(یا ایها الذین امنوا لا تلهکم اموالکم و لا اولادکم عن ذکر الله و من یفعل ذلک فاولئک هم الخاسرون ):(ای کسانیکه ایمان آورده اید اموال و اولادتان شما را ازیاد خدا به خود مشغول نسازد و هر کس چنین کند، اینچنین کسانی زیانکارند)می فرماید: ای اهل ایمان متوجه و مراقب باشید که اموال و اولاد که زینت زندگی دنیاهستند، قلب شما را اشغال نکند بطوریکه از یاد و ذکر خدا غافل شوید و از ایمان به جزگفتار بی کردار و ادعای بدون تصدیق قلبی چیزی برایتان نماند، چون فراموشی پروردگار از ناحیه بنده باعث می شود که پروردگارش هم او را از یاد برده و به امر اواعتنایی ننماید و این امر خسارتی آشکار است ، همچنانکه فرمود:(نسوالله فنسیهم (85)خدا را فراموش کردند، خدا هم آنها را فراموش کرد)و اینها سرمایه عمر و نفس خود را از کف داده اند و به جای هدایت ضلالت راخریده اند، همچنانکه می فرماید:(اولئک الذین اشتروا الضلاله بالهدی فما ربحت تجارتهم (86) آنها کسانی هستند که ضلالت را با سرمایه هدایت خریدند وتجارتشان سودی نکرد). [ نظرات / امتیازها ]

اموال و فرزندان، شما را از یاد خدا غافل نکنند!
از آن جا که یکی از عوامل مهم نفاق حبّ دنیا، و علاقه افراطی به اموال و فرزندان است، در این آیات که آخرین آیات سوره‏ی «منافقین» است مؤمنان را از چنین علاقه افراطی بازمی‏دارد، و می‏گوید: «ای کسانی که ایمان آورده‏اید اموال و فرزندانتان شما را از یاد خدا غافل نکند» (یا ایها الذین آمنوا لا تلهکم اموالکم و لا اولادکم عن ذکر اللَّه).
«و آنها که چنین کنند زیانکارانند» (و من یفعل ذلک فاولئک هم الخاسرون).
درست است که اموال و اولاد از مواهب الهی هستند، ولی تا آنجا که از آنها در راه خدا و برای نیل به سعادت کمک گرفته شود، اما اگر علاقه افراطی به آنها سدی در میان انسان و خدا ایجاد کند بزرگترین بلا محسوب می‏شوند، و چنان که در داستان منافقین در آیات گذشته دیدیم یکی از عوامل انحراف آنها همین حب دنیا بود.
در حدیثی از امام باقر علیه‏السلام این معنی به روشن ترین وجهی ترسیم شده است، آن جا که می‏فرماید: ما ذئبان ضاریان فی غنم لیس لها راع، هذا فی اولها و هذا فی آخرها باسرع فیها من حب المال والشرف فی دین المؤمن: «دو گرگ درنده در یک گله بی‏چوپان که یکی در اول گله و دیگری در آخر آن باشد آنقدر ضرر نمی‏زنند که مال‏پرستی و جاه‏طلبی به دین مؤمن ضرر می‏رسانند» !
در این که منظور از ذکر خدا در اینجا چیست؟ مفسران احتمالات زیادی ذکر کرده‏اند بعضی آن را به نمازهای پنج گانه، و بعضی شکر نعمت و صبر بر بلا و رضای به قضا، و بعضی حج و زکات و تلاوت قرآن، و بعضی به تمام فرائض تفسیر کرده‏اند، ولی روشن است ذکر خدا معنی وسیعی دارد که همه این ها و غیر اینها را شامل می‏شود بنابراین تفسیر به امور فوق از قبیل ذکر مصداقهای روشن است.
