این آیه شریفه مشتمل است بر وعده به مصدقین و تهدید به مکذبین و مطالبش با حکمى عمومى و حتمى در باره هر جاندار آغاز شده و آن حکم مرگ است، و مصدر "توفیة" که فعل «توفون» از آن گرفته شده به معناى پرداختن بطور کامل است و به همین جهت بعضى از مفسرین با این آیه استدلال کرده‏اند بر وجود عالمى بین دنیا و آخرت (بنام برزخ) براى اینکه دنبال جمله مورد بحث مى‏فرماید: "تنها جزاى کامل و تام و تمام شما، در قیامت داده مى‏شود"، بنا بر این معلوم مى‏شود در عالمى دیگر، قبل از قیامت جزا هست ولى بطور توفیه و تام و تمام نیست و این استدلال، استدلال خوبى است. [ نظرات / امتیازها ]

مصدر "توفیة" که فعل «توفون» از آن گرفته شده به معناى پرداختن بطور کامل است، و کلمه «زحزحة» که مصدر فعل مجهول «زحزح» است، به معناى دور کردن است، البته در اصل معنایى دیگر داشته و آن این است که چیزى را به عجله و پى در پى به سوى خود بکشى. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «فوز» به معناى رسیدن و دست یافتن به آرزو است، و کلمه «غرور» هم مى‏تواند مصدر باشد براى "غریغر"، و هم مى‏تواند جمع باشد براى کلمه "غار" که اسم فاعل از همان ماده است. [ نظرات / امتیازها ]

على بن ابى طالب(ع) در ذیل آیه «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ» فرمود: وقتى رسول خدا(ص) از دنیا رحلت فرمود و عزادارى بپاشد شخصى نزد ما آمد که صدایش شنیده مى‏شد، ولى خودش دیده نمى‏شد، و بما اهل بیت گفت: "السلام علیکم یا اهل البیت و رحمة اللَّه و برکاته کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّما تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ"، براى هر مصیبتى نزد خداى تعالى پاداشى است و براى هر نعمتى که از دست بدهید نزد او خلفى و اثرى است و براى هر چه فوت شود جبرانى است، پس بر شما باد که به خداى تعالى و اجرش و جبرانش اعتماد کنید، و تنها به او امیدوار باشید که مصیبت زده واقعى آن کسى است که ثواب خدا را (در اثر ناشکیبایى و ناشکرى) از کف بدهد، آن گاه خود على بسایرین گفت: این خضر بود.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

رسول خدا(ص) فرمود: به خدا سوگند که قطعه زمینى از بهشت که تنها به مقدار تازیانه شما باشد از تمام دنیا و آنچه در آن است بهتر است، آن گاه این آیه را تلاوت کرد «فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فازَ».

علامه طباطبایی: این روایت را به بعضى طرق دیگر از غیر سهل نیز نقل کرده و خواننده محترم باید بداند که در این باره یعنى در شان نزول این آیات، روایت بسیارى هست که چون مى‏دانیم که همه آنها، از باب تطبیق نظرى است و راویان آنها با عینک تعصب نسبت به نظریات خود نگریسته‏اند، لذا از نقل آنها خوددارى نمودیم.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

رستگاری سه مرحله دارد: در مرحله نخست، رستگاری در دنیا با اطاعت از خدا و رسول حاصل می‏شود: ﴿ومَن یُطِعِ اللهَ ورَسولَهُ فَقَد فازَ فَوزًا عَظیما) 2 چه فوزی بهتر از این که انسان با اطاعت خدا و رسول جانش را از سمّ کشنده گناه نجات دهد! آنان که جان خویش را از آسیب گناه در امان نگه داشته و در همین دنیا رستگار شده‏اند.
مرحله دوم، هنگام مرگ و در بهشت برزخی ظهور می‏کند: هر که به بهشت برزخی درآید، رستگار است.
در مرحله سوم نیز نجات از جهنّم و دستیابی به بهشتِ جاودان در قیامت کبراست: ﴿فَمَن زُحزِحَ عَنِ النّارِ واُدخِلَ الجَنَّةَ فَقَد فاز﴾؛ هر که از عذاب برهد و به بهشت برسد، رستگار شده است.
[ نظرات / امتیازها ]

