ثمود یکى از امت‏هاى قدیمى عرب بوده که در سرزمین یمن در احقاف مى‏زیسته‏اند، و خداوند متعال شخصى از خود آنان را به نام «صالح» در میانشان مبعوث نمود. صالح (علیه السّلام) قوم خود را که مانند قوم نوح و هود مردمى بت‏پرست بودند به دین توحید دعوت نمود و فرمود: «یا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ ما لَکُمْ مِنْ إِلهٍ غَیْرُهُ». [ نظرات / امتیازها ]

«قَدْ جاءَتْکُمْ بَیِّنَةٌ مِنْ رَبِّکُمْ» یعنى براى شما شاهدى که شهادتش قطعى است آمد. [ نظرات / امتیازها ]

جمله «هذِهِ ناقَةُ اللَّهِ لَکُمْ آیَةً» بینه‏اى را که در جمله قبل بود بیان مى‏کند و مقصود از «ناقه» همان ماده شترى است که خداوند آن را به عنوان معجزه براى نبوت صالح از شکم کوه بیرون آورد، و به همین عنایت بود که آن را ناقه خدا نامید. [ نظرات / امتیازها ]

استعمال لفظ «فاء» در ابتدای جمله «فَذَرُوها تَأْکُلْ فِی أَرْضِ اللَّهِ ...» تفریع را مى‏رساند، و چنین مى‏فهماند که چون ناقه مذکور، ناقه خدا است پس بگذارید تا در زمین خدا بچرد. و این تعبیر یعنى به کار بردن لفظ «فاء» خالى از تشدید هم نیست، هم آن تفریع را مى‏رساند و هم زمینه را براى ذکر عذاب که به مقتضاى آیه «وَ لِکُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَ» (یونس/47) حساب هر پیغمبرى را با امتش تصفیه مى‏کند، آماده مى‏سازد. [ نظرات / امتیازها ]

