاب به اهل بدعت و هواهای نفسانی از این امت ویا اهل کتاب است که آنها به رسول خدا کفر ورزیدند، درحالی که قبل از بعثت ایشان به آن حضرت ایمان داشتند و می دانستند چنین پیامبری ظهور می کند و یا خطاب به جمیع کفار است که ابتدا در عالم ذر از آنها میثاق گرفته شده ،اما بعد کافر شدند. [ نظرات / امتیازها ]

روسفیدى و روسیاهى در قیامت، در حقیقت تجسّم همان حالات و روحیّات انسان در دنیاست. کسانى که در دنیا ولایت خدا را پذیرفته‏اند، خداوند آنها را از ظلمات به نور مى‏برد ودر آن روز با چهره‏اى نورانى حاضر مى‏شوند، ولى آنان که به ولایت طاغوت گردن نهاده‏اند، طاغوت‏ها آنان را از نور به ظلماتِ هوس و تفرقه وشرک وجهل سوق مى‏دهند و در قیامت در سیاهى وتاریکى محشور مى‏شوند.
[ نظرات / امتیازها ]

چهره‏هاى نورانى و تاریک! به دنبال هشدارى که در آیات سابق در باره تفرقه و نفاق و بازگشت به آثار دوران کفر و جاهلیت داده شد در این آیه و آیه بعد به نتایج نهایى آن اشاره مى‏کند که چگونه کفر موجب رو سیاهى و اسلام، و ایمان موجب رو سفیدى است، مى‏فرماید: «در روز رستاخیز چهره‏هایى سفید و نورانى و چهره‏هایى تاریک و سیاه خواهد بود» (یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ).

سپس مى‏فرماید: به آنها که چهره‏هاى سیاه و تاریک دارند گفته مى‏شود:
«چرا بعد از ایمان، راه کفر را پیمودید (؟) و چرا بعد از اتحاد در پرتو اسلام، راه نفاق و جاهلیت را پیش گرفتید»؟ (فَأَمَّا الَّذِینَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمانِکُمْ).

در پایان آیه به عذابى که در انتظار آنهاست اشاره کرده، مى‏گوید: «پس (اکنون) بچشید عذاب را در برابر آنچه کفر ورزیدید» (فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ).

[ نظرات / امتیازها ]

روسفیدى و روسیاهى در قیامت، در حقیقت تجسّم همان حالات و روحیّات انسان در دنیاست. کسانى که در دنیا ولایت خدا را پذیرفته‏اند، خداوند آنها را از ظلمات به نور مى‏برد ودر آن روز با چهره‏اى نورانى حاضر مى‏شوند، ولى آنان که به ولایت طاغوت گردن نهاده‏اند، طاغوت‏ها آنان را از نور به ظلماتِ هوس و تفرقه وشرک وجهل سوق مى‏دهند و در قیامت در سیاهى وتاریکى محشور مى‏شوند.
[ نظرات / امتیازها ]
[ نظرات / امتیازها ]

روسفیدى و روسیاهى در قیامت، در حقیقت تجسّم همان حالات و روحیّات انسان در دنیاست. کسانى که در دنیا ولایت خدا را پذیرفته‏اند، خداوند آنها را از ظلمات به نور مى‏برد ودر آن روز با چهره‏اى نورانى حاضر مى‏شوند، ولى آنان که به ولایت طاغوت گردن نهاده‏اند، طاغوت‏ها آنان را از نور به ظلماتِ هوس و تفرقه وشرک وجهل سوق مى‏دهند و در قیامت در سیاهى وتاریکى محشور مى‏شوند.
[ نظرات / امتیازها ]

