(کتاب انزل الیک فلا یکن فی صدرک حرج منه لتنذر به و ذکری للمؤمنین ):این کتابی است که بر تو نازل شده ، پس دلتنگ و رنجیده خاطر مباش ،که مردم را بدان بیم دهی و برای مؤمنین یادآور باشد)، (کتاب ) به منظور عظیم شمردن نکره آورده شده و آن را با وصف نزول ، بدون ذکر فاعل بیان نموده تادلالت برنزول دفعی و یکباره و نیز دلالت بر بزرگداشت آن بنماید و آنگاه می فرماید: هرگز از دشواری تبلیغ و دعوت رنجیده خاطر مباش ، چون قرآن کتاب مبارکی است که بوسیله آن باید تمام مردم را انذار نمایی و بیم دهی وهمچنین این کتاب مایه تذکر برای مؤمنین است ، زیرا تنها مؤمنان هستند که باکلمات الهی متذکر مقام الوهیت پروردگارشان می شوند و دلهایشان به واسطه آن آرامش می یابد و چشمانشان از آن روشن می گردد. [ نظرات / امتیازها ]

در این آیه مى‏فرماید: «این کتابى است که بر تو نازل شده است، و نباید از ناحیه آن هیچ گونه نگرانى و ناراحتى به خود راه دهى» (کِتابٌ أُنْزِلَ إِلَیْکَ فَلا یَکُنْ فِی صَدْرِکَ حَرَجٌ مِنْهُ).

جمله فوق به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دلدارى مى‏دهد، که چون این آیات از ناحیه خداست، نباید هیچ گونه نگرانى به خود راه دهد، نه نگرانى از جهت عکس العملى که دشمنان لجوج و سرسخت در برابر آن نشان خواهند داد، و نه نگرانى از ناحیه نتیجه و برداشتى که از تبلیغ این رسالت انتظار مى‏رود.

و در جمله بعد اضافه مى‏کند: «هدف از نزول این کتاب انذار و بیم دادن مردم (از عواقب شوم افکار و اعمالشان است) و همچنین تذکر و یادآورى براى مؤمنان راستین» (لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِکْرى‏ لِلْمُؤْمِنِینَ). [ نظرات / امتیازها ]

