(ولقد کنتم تمنون الموت من قبل ان تلقوه فقد رایتموه و انتم تنظرون ):(شما کسانی هستید که پیش از آنکه دستور جهاد بیاید با کمال شوق آرزوی جهاد و کشته شدن در راه خدا را می کردید، پس چگونه امروز که به آن مأمور شده اید نظاره می کنید و از مرگ هراسان می شوید)، یعنی قبل از جنگ ظاهرا آرزوی شهادت کردید، اما هنگام وقوع جنگ بسوی آرزویتان نمی شتابیدو جان خود را در راه خدا بذل نمی کنید و پیش قدم برای جهاد نمی شوید، بلکه سستی و تعلل می نمایید و ازجنگ اعراض می کنید، پس آیا جایز است بدون امتحان و به مجرد آرزو شما را وارد بهشت کنند، بدون آنکه بین ارزش کلمه ای که بر زبان جاری است و حقیقتی که در عالم عیان آشکار می گردد، تشخیص وتمیزی حاصل شود؟ودر تفاسیر آمده است که مؤمنان زمانی که خداوند تعالی آنها را از مقام شهدای بدر مطلع گردانید که چگونه در بهشت متنعم هستند،مؤمنان به آن مقام راغب شدندو گفتند: خدایا برای ما جنگی بیاور،پس خداوند جنگ احد را برای آنان مقدر فرمود، اما آنها پایداری نکردند،جز کسانی که خدا اراده پایداری آنان را نمود و لذا این آیه نازل شد. [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
در شأن نزول این آیه آورده‏اند: پس از جنگ بدر که مسلمانان پیروز شدند و عدّه‏اى نیز به شهادت رسیدند، برخى از افراد مى‏گفتند: اى کاش ما نیز در جنگ بدر در راه خدا به شهادت مى‏رسیدیم. ولى همانها در سال بعد در جنگ اُحد پا به فرار گذاشتند که در این آیه مورد انتقاد و سرزنش قرار گرفته‏اند. در زیارت شهداى کربلا مى‏گوییم: اى کاش ما با شما بودیم و به شهادت مى‏رسیدیم. هیچ فکر کرده‏ایم که در مقام عمل، ما چه مى‏کنیم؟! خوش بود گر مِحَک تجربه آید به میان‏ تا سیه روى شود هر که در او غش باشد 1- فریب آرزوهاى خود را نخورید و به هر شعار و شعاردهنده‏اى اطمینان نکنید. «ولقد کنتم... فقد رایتموه...» 2- در میدان عمل، مردان آزموده مى‏شوند. «رایتموه... و انتم تنظرون»
[ نظرات / امتیازها ]

بررسى کوتاهى در علل شکست احد
در آیات فوق تعبیرات جالبى به چشم مى خورد، که هر کدام از آنها پرده از روى یکى از اسرار شکست احد بر مى دارد، به طور خلاصه ، چند عامل مهم دست به دست هم دادند و این حادثه غمانگیز و در عین حال عبرت آور را به وجود آوردند.
1 - اشتباه محاسبه اى که براى بعضى از تازه مسلمانان در درک مفاهیم اسلام پیدا شده بود سبب شد که آنها خیال کنند تنها ابراز ایمان براى پیروزى کافى است و بنابراین است که خداوند در تمام میدانهاى جنگ به وسیله امدادهاى غیبى از آنها حمایت کند، و به این ترتیب سنت الهى را در عوامل پیروزى طبیعى و انتخاب نقشه هاى صحیح و تهیه وسائل لازم به دست فراموشى سپردند.
2 - عدم انضباط نظامى و مخالفت با فرمان مؤ کد پیغمبر صلى اللّه علیه و آله دائر به ماندن تیراندازان در سنگر حساس خود عامل مهم دیگرى براى این شکست بود.
3 - دنیا پرستى جمعى از مسلمانان تازه کار که جمع آورى غنائم جنگى را بر تعقیب دشمن ترجیح دادند، و اسلحه بر زمین گذاشته براى اینکه از دیگران عقب نیافتند به تلاش پرداختند، سومین عامل شکست بود، تا بدانند در راه خدا و به هنگام جهاد مقدس باید این مسائل بکلى فراموش شود.
4 - غرور ناشى از پیروزى درخشان میدان ((بدر)) تا آنجا که فکر قدرت دشمن را از سر بیرون کرده بودند و تجهیزات او را ناچیز مى پنداشتند چهارمین عامل شکست بود.
اینها نقاط ضعفى بود که مى بایست در آب جوشان این شکست شستشو شود. [ نظرات / امتیازها ]