چهره هاى نورانى و تاریک
به دنبال هشدارى که در آیات سابق درباره تفرقه و نفاق و بازگشت به آثار دوران کفر و جاهلیت داده شد، در این دو آیه به نتایج نهائى آنها اشاره مى شود که چگونه کفر و تفرقه و نفاق و بازگشت به جاهلیت ، موجب رو سیاهى است و چگونه اسلام و ایمان و اتحاد و صمیمیت موجب رو سفیدى است .
نخست مى گوید: ((در روز رستاخیز چهره هایى نورانى و چهره هایى تاریک و سیاه خواهد بود)). (یوم تبیض وجوه و تسود وجوه )
سپس مى فرماید: به آنها که چهره هاى سیاه و تاریک دارند گفته مى شود: ((چرا بعد از ایمان ، راه کفر را پیمودید و چرا بعد از اتحاد در پرتو اسلام ، راه نفاق وجاهلیت را پیش گرفتید؟ پس اکنون بچشید عذاب را در برابر آنچه کفر ورزیدید)). (فاما الذین اسودت و جوههم اکفرتم بعد ایمانکم فذوقوا العذاب بما کنتم تکفرون .)
ولى در مقابل آنها مؤ منان متحد، غرق در دریاى رحمت الهى خواهند بود و جاودانه در آن زندگى آرام بخش بسر مى برند.
بارها یادآور شده ایم که حالت و کیفیات زندگى انسان و پاداش و کیفرهاى او در جهان دیگر تجسمى از اعمال و روحیات و افکار او در این جهان است ، و به تعبیر دیگر: هر کارى که از انسان در این جهان سر مى زند آثار وسیع و گسترده اى در روح انسان باقى مى گذارد که در این دنیا ممکن است به آسانى درک نشود، ولى در رستاخیز، پس از دگرگونیها و تکاملهایى که در آن رخ مى دهد. با واقعیت حقیقى خود جلوه مى کند و چون در آنجا حاکمیت و تجلى روح بیشتر است آثار آن حتى در جسم منعکس خواهد شد.
همانطور که ایمان و اتحاد در این جهان مایه رو سفیدى است ، و به عکس ، ملت پراکنده و بى ایمان مردمى رو سیاهند، در جهان دیگر این رو سیاهى و رو سفیدى مجازى دنیا شکل ((حقیقى )) به خود مى گیرد، و صاحبان آنها با چهره ه اى سفید و درخشان ، و یا سیاه و تاریک محشور مى گردند.
در آیات دیگر قرآن نیز به این حقیقت اشاره شده از جمله درباره کسانى که پشت سر هم مرتکب گناه مى شوند مى خوانیم : ((کانما اغشیت وجوههم قطعا من اللیل مظلما؛ گوئى صورت آنها را پاره ه اى تاریک شب پوشانیده است (سوره یونس آیه 27).
و درباره آنهائى که بر خدا دروغ مى بندند مى فرماید: ((و یوم القیامة ترى الذین کذبوا على الله وجوههم مسودة ؛ در روز رستاخیز کسانى را که بر خدا دروغ بستند مى بینى که چهره هایشان سیاه است ! (سوره زمر آیه 60) - و همه اینها بازتابى است از اعمال آنها در دنیا.
سپس به نفطه مقابل این گروه در آیه بعد اشاره کرده ، مى فرماید: ((اما آنها که چهرهایشان سفید و نورانى است در رحمت خداوند جاودانه مى مانند (و اما الذین ابیضت وجوههم ففى رحمة الله هم فیها خالدون ).
آرى ایمان مایه روسفیدى در دنیا و آخرت و سبب آرمیدن در رحمت الهى در هر دو جهان است
[ نظرات / امتیازها ]

یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا اَلَّذِینَ اِسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمٰانِکُمْ فَذُوقُوا اَلْعَذٰابَ بِمٰا کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ یَوْمَ ، ظرف لَهُمْ عَذٰابٌ عَظِیمٌ یا هر فعلى که بتوان تقدیر کرد تا تحقق ظرف و توسعۀ مظروف را بنمایاند هیأت و آهنگ دو فعل تبیض و تسود، حدوث و تحول و دگرگونى مداوم را مى رساند وجوه چهره ها یا سران و پیشوایان مورد توجه (وجیه الملة)