برگزیده تفسیر نمونه:
(آیه 2)- در این آیه مى‏فرماید: «این کتابى است که بر تو نازل شده است، و نباید از ناحیه آن هیچ گونه نگرانى و ناراحتى به خود راه دهى» (کِتابٌ أُنْزِلَ إِلَیْکَ فَلا یَکُنْ فِی صَدْرِکَ حَرَجٌ مِنْهُ).
جمله فوق به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دلدارى مى‏دهد، که چون این آیات از ناحیه خداست، نباید هیچ گونه نگرانى به خود راه دهد، نه نگرانى از جهت عکس العملى که دشمنان لجوج و سرسخت در برابر آن نشان خواهند داد، و نه نگرانى از ناحیه نتیجه و برداشتى که از تبلیغ این رسالت انتظار مى‏رود.
و در جمله بعد اضافه مى‏کند: «هدف از نزول این کتاب انذار و بیم دادن مردم (از عواقب شوم افکار و اعمالشان است) و همچنین تذکر و یادآورى براى مؤمنان راستین» (لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِکْرى‏ لِلْمُؤْمِنِینَ). [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
(کتاب ) خبر مبتدأ محذوف ، أی هو کتاب . و (أنزل إلیک ) صفة له . و المراد بالکتاب السورة (فلا یکن فی صدرک حرج منه ) أی شک منه ، کقوله (فإن کنت فی شک مما أنزلنا إلیک ) و سمی الشک حرجا ، لأن الشاک ضیق الصدر حرجه ، کما أن المتیقن منشرح الصدر منفسحه . أی لا تشک فی أنه منزل من الله ، و لا تحرج من تبلیغه لأنه کان یخاف قومه و تکذیبهم له و إعراضهم عنه و أذاهم . فکان یضیق صدره من الأداء و لا ینبسط له فأمنه الله و نهاه عن المبالاة بهم . فإن قلت : بم تعلق قوله (لتنذر) ؟ قلت : بأنزل ، أی أنزل إلیک لإنذارک به أو بالنهی ، لأنه إذا لم یخفهم أنذرهم ، و کذلک إذا أیقن أنه من عندالله شجعه الیقین علی الإنذار، لأن صاحب الیقین جسور متوکل علی ربه ، متکل علی عصمته . فإن قلت : فما محل ذکری ؟ قلت : یحتمل الحرکات الثلاث . النصب بإضمار فعلها . کأنه قیل : لتنذر به و تذکر تذکیرا لأن الذکری اسم بمعنی التذکیر ، و الرفع عطفا علی کتاب ، أو بأنه خبر مبتدإ محذوف . و الجر للعطف علی محل أن تنذر ، أی للإنذار و للذکر . فإن قلت : النهی فی قوله (فلا یکن ) متوجه إلی الحرج فما وجهه ؟ قلت : هو من قولهم : لا أرینک ههنا . [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
از مجموع 29 سوره که با حروف مقطّعه آغاز شده، بعضى با حروف «الم» و بعضى با حرف «ص» شروع شده است، امّا این سوره با مجموعه «المص» آغاز شده که شاید بیانگر آن باشد که آنچه در تمام آن سوره‏ها مى‏باشد، در این سوره نیز هست. <1> 1- قرآن، کتابى بس بزرگ است. («کتاب» نکره آمده است) 2- توجّه به قرآن و مفاهیم آن، سبب سعه‏ى صدر است. «کتاب... فلایکن فى صدرک حرج منه» 3- شرط رسالت و تبلیغ، سعه‏ى صدر است. «انزل الیک فلایکن فى صدرک حرج منه لتنذر به» 4- از لجاجت کفّار نگران نباش، وظیفه‏ى تو انذار است، نه اجبار. «لتنذر» پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله پس از نزول قرآن، نگران نپذیرفتن مردم و مخالفت آنان با قرآن بود که خداوند با این آیه پیامبر را تسلّى مى‏دهد. 5 - هشدارهاى انبیا براى عموم است، ولى تنها مؤمنان از آنها بهره‏گرفته و متذکّر مى‏شوند. «لتنذر به وذکرى للمؤمنین» [ نظرات / امتیازها ]

