از آیه: تا آیه:
انتخاب سوره :
بازديد کننده گرامی چنانچه تمایل دارید، شما هم می توانید نکته ای در سايت ثبت کنید، تا با نام خودتان ثبت و در سايت نمایش داده شود.
  جزیه چیست ؟-نکته - حاجيه تقي زاده فانيد
جزیه چیست ؟

جزیه یک نوع مالیات سرانه اسلامى است که به افراد تعلق مى‏گیرد ، نه بر اموال و اراضى ، و به تعبیر دیگر مالیات سرانه سالانه است .

بعضى معتقدند که ریشه اصلى آن غیر عربى است و از کزیت کلمه فارسى باستانى که به معنى مالیاتى است که براى تقویت ارتش اخذ مى‏شود ، گرفته شده ولى بسیارى معتقدند که این لغت یک لغت عربى خالص است ، و همانگونه که سابقا نقل کردیم از ماده جزاء گرفته شده ، به مناسبت اینکه ، مالیات مزبور جزاى امنیتى است که حکومت اسلامى براى اقلیت‏هاى مذهبى فراهم مى‏سازد .

جزیه قبل از اسلام هم بوده است ، بعضى معتقدند نخستین کسى که جزیه گرفت انوشیروان پادشاه ساسانى بود ، ولى اگر این مطلب را مسلم ندانیم ، حد اقل انوشیروان کسى بود که از ملت خود جزیه مى‏گرفت ، و از همه کسانى که بیش از بیست سال و کمتر از پنجاه سال داشتند و از کارکنان حکومت نبودند ، از هر نفر به تفاوت 12 یا 8 یا 6 یا 4 درهم مالیات سرانه اخذ مى‏کرد .

فلسفه اصلى این مالیات را چنین نوشته‏اند که دفاع از موجودیت و استقلال و امنیت یک کشور وظیفه همه افراد آن کشور است ، بنا بر این هر گاه جمعى عملا براى انجام این وظیفه قیام کنند ، و عده‏اى دیگر به خاطر اشتغال به کسب و کار نتوانند در صف سربازان قرار گیرند وظیفه گروه دوم این است که هزینه جنگجویان و حافظان امنیت را به صورت یک مالیات سرانه در سال بپردازند .

قرائنى در دست داریم که این فلسفه را در مورد جزیه چه قبل از دوران اسلام وچه در دوران اسلامىتایید مى‏کند .


تفسیر نمونه ج : 7ص :356

گروه سنى جزیه دهندگان در عصر انوشیروان که هم اکنون نقل کردیم ( ما بین بیست تا پنجاه سال ) گواه روشنى بر این مطلب است ، زیرا این گروه سنى در حقیقت مربوط به کسانى بوده است که قدرت حمل اسلحه و شرکت در حفظ امنیت و استقلال کشور را داشته‏اند ، ولى به خاطر اشتغال به کسب و کار بجاى آن جزیه مى‏پرداختند .

گواه دیگر اینکه در اسلام جزیه بر مسلمانان لازم نیست ، زیرا جهاد بر همه واجب است و به هنگام لزوم همگى باید در میدان نبرد در برابر دشمن حاضر شوند ، اما چون اقلیتهاى مذهبى از شرکت در جهاد معافند بجاى آن باید جزیه بپردازند ، تا از این طریق در حفظ امنیت کشور اسلامى که در آن آسوده زندگى مى‏کنند سهمى داشته باشند .

و نیز معاف بودن کودکان اقلیت‏هاى مذهبى و هم چنین زنان ، پیر مردان و نابینایانشان از حکم جزیه دلیل دیگرى بر این موضوع است .

از آنچه گفته شد روشن مى‏شود که جزیه تنها یک نوع کمک مالى است ، که از طرف اهل کتاب در برابر مسئولیتى که مسلمانان به منظور تامین امنیت جان و مال آنها به عهده مى‏گیرند ، پرداخت مى‏گردد .

بنا بر این آنها که جزیه را یک نوع حق تسخیر به حساب آورده‏اند ، توجه به روح و فلسفه آن نداشته‏اند ، آنها به این حقیقت توجه نکرده‏اند که اهل کتاب هنگامى که به صورت اهل ذمه در آیند حکومت اسلامى موظف است آنان را از هر گونه تعرض و آزارى مصونیت بدهد .

