(ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء و الله ذوالفضل العظیم ):(این فضل خداست که آن را بر هر کس بخواهد عطا می کند و خدا صاحب فضل و رحمت عظیم است )یعنی امر ارسال و بعثت محمد ص امری بزرگ و قابل احترام است و فضل عظیمی از جانب خدا محسوب می شود که آن را بر هر کس مشیتش تعلق بگیرد، اعطا می کند وهر آینه مشیت بالغه الهی تعلق گرفت که آن را به بنده و فرستاده خود محمد ص اختصاص دهد و امت او را برای ارسال وی انتخاب نمود و پیامبر ص را از میان ایشان برگزید و بسوی آنان گسیل داشت ، (این آیه نیز لحن امتنانی دارد). [ نظرات / امتیازها ]

در اشاره به نعمت گران رسالت پیامبر و برنامه آسمانى و انسان‏پرور او در آموزش و تربیت شایسته انسان‏ها مى‏فرماید:
ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ
این مقام والاى رسالت و نبوّت بخشش خداست که آن را به هر کس که بخواهد و او را براى به دوش کشیدن بار گران این مسئولیت شایسته بنگرد، ارزانى مى‏دارد.
وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ‏
و خداى داراى فزون‏بخشى بزرگ و پرشکوهى است، چرا که ذات بى‏همتاى او بر مردم نعمت گران رسالت و بعثت آزادى‏بخش پیامبر گرامى را ارزانى داشت.پاره‏اى آورده‏اند که گروهى از محرومان و تهیدستان به حضور پیامبر آمدند و گفتند: اى پیامبر خدا، توانگران و ثروتمندان این قدرت را دارند که از ثروت خویش در راه خدا هزینه نمایند، و نیز مى‏توانند به زیارت خانه خدا بروند، و باز مى‏توانند بردگان را آزاد سازند، امّا ما از همه این امور محروم هستیم و دریغ داریم که نمى‏توانیم این کارهاى شایسته را انجام دهیم.
پیامبر گرامى به آنان فرمود: دوستان من! کسى که صد مرتبه با اخلاص بگوید: «الله اکبر»، پاداش او از کسى که بنده‏اى را در راه خدا آزاد کند، برتر است! و نیز کسى که صد بار بگوید: «سبحان الله»، پاداشش از کسى که صد سرباز را با زین کردن مرکب‏ها به سوى جهاد در راه خدا گسیل دارد، برتر و بالاتر است! و هر کس صد بار بگوید: «لا اله الا الله» پاداش او از نظر عمل شایسته، از عمل هر کس دیگر بالاتر است.
تهى‏دستان با شنیدن سخن پیامبر شادمان شدند، امّا توانگران نیز آن ذکرهاى پر محتوا و اثر بخش را شنیدند و افزون بر انجام کارهاى شایسته و انفاق در راه خدا، به ذکرگویى و یاد خالصانه حق روى آوردند تا از پاداش آن نیز بهره‏ور گردند.
گروه محروم، با دیدن این شرایط به حضور پیامبر باز آمدند و گفتند: اى پیامبر خدا، سخن شما به ما در مورد «ذکر» خدا به گوش توانگران رسیده و آنان نیز مى‏کوشند تا با ذکر خدا از پاداش معنوى آن بهره‏ور گردند، پیامبر فرمود: ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء این بخشش خداست که آن را به هر کس بخواهد ارزانى مى‏دارد.
آن حضرت بدین وسیله روشنگرى فرمود که هر کس براى رشد و اوج از آنچه در اختیار دارد مى‏تواند بهره گیرد؛ شما با ذکر خالصانه خدا و خودسازى و خودشکوفایى در پرتو آن، و ثروتمندان افزون بر این با انفاق در راه خدا.
[ نظرات / امتیازها ]

