● متعلق بودن کلمه یوم به آیه« یعلم الله ...» منافاتی با علم خداوند در دنیا ندارد
از اتصال سیاق کلام برمیآید که این آیه تتمه گفتار در آیه قبلی باشد، که در آن رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) را مأمور به ابلاغ کرده بود، و ظرف(یوم) متعلق به مطلبی تقدیری است، و تقدیر کلام «اذکر یوم تجد» است، یعنی بیاد آر روزی را که چنین و چنان میشود، و یا متعلق به جمله: «یَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ یَعْلَمُ ...» (آل عمران/29)است، خواهی گفت در این صورت معنای آیه این میشود که خدا در آنروز علم پیدا میکند، و حال آنکه خدا همیشه عالم است، جواب میگوئیم این عیبی ندارد، برای اینکه کلمه روزی که ظرف است برای علم خدا بدانچه که ما از احوال قیامت مشاهده میکنیم، نه به اصل روز قیامت، و به عبارتی دیگر کلمه روز ظرف است برای علم خدا بالنسبه به ظهور امر برای ما، نه بالنسبه به تحقق آن از ناحیه خدا.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : همچنانکه آیه زیر که میفرماید خدا در قیامت مالک و قادر است منافات ندارد با اینکه در دنیا هم مالک و قادر باشد ، چون گفتیم منظور ظهور ملک و قدرت خدا در قیامت است و آیه چنین است : «یوم هم بارزون لا یخفی علی الله منهم شیء لمن الملک الیوم لله الواحدالقهار»(غافر/16) .و نیز فرموده : «لا عاصم الیوم من امر الله»(هود/43) یعنی امروز کسی نیست که شما را از خشم خدا نگهدارد .
و باز میفرماید :« و لو یری الذین ظلموا اذ یرون العذاب ان القوة لله جمیعا »(البقره/165).
و نیز میفرماید : «و الامر یومئذ لله»(الانفطار/19) با اینکه همه میدانیم که ملک و قدرت و قوت و امر تنها در قیامت از آن خدا نیست در دنیا نیز حقیقت ملک و قدرت و امر از آن او است ، و اگر در این آیات مختص روز قیامت شده ، بدین جهت بوده که این حقایق در قیامت برای ما روشن میشود ، بطوری که دیگر شکی برایمان نمیماند ، (بخلاف دنیا که ملکیتهای موهوم نمیگذارد آنطور که باید متوجه مالکیت خدا شویم )پس روشن شد که اگر ظرف ( یوم ) را متعلق بجمله« یعلمه الله »بدانیم مستلزم این نیست که خدا را تنها در قیامت ، عالم به سرائر و باطن خوب یابد مردم بدانید .
علاوه بر اینکه کلمه «محضرا» هم بر این معنا دلالت دارد، زیرا میتوانست بفرماید: حاضرا، ولی احضار که به معنای حاضر ساختن موجود غایب از انظار است، بما میفهماند اعمال نزد خدا محفوظ بوده و خدا در دنیا هم عالم بدان بوده و آنرا محفوظ داشته ، روز قیامت برای صاحبانش اظهار میدارد، همچنانکه در جای دیگر فرمود:« و ربک علی کل شیء حفیظ »(سبأ/21).
و نیز فرموده : «و عندنا کتاب حفیظ» (ق/4).
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان: ج3، ص: 243 و 244 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : صفات خداوند |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● معنای کلمه «تجد»
منبع : ترجمه المیزان: ج3، ص: 244 |
قالب : لغوی |
موضوع اصلی : بدون موضوع |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● این آیه بر تجسم اعمال دلالت می کند
منبع : ترجمه المیزان: ج3، ص: 244 و 245 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : تجسّم اعمال |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● معنای کلمه «أمد»
کلمه «أمد» معنای فاصله زمانی را افاده میکند.
