در معناى این جمله نیز أقوالى است: بعضى از مفسرین گفتهاند: ملائکهاند، که ارواح را قبض نموده روح مؤمن را به سرعت بسوى بهشت، و روح کافر را به سوى آتش مىبرند، چون کلمه «سبح» به معناى سرعت در حرکت است، هم چنان که به اسب وقتى به سرعت مىدود سابح مىگویند.
توضیح : این مطلب در روح المعانى، (ج 30، ص 23) بیان شده است.
نظرات سایر مفسرین:
بعضى دیگر (تفسیر ابى سعود، ج 19، ص 193) گفتهاند: منظور تنها آن فرشتگانى هستند که ارواح مؤمنین را قبض نموده و به ملایمت و مدارا از بدنها بیرون کشیده، رهایشان مىکنند تا استراحت کنند، مثل کسى که چیزى را در آب شنا مىدهد بعد کنارش مىگذارد، ملائکه هم یک عمر جان را در بدن شنا مىدهند و بعد از مرگ رهایش مىکنند تا به استراحت بپردازد.
بعضى دیگر (تفسیر ابى سعود، ج 19، ص 193) گفتهاند: فرشتگانیند که بسرعت از آسمان نازل مىشوند.
بعضى دیگر (تفسیر ابى سعود، ج 19، ص 193) گفتهاند: ستارگانى هستند که به حکم آیه: «کُلٌّ فِی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ» (الأنبیاء/33) هر یک در مدار خود شناورند.
بعضى دیگر (تفسیر ابى سعود، ج 19، ص 193) گفتهاند: مراد اسبان مجاهدین است، که در میدان جنگ مىدوند.
بعضى دیگر (تفسیر ابى سعود، ج 19، ص 193) هم آن را عبارت دانستهاند از مرگها که در نفوس جانداران شناورند.
بعضى دیگر (تفسیر ابى سعود، ج 19، ص 193) عبارت دانستهاند از: کشتىهاى شناور در دریاها.
بعضى دیگر (روح المعانى، ج 30، ص 25) گفتهاند: ابرها هستند.
بعضى دیگر (روح المعانى، ج 30، ص 25) گفتهاند: حیوانات دریایند.
علامه طباطبایی: ولى خواننده محترم توجه دارد که سیاق آیات پنجگانه (1-5) سیاق واحدى متصل و شبیه به هم است، و با بیشتر اقوالى که از نظر شما گذشت نمىسازد، چون اقوال مذکور معناى سوگند را در این پنج مورد، مختلف دانسته سوگند اول را مربوط به ملائکه قبض روح کفار، و دومى را مربوط به وحشیان، و سومى را راجع به کشتىهاى شناور، و چهارمى را مربوط به مرگ و میرى که از آرزوها سبقت مىگیرند، و پنجمى را مربوط به افلاک مىدانند.
علاوه بر این بیشتر آنها دلیلى بر اثبات قول خود ندارند، نه از متن آیه، و نه از سیاق، دلیلشان تنها این است که لفظ آیه از نظر لغت با فلان معنا مىسازد، و در آن استعمال شده، حال یا بطور حقیقت و یا بطور مجاز.
از این هم که بگذریم بیشتر آن اقوال، با سیاق آیات سوره که سخن از روز قیامت دارد، و بر وقوع آن استدلال مىکند، مناسبت ندارد، با اینکه در سوره مرسلات دیدیم که همه سوگندهایش با مفاد سوره که آن نیز در باره قیامت بود سازگارى داشت، و درست سوگند با جوابش مناسب بود.
[ بستن توضیحات ]