قرآن در چند مورد، انسانهاى نااهل را به چارپایان تشبیه کرده، که یکى از آنها عالمان بىعمل هستند که در این آیه به آنها اشاره شده است. <<اولئک کالانعام بل هم اضل>><30>
سعدى مىگوید:
علم چندان که بیشتر خوانى
چون عمل در تو نیست نادانى
نه محقق بود نه دانشمند
چارپایى بر او کتابى چند
آن تهى مغز را چه علم و خبر
که بر او هیزم است یا دفتر
حضرت على علیه السلام فرمود: عالمى که به علمش عمل کند اهل نجات است و کسى که به علمش عمل نکند، اهل هلاکت و حسرت خواهد بود و دوزخیان از بوى بد او اذیّت مىشوند و بیشترین حسرت و ندامت در دوزخ از آنِ کسى خواهد بود که مردم را به سوى خدا دعوت کرده و آنان سخ
او را پذیرفته و به بهشت وارد شدهاند، ولى دعوت کننده خود به دوزخ مىرود. زیرا گرفتار هواى نفس و آرزوهاى طولانى شده است.
«انّ اشدّ اهل النار ندامةً و حسرةً رجل دعا عبدا الى اللّه فاستجاب و قبل منه و اطاع اللّه فادخله اللّه الجنّة و ادخل الدّاعى النار بترکه علمه و اتّباعه الهوى و طول الأمل»<31>
امام صادق علیه السلام فرمود: «انّ العالم اذا لم یعمل بعلمه زلّت موعظته عن القلوب کما یزلّ المطر عن الصفا»<32> موعظه عالمى که به علمش عمل نکند، از دلها منحرف مىشود، همان گونه که باران از روى سنگ منحرف مىشود.
امام سجاد علیه السلام فرمودند: در انجیل آمده است: «انّ العلم اذا لم یعمل به لم یزدد صاحبه الاّ کفرا و لم یزدد من اللّه الاّ بُعداً»<33> به دانشمندى که به علمش عمل نکند، جز کفر و دورى از خدا چیزى افزوده نمىشود.
در این آیه تمثیلى تند و هشداردهنده در مورد عالمانِ بى عمل دینى مطرح شده است. پیشوایان دینى نیز در این باره تمثیلات و تشبیهات بسیارى را بیان کردهاند که به گوشهاى از آنها اشاره مىکنیم:
* عالم بى عمل، همچون شمعى است که دیگران از نورش بهرهمند مىشوند، ولى خود هلاک مىگردد.<34>
* عالم بى عمل، مانند گنجى است که انفاق نشود.<35>
* عالم بد، مثل سنگى است که در مسیر آب قرار گرفته است؛ نه خود از آن مىنوشد و نه مىگذارد آب به دیگران برسد.<36>
* عالم بى عمل، مانند چاه فاضلابى است که درون آن متعفّن است.<37>
* عالم بى عمل، مانند قبرى است که ظاهرش سالم است ولى درون آن استخوانهاى پوسیده است.<38>
[ نظرات / امتیازها ]