( قل للذین کفروا ان ینتهوا یغفر لهم ما قد سلف و ان یعودوا فقدمضت سنت الاولین ):(به کسانی که کفر می ورزیدند،بگو،اگر دست بردارید،خداگناهان سابق شما را می آمرزد و اگر دوباره به روش سابق برگردند به تحقیق شیوه پیشینیان گذشت )، خطاب به پیامبر است که می فرماید: به کفاربگو:اگر دست ازکفرو عنادشان بردارند، خداوند گناهان سابقشان ، شامل کشتن مؤمنین و آزار واذیت آنان و ... را می آمرزد و این کلام دعوتی برای ترک جنگ و فتنه به وسیله وعده دادن و تطمیع و یا ترساندن و تخویف آنهاست . چون بلا فاصله می فرماید:اگر دست برندارند،و به اعمالی که از آن نهی شده اندبازگردند، در این صورت سنت الهی که در خصوص گنه کاران امم پیشین جریان یافته ، باز هم جاری می شود، یعنی همانطور که گذشتگان آنها را هلاک ومنقرض ساخت و کوششهای آنها را هدر داد،ایشان نیز دچار همان سرنوشت شده و زیانکار می گردند. [ نظرات / امتیازها ]

در نوبتهای قبل ملاحظه فرمودید ذات اقدس اله بعد از اینکه روش تلخ کفار را ذکر فرمود: ﴿وَ إِذا تُتْلی عَلَیْهِمْ آیاتُنا قالُوا قَدْ سَمِعْنا لَوْ نَشاءُ لَقُلْنا مِثْلَ هذا﴾ و استحقاق اینها را برای یک کیفر تلخ ذکر فرمود راه حل نشان داد فرمود اگر اینها استغفار بکنند از عذاب ما برمی‌گردد ﴿وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ﴾ الآن هم راه حل نشان داد فرمود تا دیر نشده برگردند ﴿قُلْ لِلَّذینَ کَفَرُوا﴾ همین کفاری که سه چهار خسارت پشت سر هم تعقیبشان می‌کرد ﴿إِنْ یَنْتَهُوا﴾ الآن هم اگر برگردند ما از همه گذشته‌های اینها صرف نظر می‌کنیم ﴿إِنْ یَنْتَهُوا﴾ یعنی ینتهوا عن الکفر چون این تعلیق به حکم نشانه آن است که برای چه برگردند یک وقتی می‌گویند که به زید بگو اگر صرف نظر کنی خب جای سؤال است که خب از چه صرف نظر کند ولی یک وقت است که به این سارق بگو اگر صرف نظر کنی اگر برگردی یعنی دست از سرقت برداری به این معتادها بگویید اگر برگردید یعنی اگر از اعتیاد برگردید چون اسامی که نیامده عنوان آمده عنوان که آمده دیگر لازم نیست که متعلق ذکر بشود که این ینتهوا از چه معلوم است وقتی به کفار می‌گویند اگر برگردی یعنی از کفر برگردی ﴿قُلْ لِلَّذینَ کَفَرُواإِنْ یَنْتَهُوا﴾ در بخشهای دیگر که یک چنین قیدی نیامده نظیر سورهٴ مبارکهٴ بقره فرمود که ﴿فَمَنْ جاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَانْتَهی فَلَهُ ما سَلَفَ﴾ درباره ربا و امثال ربا ان ینتهوا یعنی ان ینتهوا عن الکفر دیگر ﴿قُلْ لِلَّذینَ کَفَرُوا﴾ به کفار بگو اگر دست بردارند یعنی از کفر دست بردارند خب این درباره دنیاست اما آنها کسانی‌اند که خیلی از آنها بودند که کفار بودند و برگشتند غالب مسلمین صدر اسلام که دوران جوانیشان را به شرک گذراندند همانها بودند که توبه کردند و برگشتند همانها بودند که کم کم ﴿یَدْخُلُونَ فی دینِ اللّهِ أَفْواجًا﴾ یک گروه خاصی هم هستند که عناد در آنها رسوخ کرده اینها کسانی‌اند ﴿سَواءٌ عَلَیْهِمْ ءَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ﴾ وگرنه خیلی‌ها بودند که ﴿یَدْخُلُونَ فی دینِ اللّهِ أَفْواجًا﴾ و همه مسلمانهای صدر اسلام سابقه شرک داشتند دیگر مگر کسانی که نظیر وجود مبارک حضرت امیر (سلام الله علیه) که «کرم الله وجهک» یعنی «کرم الله وجهه ان یسجد غیر الله» خب اینها کم بودند وگرنه دیگران همان مشرکین بودند که توبه کردند و به اسلام روآوردند دیگر ﴿قُلْ لِلَّذینَ کَفَرُواإِنْ یَنْتَهُوا﴾ یعنی ان ینتهوا عن الکفر ﴿یُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ﴾ این ﴿یُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ﴾ که اطلاق دارد همه عقاید و اخلاق و مسایل فقهی و حقوقی که مربوط به حوزه اسلام و کفر است این برمی‌گردد آن قاعده معروف «الاسلام یجب ما قبله» هم همین چهار محور را می‌گیرد یعنی بخش عقیده بخش اخلاق بخش حقوق