این بینه همان آن ناقه صالح است که معجزه بودن او روشن است لذا قرآن کریم گاهی از ناقه صالح به عنوان ناقة الله یاد می‌کند گاهی به عنوان بینه یاد می‌کند گاهی به عنوان مبصره یاد می‌کند یعنی یک آیه روشن ﴿وَ آتَیْنا ثَمُودَ النّاقَةَ مُبْصِرَةً﴾ یعنی آیةً مبصرةً یک آیه روشنی است و روشنگر مبصر بودن، بینه بودن باعث می‌شود که این شرافتی پیدا بکند و بشود ناقة الله ﴿فَقالَ لَهُمْ رَسُولُ اللّهِ ناقَةَ اللّهِ وَ سُقْیاها﴾ چون به اعجاز الهی و بدون جریان عادی خلق شده است شده ناقة الله و روی شرافتی که داشت شده ناقة الله نظیر اینکه کعبه را می‌گویند بیت الله حالا ببینیم این طبق جریان غیرعادی بود یا آنچه را که المنار می‌پندارد و احتمال می‌دهد جریان عادی بود ﴿قَدْ جاءَتْکُمْ بَیِّنَةٌ﴾ هم این ماده‌اش نشانه عظمت اوست یعنی آیةٌ بینه چیز مبهمی نیست و هم تنوین او نشانه تعظیم و تفخیم است و هم اضافه‌اش به الله نشانه تکریم است بینة من ربکم این سه جهات تعظیم در اوست یکی ماده بین بودن یکی تنوین تعظیم داشتن یکی اسناد به ذات اقدس اله دادن که از طرف خداست و چهارم اینکه فرمود ﴿هذِهِ ناقَةُ اللّهِ لَکُمْ﴾ هم از طرف خداست من نقشی ندارم فقط دعای پیامبر مستجاب است و هم اینکه این اضافه تشریفی دارد ﴿هذِهِ ناقَةُ اللّهِ لَکُمْ﴾ این را آیه قرار داد باز هم کلمه آیه را اینجا ذکر فرمود که شاید جهت پنجم باشد این آیه مستقیماً در بدو امر نبود این چنین نبود که صالح (سلام الله علیه) که آمده با معجزه همراه بوده است بلکه بعد از یک مدتی که قوم ثمود از او معجزه طلب کرده‌اند وجود مبارک صالح از ذات اقدس اله درخواست کرد معجزه‌ای پدید آمد آیه 142 به بعد سوره مبارکه شعراء این است ﴿کَذَّبَتْ ثَمُودُ الْمُرْسَلینَ﴾ چون حرف همه انبیا را تکذیب کردند ﴿اذْ قالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ نُوحٌ أَلا تَتَّقُونَ ٭ اِنّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمینٌ ٭ فَاتَّقُوا اللّهَ وَ أَطیعُونِ ٭ وَ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِیَ إِلاّ عَلى رَبِّ الْعالَمینَ ٭ أَ تُتْرَکُونَ فی ما هاهُنا آمِنینَ﴾ شما فکر کردید که همیشه ماندنی هستید همین طوری شما را رها می‌کنند در کمال امن هستید ﴿فی جَنّاتٍ وَ عُیُونٍ﴾ باغهای فراوانی دارید چشمه‌های فراوانی دارید این تقسیم آب بین ناقه صالح بین خود مردم ثمود شاید در مواقع کم آبی بوده است نه مواقع پرآبی آنها چون دارای چشمه‌های فراوانی بودند ﴿وَ زُرُوعٍ وَ نَخْلٍ طَلْعُها هَضیمٌ﴾ این از نظر مسائل کشاورزی ﴿وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ﴾ آن آیاتی که دیروز در جریان قوم عاد خوانده شد مربوط به ثمود است ﴿وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُیُوتًا فارِهینَ﴾ این بیانگر آن است که آنچه که در سوره مبارکه اعراف محل بحث است ﴿وَ تَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبالِ بُیُوتًا﴾ یعنی تنحتون من الجبال به دلیل آیه سوره شوری ﴿فَاتَّقُوا اللّهَ وَ أَطیعُونِ ٭ وَ لا تُطیعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفینَ﴾ مسرفین همین مستکبرین‌اند که در سوره مبارکه اعراف محل بحث است ﴿الَّذینَ یُفْسِدُونَ فِی اْلأَرْضِ وَ لا یُصْلِحُونَ ٭ قالُوا إِنَّما أَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّرینَ ٭ ما أَنْتَ إِلاّ بَشَرٌ مِثْلُنا فَأْتِ بِ‏آیَةٍ إِنْ کُنْتَ مِنَ الصّادِقینَ﴾ خوب این درخواست ناقه و معجزه این بعد از یک سلسله مناظرات و مهاجه‌ها بود نه اینکه وجود مبارکه صالح در طلیعه امر همراه با دعوی نبوت معجزه آورده باشد این چنین نیست پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) همراه با نبوت معجزه آورد و آن وحی اوست و آن کلام اوست خود این کلام معجزه بود موسای کلیم (سلام الله علیه) برای اینکه به طرف قوم عنود و لجوج یهود اعزام شده بود اسرائیل اصلاً با معجزه مسلح شد فرمود ﴿قالَ قَدْ أُوتیتَ سُؤْلَکَ یا مُوسى﴾ حالا برو هم با عصا رفت هم با ید بیضاء اما صالح (سلام الله علیه) این چنین نبود که وقتی دعوت می‌کرد با ناقه آمده باشد در سوره شعراء پیداست به اینکه آنها اول مطالبه معجزه کردند آنگاه طبق آیه 154 به بعد همان سوره شعراء که آنها گفتند ﴿فَأْتِ بِ‏آیَةٍ إِنْ کُنْتَ مِنَ الصّادِقینَ﴾ آنگاه صالح (سلام الله علیه) فرمود ﴿قالَ هذِهِ ناقَةٌ لَها شِرْبٌ وَ لَکُمْ شِرْبُ یَوْمٍ مَعْلُومٍ ٭ وَ لا تَمَسُّوها بِسُوءٍ فَیَأْخُذَکُمْ عَذابُ یَوْمٍ عَظیمٍ﴾ که در محل بحث الیم است در سوره شعراء عظیم ولی همین قصه که در جریان سوره مبارکه هود آمده است به این صورت است در سوره هود آیه 61 به بعد این چنین است ﴿وَ إِلى ثَمُودَ أَخاهُمْ صالِحًا قالَ یا قَوْمِ اعْبُدُوا اللّهَ ما لَکُمْ مِنْ إِلهٍ غَیْرُهُ هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ اْلأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَکُمْ فیها﴾ او شما را آفرید و از زمین ناشی کرد که شما نشئت گرفته از زمینید و زمین را یعنی این منطقه زیست شما را جزء مستعمرات شما قرار داد شما آباد می‌کنید معمور کردید دشتتان پربرکت هست قصرها ساختید ﴿وَ اسْتَعْمَرَکُمْ فیها﴾ توفیقی داد که شما عامر باشید ضمیرتان معمور باشد ﴿فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبّی قَریبٌ مُجیبٌ﴾ آنگاه همان مستکبران به صالح (سلام الله علیه) گفتند ﴿قالُوا یا صالِحُ قَدْ کُنْتَ فینا مَرْجُوًّا قَبْلَ هذا أَ تَنْهانا أَنْ نَعْبُدَ ما یَعْبُدُ آباؤُنا وَ إِنَّنا لَفی شَکِّ مِمّا تَدْعُونا إِلَیْهِ مُریبٍ﴾ تو از در آن امانت و هوش و نبوغی که داشتی ما به تو امید‌ها بسته بودیم تو آلان آمدی همه سنن قبلی ما را ابطال کردی ما شک داریم در صحت دعوت تو ﴿قالَ یا قَوْمِ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ کُنْتُ عَلى بَیِّنَةٍ مِنْ رَبّی وَ آتانی مِنْهُ رَحْمَةً فَمَنْ یَنْصُرُنی مِنَ اللّهِ إِنْ عَصَیْتُهُ فَما تَزیدُونَنی غَیْرَ تَخْسیرٍ﴾ حالا اگر من معجزه بیاورم از طرف ذات اقدس اله شکتان برطرف خواهد شد ﴿وَ یا قَوْمِ هذِهِ ناقَةُ اللّهِ لَکُمْ آیَةً فَذَرُوها تَأْکُلْ فی أَرْضِ﴾ پس یک مرحله شک است یک مرحله درخواست معجزه است یک مرحله معجزه آوردن است اینچنین نیست که وجود مبارک صالح (سلام الله علیه) همراه همزمان با دعوت ناقه هم همراهش بوده است منتها سوره هود و سوره شعراء که قبلاً تدوین شد به صورت مبسوط جمع بندی شده‌اش در سوره محل بحث است یعنی سوره اعراف و این اجمال بعد از آن تفصیل است گاهی اجمال قبل از تفضیل است به عنوان متن گاهی اجمال بعد از تفضیل است به عنوان جمع بندی و ...البحث این از آن قبیل است خب بعد از اینکه وجود مبارک صالح (سلام الله علیه) هشدار داد فرمود اولاً کاری با شما ندارد ملک کسی هم نیست و در ملک کسی هم تغذیه نمی‌کند فی أَرْضِ اللّهِ تغذیه می‌کند نه زمین مال خداست خوب همه زمین‌ها برای خداست حتی آنچه که شما دارید هم برای خداست ولی فعلاً او در جایی می‌چرد که مزاحم کسی نیست در باغ کسی راغ کسی در مزرعه کسی که نمی‌رود شیرش را هم که طبق نقل ‌گفتند دیگران بهره می‌بردند ﴿وَ لا تَمَسُّوها بِسُوءٍ فَیَأْخُذَکُمْ عَذابٌ أَلیمٌ﴾ [ نظرات / امتیازها ]

