(قال اغیر الله ابغیکم الها و هو فضلکم علی العالمین ):(موسی (ع )فرمود:آیا غیر از خدای واحد در جستجوی معبود دیگری برای شما باشم ،درحالیکه او شما را بر همه هم عصرانتان برتری داد؟)،می فرماید:آیا من برای شماغیر از خدای واحد معبود دیگری درخواست کنم ، در حالیکه هیچ پروردگاری جز او نیست و او با آیات روشن و دین حق خود، شما را از شر فرعون و اعمال او رهانید و شما را بر سایرین برتری داد؟ و آیا این آیات کفایت نمی کند و شمادر جستجوی معبودی هستید که او را ببینید و به آسانی در اختیار شماباشد؟یعنی چگونه خدای واحد را که این همه منت بر شما نهاده ، با این بتهاومعبودهای خیالی معاوضه می کنید؟ [ نظرات / امتیازها ]

ابغیکم و ابغی لکم بمعناً واحد ﴿أَ غَیْرَ اللّهِ أَبْغیکُمْ إِلهًا﴾ آیا برای شما غیر از اللهی که معبود است و مقبول است و فطرت پذیر است اله دیگری طلب بکنند که شما به من پیشنهاد بدهید اجعل لنا الهاً ا غیر الله ابغیکم اجعلوا لکم اطلبوا لکم الهاً در حالی که ﴿و هُوَ فَضَّلَکُمْ عَلَى الْعالَمینَ﴾ جریان خلقت نوع وسنیین قبول داشتند که خالق خداست اما این تدبیر روزانه را به غیر خدا اسناد می‌دادند فرمود ﴿و هُوَ فَضَّلَکُمْ عَلَى الْعالَمینَ﴾ او شما را بر مردم عصرتان ترجیح داد انبیاء فراوانی برای شما مبعوث کرد از اسحاق تا کنون انبیاء فراوانی برای شما مبعوث کرد ﴿و هُوَ فَضَّلَکُمْ عَلَى الْعالَمینَ﴾ چون سخنان موسی کلیم (سلام الله علیه) در آن سه جمله جنبه برهانی نداشت فقط ادعا بود به حسب ظاهر و آنچه برهان است از أ غیر الله شروع می‌شود لذا کلمه قال تکرار شد اصل آیه به این صورت است ﴿یا مُوسَى اجْعَلْ لَنا إِلهًا کَما لَهُمْ آلِهَةٌ قالَ﴾ سه جمله را فرمود ﴿ِانَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ﴾ یک، ﴿إِنَّ هؤُلاءِ مُتَبَّرٌ ما هُمْ فیهِ﴾ دو، ﴿وَ باطِلٌ ما کانُوا یَعْمَلُونَ﴾ سه، اینها هیچ کدام به حسب ظاهر دلیل نیست آنچه که دلیل مسئله است این است که خدا آن است که منشأ همه کارها باشد و آن الله است از اینها از ماسوای خدا کاری ساخته نیست چون برهان اساسی از اینجا شروع می‌شود لذا قال را تکرار کرد ﴿قال ا غیر الله ابغیکم﴾ آن سه جمله را با یک قال ذکر فرمود ﴿قالَ ِانَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُونَ ٭ انَّ هؤُلاءِ مُتَبَّرٌ ما هُمْ فیهِ وَ باطِلٌ ما کانُوا یَعْمَلُونَ﴾ این سه جمله که تمام شد آنگاه در هنگام استدلال کلمه قال را باز تکرار فرمود برای اینکه اصل بحث از اینجا شروع می‌شود قال یعنی موسی کلیم فرمود ﴿أَ غَیْرَ اللّهِ أَبْغیکُمْ إِلهًا وَ هُوَ فَضَّلَکُمْ عَلَى الْعالَمینَ﴾ از وجود مبارک امام صادق (سلام الله علیه) سؤال کردند ... الدلیل علی الواحد فرمود ما بالخلق من الحاجة عرض کردم به چه دلیل خدا واحد است فرمود به اینکه مردم حاجت دارند خب مردم نه به خود متکی‌اند نفرمود ناس فرمود خلق فرمود چون خلق محتاج است می‌بینید یک برهانی است که هم حکمت می‌پذیرد هم موعظه و نصیحت با او همراه است فرمود این احتیاجی که در مردم هست آیا در جهان هستی کسی هست که این حاجت را رفع بکند یا نه؟ اگر در جهان هستی مبدئی نباشد که این حاجت را رفع بکند پس این جهان هرج و مرج است برای اینکه حاجت هست یک، کسی که نیاز را رفع بکند نیست دو، پس عالم می‌شود بخت و اتفاق و تصادف و ... می‌شود ﴿فَهُمْ فی أَمْرٍ مَریجٍ﴾ این را که شما نمی‌پذیرید که عالم هرج و مرج است پس یک جایی هست که حاجت برآورده می‌شود خب آنجا، آن پایگاه اگر او خودش هم محتاج باشد که توان رفع نیاز دیگران را ندارد پس یک پایگاهی غنایی در عالم هست که همان خداست که ﴿وَ اللّهُ غَنِیُّ عن العالمین﴾ این حاجتی که ما داریم دلیل است برای اینکه خدایی هست آنکه حاجت ندارد یک، توان آن را دارد که نیاز محتاجین را برآورده کند دو، می‌شود [ نظرات / امتیازها ]