1- قرآن، کتابى بس بزرگ است. («کتاب» نکره آمده است)
2- توجّه به قرآن و مفاهیم آن، سبب سعه‏ى صدر است. «کتاب... فلایکن فى صدرک حرج منه»
3- شرط رسالت و تبلیغ، سعه‏ى صدر است. «انزل الیک فلایکن فى صدرک حرج منه لتنذر به»
4- از لجاجت کفّار نگران نباش، وظیفه‏ى تو انذار است، نه اجبار. «لتنذر»
پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله پس از نزول قرآن، نگران نپذیرفتن مردم و مخالفت آنان با قرآن بود که خداوند با این آیه پیامبر را تسلّى مى‏دهد.
5 - هشدارهاى انبیا براى عموم است، ولى تنها مؤمنان از آنها بهره‏گرفته و متذکّر مى‏شوند. «لتنذر به وذکرى للمؤمنین» [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
(کتاب ) خبر مبتدأ محذوف ، أی هو کتاب . و (أنزل إلیک ) صفة له . و المراد بالکتاب السورة (فلا یکن فی صدرک حرج منه ) أی شک منه ، کقوله (فإن کنت فی شک مما أنزلنا إلیک ) و سمی الشک حرجا ، لأن الشاک ضیق الصدر حرجه ، کما أن المتیقن منشرح الصدر منفسحه . أی لا تشک فی أنه منزل من الله ، و لا تحرج من تبلیغه لأنه کان یخاف قومه و تکذیبهم له و إعراضهم عنه و أذاهم . فکان یضیق صدره من الأداء و لا ینبسط له فأمنه الله و نهاه عن المبالاة بهم . فإن قلت : بم تعلق قوله (لتنذر) ؟ قلت : بأنزل ، أی أنزل إلیک لإنذارک به أو بالنهی ، لأنه إذا لم یخفهم أنذرهم ، و کذلک إذا أیقن أنه من عندالله شجعه الیقین علی الإنذار، لأن صاحب الیقین جسور متوکل علی ربه ، متکل علی عصمته . فإن قلت : فما محل ذکری ؟ قلت : یحتمل الحرکات الثلاث . النصب بإضمار فعلها . کأنه قیل : لتنذر به و تذکر تذکیرا لأن الذکری اسم بمعنی التذکیر ، و الرفع عطفا علی کتاب ، أو بأنه خبر مبتدإ محذوف . و الجر للعطف علی محل أن تنذر ، أی للإنذار و للذکر . فإن قلت : النهی فی قوله (فلا یکن ) متوجه إلی الحرج فما وجهه ؟ قلت : هو من قولهم : لا أرینک ههنا [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
1- قرآن، کتابى بس بزرگ است. («کتاب» نکره آمده است)
2- توجّه به قرآن و مفاهیم آن، سبب سعه‏ى صدر است. «کتاب... فلایکن فى صدرک حرج منه»
3- شرط رسالت و تبلیغ، سعه‏ى صدر است. «انزل الیک فلایکن فى صدرک حرج منه لتنذر به»
4- از لجاجت کفّار نگران نباش، وظیفه‏ى تو انذار است، نه اجبار. «لتنذر»
پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله پس از نزول قرآن، نگران نپذیرفتن مردم و مخالفت آنان با قرآن بود که خداوند با این آیه پیامبر را تسلّى مى‏دهد.
5 - هشدارهاى انبیا براى عموم است، ولى تنها مؤمنان از آنها بهره‏گرفته و متذکّر مى‏شوند. «لتنذر به وذکرى للمؤمنین [ نظرات / امتیازها ]

اینکه (کتاب ) را در این آیه به طور نکره ذکر کرده و آن را با جمله (بر تو نازل شده ) توصیف کرده، و اسمى از نازل کننده آن نبرده به خاطر تعظیم کتاب است. تفریعى هم که در جمله (فلا یکن ) هست خالى از دلالت بر این معنا نیست، گویا فرموده : این کتاب، کتاب مبارکى است که آیات پروردگارت را که بر تو نازل کرده برایت بیان مى کند، بنابراین اگر ماءمور به تبلیغ آن و دعوت مردم به سوى آن شده اى دلتنگ مباش، بلى اگر قرآن غیر این کتاب بود و از ناحیه غیر پروردگارت مى بود روا بود که از جهت زحمات و محنت هایى که در تبلیغ آن است دلتنگ باشى.

جمله (لتنذر به ) نتیجه انزال کتاب و از نظر ادبى هم ظرفى است لغو و متعلق به آن، نظیر جمله (و ذکرى للمؤ منین )، و هم نتیجه دیگرى است براى آن.

و اینکه فقط (ذکرى ) را اختصاص به مؤ منین داده دلیل بر این است که انذار اختصاص به آنان نداشته، بلکه مؤ منین و غیر مؤ منین را شامل مى شود. بنابراین، معناى آیه چنین مى شود: این کتاب بر تو نازل شده تا همه مردم را به آن انذار کرده مؤ منین را متذکر کنى ؛ چون تنها مؤ منین ند که به وسیله این آیات و معارف الهیى که در آن است به آن متذکر مقام پروردگار خود شده به همین وسیله ایمان شان زیادتر شده چشمشان روشن مى گردد، نه عموم مردم.

اثر این کتاب در عموم مردم همان ترسانیدن آنان است، بنابراین، آیاتى عموم مردم را متاءثر مى سازد که سخط و عقاب دنیایى و آخرتى پروردگار را ذکر مى کند.