راغب در مفردات خود گفته کلمه «أمد» و کلمه «ابد» معنائی نزدیک بهم دارند. با این فرق که کلمه «ابد» عبارت است از مدت زمانی که حدی معین ندارد، و به همین جهت به هیچ قیدی مقید نمیشود، و گفته نمیشود: ابد توقف فلانی در این شهر.
اما «أمد»، مدتی است که حد برمیدارد، و لیکن در صورتی که مطلق ذکر شود حدش برای ما مجهول است، گاهی هم بطور انحصار و مقید میآید، مثل اینکه بگوئی: أمد توقف زید در این شهر یعنی زمان توقف او. و فرق بین دو کلمه زمان و أمد اینست که أمد همواره به اعتبار هدف و غایت استعمال میشود، ولی زمان هم در مبدأ به کار میرود و هم در غایت و نهایت، و لذا بعضی گفتهاند دو کلمه أمد و مدی معنائی نزدیک به هم دارند.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان: ج3، ص: 245 |
قالب : لغوی |
موضوع اصلی : بدون موضوع |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● حاضر شدن عمل زشت در آخرت سبب ناراحتی نفس می شود
جمله «لَوْ أَنَّ بَیْنَهَا وَ بَیْنَهُ أَمَدَا بَعِیداً» دلالت دارد بر اینکه حاضر شدن عمل زشت باعث ناراحتی نفس میشود، همچنان که از راه مقابله فهمیده میشود که عمل خیر باعث مسرت نفس میگردد.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : «تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعِیداً» ظاهرا این جمله خبرى است از مبتدایى که حذف شده، و آن مبتدا ضمیرى است که به کلمه «نفس» برمىگردد، و کلمه: «لو» براى تمنى است، که در قرآن در موارد بسیارى قبل از حرف «ان» بفتحه همزه استعمال شده، پس اینکه بعضى گفتهاند چنین استعمالى جایز نیست، و باید مواردى که در قرآن آمده به نحوى تاویل کرد حرف صحیحى نیست.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان: ج3، ص: 245 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : تجسّم اعمال |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● شخص گناهکار با دیدن اعمال زشت خود آرزو می کند که آن اعمال از او دورتر باشند
اگر فرمود صاحب عمل زشت دوست میدارد که: ای کاش بین او و آن عمل، فاصلهای زمانی میبود، و نفرمود دوست میدارد که کاش اصلا آن عمل را نکرده بود، برای این است که عمل خود را حاضر میبیند و میبیند که خدای تعالی عملش را حفظ کرده، دیگر هیچ آرزوئی نمیتواند داشته باشد، بجز اینکه بگوید ای کاش در چنین موقعیتی که سختترین احوال است بین من و این عمل زشت فاصله زیادی بود، و اینطور نزدم حاضر نمیشد.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : همچنانکه به همنشین بد خود نظیر این سخن را میگوید و خدای تعالی آن را چنین حکایت میکند،« نقیض له شیطانا فهو له قرین» (الزخرف/36)تا آنجا که میفرماید :« حتی اذا جاءنا قال یا لیت بینی و بینک بعد المشرقین فبئس القرین» (الزخرف/38).
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان: ج3، ص: 245 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : تجسّم اعمال |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● تکرار تهدید در این آیه اهمیت مطلب را می رساند
«یُحَذِّرُکمُ اللَّهُ نَفْسهُ وَ اللَّهُ رَءُوف بِالْعِبَادِ» در اینجا دو باره تحذیر را ذکر نموده و این اهمیت مطلب را میرساند و بر کسی پوشیده نیست که تهدید را به نهایت درجه میرساند ممکن هم هست تحذیر دوم ناظر به عواقب معصیت در آخرت باشد، همچنانکه مورد نظر این آیه هم همین است، و تحذیر اول ناظر به وبال و آثار سوء دنیائی و یا اعم از دنیائی و آخرتی باشد.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان: ج3، ص: 246 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : عذاب |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● رؤوف بودن خداوند سبب تحذیر بندگان از عقوبت اعمال زشت
اینکه فرمود: «وَ اللَّهُ رَءُوف بِالْعِبَادِ» در عین اینکه از رأفت و مهر خدای تعالی نسبت به بندگانش حکایت میکند، و مخصوصا ذکر کلمه عباد که یادآور بندگی و رقیت است و حاکی دیگری از این رأفت است، در عین حال دلیل دیگری بر تشدید آن تهدید نیز میباشد برای اینکه امثال این تعبیرها در مورد تهدید و تحذیر میفهماند که تهدید کننده و گوینده آن، خیرخواه و رؤوف به شنونده است و جز خیر و صلاح او را نمیخواهد.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : همچنان که خود ما به کسی که نسبت به او رؤوف هستیم میگوئیم: زنهار، مبادا در فلان کار سر به سر من بگذاری، چون سوگند خوردهام هر کس متعرض من شود مسامحه دربارهاش روا ندارم، جلوتر خبرت کردم چون دوستت دارم.
