(ان الله له ملک السموات و الارض یحیی و یمیت و ما لکم من دون الله من ولی و لا نصیر):(بدرستی که ملک آسمانها و زمین تنها از آن خداست که زنده می کند و می میراند و برای شما غیر از خدا هیچ دوست و یاوری نیست )،آیه در مقام تعلیل حکم سابق یعنی نهی از دوستی و استغفار برای مشرکان می باشد و می فرماید: این نهی بدلیل آنست که خدا مالک همه هستی بوده و همه چیز بدست اوست و او پروردگار یگانه ای است که به مقتضای الوهیتش می میراند و زنده می کند (این دو صفت از مهمترین خصوصیات الوهیت می باشند)، و لذا تدبیر همه امور هستی با دست اوست و اینکه گفتیم از دشمنان خدا بیزاری بجوئید به دلیل آنست که جز خدای سبحان برای شما ولی و یاورحقیقی نیست و نباید به غیر خدا ولی و یاوری بجوئید، تفاوتی هم نمی کند که غیر خدا، افراد کافر، مشرک یا منافق و یا از اهل بدعت و گمراهی و یا کافران نسبت به آیات الهی ویا اصرار کنندگان بر بعضی از گناهان کبیره مثل رشوه خواری و محاربه با خدا و رسول و غیر ایشان باشند، به هر صورت کسی که تحت ولایت پروردگار وارد می شود باید از بند مال و جان و پیوستگی نسبی رها شده و تنها تسلیم پروردگار یکتایی باشد که تدبیر همه امور بادست اوست . [ نظرات / امتیازها ]