و با توجه به اینکه آنها در برابر پرداخت جزیه علاوه بر استفاده از مصونیت و امنیت هیچ گونه تعهدى از نظر شرکت در میدان جنگ و کلیه امور دفاعى و امنیتى بر عهده ندارند ، روشن مى‏شود که مسئولیت آنها در برابر حکومت اسلامى به مراتب از مسلمانان کمتر است .


تفسیر نمونه ج : 7ص :357

یعنى آنها با پرداخت مبلغ ناچیزى در سال از تمام مزایاى حکومت اسلامى استفاده مى‏کنند ، و با مسلمانان برابر مى‏شوند ، در حالى که در متن حوادث و در برابر خطرات قرار ندارند .

از جمله دلایل روشنى که این فلسفه را تایید مى‏کند ، این است که در عهدنامه‏هائى که در دوران حکومت اسلامى میان مسلمانان و اهل کتاب در زمینه جزیه منعقد مى‏شد ، به این موضوع تصریح گردیده است ، که اهل کتاب موظفند جزیه بپردازند ، و در برابر ، مسلمانان موظفند امنیت آنها را تامین کنند ، و حتى اگر دشمنانى از خارج به مقابله و آزار آنها برخیزند ، حکومت اسلامى از آنها دفاع خواهد کرد .

این عهد نامه‏ها فراوان است که به عنوان نمونه یکى را ذیلا مى‏آوریم ، و آن عهدنامه‏اى است که خالد بن ولید با مسیحیان اطراف فرات منعقد کرد .

متن عهدنامه چنین است : هذا کتاب من خالد بن ولید لصلوبا ابن نسطونا و قومه ، انى عاهدتکم على الجزیة و المنعة ، فلک الذمة و المنعة ، و ما منعناکم فلنا الجزیة و الا فلا ، کتب سنة اثنتى عشرة فى صفر .

این نامه‏اى است از خالد بن ولید به صلوبا ( بزرگ مسیحیان ) و جمعیتش ، من با شما پیمان مى‏بندم بر جزیه و دفاع ، و در برابر آن شما در حمایت ما قرار دارید و ما دام که ما از شما حمایت مى‏کنیم ، حق گرفتن جزیه داریم ، و الا حقى نخواهیم داشت ، این عهدنامه در سال دوازده هجرى در ماه صفر نوشته شد .

جالب اینکه مى‏خوانیم هر گاه در حمایت از آنها کوتاهى مى‏شد ، جزیه را

تفسیر نمونه ج : 7ص :358

به آنها بازمى‏گرداندند ، و یا اصلا از آنها نمى‏گرفتند ! توجه به این نکته نیز لازم است ، که جزیه اندازه مشخصى ندارد ، و میزان آن بستگى به توانائى جزیه دهندگان دارد ، ولى آنچه از تواریخ اسلامى به دست مى‏آید این است که غالبا مبلغ مختصرى در این زمینه قرار داده مى‏شد .

و این مبلغ گاهى در حدود یک دینار در سال بیشتر نبود ، و حتى گاهى در عهدنامه‏ها قید مى‏شد که جزیه دهندگان موظفند به مقدار توانائیشان جزیه بپردازند .
تفسیر نمونه ج : 7ص :359