فضیلتی که ذات اقدس اله به بنی اسرائیل داد به جهات خارجی بود نه داخلی یعنی اینچنین نبود که مردم بنی اسرائیل دانمشند وارسته مهذب و مربی باشند اینچنین نبود بلکه به جهات خارجی برمی‌گردد آیات فراوان معجزات فراوانی که برای اینها معین کرد برای اقوام دیگر معین نکرد انبیای فراوانی که برای اینها فرستاد برای دیگران نفرستاد چه اینکه عذابی هم که برای اینها مقرر کرده است از ﴿کُونُوا قِرَدَةً خاسِئینَ﴾ تا ﴿ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْکَنَةُ﴾ برای اقوام دیگر نبود این یک دوم اینکه این علی العالمین منظور امتهای دیگرند انبیاء و ائمه (علیهم السلام) مستثنا داخل در این عالمین نیستند یک فرشتگان هم داخل نیستند دو مطلب بعدی راجع به و اذ انجیناکم است این انجیناکم ظاهرا تتمه سخنان موسای کلیم (سلام الله علیه) است که ذات اقدس اله در عصر موسای کلیم به بنی اسرائیل می‌فرماید که ما یک چنین منتی بر شما نهادیم که شما را از آل فرعون نجات دادیم نه اینکه اذ اجریناکم مربوط باشد به اینکه به وسیله پیغمبر اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) خداوند به بنی اسرائیل معاصر پیغمبر بفرماید که ما شما را نجات دادیم یعنی شما کسانی هستید که نیاکانتان و تبارتان را ما نجات دادیم و شما را حفظ کردیم ظاهر این نیست بلکه منظور همان است که موسای کلیم (سلام الله علیه) به قوم خود به همان بنی اسرائیل عصر خود می‌فرماید [ نظرات / امتیازها ]

یعنى هم عملشان بیهوده و رنجهایشان بى نتیجه است و هم سرانجام یک قوم
بت پرست و مشرک ، به هلاکت و نابودى مى کشد (زیرا ((متبر)) از ماده ((تبار)) به معنى هلاکت است ). و باز براى تاکید اضافه کرد آیا معبودى غیر از خدا براى شما انتخاب کنم ؟ همان خدائى که شما را بر جهانیان (مردم عصر خود) برترى داد (قال أ غیر الله ابغیکم الها و هو فضلکم على العالمین ).
یعنى اگر انگیزه پرستش خدا، حس شکرگزارى باشد، همه نعمتهاى شما از ناحیه خدا است و اگر انگیزه پرستش و عبودیت ، منشا اثر بودن باشد، باز آن هم مربوط به خدا است ، بنابراین به هر حسابى باشد جز خداوند قادر منان شایسته پرستش نیست . [ نظرات / امتیازها ]