به تعبیر سیدنا الاستاد مرحوم علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه ذات اقدس الهی هر وقت بخواهد از مجموعه نظام هستی خبر بدهد می‌فرماید سماوات والارض هر وقت می‌خواهد باز کند ما فیهن ما بینهن الانسان الملک الجن اینها را باز ذکر می‌کند اگر آنها را به صورت باز ذکر کرد منظور سماوات و ارض خود آسمانها و زمین است اگر آنها را جداگانه ذکر نفرمود منظور از سماوات و ارض مجموعه نظام کیهانی است یعنی آسمان و هر چه در آسمان است زمین و هر چه و هر چه در زمین است پس له ملک السموات والارض این شرح میانه بارزترین اثر سلطنت و ملک همان حیات و ممات است که به دست او است یحیی و یمیت آنهایی که زنده‌اند اگر هیچ کاری از آنها ساخته نیست مثل کودک ولی می‌طلبد انسان گاهی در حال غرق شدن است هیچ کاری از او ساخته نیست ولی می‌طلبد یا به مثابه غریق است که یتشبص بکل حشیش یعنی سالم است دست و پا دارد می‌بیند راه می‌رود اما متحیر است در یک مشکلی مانده است نمی‌داند چه بکند دست و پا دارد می‌بیند اما نمی‌داند با که تماس بگیرد در چنین حالی او ولی می‌خواهد مثل کودک ولی یعنی کسی که تمام کار مولی علیه را به عهده دارد این نوزاد ولی می‌طلبد وقتی نوجوان شد یا جوان شد رشدی کرد چهار تا کار را خودش انجام بدهد کمبودی ندارد ناصر می‌طلبد از آن به بعد پدر و مادر برای او معین و معاون و ناصر هستند ذات اقدس الهی فرمود به اینکه آن جایی که هیچ کاری از شما ساخته نیست تنها ولی او است آنجایی که کاری از شما ساخته است نیازمند به متمم و مکمل هستید تنها ناصر او است پس ان الله له ملک السموات والارض این له ملک السموات والارض هم باز مفید حصراست برای اینکه گرچه ان الله آن اسم ان است اما این خبرش جمله له ملک السموات والارض است که این جمله مفید حصر است تقدیم له بر آن ملک مفید حسر است له ملک السموات والارض بارزترین مصداق سلطنت و مالکیت هم احیاء و امات است که به دست او است و ولایت فقط در اختیار اواست نصرت فقط در اختیار اواست این و مالکم برای آن است که انسان است که آن نقطه اصلی و محوری نظام آسمانی و زمین است این سفره را خداپهن کرد بعد مهمان را دعوت کرد یعنی سماوات و ارض را خلق کرد خلق السموات والارض فی سته ایام بحر را خلق کرد جنرا خلق کرد فرشته را خلق کرد همه را آفریداین مائده الهی را پهن کرد بعد انی جاعل فی الارض خلیفه مهمانش را دعوت کرد و آن انسان است انسان را روی این جهان تسخیر شده آفرید لذا به انسان خطاب می‌کند می‌فرماید و ما لکم من دون الله من ولی به سماوات هم اینچنین خطاب می‌کند به ارض هم اینچنین خطاب می‌کند به دریا هم که سخّر لکم کذا و کذا برای شما به وسیله کشتی دریا را تسخیر کرده است را هم خطاب می‌کند ولی و ناصر سماء و ارض هم خدا است دریا و صحرا هم خدا است ولی اصل چون انسان است فرمود و مالکم من دون الله من ولی ولانصیر حالا برگردیم به آن بحث اولی ما در دعا این دعا را چیز نقد بدانیم نسیه ندانیم این را جزو مراسم ندانیم که آدمیک اعتکافی دارد یک عبادتی دارد یک نمازی دارد نه نقد بدانیم ما اگر یک دوستی داشته باشیم واقعاً دوست ما باشد و همه چیز هم دارد همسایه ما هم هست و به ما هم گفته هر وقت چیزی می‌خواهی به من بگو ما چه چیز را از او طلب می‌کنیم می‌گوییم این را بده آن را بده نقد است نسیه نیست این تعارف نیست خلاصه با دعا خودمانی برخورد کردن است این است که می‌گویند حسن ظن مومن اینطوری است ما با خدا به عنوان اینکه .. از ما است و داریم عبادت می‌کنیم برخورد نکنیم خدایا مریض ما را شفا بده نه یک دکتری که دوست ما است دوست صمیمی ما هم هست خیلی هم به ما علاقمند است همسایه ما هم هست متخصص هم هست خودش هم گفته هر وقت بیماری داری به من بگو خوب ما به او چطور مراجعه می‌کنیم اینطور باید در دعا برخورد کنیم به طور جد و نقد حالا چرا گریه بکند آدم حالا چرا گردن کج بکند وقتی باور کرده این است این از هر گریه‌ای بالاتر است وقتی قبول کرده همه کارها به دست او است این را به عنوان شاید و به عنوان اینکه بالاخره یک دعایی هست و اینها نمی‌دانیم آنوقت همه قلوب و اندیشه‌ها این سیم ارتباطی به دست او است فوراً فکر فلان طبیب را راهنمایی می‌کند به تشخیص مرض فوراً فکر فلان داروساز را هدایت می‌کند به درست پیچیدن نسخه در ظرف دو سه روز مسئله حل می‌شود چون تمام اینها سیمها به دست او است بالاخره معنای دعااین نیست که یک وقت است که مثل امام می‌خواهد کار معجزه‌ای بکند در دفعه العین وجود مبارک مسیح مرده‌ای را زنده می‌کند خوب دیگران هم بکنند گرچه همین دیگران هم بکنند هر چه مسیحا می‌کرداین ترجمه همان صدر دعای ابو حمزه ثمالی است که خدایا چه کسی داد به آن ها مدام به من می‌گویی مثل او باش مثل او باش مگر آنها از خودشان آورده بودند دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد البته مسئله امامت و نبوت و اینها بر اساس الله اعلم ...محسوس است اما کرامتها استجابت دعا خیل خاص اینها دیگران هم بکنند آنچه مسیحا می‌کرد یک وقت آن است یک وقتی نه در ظرف یک ه..بطور عادی حل می‌شود ولی اینطور نیست آدم گرفتار بشود راه حلش هم این است بالاخره تمام این اطباء فکرشان دست او است تمام اغنیاء مالشان به دست او است تمام این ارائه خدمات دهنده‌ها ارداه‌شان به دست او است خوب اگر با خدایمان یک چنین خواسته جدی داشتیم او از همه راهها وسیله فراهم می‌کند دیگر این می‌شود دعا در این کریمه فرمود به اینکه ملک آسمان مال او است ملک زمین مال او است احیا مال او است امات مال او است ولایت مال او است نصرت مال او است نه تنها لا اله الا هو لا ملک الا هو لا محیی الا هو لا ممیت الا هو لا ولی الا هو لا ناصر الا هو این دعای شریف جوشن کبیر شاید بارها به عرضتان رسید گرچه مضمونش همتای مضمون مناجات شعبانیه یا دعای سحر این گونه از ادعیه که خیلی بلند است همتای او نیست ولی وقتی انسان در برابر این جوشن کبیر قرار می‌گیرد خلع سلاح می‌شود اصلاً چیزی برای غیر خدا باقی نگذاشت شما این هزار اسم را که صدا می‌زنید ببینید چیزی برای غیر خدا نماند که حالا بگوییم که فلان کار را دیگری انجام می‌دهد ولی یک دعایی هم لازم است دیگر جای ولی و اما نیست شما یک بار این دعا را مطالعه کنید شب جمعه یا غیر جمعه به جای خواندن ببینید یک کاری را خدا برای غیر خودش گذاشته یا همه مال او است خوب اگر همه مال او است انسان وقتی که به جد از او بخواهد او همه کارها را تطبیق می‌دهد بعد گاهی فکر انسان را رهبری می‌کند که این کار را بکن آن کار را بکن خوب می‌شود و مالک من دون الله من ولی ولانصیر [ نظرات / امتیازها ]

