7) (امنوا بالله و رسوله و انفقوا مما جعلکم مستخلفین فیه فالذین امنوا منکم وانفقوا لهم اجر کبیر):(به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از آنچه ما از دست دیگران به دست شما رساندیم ، انفاق کنید، پس کسانی از شما که ایمان بیاورند و انفاق کنند، اجری بزرگ خواهند داشت ).خطاب به مؤمنان می فرماید: ای مؤمنان به خدا و رسول ایمان بیاورید، یعنی آثارایمان خود را ظاهر کنید و به مرتبه اعلای ایمان ارتقاء پیدا کنید و در نتیجه ایمان خوددر راه خدا انفاق نمائید، اما اینکه فرمود: از آنچه خدا شما را در آن خلیفه خود کرده انفاق کنید، برای اشاره به این مطلب است که مال ایشان در اصل ملک خداست و ایشان در آن اموال خلیفه خدا و وکیل اویند و با این ترتیب قهرا انفاق کردن بر آنان آسان می شود و یا شاید مراد از خلیفه کردن آنها این باشد که خدا ایشان را جانشین پیشینیان خود در آن اموال کرده ، یعنی این اموال قبلا در دست دیگران بوده و بعد از درگذشت آنان به اینها منتقل گشته و این امر نیز باعث می شود که آنها متوجه باشند که مال دردستشان امانت است و وفایی ندارد و بزودی از ایشان به دیگری خواهد رسید.پس چه بهتر که آن را در راه خدا انفاق کنند و به این وسیله ذخیره ای برای آخرت خود فراهم نمایند و در انتها نیز به مؤمنینی که انفاق کنند وعده اجری بزرگ می دهد تاتشویق های قبلی را تأکید نماید،(ولی آیا کسی هست که از این بیانات موعظه پذیرد و درآن تدبر کند؟€). [ نظرات / امتیازها ]

8) (و مالکم لا تؤمنون بالله و الرسول یدعوکم لتؤمنوا بربکم و قد اخذمیثاقکم ان کنتم مؤمنین ):(و شما را چه شده که به خدا و رسول ایمان نمی آورید؟ بااینکه رسول ، شما را دعوت می کند به اینکه به پروردگارتان ایمان بیاورید و با اینکه او ازشما پیمان گرفته بود، اگر به پیمان خود ایمان دارید).مراد از (ایمان ) ایمانیست که دارای اثر باشد که من جمله از آثار آن ، انفاق در راه خداست ، یعنی اثری بر ایمان شما مترتب نیست با اینکه رسول خدا ص شما را به سوی ایمان به پروردگارتان دعوت کرده و چون او رب شماست ، بر شما واجب کرده که به اوایمان آورید و در عین حال خداوند در روز الست (37) از شما میثاق گرفت که او راپروردگار خود بدانید و یا رسولخدا ص از شما بیعت و میثاق گرفت که تسلیم و مطیع خدا و رسول باشید.به هر حال این میثاق همان چیزی است که هر مسلمانی با ادای شهادتین به آن تعهدمی سپاردو اذعان می کند و سیاق آیه توبیخ و ملامت است‌. [ نظرات / امتیازها ]

9) (هو الذی ینزل علی عبده ایات بینات لیخرجکم من الظلمات الی النور و ان الله بکم لرؤف رحیم ):(او کسی است که آیاتی روشن بر بنده خود نازل کرد تا شما را ازظلمت ها به سوی نور بیرون کند، به درستی که خدا نسبت به شمارئوف ورحیم است )مراد از (آیات بینات )آیات قرآن کریم می باشد که فرائض دینی را برای آنها بیان می کند، به هر جهت می فرماید اوست خدایی که قرآن کریم را بر بنده خود نازل کرد تاشما را به وسیله آن از ظلمتهای جهل و کفر بسوی نور هدایت و ایمان براند و اگر ضمیر(در یخرجکم )به رسول خدا ص باز گردد، باز هم همین معنا را خواهد داشت ، چون ایمان به رسول ، همان ایمان به خداست و در ادامه می فرماید: خدا نسبت به شما رئوف ورحیم است ، یعنی آن ایمانی که رسولخدا ص ایشان را به سوی آن فرا می خواند، خیرو صلاح آنهاست و تنها کسی که از آن بهره مند می شود خود ایشان هستند، و این جمله در مقام ترغیب و تشویق ایشان بر آنان و انفاق است‌ . [ نظرات / امتیازها ]