در این آیه به بعثت پیامبر گرامى اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و برنامه تعلیم و تربیت او اشاره کرده و مى افزاید: ((این فضل خدا است که به هر کس بخواهد و لایق ببیند مى بخشد، و خداوند صاحب فضل عظیم است )) (ذلک فضل الله یؤ تیه من یشاء و الله ذو الفضل العظیم ).
در حقیقت این آیه همانند آیه 164 سوره آل عمران است که مى گوید: لقد من الله على المؤ منین اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمة و ان کانوا من قبل لفى ضلال مبین و همه چیز آن تقریبا شبیه آیات مورد بحث است .
بعضى نیز احتمال داده اند که ((ذلک فضل الله )) (این فضل الهى است ) اشاره به اصل مقام نبوت باشد که خداوند این مقام را به هر کس ‍ که شایسته بداند مى دهد.
ولى تفسیر اول ، مناسبتر است ، هر چند جمع میان هر دو نیز ممکن است ، که هم رهبرى پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) براى امت فضل الهى است و هم مقام نبوت براى شخص پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ).
ناگفته پیدا است که تعبیر ((من یشاء)) (هر کس را بخواهد) مفهومش ‍ این نیست که خدا بیحساب ، فضل و مرحمت خود را به کسى مى دهد، بلکه مشیت در اینجا تواءم با حکمت است ، همانگونه که توصیف خداوند را به عزیز و حکیم در نخستین آیه سوره این مطلب را روشن ساخته .
امیر مؤ منان على (علیه السلام ) نیز در تشریح این فضل بزرگ الهى در نهج البلاغه مى فرماید: فانظروا الهى مواقع نعم الله علیهم ، حین بعث الیهم رسولا، فعقد بملته طاعتهم ، و جمع على دعوته الفتهم ، کیف نشرت النعمة علیهم جناح
کرامتها، و اسالت لهم جداول نعیمها، و التفت الملة بهم فى عوائد برکتها فاصبحوا فى نعمتها غرقین ، و فى خضرة عیشها فکهین : ((به نعمتهاى خداوند بر این امت بنگرید! در آن زمان که رسولش را به سوى آنها مبعوث کرد، اطاعت آنها را به آئینش جلب کرد، و با دعوتش آنها را متحد ساخت ، بنگرید چگونه این نعمت بزرگ پر و بال کرامت خود را بر آنها گسترد، و نهرهاى مواهب خویش را به سوى آنان جارى ساخت ، و آئین حق با تمام برکاتش آنها را در برگرفت ، آنها در میان نعمتهایش ‍ غرقند، و در زندگانى خرمش شادمانند)). [ نظرات / امتیازها ]

{ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظیمِ}
این نبوت که خـــداوند بر رسول اکرم ﷺ عطا فرموده, فضل و کرامت پـــروردگار است و این لطف را در حق هر که بخواهد به حسب صلاح و مصلحت میبخشد و خـــدواند فضل و رحمتش بی پایان است.
در کافی ذیل آیه فوق از ام سلمه روایت کرده گفت پیغمبر اکرم ﷺ فرمود: هر قومی که در مجلسی اجتماع کنند و فضایل محمد ﷺ و علی ع و اهل بیت را بیان کنند, فرشتگان از آسمان فرود آیند و اطراف آن قوم را احاطه کنند و چون متفرق شدند آن فرشتگان بالا روند فرشتگان دیگر به آنها میگویند ما رایحه خوشی از شما استشمام میکنیم که تا بحال بما نرسیده است! گویند ما حضور قومی که مشغول مذاکره و بیان فضایل محمد ﷺ و آل او بودیم.
در حدیث دیگر فرمود: در آسمان دنیا فرشتگانی هستند که اطلاع پیدا میکنند بر یکی و یا دو و یا سه نفر از مردم ذکر فضایل محمد ﷺ و آل او را مینمایند.
بعضی از آن فرشتگان به بعضی دیگر میگویند آیا نمیبینید این مردم با اندک بودن عددشان چگونه وصف مینمایند فضیلت محمد ﷺ و آل او را و طایفه دیگران میگویند: این وصف کردن فضیلتی است از جانب پـــروردگار بهر که خواهد عطا میفرماید و خـــداوند صاحب فضل بزرگی است.
پس از آن به یهودیانیکه عمل به تورات نکردند مثال زد: به چهار پایانی که حمل و بار آنها کتاب است. [ نظرات / امتیازها ]