بخش فقه آن حوزه‌های چهارگانه‌ای که مربوط به اسلام و کفر است این عفو عمومی شده اما بخشهایی که مربوط به اسلام نیست اسلام او را امضاء کرده خودش نیاورده جزء احکام تأسیسی اسلام نیست اینها که بخشوده نمی‌شود بیان ذلک این است که این قاعده جبر که «الاسلام یجب ما قبله» و هم چنین اینگونه از آیات هر چند اطلاق داشته باشد در مدار خاص خود اطلاق دارد یعنی اگر کسی از نظر عقیده کافر بود و از نظر اخلاق فاسد بود و از نظر حقوق و فقه احکام عبادی و حقوقی اسلام را رعایت نمی‌کرد یعنی اهل نماز و روزه و حج نبود اهل زکات و خمس و سهم امام و کفارات و وجوه شرعی نبود همه این حقوقها بخشوده شد همه آن اعمالی که قضا دارد بخشوده شد همه آن سیئات اخلاقی بخشوده شد همه آن عقاید الحادی بخشوده شد در این چهار بخش اما اگر یک حق مردمی به عهده او بود یعنی همین شخص کافر قبلاً رفته از کسی زمین خریده نسیه خانه خریده نسیه اقساطی بدهکار است این دیگر «الاسلام یجب ما قبله» نیست تا مال مردم را ندهد این چون اسلام نیاورده بود اسلام آمده این تأسیسات عقلا را امضاء کرده آن حقوق اسلامی بخشوده می‌شود نه حقوق مردمی حالا اگر کسی مسلمان شده بگوید «الاسلام یجب ما قبله» یعنی همانطور که من خمس و زکات ندادم بخشیده شدم کفارات ندادم بخشوده شدم و وجوه دیگر به عهده من بود بخشوده شدم مال مردم هم که در ذمه من است هم بخشوده بشود آن مال مردم که جزء حقوق اسلامی نبود آن را اسلام امضاء کرده است پس نه قانون جبر چنین اطلاقی دارد نه اطلاق این آیه فراتر از این چهار بخش است غیر از عقاید غیر از اخلاق غیر از حقوق غیر از فقه اسلامی مشمول این مغفرت نیست و آن قسمتها هر چه باشد مشمول مغفرت است ﴿قُلْ لِلَّذینَ کَفَرُواقُلْ لِلَّذینَ کَفَرُواإِنْ یَنْتَهُوا یُغْفَرْ لَهُمْ ما قَدْ سَلَفَ وَ إِنْ یَعُودُوا﴾ یعنی یعودوا الی القتال نه یعنی یعودوا الی الکفر چون دیگر اینها از کفر صرف نظر نکردند سخن از ارتداد نیست که اینها از کفر برگشته باشند و مسلمان شده باشند دوباره مرتد شده باشند این یعودو یعنی ان یعودو به همان ﴿یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ لِیَصُدُّوا عَنْ سَبیلِ اللّهِ﴾ به همان وضع پیشین برگردند سنت الهی هم همان است سخن از ارتداد نیست اینها که برنگشتند به اسلام تا یعودوا یعنی دوباره به کفر برگردند اینها اگر چنانچه موقتاً از آن توطئه دست بردارند دوباره دست به آن توطئه بزنند باز همین سنت الهی است سنت اولی همین است سنت اولی مال همین مرتدها نیست سنت اولی درباره کسانی است که مهاجم به اسلام‌اند مشرک صرف مشرک که عذاب دنیایی نمی‌بیند که شکست نمی‌خورد مگر اینکه کسی بیاید جنگ بکند دیگر مشرک فقط معذب است اما اینکه ﴿ثُمَّ تَکُونُ عَلَیْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ یُغْلَبُونَ﴾ این مال مهاجمین است عقاید بخشوده می‌شود کفر بخشوده شد مال عذاب قیامت است دیگر کفر دیگر عذاب دنیایی ندارد عقیده که عذاب دنیایی ندارد که خب همه اینها مربوط به کسی است که قبلاً مبتلا بود و برگشت و مسلمان شد و الآن این چهار قسم در بخشهای اسلامی است ﴿وَ إِنْ یَعُودُوا﴾ یعنی یعودوا الی القتال به همان توطئه مشئومشان برگردند آن وقت اینجا به عنوان فعل ماضی از یک حقیقت الهی که تخلف‌ناپذیر است به فعل ماضی یاد کرده است چون این ... محقق الوقوع در حکم ماضی است ﴿فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ اْلأَوَّلین﴾ یعنی .. آن روشی که درباره گذشته‌ها بود ما آن روش را احیا می‌کنیم ما در سورهٴ مبارکهٴ شعراء که بسیاری از عذابها را ذکر می‌کند می‌فرماید امت فلان قوم بدرفتاری کردند ما چنین عذابی را فرستادیم امت فلان پیغمبر بدرفتاری کردند ما چنین عذابی را فرستادیم این درباره همانهاست ﴿فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ اْلأَوَّلینَ﴾ [ نظرات / امتیازها ]

