اینکه فرمود: «هَلْ أَتاکَ حَدِیثُ مُوسى» هر چند استفهام است، اما منظور از آن ترغیب شنونده است به اینکه این داستان را خوب گوش بدهد، (مثل اینکه خود ما وقتى مىخواهیم خبر مهمى به طرف مقابل خود بدهیم و او خوب گوش بدهد، در آغاز مىگوییم: هیچ خبر دارى؟) و این خطاب به رسول خدا (صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) تسلیت خاطر آن جناب و انذار منکرین است، چون در آن، سخن از عذاب هم رفته، و نیز اتمام حجت است، به آن بیانى که گذشت.
این نوع از استفهام منافاتى با اطلاع قبلى شنونده از داستان ندارد، براى اینکه منظور این نیست که به راستى و حقیقتا داستان را به اطلاع شنونده برساند، بلکه منظور این است که او را متوجه آن بسازد و به یادش بیندازد، پس ممکن است اولا آیات این سوره اولین نوبتى باشد که قرآن کریم داستان موسى را شرح داده و شنونده هیچ اطلاعى قبلى از آن نداشته باشد، و در ثانى ممکن است اگر هم اطلاع داشته، و مثلا سوره مزمل را و داستان موسى را در آن سوره که قبل از نازعات نازل شده شنیده باشد ولى بطور اجمال شنیده، چون در مزمل تنها اجمالى از آن آمده، هم چنان که در سوره اعراف و طه و غیر آن دو به تفصیل آمده.
[ نظرات / امتیازها ] 1 -علت رفتن به سوى فرعون را طغیان فرعون ذکر مىکند ، و این نشان مىدهد که یکى از اهداف بزرگ انبیا هدایت طغیانگران یا مبارزه قاطع با آنها است .
2 -دعوت فرعون را با ملایمترین و خیرخواهانهترین تعبیر دستور مىدهد مىفرماید : به او بگو : آیا میل دارى پاک و پاکیزه شوى ؟ ( البته پاکیزگى مطلق که هم شامل پاکیزگى از شرک و کفر مىشود و هم از ظلم و فساد ) شبیه تعبیرى که در آیه 44 سوره طه آمده است فقولا له قولا لینا با او با ملایمت سخن بگوئید.
3 -این تعبیر اشاره لطیفى به این حقیقت است که رسالت انبیا براى پاکسازى انسانها و باز گرداندن طهارت فطرى نخستین به آنها است .
در ضمن نمىگوید : من تو را پاک کنم ، بلکه مىگوید : پاکى را پذیرا شوى ! و این نشان مىدهد که پاک شدن باید به صورت خودجوش باشد نه تحمیل از برون.
4 -ذکر هدایت بعد از پاک شدن دلیل بر این است که باید در آغاز شستشوئى کرد سپس به کوى دوست گام نهاد.
5 -تعبیر به ربک ( پروردگارت ) در حقیقت تاکید بر این نکته است که تو را به سوى کسى مىبرم که مالک و مربى و پرورش دهنده تو است ، چرا از مسیر سعادتت مىگریزى ؟!
6 -خشیت و خدا ترسى نتیجه هدایت به سوى خدا است ، آرى ثمره درخت هدایت و توحیدهمان احساس مسؤولیت در برابر خداوند بزرگ است ، چرا که هرگز خشیت بدون معرفت حاصل نمىشود ، و لذا در آیه 28 سوره فاطر مىخوانیم : انما یخشى الله من عباده العلماء تنها علما و ارباب معرفت از خدا مىترسند
7 -موسى نخست سراغ هدایت عاطفى او مىرود ، بعد هدایت عقلى و منطقى از طریق نشان دادن آیت کبرى و معجزه بزرگ ، و این مؤثرترین راه تبلیغ است که نخست از طریق خیر خواهى و محبت در عواطف طرف نفوذ کنند سپس به طرح استدلال و بیان حجت بپردازند.
[ نظرات / امتیازها ]