شأن نزول: جماعتى بعد از جنگ بدر، تمنا کردند کاش ما حاضر مى شدیم و در جهاد، صبر مى کردیم تا به یکى از دو امر فائز مى گردیدیم: یا غلبه بر دشمنان، و یا رسیدن به شهادت و در وقت غزوۀ احد، اصرار در خروج مى کردند؛ آیۀ شریفه نازل شد: وَ لَقَدْ کُنْتُمْ تَمَنَّوْنَ اَلْمَوْتَ :و هرآینه بتحقیق بودید شما که از روى اشتیاق آرزو مى کردید مرگ را مراد مقاتله است، چه آن سبب موت است، مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ :پیش از آنکه مشاهده کنید اسباب آن را و ببینید شدت آن را، فَقَدْ رَأَیْتُمُوهُ :پس بتحقیق دیدید اسباب مرگ را، وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ :و حال آنکه شما نگاه مى کردید و مى دیدید یاران و خویشان خود را که کشته مى شدند در واقعۀ احد آیۀ شریفه در مقام توبیخ و ملامت است نسبت به این جماعت، که قبلا تمنا مى نمودند فائز شدن را، وقتى پیش آمد نمود واقعۀ احد، همین اشخاص به مشاهدۀ کارزار فرار کردند چقدر فرق است میان گفتار و کردار
[ نظرات / امتیازها ]

وَ لَقَدْ کُنْتُمْ تَمَنَّوْنَ اَلْمَوْتَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَیْتُمُوهُ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ

کُنْتُمْ خطاب به مؤمنان است که تعالیم قرآن دریچۀ بقاء و پس از مرگ را به روى آنان گشود و موت را سلب حیات براى حیاتى برتر و ولادتى دیگر شناساند و براى مؤمنان و صالحان و شهیدان، زندگى برتر و سراسر حیات و جمال و قرب

موت، با این دید، همین واقعیت منفى و سلب حیات نیست، نفیى براى ایجاب و سلبى براى ثبوت و اثبات است آیات قرآن ناظر به همان جهت ایجابى و ثبوتى آنست

تَمَنَّوْنَ اَلْمَوْتَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَیْتُمُوهُ : نَحْنُ قَدَّرْنٰا بَیْنَکُمُ اَلْمَوْتَ واقعه 60 قُلْ إِنَّ اَلْمَوْتَ اَلَّذِی تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلاٰقِیکُمْ جمعه 6 اَلَّذِی خَلَقَ اَلْمَوْتَ وَ اَلْحَیٰاةَ ملک 2» مؤمنان که در پرتو آیات قرآن، دریچۀ بقاى برتر به رویشان گشوده شد، پیوسته به آن سوى این زندگى مى نگریستند و آرزوى رسیدن به آن داشتند، تا در راه خدا با آن تلاقى کنند و در دعاها و خلوت گاههاى عبادت توفیق شهادت مى طلبیدند در کارزار احد که ناگهان خود را در میان شمشیرها و نیزه هاى پیام آور مرگ دیدند، بیشتر آنان چنان هراسناک و خود باخته شدند که گویا دیدشان برگشت و آن آرزوها را از یاد بردند و بهت زده و چشمها بازمانده و همى ناظر بودند و نظر دوخته بودند: فَقَدْ رَأَیْتُمُوهُ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ ضمیر رایتموه، راجع به موت از جهت عوامل آنست وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ با جملۀ اسمیه، دال بر حال ثبات است، و نیامدن مفعول، همان بهت زدگى و خیرگى آنها را مى نمایاند

با آیات جهادى که در مدینه نازل مى شد و مقام مجاهدان و شهیدان را خداوند بیان مى کرد، در مسلمانان شور و شوقى براى جهاد و شهادت پدید آمده بود و این شوق و شور پس از واقعۀ بدر و پیروزى مسلمانان و تجلیل از مجاهدان و شهیدان بدر افزوده شده بود آن چنان که همین آرزو را در دل داشتند و چشم به راه دشمن و پیشامد فرصتى بودند در حادثۀ احد این آرزو به در خانه و پیش چشم آنان درآمد و با آن رو به رو شدند ضمیر «تلقوه» راجع به موت، و یا به سیاق مطلب، راجع به جنگ است، جنگ احد این آیه پس از «أَمْ حَسِبْتُمْ » صورت دیگرى از نکوهش و انکار است: شما هم که آرزوى کشته شدن و ورود به بهشت دارید، با آنکه آزمایش و مشخص نشده اید تا معلوم شود که آیا درهاى آن به روى شما گشوده است یا نه ؟! و همین شما آرزوى مرگ داشتید و آمادۀ آزمایش بودید، پیش از آنکه با آن رو به رو شوید: مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ مفهوم این قید، همین است که پس از برخورد و رو به رو شدن با مرگ، همگى نتوانستید این آرزو را تحقق دهید، همانگاه که مرگ را، و مقدمات و چهرۀ آن را رو به رو مى دیدید: فَقَدْ رَأَیْتُمُوهُ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ اما چگونگى رو به رو شدن و مرگ را در مقابل دیدن، پس از آن آرزو و اشتیاق و روز شمارى بیان شده، چون خطاب به همۀ مسلمانان است که بعضى همانسان که آرزو داشتند با آن رو به رو شدند و در میان انبوه شمشیر و نیزۀ دشمن خون آشام رفتند و آزمایش دادند و به درجۀ شهادت رسیدند و یا زنده ماندند و بعضى در همان مراحل اول که چهرۀ مرگ را دیدند سست شدند و بعضى پس از پیروزى موقت دشمن این آیه دربارۀ چگونگى رو به رو شدن با مرگ پس از آن آرزو، سربسته و مجمل آمده است، تا هر گروه حساب کار خود را کند و بنگرد که تا چه حدى به پاى آن آرزو ایستاده است، و تفصیل آن را خود و هر که صفحۀ احد در برابرش نمایان است، دریابد و بنگرد [ نظرات / امتیازها ]