تعبیر به «خاسرون» (زیانکاران) به خاطر آن است که حب دنیا چنان انسان را سرگرم می‏ کند که سرمایه‏های وجودی خویش را در راه لذات ناپایدار، و گاهی اوهام و پندارها، صرف می ‏کند و با دست خالی از این دنیا می‏رود در حالی که با داشتن سرمایه‏های بزرگ برای زندگی جاویدانش کاری نکرده است.
نکته‏ها:
1- راه غلبه بر نگرانیها
در حالات عالم بزرگ، «شیخ عبداللَّه شوشتری» که از معاصرین مرحوم «علامه مجلسی» است نوشته‏اند، فرزندی داشت که بسیار مورد علاقه او بود، این فرزند، سخت بیمار شد، پدرش مرحوم شیخ عبداللَّه، هنگامی که برای اداء نماز جمعه به مسجد آمد، پریشان بود، هنگامی که طبق دستور اسلامی، سوره‏ی منافقین را در رکعت دوم تلاوت کرد و به این آیه رسید: یا ایها الذین آمنوا لا تلهکم اموالکم و لا اولادکم عن ذکر اللَّه: «ای کسانی که ایمان آورده‏اید اموال و فرزندان شما نباید شما را از یاد خدا غافل کند» چندین بار آیه را تکرار کرد (تکرار آیات قرآن در نماز جایز است) هنگامی که از نماز فراغت یافت، بعضی از یاران از علّت این تکرار سؤال کردند، فرمود: هنگامی که به این آیه رسیدم به یاد فرزندم افتادم و با تکرار آن به مبارزه‏ی با نفس خود برخاستم،
آنچنان مبارزه کردم که فرض کردم فرزندم مرده، و جنازه‏اش در برابر من است، و من از خدا غافل نیستم، آنگاه بود که دیگر آیه را تکرار نکردم»!
2- نفاق «اعتقادی» و «عملی»
نفاق معنی وسیعی دارد که هرگونه دوگانگی ظاهر و باطن را در بر می‏ گیرد، مصداق بارز آن، نفاق عقیدتی است، که آیات منافقین معمولاً ناظر به آن است و آن مربوط به کسانی است که در ظاهر اظهار ایمان می‏کنند، ولی در دل شرک و کفر، پنهان می‏دارند.
اما نفاق عملی در مورد کسانی است که اعتقاد باطنی آنها اسلام است، ولی اعمالی برخلاف این تعهد باطنی انجام می‏دهند که دوگانگی چهره‏ی درون و برون را نشان می‏دهد، مانند: پیمان‏شکنی، دروغ، خیانت در امانت، لذا در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام صلی اللَّه علیه و آله آمده است: ثلاث من کن فیه کان منافقا، و ان صام وصلی، و زعم انه مسلم: من اذ ائتمن خان، و اذا حدث کذب، و اذا وعد، اخلف: «سه چیز است در هرکس باشد منافق است، هر چند نماز بخواند و روزه بگیرد و خود را مسلمان بداند: کسی که در امانت خیانت می‏کند و به هنگام سخن گفتن دروغ می‏گوید، و هرگاه وعده‏ای می‏دهد، تخلف می‏کند».
در حدیث دیگری از رسول خدا صلی اللَّه علیه و آله می‏خوانیم: ما زاد خشوع الجسد علی ما فی القلب فهو عندنا نفاق: «هر مقدار خشوع ظاهر بر آنچه در قلب است، افزون گردد او در نزد ما نفاق است».
و در جای دیگر از امام علی بن الحسین علیه‏السلام می‏خوانیم: ان المنافق ینهی و لا ینتهی و یأمر بما لا یأتی: «منافق، نهی از منکر می‏کند، اما خود، آن را ترک نمی‏گوید، و امر به معروف می‏کند اما خودش انجام نمی‏دهد» !
و از شعب مهم نفاق عملی، مسأله شرک و ریاکاری است که در روایات اسلامی نیز به آن اشاره شده است. [ نظرات / امتیازها ]