10) (و ما لکم الا تنفقوا فی سبیل الله و لله میراث السموات و الارض لایستوی منکم من انفق من قبل الفتح و قاتل اولئک اعظم درجه من الذین انفقوامن بعد و قاتلوا و کلا و عد الله الحسنی و الله بماتعملون خبیر):(و شما را چه شده که در راه خدا انفاق نمی کنید با اینکه میراث آسمانها و زمین منحصرا از آن خداست ، و ازمیان شما کسانی که قبل از فتح انفاق کردند و جنگ نمودند با دیگران برابر نیستند، آنهادرجه ای بزرگتر دارند، تا افرادیکه بعد از فتح انفاق نموده و کارزار کردند، و البته خدا به هر دو گروه وعده نیکی داده و خدا به آنچه انجام می دهید آگاه است )می خواهد بفرماید:آسمانها و زمین با آنچه در میان آندوست همگی ملک خداست و مالکیت انسان نسبت به همه اموالش مالکیتی اعتباریست که خدا ایشان را هدایت کرده تا آن را اعتبار کنند و به این وسیله جهات زندگی دنیوی خود را نظم ببخشند.اما انسانها همگی به نوبت و به تناسب سرآمد اجل معین خود، می میرند و ملکیت رابه دیگری واگذار می کنند و اموال دست بدست می گردد و همه فانی هستند، به جزخدای سبحان ، پس او وارث زمین و آنچه در آن است و آنچه بر روی آنست می باشد،بنابر این چه چیز شما را از انفاق در راه خدا باز می دارد؟و این کلام در مقام توبیخ وملامت افراد بخیلی است که از انفاق کوتاهی می کنند، در ادامه می فرماید، کسانیکه قبل از جنگ و فتح انفاق کرده و در جنگ هم شرکت کردند، با کسانیکه بعد از پایان جنگ انفاق کردند و قتال کردند، مساوی نیستند، مراد از فتح بنا بر آنچه گفته اند فتح مکه یافتح حدیبیه است و ظاهرا مراد از انفاق ، انفاق در راه جهاد است ، و از این آیه استفاده می شود که در انفاق در راه خدا هر قدر بیشتر عجله شود، نزد خدا محبوبتر و منزلت واجرش بیشتر است ، آنگاه می فرماید، خداوند به هر دو طائفه وعده اجری نیکو داده و به این ترتیب می خواهد طائفه دوم را دلخوش سازد تا بدانند که آنها نیز مشمول رحمت خدا می شوند و در انتها در مقام شدت بخشیدن به توبیخ قبلی در باره افراد بخیل و تعلیل همه مطالب فوق ، می فرماید:خداوند به همه اعمالی که انجام می دهید آگاه است ، پس خداست که شما را خلیفه مال خود قرار داده و به شما روزی بخشیده و این اموال را به عنوان امانت در نزد شما نهاده و معاد شما نیز بسوی است ، پس دیگر چه انگیزه ای برای بخل و خساست و عدم انفاق شما وجود دارد؟ [ نظرات / امتیازها ]

11) ( من ذا الذی یقرض الله قرضا حسنا فیضاعفه له و له اجر کریم ):(آن کیست که قرض خوبی به خدا دهد تا خدا آن را برایش مضاعف کند، و خدا اجری ارجمند دارد)آنچه خداوند به عنوان پاداش عمل به بنده عطا می کند، تفضلی است از جانب او،بدون اینکه بنده از او طلبکار و مستحق آن باشد، چون عبد و آنچه می کند، همه ملک مطلق خدای سبحان است ، ولیکن خدای متعال خودش به اعتبار قانونی و تشریعی عبد رامالک اجر و ثواب اعتبار کرده و او را مالک عمل خود وسپس مالک آثار عمل خویش از قبیل پاداش یا کیفر دانسته است و انفاق او را قرضی به خود محسوب نموده وبه این نیز اکتفاء ننموده ، بلکه آن را برای او مضاعف کرده و او را به اجری کریم درآخرت وعده داده است .در این آیه تشویقی بالغ به انفاق در راه خدا شده که مافوق آن قابل تصور نیست ،چون از یک رو سئوال کرده ، آیا کسی هست که چنین قرضی به خدا دهد؟و از سوی دیگر انفاق عبد را قرض دادن به خدای سبحان نامیده ، که پرداخت آن بر قرض گیرنده واجب است و از سوی دیگر چنین اعتبار کرده که هرگز عین آنچه گرفته مسترد نمی کند،بلکه آن را چندین برابر نموده و باز پس می دهد و به علاوه اجری کریم نیز بر آن می افزاید و اجر کریم اجریست که در نوع خود پسندیده ترین باشد و اجر اخروی همینگونه است . [ نظرات / امتیازها ]