وَ لَقَدْ کُنْتُمْ : یعنى اى اصحاب محمد (ص)

تَمَنَّوْنَ اَلْمَوْتَ : آرزوى مرگ میکردید این جمله اشاره است بکسانى که در جنگ بدر زنده مانده بودند و آرزوى شهادت داشتند ولى اکثر آنها در جنگ احد فرار کردند اینست که خداوند ایشان را مورد عتاب قرار داده (از حسن و مجاهد و ربیع)

مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَیْتُمُوهُ : ضمیر در «تلقوه» و «رأیتموه» بمرگ بر میگردد یعنى قبل از اینکه اسباب مرگ را که جنگ است ببینید آرزوى شهادت میکردید و اکنون دیدید

و مراد از دیدن موت دیدار اسباب و مقدمه موت یعنى جنگ و جهاد است چون مرگ دیدنى نیست

وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ : گفته شده که اینجمله تأکید رؤیت است چنان که گویى آن را با چشم خود دیدم که کلمه با چشم خود تأکید دیدم میباشد و این تأکید براى اینست که معلوم شود مراد رؤیت با قلب نیست بلکه دیدن با چشم است

و گفته اند یعنى: در حالى که محمد (ص) را مى بینید و در جمله محذوفى است

(فلم انهزمتم: یعنى چرا فرار کردید) در حالى که محمد (ص) را مى بینید

اگر سؤال شود چگونه مؤمنان آرزو داشتند که مشرکان آنان را بکشند تا به درجه شهادت نایل شوند؟ و اصلا چنین آرزویى جایز است ؟ جواب گوییم جایز نیست زیرا قتل مشرکین ایشان را گناه است و آرزوى معصیت جایز نیست چنان که خداوند هم چنین اراده اى نمیکند و بچنین کارى امر نمیفرماید پس مراد اینست که مؤمنان تمنى شهادت داشتند به اینکه آن قدر در جهاد مقاومت کنند تا جان خود را فدا نمایند
[ نظرات / امتیازها ]

«لَقَدْ کُنْتُمْ تَمَنَّوْنَ اَلْمَوْتَ » 143 مفسّرین نوشته اند: منظور همان است که در جهت نزول نوشتیم که چون از جنگ بدر عدّه اى محروم شدند، آرزوى جنگ داشتند و چون در جنگ احد گرفتار شدند عدّه اى فرار کردند و باین آیه توبیخ شدند

«وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ » 143 طبرى: یعنى مرگ را در شمشیر دست دشمن مى دیدید

مجمع: بعضى گفته اند: یعنى شما مى دیدید مرگ را که تأکید جمله ى قبل باشد و بعضى گفته اند نظر در اینجا بمعنى فکر است یعنى شما تأمّل و فکر مى کردید که عاقبت چه خواهد شد و بعضى گفته اند: یعنى چرا فرار کردید بااینکه چشمتان به پیغمبر بود و او را مى دیدید
[ نظرات / امتیازها ]

تفسیر: وَ لَقَدْ کُنْتُمْ تَمَنَّوْنَ اَلْمَوْتَ :شما آرزوى مرگ یا شهادت مى کردید،این جمله حالیّه است روایت شده که وقتى خداوند به مؤمنین خبر داد به آنچه که با شهداى بدر در منزلهایشان در بهشت معامله شده است مایل و راغب به جهاد شدند،و گفتند:خدایا به ما جنگى را ارائه کن که در آن به شهادت برسیم،پس خداوند روز احد را به آنان ارائه نمود

پس ثابت قدم نماندند مگر کسى را که خداوند خواست،پس شکست خوردند و از کشته شدن و مرگ فرار کردند پس خداوند فرمود:شما در جنگ بدر آرزوى مرگ مى کردید مِنْ قَبْلِ أَنْ تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَیْتُمُوهُ :یعنى مرگ را دیدید با مشاهدۀ کشتگانتان از برادران مؤمن،و ضمیر«تلقوه»و«رأیتموه»به مرگ برمى گردد و این تعبیر به اعتبار روبرو شدن با اسباب مرگ و رؤیت آن اسباب است

وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ یعنى شما مرگ را با چشمانتان مى بینید،و این جمله در مقام تأکید«رأیتموه»مى باشد تا اینکه احتمال به اینکه مقصود رؤیت قلب یا فکر کردن یا تأمل کردن باشد،مرتفع شود [ نظرات / امتیازها ]