از اینجا معلوم مى شود اینکه بعضى گفته اند: جمله (لتنذر به ) متعلق به (حرج ) است، و معناى آن این است که : (از تبلیغ آن مترس و دلتنگ مباش ) تا چه اندازه بى اساس است ؛ زیرا ذکر کردن جمله (و ذکرى للمؤ منین ) بعد از جمله مزبور شاهد خوبى است براى فساد این احتمال. و همچنین فساد احتمال دیگرى که داده و گفته اند: مراد از مؤ منین هم آن کسانى است که در روز نزول این آیه مؤ من بوده اند و هم آن کسانى که خدا مى داند بعدها ایمان خواهند آورد؛ زیرا (ذکرى ) که در آیه ذکر شده جز بر مؤ منین فعلى صادق نیست.
[ نظرات / امتیازها ]

قرآن، کتابى بس بزرگ است. («کتاب» نکره آمده است)
2- توجّه به قرآن و مفاهیم آن، سبب سعه‏ى صدر است. «کتاب... فلایکن فى صدرک حرج منه»
3- شرط رسالت و تبلیغ، سعه‏ى صدر است. «انزل الیک فلایکن فى صدرک حرج منه لتنذر به»
4- از لجاجت کفّار نگران نباش، وظیفه‏ى تو انذار است، نه اجبار. «لتنذر»
پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله پس از نزول قرآن، نگران نپذیرفتن مردم و مخالفت آنان با قرآن بود که خداوند با این آیه پیامبر را تسلّى مى‏دهد.
5 - هشدارهاى انبیا براى عموم است، ولى تنها مؤمنان از آنها بهره‏گرفته و متذکّر مى‏شوند. «لتنذر به وذکرى للمؤمنین» [ نظرات / امتیازها ]

990. Heart in the original, breast. I have used the word most appropriate to the English idiom. The meaning is that Al Mustafa is consoled for all the difficulties which he encountered in his mission, with the fact that he had clear guidance in the Book for his preaching. [ نظرات / امتیازها ]

کِتٰابٌ أُنْزِلَ إِلَیْکَ :این سوره یا این قرآن کتابى است نازل شده به سوى تو، فَلاٰ یَکُنْ فِی صَدْرِکَ حَرَجٌ مِنْهُ :1 پس باید که نباشد در سینۀ تو تنگى از تبلیغ رسالت آن، یعنى دلتنگ مشو از تبلیغ آن، و مهموم مباش از تکذیب قوم 2 باید در سینۀ تو تنگى نباشد، زیرا حق تعالى تو را قوت دهد در قیام به حق و تو را از ضرر قوم بازدارد 3 تنگ نشود سینۀ تو به جهت متشعب شدن فکر خوف آنکه قیام نکنى کاملا به تبلیغ قرآن پس بر تو بیش از انذار نیست

این قرآن نازل شده، لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِکْرىٰ لِلْمُؤْمِنِینَ :براى آنکه بترسانى به این قرآن کفار را و پند دهى پنددادنى مر مؤمنین را یا این قرآن موعظه و پنددهنده است مؤمنین را تخصیص مؤمنان به ذکر، جهت انتفاع ایشان است به آن مروى است بعد از نزول قرآن حضرت فرمود: مى ترسم مردم تکذیب من کنند و به آن عمل ننمایند حق تعالى به این آیه ازالۀ خوف آن حضرت نمود [ نظرات / امتیازها ]

کِتٰابٌ أُنْزِلَ إِلَیْکَ فَلاٰ یَکُنْ فِی صَدْرِکَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِکْرىٰ لِلْمُؤْمِنِینَ (کتاب)خبر مبتداء محذوف است یعنى(هذا کتاب)این قرآن یا این سوره کتابى است که از طرف حق تعالى بر تو نازل گردیده و نباید در سینه تو از آن حرجى باشد (لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِکْرىٰ ) هر دو غایت و نتیجه کتاب است یعنى این کتابى که بسوى تو نازل گردیده براى انذار مبطلین و تذکر مؤمنین است