7) ایمان و انفاق دو سرمایه بزرگ نجات و خوشبختى! بعد از بیان قسمتى از دلائل عظمت خداوند در عالم هستى و اوصاف جمال و جلال او، اوصافى که انگیزه حرکت به سوى اللّه است، در اینجا از آنها نتیجه‏گیرى کرده و همگان را دعوت به ایمان و عمل مى‏نماید.
نخست مى‏فرماید: «به خدا و رسولش ایمان بیاورید» (آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ).
این دعوت یک دعوت عام است که شامل همه انسانها مى‏شود، مؤمنان را به ایمانى کاملتر و راسختر، و غیر مؤمنان را به اصل ایمان دعوت مى‏کند، دعوتى که توأم با دلیل است و دلائلش در آیات توحیدى قبل گذشت.
سپس به یکى از آثار مهم ایمان که «انفاق فى سبیل اللّه» است دعوت کرده مى‏گوید: «و از آنچه شما را جانشین و نماینده (خود) در آن قرار داده انفاق کنید» (وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ).
«انفاق» مفهوم وسیعى دارد که منحصر به مال نیست، بلکه علم و هدایت و آبروى اجتماعى و سرمایه‏هاى معنوى و مادى دیگر را نیز شامل مى‏شود.
سپس براى تشویق بیشتر مى‏افزاید: «کسانى که از شما ایمان بیاورند و انفاق کنند اجر بزرگى دارند» (فَالَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ أَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ کَبِیرٌ).
توصیف اجر به بزرگى، اشاره‏اى به عظمت الطاف و مواهب الهى، و ابدیت و خلوص و دوام آن است، نه تنها در آخرت که در دنیا نیز قسمتى از این اجر بزرگ عائد آنها مى‏شود. [ نظرات / امتیازها ]

8) بعد از امر به «ایمان» و «انفاق» در باره هر یک از این دو به بیانى مى‏پردازد که به منزله استدلال و برهان است. برگزیده تفسیر نمونه، ج‏5، ص: 97
نخست به صورت یک استفهام توبیخى علّت عدم پذیرش دعوت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله را در مورد ایمان به خدا جویا شده، مى‏فرماید: «چرا به خدا ایمان نیاورید در حالى که رسول (او) شما را مى‏خواند که به پروردگارتان ایمان بیاورید و از شما پیمان گرفته است (پیمانى از طریق فطرت و خرد) اگر آماده ایمان آوردنید» (وَ ما لَکُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الرَّسُولُ یَدْعُوکُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّکُمْ وَ قَدْ أَخَذَ مِیثاقَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ).
یعنى، اگر به راستى شما آمادگى براى پذیرش حق دارید دلائلش روشن است، هم از طریق فطرت و عقل، و هم از طریق دلیل نقل. [ نظرات / امتیازها ]

9) این آیه براى تأکید و توضیح بیشتر پیرامون همین معنى مى‏افزاید: «او کسى است که آیات روشنى بر بنده‏اش [- محمد] نازل مى‏کند، تا شما را از تاریکیها به سوى نور برد و خداوند نسبت به شما مهربان و رحیم است» (هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ عَلى‏ عَبْدِهِ آیاتٍ بَیِّناتٍ لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ إِنَّ اللَّهَ بِکُمْ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ). [ نظرات / امتیازها ]