بعد از توعید و تهدید مشرکان، پیغمبر خود را امر فرماید به دعوت آنها به ایمان و توبه و انابه: قُلْ لِلَّذِینَ کَفَرُوا :بگو اى پیغمبر مر کسانى را که کافر شدند، إِنْ یَنْتَهُوا :اگر بازایستید از عداوت خدا و رسول بوسیلۀ اسلام و ایمان یُغْفَرْ لَهُمْ مٰا قَدْ سَلَفَ :آمرزیده شود براى ایشان آنچه صادر شده از گناهان گذشته وَ إِنْ یَعُودُوا :و اگر بازگردید به معاندت و مقابله با پیغمبر و مصر شوید بر کفر و دشمنى خدا و رسول و قرآن فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ اَلْأَوَّلِینَ :پس بتحقیق گذشته است سنت الهى و عادت حضرت ربانى در پیشینیان به نصرت مؤمنین و استیصال و هلاک کافرین و معاندین، مانند نمرودیان و فرعونیان و امثال ایشان، پس این معاندین نیز متوقع و منتظر باشند نکال سبحانى را [ نظرات / امتیازها ]

«فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ اَلْأَوَّلِینَ » 39 امام فخر: این جمله را به چند صورت مى توانیم معنى کنیم: 1 سرنوشت و رفتار گذشتگان دامنگیر آن مردمى مى شود که پس از توبه ى از کفر دوباره کافر مى شوند چنان که در جنگ بدر کافران کشته و اسیر شدند، 2 همان طور که با ملّتهاى کافر در دوران گذشته رفتار شد با این جور کافران هم همان رفتار خواهد شد، 3 مقصود آن است که سرنوشت دیگران را در گذشته معین کرده ایم مانند این آیات «کَتَبَ اَللّٰهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَ رُسُلِی» و «وَ لَقَدْ سَبَقَتْ کَلِمَتُنٰا» و «لَقَدْ کَتَبْنٰا فِی اَلزَّبُورِ» تا آخر پس سرنوشت اینها هم همان است

روح البیان: در دنباله ى این جمله ها این شعر را نقل کرده است: یستوجب العفو الفتى اذا اعترف ثمّ انتهى عمّا اتاه و اقترف لقوله قل للّذین کفروا ان ینتهوا یغفر لهم ما قد سلف [ نظرات / امتیازها ]