العقاب بعد البیان:

إن الآیة الاُولى تشیر إلى قانون کلّی وعام، یؤیده العقل أیضاً، وهو أنّ الله سبحانه وتعالى مادام لم یبیّن حکماً، ولم یصل شیء من الشرع حوله، فإنّه تعالى سوف لا یحاسب علیه أحداً، وبتعبیر آخر: فإنّ التکلیف والمسؤولیة تقع دائماً بعد بیان الأحکام، وهذا هو الذی یعبر عنه فی علم الاصول بقاعدة (قبح العقاب بلا بیان).

ولذلک فأوّل ما تطالعنا به الآیة قوله: (وما کان الله لیضلّ قوماً بعد إذ هداهم حتّى یبیّن لهم مایتّقون ).

إنّ المقصود من (یضل) ـ فی الأصل الإضلال والتضییع، أو الحکم بالإضلال ـ کما احتمله بعض المفسّرین (کما یقال فی التعدیل والتفسیق، أی الحکم بعدالة الشخص وفسقه) (3) أو بمعنى الإضلال من طریق الثواب یوم القیامة، وهو فی الواقع بمعنى العقاب.

أو أنّ المقصود من «الإضلال» ماقلناه سابقاً، وهو سلب نعمة التوفیق، وإیکال الإنسان إلى نفسه، ونتیجة ذلک هو الضیاع والحیرة والانحراف عن طریق الهدایة لا محالة، وهذا التعبیر إشارة خفیة ولطیفة إلى حقیقة ثابتة، وهی أنّ الذّنوب دائماً هی مصدر وسبب الضلال والضیاع والإبتعاد عن طریق الرشاد (4) .

وأخیراً تقول الآیة: (إنّ الله بکلّ شیء علیم ) أی إن علم الله یحتم ویؤکّد على أنّ الله سبحانه مادام لم یبیّن الحکم الشرعی لعباده، فإنّه سوف لایؤاخذهم أو یسألهم عنه.

جواب عن سؤال: یتصور بعض المفسّرین والمحدّثین أنّ الآیة دلیل على أن «المستقلات العقلیة» ـ (وهی الاُمور التی یدرکها الإنسان عن طریق العقل لا عن طریق حکم الشرع، کإدراک قبح الظلم وحسن العدل، أو سوء الکذب والسرقة والإعتداء وقتل النفس وأمثال ذلک) ـ مادام الشرع لم یبیّنها، فإن أحداً غیر مسؤول عنها. وبتعبیر آخر فإنّ کل الأحکام العقلیة یجب أن تؤید من قبل الشرع لإیجاد التکلیف والمسؤولیة على الناس، وعلى هذا فإنّ الناس قبل نزول الشرع غیر مسؤولین مطلقاً، حتى فی مقابل المستقلات العقلیة.

إلاّ أنّ بطلان هذا التصور واضح، فإنّ جملة (حتى یبیّن لهم ) تجیبهم وتبیّن لهم أنّ هذه الآیة وأمثالها خاصّة بالمسائل التی بقیت فی حیز الإبهام وتحتاج إلى التّبیین والإیضاح، ومن المسلّم أنّها لاتشمل المستقلات العقلیة، لأنّ قبح الظلم وحسن العدل لیس أمراً مبهماً حتى یحتاج إلى توضیح.