برگزیده تفسیر نمونه، ج‏2، ص: 88
(آیه 140)- و باز براى تأکید اضافه کرد: «آیا غیر از خدا معبودى براى شما بطلبم! همان خدایى که شما را بر جهانیان (مردم عصر خود) برترى داد» (قالَ أَ غَیْرَ اللَّهِ أَبْغِیکُمْ إِلهاً وَ هُوَ فَضَّلَکُمْ عَلَى الْعالَمِینَ). [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
(أغیر الله أبغیکم إلها) أغیر المستحق للعبادة أطلب لکم معبودا ، و هو فعل بکم ما فعل دون غیره ، من الاختصاص بالنعمة التی لم یعطها أحدا غیرکم ، لتختصوه بالعبادة و لا تشرکوا به غیره . و معنی الهمزة : الإنکار و التعجب من طلبتهم مع کونهم مغمورین فی نعمة الله عبادة غیر الله . [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
کلمه‏ى «مُتبّر» از «تبار»، به معناى هلاکت است. آنان که یک عمر در سحر و جادو بودند، با دیدن یک معجزه چنان مؤمن شدند که تهدیدهاى فرعون آنان را نلرزاند، ولى طرفداران حضرت موسى با دیدن آن همه معجزات و پس از پیروزى بر فرعون، انحراف و بت‏پرستى قومى، آنان را به انحراف کشید و تازه از موسى علیه السلام نیز تقاضاى بت کردند. روزى یک یهودى به عنوان اعتراض به مسلمانان گفت: شما هنوز جنازه‏ى پیامبرتان را دفن نکرده بودید که با هم اختلاف کردید! حضرت على علیه السلام در پاسخ او فرمود: اختلاف ما در سخن پیامبر بود، نه در خودش و نه در خدا، امّا شما هنوز پایتان از آب دریا خشک نشده بود که از موسى تقاضاى بت کردید. <245> 1- پرستش (حقّ یا باطل)، در طول تاریخ بشر وجود داشته است. «یعکفون على اصنام لهم» (در زمان موسى علیه السلام نیز افرادى بت مى‏پرستیدند.) 2- محیط جبرآور نیست، ولى تأثیرگذار هست. «فأتوا على قوم ...» پس تا در اعتقاد و ایمان قوى نشده‏ایم، از محیط و فرهنگ فاسد دورى کنیم، زیرا گاهى مشاهده‏ى یک صحنه (از فیلم، عکس، ماهواره و یا اجتماع) چنان در انسان تأثیرگذار است که تمام زحمات تربیتى رهبران را متزلزل و خراب مى‏کند. 3- گاهى انسان از مهم‏ترین نعمت‏ها غفلت ورزیده و نسبت به آنها ناسپاسى مى‏کند. «جاوزنا... اجعل لنا» 4- گاهى انسان به‏حدّى کج‏اندیش مى‏شود که از رهبران الهى نیز درخواست ناروا مى‏کند. «یا موسى اجعل لنا آلهة» 5 - افراد و ملّت‏ها، هر لحظه در معرض خطر انحرافند. «قالوا یا موسى...» 6- ایمان سطحى، زودگذر است. «وجاوزنا... قالوا... اجعل لنا آلهة» 7- بدتر از دشمنان آگاه خارجى و بیگانه، دوستان نادانِ داخلى‏اند. «جاوزنا... قالوا پیا موسى اجعل...» 8 - تقاضاى مردم، همیشه صحیح نیست و اکثریّت و خواست آنان همه جا یک ارزش نیست. «قالوا... اجعل لنا آلهة» 9- الگوپذیرى، تقلید و مدل‏بردارى، از خصلت‏هاى انسان است. «اجعل لنا آلهاً کما لهم آلهة» 10- جهل، ریشه‏ى بت‏پرستى و بت‏پرستى، عملى به دور از عقل است. «تجهلون» جهل، در فرهنگ قرآن، در برابر عقل قرار دارد نه علم، یعنى به کار غیر عاقلانه جهل مى‏گویند. 11- تقاضاى خداى محسوس (همچون بت) از پیامبر بزرگوارى همچون موسى، نشانه‏ى جهل عمیق و ریشه‏دار است. «تجهلون» 12- هم انحراف‏هاى فکرى از بین رفتنى است، هم انحراف‏هاى عملى. «متّبر ما هم فیه و باطل ما کانوا یعملون» آرى، پایان باطل، نابودى است، پس ظاهرِ آن ما را فریب ندهد. 13- عبادت باید بر اساس تعقّل و تشکّر باشد. «أغیراللّه ابغیکم الهاً و هو فضّلکم» خدا یافتنى است، نه بافتنى، «ابغیکم» و پرستش غیر خدا، با عقل و روحیّه‏ى سپاسگزارى ناسازگار است. [ نظرات / امتیازها ]

فرمود حضرت موسى ببنى اسرائیل آیا من غیر از خداوند عالم کسى را اختیار کنم یا چیزى را طلب کنم براى معبودیت و پرستش شما و حال آنکه او شما را برترى داد بر عالمین

قٰالَ أَ غَیْرَ اَللّٰهِ از روى تعجب که واقعا جاى تعجب است با مشاهده این همه معجزات غیر از ذات مقدس ربوبى را أَبْغِیکُمْ إِلٰهاً براى شما طلب کنم و جعل کنم جهت پرستش فرعون با آن عظمت و قدرت که بمراتب از یک بت که جماد صرف بود نه حسى نه حرکتى نه شعور و ادراکى که بدست خود میتراشیدند مقدم بود و ما او را بچه طریق فضیحى هلاک کردیم آیا سزاوار است یک جمادى را پرستش کنید وَ هُوَ فَضَّلَکُمْ عَلَى اَلْعٰالَمِینَ اختلاف کردند در وجه تفضیل آنها بر عالمین بعضى گفتند بر عالمین زمان خود، بعضى گفتند دو پیغمبر بر آنها فرستاد موسى و هارون، بعضى گفتند از چنگال فرعونیان نجات بخشید و ظاهر اینست که مراد ازدیاد ادله و براهین و آیات و معجزات باهرات که خداوند براى آنها قرار داد از عصا و ید بیضاء و انشقاق دریا و هلاکت اینهمه دشمنان قوى بیک طرفة العین و تمام اراضى و ذخارف آنها را در دست رس شما قرار داده [ نظرات / امتیازها ]