قُلْ لِلَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ یَنْتَهُوا یُغْفَرْ لَهُمْ مٰا قَدْ سَلَفَ وَ إِنْ یَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ اَلْأَوَّلِینَ این آیه همان بیان آیه بالا را تأیید مى کند و اشاره به این است که کافرین و لو اینکه سالهائى از عمر خود را در کفر و هتّاکى گذرانیده لطف خدا چنین است که اگر وقتى به خود آیند و از باطل و کفر بحق بازگردند و توبه کنند خداى جلیل توبه آنان را مى پذیرد و گناهانى که در پیش کرده اند مى بخشد لکن اگر عود کنند و بکفر باقى مانند همان روش پیشینیان که نسبت به پیمبرانشان عمل مى کردند و بالاخره مستأصل شدند بر آنان واقع مى گردد زیراکه دست خدا بالاى دستها است [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر مى دانیم روش قرآن این است که بشارت و انذار را با هم توأم مى کند یعنى همانگونه که دشمنان حق را تهدید به مجازات هاى سخت و دردناک مى نماید، راه بازگشت را نیز به روى آنها باز مى گذارد آیه نخست از آیات مورد بحث همین روش را تعقیب مى کند،و به پیامبر دستور مى دهد: به افرادى که کافر شده اند بگو:اگر از مخالفت و لجاجت و طغیان و سرکشى بازایستند و به سوى آئین حق باز گردند گذشته آنها بخشوده خواهد شد ( قُلْ لِلَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ یَنْتَهُوا یُغْفَرْ لَهُمْ مٰا قَدْ سَلَفَ ) از این آیه استفاده مى شود که با قبول اسلام گذشته هر چه باشد مورد عفو قرار مى گیرد و این همان چیزى است که در روایات اسلامى به عنوان یک قانون کلى آمده است گاهى به عبارت الاسلام یجب ما قبله : اسلام ما قبل خود را مى پوشاند و یا به تعبیر دیگر که از طرق اهل سنت از پیامبر نقل شده ان الاسلام یهدم ما کان قبله، و ان الهجرة تهدم ما کان قبلها و ان الحج یهدم ما کان قبله اسلام آنچه را که قبل از آن است از میان مى برد،و هجرت کردن نیز قبل خود را از میان مى برد،و حج خانه خدا ما قبل خود را محو مى کند منظور این است اعمال و کارهاى خلاف و حتى ترک فرائض و واجبات که قبل از اسلام انجام گرفته به خاطر پذیرش اسلام از میان خواهد رفت و این قانون عطف به گذشته نمى شود لذا در کتب فقه اسلامى مى خوانیم بر شخصى که مسلمان مى شود حتى قضاء عبادات گذشته لازم نیست سپس اضافه مى کند اما اگر از روش نادرست خود باز نایستند و به اعمال سابق باز گردند سنت خداوند در پیشینیان در باره آنها انجام مى شود ( وَ إِنْ یَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ اَلْأَوَّلِینَ ) منظور از این سنت همان سرنوشتى است که دشمنان حق در برابر انبیاء، و حتى خود مشرکان مکه در برابر پیامبر در جنگ بدر به آن گرفتار شدند،در سوره غافر آیه 51 مى خوانیم إِنّٰا لَنَنْصُرُ رُسُلَنٰا وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا فِی اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا وَ یَوْمَ یَقُومُ اَلْأَشْهٰادُ : ما رسولان خود و مؤمنان را در زندگى دنیا و روز رستاخیز که گواهان بر مى خیزند یارى مى کنیم همچنین در سوره اسراء آیه 77 پس از ذکر در هم پیچیده شدن زندگى دشمنان اسلام مى خوانیم: سُنَّةَ مَنْ قَدْ أَرْسَلْنٰا قَبْلَکَ مِنْ رُسُلِنٰا وَ لاٰ تَجِدُ لِسُنَّتِنٰا تَحْوِیلاً : این سنت ما در باره پیامبران پیشین است و این سنت هرگز دگرگون نمى شود [ نظرات / امتیازها ]

قُلْ لِلَّذِینَ کَفَرُوا إِنْ یَنْتَهُوا یُغْفَرْ لَهُمْ مٰا قَدْ سَلَفَ خطاب متوجّه پیامبر صلّى اللّه علیه و آله است

خدا به او دستور مى دهد که کافران را نصیحت کند و به آنها بگوید: در توبه به رویشان باز و فرصت، پس از کفر و دشمنى با خدا و پیامبر موجود است و اگر آنان توبه کنند، خدا هم توبه آنها را مى پذیرد؛ زیرا اسلام چنان که در حدیث آمده آنچه را پیش از آن انجام شده، مى پوشاند وَ إِنْ یَعُودُوا؛ و اگر پس از بیان و امنیت یافتن، باز هم به دشمنى با خدا و پیامبر برگردند و براى جنگ با اسلام و پیروانش گرد هم آیند و اموالشان را در راه بازگرداندن مردم از راه خدا و پیامبر صلّى اللّه علیه و آله خرج کنند فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ

اَلْأَوَّلِینَ ؛ باید بدانند با افرادى که همانند آنان که پیامبران را تکذیب کردند و با ایشان جنگیدند، چگونه رفتار شد مراد از «سُنَّتُ اَلْأَوَّلِینَ »، همان سنت خداوند دربارۀ گذشتگان است که چگونه کافران را نابود و پیامبر را پیروز کرد: «خدا مقرر داشته که، البته من و پیامبرانم پیروز مى شویم؛ زیرا خدا توانا و پیروزمند است» [ نظرات / امتیازها ]