مرحله یکم: در دنیا: مؤمنان نخستین مرحله پاداش کارهای خوب خود را در دنیا می‏گیرند: ﴿اِنَّهُ مَن یَتَّقِ ویَصبِر فَاِنَّ اللهَ لایُضیعُ اَجرَ المُحسِنین) 1 اطلاق این آیه دنیا را نیز دربر می‏گیرد، بلکه صدر آیه و مورد آن که به قدرت رسیدن حضرت یوسف(علیه‌السلام) است شاهد است که به آخرت اختصاص ندارد. اساساً حسنات دنیوی، مانند برخورداری از مال حلال، زندگی شرافتمندانه، ارحام و دوستان صالح، پیروزی بر دشمن، بهره‏مندی از امدادهای غیبی، القای رُعب در دل‏های مهاجمان و...، همگی اجر دنیایی مؤمنان شمرده می‏شوند، هرچند برخی از آن‏ها شاید از قبیل فضل باشد نه اجر.
مرحله دوم: هنگام مرگ و ورود به عالم برزخ: ﴿ومَن یَخرُج مِن بَیتِهِ مُهاجِرًا اِلَی اللهِ ورَسولِهِ ثُمَّ یُدرِکهُ المَوتُ فَقَد وقَعَ اَجرُهُ عَلَی الله) 2
مرحله سوم: در قیامت کبرا: ﴿اِنَّما تُوَفَّونَ اُجُورَکُم یَومَ القِیمَةِ فَمَن زُحزِحَ عَنِ النّارِ واُدخِلَ الجَنَّةَ فَقَد فاز﴾؛ ورود به بهشت و پاداش کامل، اجر اخروی مؤمن است.
مرحله چهارم: پس از ورود به بهشت که ﴿رِضونٌ مِنَ اللهِ اَکبَر) 3 و نیز ﴿فَادخُلی فی عِبدی ٭ وادخُلی جَنَّتی) 1 برترین پاداش است که اوحدی از مؤمنان از آن بهره‏مند می‏شوند. [ نظرات / امتیازها ]

مرحله یکم: در دنیا: سیّئات دنیوی، خزی و بی‏آبرویی، نخستین مرحله کیفر اعمال آنان است: ﴿اَفَتُؤمِنونَ بِبَعضِ الکِتبِ وتَکفُرونَ بِبَعضٍ فَما جَزاءُ مَن یَفعَلُ ذلِکَ مِنکُم اِلاّخِزی فِی الحَیوةِ الدُّنیا) 2
مرحله دوم: هنگام احتضار ﴿ولَو تَری اِذ یَتَوَفَّی الَّذینَ کَفَروا المَلَئِکَةُ یَضرِبونَ وُجوهَهُم واَدبرَهُم وذوقوا عَذابَ الحَریق) 3 و ﴿فَکَیفَ اِذا تَوَفَّتهُمُ المَلئِکَةُ یَضرِبونَ وُجوهَهُم واَدبرَهُم) 4 و در برزخ: ﴿اَلنّارُ یُعرَضونَ عَلَیها غُدُوًّا وعَشیّا) 5 یعنی بامدادان و شامگاهان آنان را در معرض آتش می‏گذارند. درباره قوم نوح و رنج و عذاب برزخی آنان نیز می‏فرماید: ﴿مِمّا خَطیءتِهِم اُغرِقوا فَاُدخِلوا نارًا) 6 مقصود از نار، آتش برزخی است که پس از غرق شدن دامنگیر آنان شد. کلمه «فاء» در ﴿فَاُدخِلوا﴾ نشانه تفریع بی‏فاصله است؛ یعنی قوم نوح همزمان با غرق شدن در امواج توفان، در آتش برزخی نیز قرار گرفتند. روایتِ القبر روضة من ریاض الجنّة أو حفرة من حفر النیران 1 نیز مؤیّد این معناست.
مرحله سوم: در قیامت: جزای جسمانی آنان جهنّم است: ﴿کُلَّما نَضِجَت جُلودُهُم بَدَّلنهُم جُلودًا غَیرَها لِیَذوقوا العَذاب) 2 عذاب برزخی بر آنان شدید است و عذاب قیامت، شدیدتر: ﴿ویَومَ تَقومُ السّاعَةُ اَدخِلوا ءالَ فِرعَونَ اَشَدَّ العَذاب) 3
مرحله چهارم: در قیامت: جزای معنوی آن‏ها دوری از رحمت و لقای پروردگار است و این عذاب مضاعف آنان و جهنّمی دیگر و شدیدتر است. خداوند با آن‏ها سخن نمی‏گوید و از نگاه تشریفی او محروم‏اند: ﴿لایُکَلِّمُهُمُ اللهُ ولایَنظُرُ اِلَیهِم یَومَ القِیمَة) 4 آتش مخصوص الهی نیز که از دل‏های سیاه آنان سر برمی‏آورد: ﴿نارُ اللهِ الموقَدَة ٭ اَلَّتی تَطَّلِعُ عَلَی الاَفءِدَة) 5 از همین قبیل است.
[ نظرات / امتیازها ]