شاید اشاره به این باشد که این کتابى که بر تو فرستاده شده نور و رحمت و مشتمل بر حکمت است بایستى تو از آن شرح صدر نمائى و از آیات پروردگار خودت خوش دل و شاد باشى نه اینکه تنگ دل گردى،یا اینکه از انکار مشرکین دلتنگ مباش قوله تعالى (فَلَعَلَّکَ بٰاخِعٌ نَفْسَکَ عَلىٰ آثٰارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهٰذَا اَلْحَدِیثِ أَسَفاً) و این کتاب بر تو فرستاده شد براى اینکه کافرین و مشرکین را از عذاب و سخط الهى بترسانى و مؤمنین را به رحمت خدا و دار کرامت و بهشت موعود تذکر دهى قال اللّه تعالى (وَ ذَکِّرْ فَإِنَّ اَلذِّکْرىٰ تَنْفَعُ اَلْمُؤْمِنِینَ ) [ نظرات / امتیازها ]

کِتٰابٌ أُنْزِلَ إِلَیْکَ فَلاٰ یَکُنْ فِی صَدْرِکَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِکْرىٰ لِلْمُؤْمِنِینَ خطاب به حضرت محمّد صلّى اللّه علیه و آله و مراد از کتاب، قرآن است و نیز مراد از مؤمنان کسانى هستند که از قرآن سود مى برند، خواه قرآن سبب ایمان آوردن آنان باشد و خواه سبب ثبات و دوام ایمان آنها معناى آیه این است: خداوند قرآن را به پیامبر نازل کرد تا با آن، ملحدان و مشرکان و پیروان ادیان باطل را بیم دهد و نیز کسانى که فطرت سالم دارند از آن سود ببرند و این وظیفه اى دشوار است که پیامبر براى انجام دادن آن از سوى کافرانى که مى خواهد با قرآن آنان را مجاب سازد با دشوارى هاى بزرگى روبه رو مى شود؛ زیرا او مى خواهد عقاید آنها را باطل کند و سنت ها و وضعیت ایشان را، که از پدران خود در طى صدها سال به ارث برده اند، دگرگون سازد ازاین رو، پیامبر صلّى اللّه علیه و آله به سبب دشمنى و لجاجت این کافران دلتنگ مى گردد: «مى دانیم که سینه ات به سبب آنچه آنها مى گویند تنگ مى شود» «ما به تو سخنى دشوار را القا خواهیم کرد» خدا به پیامبرش دستور مى دهد که [در برابر این دشوارى ها] صبر پیشه کند و درحالى که خود پند مى گیرد و به دیگران پند مى دهد از این مرحله عبور نماید
[ نظرات / امتیازها ]

بیان راجع بفواتح السّور در اول سوره بقره گذشت و در معانى از حضرت صادق ع در ضمن حدیثى نقل نموده که المص یعنى انا اللّه المقتدر الصادق و در آن کتاب و عیاشى ره از آن حضرت نقل نموده که زندیقى از بنى امیّه عرض کرد که معنى المص چیست و چه فائده از آن به مردم مى رسد حضرت غضبناک شد و فرمود واى بر تو و حروف المص را حساب فرمود که یک صد و شصت و یک است و آن زندیق تصدیق نمود پس از آن فرمود سلطنت از خانواده شما بعد از این مدت سلب مى شود و همان شد که فرموده بود و گفته اند پیغمبر (ص) از تکذیب و اعراض اقوامش خوف داشت و به این جهت از ابلاغ رسالت در مضیقه بود و خدا ایمن فرمود او را باین آیه و امر فرمود آن حضرت را باعتناء بامر حق و بى اعتنائى برضاى خلق تا از نیل بغرض از بعثت که انذار و ارشاد خلق است بازنماند [ نظرات / امتیازها ]