در نتیجه برگشت معنا به این میشود ( و خدا داناتر است ) که مثلا فرموده باشد خدای تعالی به خاطر رأفت نسبت به بندگان خودش آنان را قبل از اینکه متعرض امثال این نافرمانیها شوند، و به وبال آن گرفتار آیند، و بالی که حتمی و غیر قابل تخلف است یعنی نه شفاعتی دفعش میکند و نه هیچ دافعی دیگر، هشدار میدهد.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
منبع : ترجمه المیزان: ج3، ص: 246 |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : صفات خداوند |
گوینده : علامه طباطبایی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● آداب باطنیّه قلبیّه ،نماز(خلاصه) -
رعنا سليمان عباسي
بدان که از براى نماز غیر از این صورتْ معنایى است و غیر از این ظاهر باطنى است؛ و چنانچه ظاهر را آدابى است که مراعات ننمودن آنها یا موجب بطلان نماز صورى یا نقصان آن گردد، همین طور از براى باطن آدابى است قلبیّه باطنیه که با مراعات ننمودن آنها نماز معنوى را بطلان یا نقصان دست دهد؛ چنانچه با مراعات آنها نماز داراى روح ملکوتى شود. و ممکن است پس از مراقبت و اهتمام به آداب باطنیّه قلبیّه، شخص مصلّى را نصیبى از سرّ الهى نماز اهل معرفت و اصحاب قلوب حاصل شود که آن قرّة العین اهل سلوک و حقیقت معراج قرب محبوب است. و آنچه گفته شد که براى نماز باطن و صورت غیبیّه ملکوتیّه است، علاوه بر آنکه موافق ضربى از برهان و مطابق مشاهدات اصحاب سلوک و ریاضت است، آیات و اخبار کثیره عموماً و خصوصاً نیز دلالت بر آن دارد؛ و ما به ذکر بعضى از آن این اوراق را متبرّک مىکنیم.
از آن جمله قول خداى تعالى است: یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً و ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ انَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعیداً. آیه شریفه دلالت کند که هر کسى اعمال خوب و بد خود را حاضر مىبیند و صورت باطنیّه غیبیّه آنها را مشاهده کند. به مناسبت ایام دهه فجر
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : آداب الصلاة/امام خمینى رضوان الله تعالی علیه |
قالب : اخلاقی |
موضوع اصلی : نماز |
گوینده : رعنا سلیمان عباسی |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● علم و قدرت الهى -
مسعود ورزيده
این آیه نمونه اى از علم و قدرت الهى را بیان مى کند. این آیه شبیه آیه 49 سوره کهف است که مى فرماید: در روز قیامت مردم تمام اعمال خود را در برابر خویش حاضر مى یابند. در تفسیر برهان آمده است که امام سجّاد علیه السّلام در هر جمعه در مسجد النبى هنگام موعظه ، این آیه را براى مردم تلاوت مى فرمود.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : در روز قیامت مردم تمام اعمال خود را در برابر خویش حاضر مى یابند.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیرنور |
قالب : تفسیری |
موضوع اصلی : عرش الهی- کرسی |
گوینده : مسعود ورزیده |
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.