الذین یذهبون إلى هذا القول غفلوا عن أنّ هذا القول ـ إن صحّ ـ فلا وجه لوجوب تلبیة دعوة الأنبیاء، ولا مبرر لأن یطالعوا ویحققوا دعوى مدعی النّبوة ومعجزاته حتى یتبیّن لهم صدقه أو کذبه، لأنّ صدق النّبی والحکم الإلهی لم یُبیّن لحد الآن لهؤلاء، وعلى هذا فلا داعی للتحقق من دعواه.

وعلى هذا فکما یجب التثبت من دعوى من یدعی النّبوة بحکم العقل، وهو من المستقلات العقلیة، فکذلک یجب اتباع سائر المسائل التی یدرکها العقل بوضوح.

والدلیل على هذا الکلام التعبیر المستفاد من بعض الأحادیث الواردة عن أهل البیت (علیهم السلام)، ففی کتاب التوحید، عن الصادق (علیه السلام) أنّه قال فی تفسیر هذه الآیة: «حتى یُعَرِّفَهم مایرضیه وما یسخطه» (5) .

وعلى کل حال، فإنّ هذه الآیة وأمثالها تعتبر أساساً لقانون کلّی اُصولی، وهو أننا ما دمنا لا نملک الدلیل على وجوب أو حرمة شیء، فإنّنا غیر مسؤولین عنه، وبتعبیر آخر فإنّ کل شیء مباح لنا، إلاّ أن یقوم دلیل على وجوبه أو تحریمه، وهو ما یسمونه بـ(أصل البراءة).
--------------------------------------------------------------------------------

1. تفسیر مجمع البیان، ذیل الآیة مورد البحث; وبحارالانوار، ج 22، ص 43.
2. المصدر السابق.
3. یتصور البعض أنّ باب «تفعیل» هو الوحید الذی یأتی أحیاناً بمعنى الحکم، فی حین یلاحظ ذلک فی باب «إفعال» أیضاً، کالشعر المعروف المنقول عن الکمیت، حیث یقول فی بیان عشقه وحبّه لآل محمّد (صلى الله علیه وآله): (وطائفة قد أکفرونی بحبّکم)، (بحارالانوار، ج 5، ص 170).
4. لمزید التوضیح حول معنى الهدایة والضلال فی القرآن، راجع ذیل الآیة 26 من سورة البقرة.
163. [ نظرات / امتیازها ]

1367. Allah's clear commands are given, so that Believers may not be misled by their human frailty into unbecoming conduct. [ نظرات / امتیازها ]

روى مساءله تکیه و تاءکید مى کند که : (حکومت آسمانها و زمین براى خدا است ) (ان الله له ملک السماوات و الارض ).
و نظام حیات و مرگ نیز در کف قدرت او است ، او است که (زنده مى کند و مى میراند) (یحى و یمیت ).
و بنابراین (هیچ ولى و سرپرست و یاورى جز خدا ندارید) (و ما لکم من دون الله من ولى و لا نصیر).
اشاره به اینکه با توجه به این موضوع که همه قدرتها و تمام حکومتها در عالم هستى بدست او و به فرمان او است ، شما نباید بر غیر او تکیه کنید، و بیگانگان از خدا را پناهگاه یا مورد علاقه خود قرار دهید، و پیوند محبت خویش را با این دشمنان خدا از طریق استغفار یا غیر آن برقرار و محکم دارید.
[ نظرات / امتیازها ]

إِنَّ اَللّٰهَ :به درستى که خداوند عز و جل، لَهُ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ : مر ذات احدیت او را به خاصه پادشاهى و سلطنت آسمانها و زمینها، پس هرچه خواهد کند بى مانع و منازعى، و تمام در تحت قدرت سبحانى است یُحْیِی وَ یُمِیتُ :زنده گرداند مردگان را و بمیراند زندگان را وَ مٰا لَکُمْ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ :و نیست شما را اى مؤمنان به غیر از خداى تعالى مِنْ وَلِیٍّ وَ لاٰ نَصِیرٍ :کارسازى که متولى امور شما شود و نه مددکارى که یارى شما نماید و ممکن است که خطاب به کفار باشد و معنى آنکه: خداى را پرستش و ستایش کنید که شما را به غیر او متولى امرى نیست، که حکم عقاب را از شما دفع کند و بجز او ناصرى نباشد که عذاب را از شما بازدارد

