کلمه «نشط» به معناى جذب، و نیز خروج و اخراج به ملایمت و سهولت است، و نیز به معناى گرهگشایى است.
بعضى از مفسرین گفتهاند: مراد از «ناشطات» ملائکهاى هستند که ارواح را از اجساد بیرون مىکشند.
توضیح : بعضى دیگر (تفسیر قرطبى، ج 19، ص 192) گفتهاند: مراد ملائکه مخصوص هستند که مامور گرفتن جانهاى مؤمنین از اجسادشان به رفق و سهولتند، هم چنان که مراد از جمله قبلى ملائکهاى هستند که جانهاى کفار را با شدت از اجساد آنان
بیرون مىکشند.
بعضى دیگر (مجمع البیان، ج 10، ص 429 و 430) گفتهاند: مراد ملائکهاى است که ارواح کفار را از اجساد آنان نشط مىکنند و مىبرند.
بعضى دیگر (مجمع البیان، ج 10، ص 429 و 430) گفتهاند: مراد از ناشطات، ارواح خود مؤمنین است.
بعضى دیگر (مجمع البیان، ج 10، ص 429 و 430) گفتهاند: ستارگانند، که از افقى به افق دیگر نشط مىکنند و مىروند.
بعضى دیگر گفتهاند تیرها هستند که در جنگها از کمان بیرون مىروند.
بعضى دیگر (تفسیر قرطبى، ج 19، ص 192) گفتهاند: مرگ است، که ارواح را از اجساد بیرون مىبرد.
بعضى (تفسیر قرطبى، ج 19، ص 192) گفتهاند: وحشیانند که از ناحیهاى به ناحیه دیگر کوچ مىکنند.
علامه طباطبایی: ولى خواننده محترم توجه دارد که سیاق آیات پنجگانه (1-5) سیاق واحدى متصل و شبیه به هم است، و با بیشتر اقوالى که از نظر شما گذشت نمىسازد، چون اقوال مذکور معناى سوگند را در این پنج مورد، مختلف دانسته سوگند اول را مربوط به ملائکه قبض روح کفار، و دومى را مربوط به وحشیان، و سومى را راجع به کشتىهاى شناور، و چهارمى را مربوط به مرگ و میرى که از آرزوها سبقت مىگیرند، و پنجمى را مربوط به افلاک مىدانند.
علاوه بر این بیشتر آنها دلیلى بر اثبات قول خود ندارند، نه از متن آیه، و نه از سیاق، دلیلشان تنها این است که لفظ آیه از نظر لغت با فلان معنا مىسازد، و در آن استعمال شده، حال یا بطور حقیقت و یا بطور مجاز.
از این هم که بگذریم بیشتر آن اقوال، با سیاق آیات سوره که سخن از روز قیامت دارد، و بر وقوع آن استدلال مىکند، مناسبت ندارد، با اینکه در سوره مرسلات دیدیم که همه سوگندهایش با مفاد سوره که آن نیز در باره قیامت بود سازگارى داشت، و درست سوگند با جوابش مناسب بود.
[ بستن توضیحات ]