قٰالَ أَ غَیْرَ اَللّٰهِ أَبْغِیکُمْ إِلٰهاً :فرمود موسى علیه السّلام بر سبیل تقریع و انکار، آیا به غیر از خدائى که منعم شما است، خداى دیگرى طلب کنم تا شما او را عبادت کنید، وَ هُوَ فَضَّلَکُمْ عَلَى اَلْعٰالَمِینَ :و حال آنکه ذات احدیت اللّه تفضیل داد شما را بر مردمان عصر خودتان به سبب اعطاء آیات متکاثره و نعم متظافره از ارسال به شما دو نفر از خود شما تا اقرب باشید به قبول قول آنها و خلاصى از اذیت و ایذاء فرعون و قومش بر اعجب طرق و میراث ارض و دیار و اموال ایشان

شیخ أبو الفتوح رازى رحمه اللّه در تفسیر از أبو واقد اللیثى که گفت: در غزوۀ حنین خدمت پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم بودم به درخت سدر سبز بزرگى رسیدیم جماعتى گفتند: یا رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله و سلّم این درخت را براى ما شاخه ها بسیار فرما، مانند کافران، چه آنها را درخت سدر پرشاخ بود که در آنجا مقام و سلاحها به آن آویختند حضرت گفت: اللّه اکبر، این چنان است که بنى اسرائیل موسى را گفتند: اِجْعَلْ لَنٰا إِلٰهاً کَمٰا لَهُمْ آلِهَةٌ ،و الّذى نفسى بیده لترکبنّ سنن من کان قبلکم: قسم به خدائى که جان من به ید قدرت او است، که شما بروید بر سنّت آنانى که قبل از شما بودند [ نظرات / امتیازها ]

پس از آنکه خداوند بنى اسرائیل را از رود نیل عبور داد و فرعون و فرعونیان را غرق کرد در بین راه مصادف با قبیلۀ شدند که اشتغال به عبادت بتان داشتند حس تقلید نور ایمان را از قلب آنها خارج نمود به طورى که مقصد و مقصود خودشان و حضرت موسى را با آن آیات بیّنات فراموش نمودند و از آن حضرت تقاضا کردند که بتى براى آنها اختراع نماید تا مانند آن قبیله مشغول به عبادت آن بت شوند گویا تصور مى کردند که عبادت بت منافى با عبادت خدا نیست بلکه وسیله تقرب به او است و این از فرط جهالت آنها بود که نمى دانستند سجده در برابر غیر خدا جائز نیست و بت وسیله تقرب بخدا نمى شود و کیفیت عبادت باید از خدا اعلام شود و از پیش خود نمى شود تعیین نمود لذا حضرت موسى آنها را مخاطب بخطاب و عتاب فرمود و نسبت جهل و نادانى به آنها داد و گوشزد نمودشان که بناى دین اینها را خدا خراب و ویران مى کند و بتانشان شکسته و خورد و نابود مى شود و عباداتشان باطل است اگرچه قصد تقرب بخدا را نمایند و فائده براى آنها ندارد پس از آن فرمود آیا سزاوار است بااین همه انعام و اکرامى که خداوند نسبت بشما فرمود که دشمنان شما را ذلیل و خوار و نیست و نابود کرد و شما را وارث ملک و مال آنها نمود و دو نفر از شما را در یک زمان به خلعت نبوت آراست که موجب مزیّت و افتخار شما بر جهانیان زمان خودتان شد من غیر او را براى شما معبود قرار دهم و شما بجاى شکر نعمت کفران کنید و خسران یابید و از کشاف نقل شده است که یهودى بحضرت امیرالمؤمنین (ع) عرض کرد که هنوز آب غسل پیغمبرتان خشک نشده بود که شما با یکدیگر اختلاف نمودید حضرت در جواب فرمود شما هنوز قدمتان از آب رود نیل خشک نشده بود که از پیغمبرتان تقاضاى بت پرستى کردید حقیر عرض مى کنم مقصود حضرت این بود که ما در توحید و نبوت اختلاف نکردیم اختلاف ما در امامت بود آنهم بعد از رحلت پیغمبر ولى شما در حیات پیغمبرتان مى خواستید کافر بخدا شوید پس حال شما خیلى بدتر از ما است و نکته تکرار کلمه قال بنظر حقیر فاصله آیه قبل و استقلال آیه اخیر است بجواب [ نظرات / امتیازها ]