تنبیه آیۀ شریفه اشعار است به آنکه اختلاف احکام نسبت به مسجد ضرار و قبا و غیر آن، مفوض به خدا است که ملک آسمان و زمین خاصۀ او باشد از حیث خلق و ایجاد و حکم و تغیر، و ملک اتساع مقدور ذاتى است که سیاست و تدبیر او را باشد و تصرف در حقیقت خداى را جل جلاله که قادر باشد بر احیاء و اماته، و شما خالقان را به غیر ذات احدیت او یارى و یاورى نیست، بلکه ولى و والى و متولى و والى شما و کار شما خدا است، پس پرستش و ستایش چنین منعمى را سزاوار باشد لا غیر، و مشغول نکند شما را طلب ملک از مالک، زیرا طالب ملک نیابد ملک و نه مالک را، و لکن طالب مالک هرآینه یابد ملک و مالک را جمعا [ نظرات / امتیازها ]

إِنَّ اَللّٰهَ لَهُ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ مٰا لَکُمْ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لاٰ نَصِیرٍ شاید آیه ارشاد بر این باشد که مؤمنین بایستى بدانند و متذکر گردند که مملکت آسمانها و زمین و آنچه هست ملک خدا و در تصرف او است او زنده مى کند مرده ها را و مى میراند موجودات زنده را و براى شما مؤمنین غیر از خدا نه دوستى است و نه یار و یاورى دارید پس در مقام اطاعت و بندگى ثابت قدم باشید و مطیع امر رسولش شوید و اوامر و نواهى او را به درستى اتیان نمائید [ نظرات / امتیازها ]

إِنَّ اَللّٰهَ لَهُ مُلْکُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ مٰا لَکُمْ مِنْ دُونِ اَللّٰهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لاٰ نَصِیرٍ معناى آیه روشن است این آیه قبلا چندین بار بیان شد و چند بار دیگر نیز خواهد آمد و هدف از آن این است که انسان باید همیشه با خدا و به یاد عظمت او باشد و باور کند که تنها خدا مالک و فرمانرواى وى مى باشد، تا هیچ یک از حدود او را زیر پا نگذارد [ نظرات / امتیازها ]

خداوند حکم نکرده و نمى کند به ضلالت و گمراهى جماعتى و وانمى گذارد آنها را بحال خودشان و سلب نمى فرماید عنایت خود را از ایشان تا وقتى که بیان بفرماید براى آنها بتوسط انبیاء و اولیاء چیزهائى را که واجب است از آنها پرهیز نمایند مانند محرمات و ترک واجبات چنانچه در کافى و عیّاشى و توحید از امام صادق (ع) نقل نموده که تا بشناساند به آنها موجبات سخط و رضاى خود را و پس از بیان اگر عمل نمودند جزاى آنها بهشت است و الّا سزاى آنها جهنم است و حکم خداوند است به ضلالتشان و منع از ترحّمشان و واگذاردنشان بحال خودشان چون خداوند بهر چیزى دانا است و مى داند مواقع حسن و قبح عذاب و ثواب را و پادشاهى آسمانها و زمین ازان اوست و اختیار حیات و موت بدست اوست و شما غیر از او صاحب اختیار و حافظ و نگهبان و نگهدارى ندارید البتّه چنین پادشاه قادر بى نیازى به کسى ظلم نمى کند و تا حجّت را تمام ننماید بر خلق خود آنها را عذاب نمى فرماید و در شأن نزول آیه بعضى گفته اند که چون جمعى از مسلمانان قبل از نزول فرائض وفات کرده بودند مسلمانان بحضرت رسول عرض کردند حال آنها چه مى شود آیا معذبند یا خیر این آیه نازل شد و بعضى گفته اند بعد از نسخ بعضى از احکام سؤال نمودند از حال کسانى که اطلاع پیدا نکرده بودند بر نسخ از مسلمانان مانند کسانى که بجانب بیت المقدّس نماز مى خواندند بعد از تحویل قبله بجانب کعبه براى آنکه هنوز مطّلع بر تحویل نشده بودند پس این آیه نازل شد و بنابراین باید بیان و اصل شود تا حجّت از خدا بر خلق تمام گردد چنانچه در اصول ثابت شده است ولى منوط به آنست که مردم در طلب احکام تقصیرى ننموده باشند و کوتاهى در تحصیل علم نکرده باشند و اللّه اعلم [ نظرات / امتیازها ]