10) سپس به استدلالى براى مسأله انفاق پرداخته، مى‏فرماید: «چرا در راه خدا انفاق نکنید در حالى که میراث آسمانها و زمین از آن خداست»؟
(وَ ما لَکُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ).
یعنى، سر انجام همه شما چشم از جهان و مواهبش مى‏پوشید، و همه را مى‏گذارید و مى‏روید، پس اکنون که در اختیار شماست چرا بهره خود را نمى‏گیرید! و از آنجا که انفاق در شرائط و احوال مختلف ارزشهاى متفاوتى دارد در جمله بعد مى‏افزاید: «کسانى که قبل از پیروزى انفاق کردند و جنگیدند و پیکار نمودند (با کسانى که بعد از پیروزى انفاق کردند) یکسان نیستند» (لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ).
یعنى، آنها که در مواقع بحرانى از بذل مال و جان ابا نداشتند از آنها که بعد از فرو نشستن طوفانها به یارى اسلام شتافتند برترند.
لذا براى تأکید بیشتر مى‏افزاید: «آنها بلند مقامتر از کسانى هستند که بعد از برگزیده تفسیر نمونه، ج‏5، ص: 98
فتح انفاق نمودند و جهاد کردند» (أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا).
و از آنجا که هر دو گروه با تفاوت درجه مشمول عنایات حقند در پایان آیه مى‏افزاید: «و خداوند به هر دو وعده نیک داده است» (وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى‏).
این یک قدردانى براى عموم کسانى است که در این مسیر گام برداشتند.
تعبیر «حسنى» هرگونه ثواب و پاداش نیک دنیا و آخرت را در بر مى‏گیرد.
و از آنجا که ارزش عمل به خلوص آن است، در پایان آیه مى‏افزاید:
«و خداوند به آنچه انجام مى‏دهید آگاه است» (وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ).
هم از کمیت و کیفیت اعمال شما با خبر است و هم از نیات و میزان خلوص شما. [ نظرات / امتیازها ]

11) و در این آیه باز هم براى تشویق در مورد «انفاق فى سبیل اللّه» از تعبیر جالب دیگرى استفاده کرده، مى‏گوید: «کیست که به خدا وام نیکو دهد (و از اموالى که به او ارزانى داشته انفاق کند) تا خداوند آن را براى او چندین برابر کند؟
و براى او پاداش پر ارزشى است» (مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ).
منظور از «قرض دادن به پروردگار» هر گونه انفاق در راه اوست که یکى از مصادیق مهم آن کمک کردن به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و امام مسلمین مى‏باشد تا در مصارف لازم براى اداره حکومت اسلامى به کار گیرد.
از امام صادق علیه السّلام نقل شده است که فرمود: «خداوند از بندگانش وامى مطالبه نکرده است به خاطر احتیاج خود و آنچه از حقوق براى خداست براى ولى و نماینده اوست». [ نظرات / امتیازها ]

8) در این آیه به طریق توبیخ می فرماید چه شده است شما راکه به پروردگار خودتان ایمان نمی آورید و رسول او شما را براء حق دعوت می کند و خداوندهم در عالم ذر و در عقل خودتان از شما عهد و پیمان گرفته است اگر ایمان دارید او آن خدائی است که بر بنده خود محمد(صلی الله علیه و آل و سلم)آیات و علامات و دلائلی روشن فرو فرستاده تا شما بندگان را از تاریکی جهل و نادانی بیرون آورده و به نور علم و ایمان رهبری کندخدواند به شما بسیار مهربان و رحیم است. [ نظرات / امتیازها ]

11) (مَنْ ذَا الَّذی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ کَریمٌ):
در کافی ذیل آیه فوق از اسحق بن عمار روایت کرده گفت معنای آیه را از حضرت موسی ابن جعفر (علیه السلام)سوال نمودم فرمود آیه نازل شده در شان خویشان و خاندان آل محمد(صلی الله علیه و آل و سلم) وصله نمودن با امام زیرا خداوند احتیاجی به اموال مردم ندارد که از آن ها قرض بگیرد و هر حق و مالی که به خدای تعالی متعلق است برای ولی و خلیفه او است و این حدیث را محمد بن عباس از حضرت صادق (علیه السلام)روایت کرده است و آن حضرت فرمود بر در بهشت نوشته شده: به هر درهمی از قرض هیجده برابر اجر و پاداش داده می شود ولی اعطاء صدقه ده برابر اجر دارد زیرا اقراض فقط به نیاز مندان داده می شود لکن صدقه بیشتر اوقات به دست غیر مستحق می رسد. [ نظرات / امتیازها ]