آنان که تفرقه و اختلاف نهادند برایشان عذاب گرانى است در روزى که

یا چنین روزى ناگهان رخ نماید و روشنى دهد، روزى که چهره هایى همى (1) تا از تصویر آفرینش در رحم جهان چه زاده شود؟ تا از رحم طبیعت متولد نشود، جز اهل بینش نمى دانند

تا نزاد او مشکلات عالم است آنکه نازاده شناسد او کم است او مگر ینظر بنور اللّٰه بود کاندرون پوست او را ره بود اصل آب نطفه اسپید است و خوش لیک عکس جان رومى و حبش مى دهد رنگ احسن التقویم را تا به اسفل مى برد آن نیم را یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ ترک و هند و شهره گردد آن گروه درخشان گردد و چهره هایى دگرگون و تیره شود (سران و رهبرانى روى سفید و سرانى رو سیاه شوند) همین که فجر طالع شد و روز برآمد و تاریکى و به هم آمیختگى حق و باطل زائل شد و رازها آشکار گردید، آنان که به حبل اللّٰه اعتصام جویند و در جهت توحید و بر حق باشند چهره شان باز و رویشان درخشان و سفید گردد و آنان که به سوى تفرقه و کفر روى آوردند و چهرۀ آئین خدا را پوشاندند، روهایشان گرفته و تاریک شود، چهره هایى که نمایانندۀ درون است و درونهایى که روى مى شود و چهره مى آراید، شخصیتها و ملتهایى که از متن تاریخ برآمدند و از میان تاریکیها و تضادها و ابرها و پیچ و خمها درخشیدند و کمال و قدرت و عزت و وجهه یافتند و وجوه خلق شدند و چون فلق صبح راه کاروانها را روشن کردند، آنان بودند که آهنگ ایمان و توحید را نواختند و اندیشه ها و قواى اجتماع را هماهنگ با نظام آفرینش به راه آوردند چهرۀ اینان در پایان هر شب و برآمدن هر روز مى درخشد: یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ آنان که پس از ایمان به کفر و پس از توحید به تفرقه گرائیدند، گمراه و گمراه کننده شدند و روسیاهى به بار آوردند و در افق تاریک زمان غروب کردند: وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ

فَأَمَّا اَلَّذِینَ اِسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ ، تفصیل پیوسته و بر خلاف ترتیب (لف و نشر مشوش) یَوْمَ تَبْیَضُّ و تسود، براى تبیین علت حدوث سیاهرویى است، چون سفید رویى ناشى از ایمان و توحید را که طبیعى و فطریست، خود داشتند پس چه شد که از آن تهى و فاقد و دگرگون شدند؟ أَ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمٰانِکُمْ ؟ در این بازخواست و نکوهش، گوینده اى در کلام نیست و خطابیست بعد از غیاب که گویا در چنین روز دنیا و تاریخ و زمان درهم پیچیده شده است و همه در محکمۀ خدا و خلق حضور و ظهور یافته اند و همه با هم و با خدا مواجهند با هر چه دارند و آورده اند دیگر نه آینده اى است تَبْیَضُّ وَ تَسْوَدُّ و نه گذشته اى اِسْوَدَّتْ و ابیضت کفر پس از ایمان و تفریق پس از توحید و ارتجاع پس از ارتقاء آتشهایى در بر دارد که مواهب انسانى را مى گدازد و عقده ها و کینه هایى مى افروزد و دود و حریق آن چهره ها را تاریک و سیاه مى گرداند: فَذُوقُوا اَلْعَذٰابَ بِمٰا کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ عذابى که از درگیرى و تضاد درونى و اجتماعى و دورى از رحمت خدا افروخته مى شود [ نظرات / امتیازها ]

یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ مراد از یوم، روز قیامت است سفیدى چهره، کنایه از خوشحالى مؤمن به رضوان و بخشش الهى است و سیاهى چهره، کنایه از اندوه کافر و فاسق به سبب خشم خدا برآن دو و عذاب الهى براى آنهاست فَأَمَّا اَلَّذِینَ اِسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ ، به عنوان سرکوب و سرزنش به این افراد گفته مى شود: أَ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمٰانِکُمْ فخر رازى، طبرى و عدّۀ بسیارى از مفسّران از پیشینیان نقل کرده اند که مقصود از این افراد، تنها خوارج هستند، چرا که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دربارۀ آنان گفت: «آنها از دین خارج مى شوند، چنان که تیر از هدف خارج مى شود» لکن ظاهر آیه، تمامى کسانى را که پس از ایمان کافر مى شوند شامل مى گردد که از جملۀ آنان این گروه ها هستند: خوارج، بدعت گذاران [در دین] و پیروان نظریات و اندیشه هاى باطل وانگهى، عذاب، تنها افرادى را که پس از ایمان کافر شده اند، دربر نمى گیرد، بلکه مطلق کافر را شامل مى شود، به دلیل سخن خداى متعال: «به سبب اینکه کافر شدید، عذاب را بچشید» [ نظرات / امتیازها ]

بعضى گفته اند سفیدى روى کنایه است از ظهور بشاشت و مسرت و سیاهى کنایه است از ظهور کدورت و ملالت و بعضى گفته اند اهل حق روى هایشان نورانى و سفید است و همچنین نامه اعمالشان و نور از جلو و دست راستشان به آنها احاطه دارد و اهل باطل موصوف به صفات اضداد اینها هستند و در این حال مخاطب به خطاب ملائکه مى شوند که بطور تعجب و ملامت به آنها مى گویند آیا شمائید آنان که بعد از ایمانتان کافر شدید پس بچشید عذاب الهى را و در مجمع از امیرالمؤمنین (ع) نقل نموده اینها که در این آیه ذکر شده اند اهل بدعتها و هواهاى نفسانى و آراء باطله اند از این امت و از پیغمبر (ص) روایت شده است که فرمود قسم به آن خدائى که جان من در دست قدرت اوست هرآینه وارد مى شوند بر حوض جمعى از اصحاب من وقتى من آنها را مى بینم از من رانده مى شوند پس من مى گویم اصحاب من اصحاب ضعیف من چه شدند جواب مى گویند تو نمى دانى آنها چه بدعتها بعد از تو گذاردند اینها مرتد شدند بعد از تو و رجوع به اسلاف خود نمودند و به قهقرى برگشتند این روایت را ثعلبى که از مفسرین اهل سنت است نقل نموده و به مقتضاى روایات ما غیر مرتد پنج نفرند و ظرف متعلق بعامل مقدر است که اذکر باشد یعنى یاد بیار روزى را که چنین مى شود [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر: یَوْمَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ :سفیدى رو و سیاهى آن کنایه است از خوشروئى و شادمانى و تروتازه بودن صورت؛و شکستگى و بدحالى و غم و ترس و تیرگى صورت یا اینکه حقیقتا سفیدى در بعضى صورتها و سیاهى در بعضى دیگر ظاهر مى شود زیرا روز قیامت روز ظهور باطن است،پس نور اینان و تاریکى آنان در ظاهرشان پدیدار مى شود

فَأَمَّا اَلَّذِینَ اِسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ :به آنان که روسیاه اند گفته مى شود: أَ کَفَرْتُمْ بَعْدَ إِیمٰانِکُمْ :آیا بعد از ایمانتان کافر شدید،پس فاء جواب«امّا»با«قول»حذف شده است و نزول آیه چنانکه از علىّ (ع)و غیر او از خاصّه و عامّه وارد شده در مورد منافقین امّت است که بعد از ایمان به محمّد صلّى اللّه علیه و آله یا على(ع)به عقب برگشتند،زیرا روایت شده است که آنان اهل بدعت و هواى نفس از این امّت هستند این تفسیر مناسب آیه هاى گذشته است از جهت کنایه زدن به امّت

فَذُوقُوا اَلْعَذٰابَ بِمٰا کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ :یعنى پس از ایمانتان کافر شدید پس عذاب آن را بچشید [ نظرات / امتیازها ]