حضرت علی (ع) می فرمایند :شتر ماده ثمود را یک نفر دست وپا برید اما عذاب آن تمام قوم ثمود را گرفت زیرا همگی آن راپسندیدند. [ نظرات / امتیازها ]

داستان قوم ثمود در چندین سوره از قرآن، از جمله در سوره‏هاى هود، اسراء، نحل، فصلت، ذاریات، قمر، حاقه، فجر و شمس به تفصیل یا اجمال آمده و نام حضرت صالح نه بار تکرار شده است. [ نظرات / امتیازها ]

معجزه با کارهاى خارق العاده و عجیب بشرى تفاوت هاى زیادى دارد، از جمله:

الف: معجزه، نیاز به تمرین، تحصیل و تجربه ندارد، ولى کارهاى خارق العاده دیگر، نیاز به تمرین، تلقین و تحصیل دارد

ب: معجزه از اشخاص خوش سابقه و معصوم صادر مى شود، ولى کارهاى نادر و خارق العاده دیگر، از افراد نااهل نیز ممکن است صادر شود

ج: هدف از معجزه، اتمام حجّت و ارشاد و هدایت مردم است، ولى هدف دیگران خودنمایى، شهرت، کسب مال و ایجاد سرگرمى است

د: کار پیامبران در معجزه، لزوماً همراه با تحدّى و مبارزطلبى و ادّعاى عجز دیگران است، امّا در کار نوابغ و مخترعان و مرتاضان این علائم و نشانه ها لزومى ندارد

در حدیث مى خوانیم: شترى را که قوم ثمود تقاضا کردند، شتر قرمز پر کرک حامله و بسیار بزرگ بود البتّه نوع تقاضاى مردم از انبیا، گاهى مربوط به شرایط فکرى و زمینه ى اجتماعى و اقتصادى مردم در آن زمان بوده است، شاید اگر امروز نیز پیامبرى ظهور مى کرد، درخواست خروج هواپیما از دل کوه را از او مى کردند به هر حال این شتر امتیازات منحصر به فردى داشت که ناقة اللّه نامیده شد، بدون تماس با شترى دیگر، حامله از دل کوه بیرون آمد و پس از خروج وضع حمل کرد و یک روز در میان، تمام آبِ شهر را مى خورد و در عوض در آن روز به همه ى آنان شیر مى داد، و این اعجاز الهى بود که مانند آن را نمى توانستند بیاورند و اتمام حجّتى بود که سوءقصد به آن، عذاب خدا را در پى داشت [ نظرات / امتیازها ]