مرگ عدم نیست بلکه یک امر وجودی است که همه آن را می چشند و راه انتقال از دنیا به آخرت است. [ نظرات / امتیازها ]

O این آیه به پیامبر و دیگر مصلحان که مورد آزار و اذیّت و تکذیب کفّار قرار مى گیرند، روحیه ى صبر ومقاومت مى بخشد، زیرا مى فرماید: همه مى میرند ولجاجت ها موقّتى است و پاداش تحمّل این مشکلات را خداوند بى کم وکاست عطا مى کند.
O امام صادق علیه السّلام درباره ى (کلّ نفس ذائقة الموت ) فرمودند: همه ى اهل زمین و آسمان مى میرند و فقط ملک الموت و حاملان عرش و جبرئیل و میکائیل باقى مى مانند، سپس ملک الموت ماءمور مى شود که روح آنان را نیز بگیرد و تنها خود باقى مى ماند و خداوند به او خطاب مى کند که بمیر، او نیز مى میرد.(203) و همچنین آن حضرت فرمودند: کسى که مرگ را نچشیده و کشته شده ، به دنیا برگردانده مى شود تا مرگ را بچشد.(204)

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

حضرت علی (ع) به کرات انسانها را از ناپایداری دنیا و به تبع آن حسرت به دل ماندن بنی آدم از آن را متذکر شده اند که به چند مورد آن در این مجال اشاره میشود:
1-دنیا خوش منظر و شیرین است که به سرعت به سوی خواهانش میرود و فریبنده را می فریبد . سعی کنید با بهترین توشه از آن کوچ کنید . بیشتر از کفاف و نیاز خود از آن نخواهید و بیشتر از آنچه نیاز دارید طلب نکنید. ( خطبه 63)
2-دنیا نزد خردمندان چونان سایه ای است که هنوز گسترش نیافته کوتاه می گردد و هنوز فزونی نیافته کاهش می یابد. ( خطبه 63)
3-دنیا به سرعت پشت کرده و از آن جز باقیمانده اندکی از ظرف آبی که آن را خالی کرده باشند نمانده است . ( خطبه 42)
البته این اوصافی از دنیای سالم است. وای از دنیایی که بر پایه ی حرام (زندگی حرام ) پایه ریزی شده باشد که در آن موارد حضرت به کرات این قبیل زندگانی را سرزنش کرده اند. [ نظرات / امتیازها ]