توضیح : و بث منهما رجالا کثیرا و نساء این جمله میگوید : خداوند از آدم و همسرش ، مردان و زنان فراوانى بوجود آورد و از این تعبیر استفاده میشود که تکثیر نسل فرزندان آدم تنها از طریق آدم و همسرش صورت گرفته است و موجود ثالثى در آن دخالت نداشته است .
لازمه این سخن آن است که فرزندان آدم ( برادر و خواهر ) با هم ازدواج کرده باشند زیرا اگر آنها با نژاد و همسران دیگرى ازدواج کرده باشند منهما ( از آن دو ) صادق نخواهد بود.
این موضوع در احادیث متعددى نیز وارد شده است و زیاد هم جاى تعجب نیست چه اینکه طبق استدلالى که در بعضى از احادیث از ائمه اهل بیت نقل شده
این ازدواجها مباح بودهزیرا هنوز حکم تحریم ازدواج خواهر و برادر نازل نشده بود ، بدیهى است ممنوعیت یک کار ، بسته به این است که از طرف خداوند تحریم شده باشد چه مانعى دارد که ضرورتها و مصالحى ایجاب کند که در پارهاى از زمانها مطلبى جائز باشد و بعدا تحریم گردد.
ولى در احادیث دیگرى تصریح شده که فرزندان آدم هرگز با هم ازدواج نکردهاند و شدیدا به کسانى که معتقد به ازدواج آنها با یکدیگرند حمله شده است.
و اگر بنا باشد که در احادیث متعارض آنچه موافق ظاهر قرآن است ترجیح دهیم باید احادیث دسته اول را انتخاب نمود زیرا موافق آیه فوق است .
در اینجا احتمال دیگرى نیز هست که گفته شود : فرزندان آدم با بازماندگان انسانهاى پیشین ازدواج کردهاند زیرا طبق روایاتى آدم اولین انسان روى زمین نبوده ، مطالعات علمى امروز نیز نشان میدهد که نوع انسان احتمالا از چند ملیون سال قبل در کره زمین زندگى میکرده ، در حالى که از تاریخ پیدایش آدم تا کنون زمان زیادى نمیگذرد ، بنا بر این باید قبول کنیم که قبل از آدم انسانهاى دیگرى در زمین میزیستهاند که به هنگام پیدایش آدم در حال انقراض بودهاند ، چه مانعى دارد که فرزندان آدم با باقیمانده یکى از نسلهاى پیشین ازدواج کرده باشد ولى همانطور که گفتیم این احتمال با ظاهر آیه فوق چندان سازگار نیست .
(این بحث احتیاج به گفتگوى بیشترى دارد که از حوصله بحث تفسیرى خارج است).
و اتقوا الله الذى تسائلون به و الارحام اهمیتى که تقوى در ساختن زیر بناى یک جامعه سالم دارد سبب شده که مجددا در ذیل آیه ، مردم را به پرهیزکارى و تقوى دعوت کند منتهى در اینجا جملهاى به آن اضافه کرده و میفرماید : از خدائى بپرهیزید که در نظر شما عظمت دارد و به هنگامى که میخواهید چیزى از دیگرى طلب کنید نام او را
میبرید.
سپس میگوید : و الارحام - این کلمه عطف بر الله است و لذا در قرائت معروف ، منصوب خوانده شده است بنا بر این معنى آن چنین میشود : و اتقوا الارحام : از خویشاوندان ( و قطع پیوند از آنها ) بپرهیزید و ذکر این موضوع در اینجا اولا نشانه اهمیت فوقالعادهاى است که قرآن براى صله رحم قائل شده تا آنجا که نام ارحام بعد از نام خدا آمده است ، و ثانیا اشاره به - مطلبى است که در آغاز آیه ذکر شده و آن اینکه شما همه از یک پدر و مادرید و در حقیقت تمام فرزندان آدم خویشاوندان یکدیگرند و این پیوند و ارتباط ایجاب میکند که شما نسبتبهمه انسانها از هر نژاد و هر قبیلهیى همانند بستگان فامیلى خود محبت بورزید.
ان الله کان علیکم رقیبا رقیب در اصل به کسى میگویند که از محل مرتفعى به اوضاع نظارت کند و سپس ، به معنى حافظ و نگهبان چیزى آمده است زیرا نگهبانى از لوازم نظارت است.
بلندى محل رقیب ممکن است از نظر ظاهرى بوده باشد که بر مکان مرتفعى قرار گیرد و نظارت کند و ممکن است از نظر معنوى بوده باشد.
در جمله فوق میفرماید : خداوند مراقب شما است و تمام اعمال و نیات شما را مىبیند و میداند و در ضمن ، نگهبان شما در برابر حوادث او است ( تعبیر به کان در جمله فوق که فعل ماضى است براى تاکید است ) .
[ بستن توضیحات ]