[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیرنمونه قالب : روایی موضوع اصلی : بت پرستان گوینده : حاجیه تقی زاده فانید
امتیاز داوران :
امتیاز کاربران :
نظرات کاربران :
نظری ثبت نشده است.
بازديد کننده گرامی چنانچه تمایل دارید، نظر شما به نام خودتان ثبت و در سايت نمایش داده شود، قبل از ثبت نظر عضو سايت شويد و یا اگر عضو سايت هستيد لاگین کنید.[ عضويت در سايت ][ ورود اعضا ][ ورود ميهمان ]
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
  شیوه برخورد با اهل کتاب - سيد مصطفي فاطمي کيا
در آیات قبل، سخن از پلید بودن مشرکان و نبرد با آنان بود، در این آیه شیوه‏ ى برخورد با اهل کتاب را بیان مى‏کند که یکى از دو راه در پیش آنان است: جنگ، یا پرداختِ جزیه.
همان‏گونه که مسلمانان با پرداخت خمس و زکات، به دولت اسلامى کمک مى‏کنند و از مزایاى امنیّت و خدمات بهره‏ مند مى‏شوند، اهل کتاب نیز با پرداخت مبلغى به نام جِزیه، بودجه ‏اى را که صرف آنها مى‏شود، تا حدّى تأمین مى‏کنند.
مقدار جزیه را نیز رهبر مسلمین تعیین مى‏کند. البتّه باید به اندازه‏اى باشد که پرداخت آن براى اهل کتاب سنگین باشد. «وهم صاغرون»
امام صادق‏ علیه السلام فرمود: اگر مقدار جزیه کم باشد، در پرداخت تفاوتى در روحیّه‏ ى آنان حاصل نشده و احساس حقارت نمى‏کنند. [1]
با اینکه اهل کتاب، به خدا و قیامت ایمان دارند، ولى در آیه آنان را نسبت به خدا و قیامت بى‏ایمان معرّفى کرده است، زیرا قرآن، کسانى را که به بخشى از معارف ایمان دارند و بخشى را منکرند، کافر مى‏داند. [2] به علاوه اگر ایمان به مبدأ و معاد آمیخته به خرافات باشد، به منزله‏ ى کفر است. [3]
37) تفسیر نورالثقلین ؛ کافى، ج 3، ص 566.
38) یقولون نؤمن ببعضٍ و نکفر ببعض... اولئک هم الکافرون حقّا». نساء، 150.
39) تفسیر صافى.
[ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیر نور : حجت الاسلام قرائتی قالب : تفسیری موضوع اصلی : اهل کتاب گوینده : سید مصطفی فاطمی کیا
امتیاز داوران :
امتیاز کاربران :
نظرات کاربران :
نظری ثبت نشده است.
بازديد کننده گرامی چنانچه تمایل دارید، نظر شما به نام خودتان ثبت و در سايت نمایش داده شود، قبل از ثبت نظر عضو سايت شويد و یا اگر عضو سايت هستيد لاگین کنید.[ عضويت در سايت ][ ورود اعضا ][ ورود ميهمان ]
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
  تفاوت برخورد اسلام با مشرکان واهل کتاب - عبدالله عبداللهي
1 اسلام با مشرکان به عنوان «خرافه پرستان» به شدت برخورد مى کند و خواستار جنگ با آن ها و ریشه کن نمودن آن ها مى شود؛ اما در مورد اهل کتاب همچون یهودیان و مسیحیان، یک درجه تخفیف داده، اجازه مى دهد در کنار مسلمانان زندگى کنند؛ البته در صورتى که تسلیم و حاضر شوند به عنوان یک اقلیّت زندگى مسالمت آمیزى با مسلمانان داشته باشند و اسلام را محترم بشمرند و به تحریکات و تبلیغات مخالف اسلام دست نزنند و مالیات خاصى بنام «جِزیه» بپردازند؛ اما در صورتى که این شرایط را رعایت نکنند، اجازه پیکار با آنان را صادر مى کند

2 واژه ى «جِزیه» در اصل از ماده «جَزى» گرفته شده و به معناى مالى است که غیر مسلمان در برابر حفظ مال و جانش به واسطه ى حکومت اسلامى، به مسلمانان مى پردازد و این یک نوع مالیات سرانه اسلامى است که افراد براى دفاع از موجودیّت و استقلال و امنیت کشور مى پردازند؛ البته ازآنجاکه مسلمانان وظیفه جهاد را برعهده دارند، این مالیات بر عهده ى آنان گذاشته نشده، ولى بر عهده ى افرادى همچون اهل کتاب که تحت حمایت حکومت اسلامى زندگى مى کنند، گذاشته شده است و ازاین رو است که کودکان، زنان، پیران و نابینایان اقلیّت هاى مذهبى از پرداخت آن معاف مى باشند و چون این مالیات در برابر تأمین امنیت کافران تحت حمایت حکومت اسلامى است، اندازه مشخصى ندارد و مقدار آن متناسب با توانایى مالى مالیات دهندگان است

3 در این آیه اشاره شده که «اهل کتاب»، همچون یهودیان و مسیحیان، به خدا و قیامت ایمان ندارند؛ زیرا آنان به نوعى از شرک گرفتارند؛ همان گونه که در آیات بعدى اشاره خواهد شد که یهودیان «عُزَیر» و مسیحیان «عیسىٰ » را پسر خدا مى دانستند و نیز در مورد قیامت عقایدى تحریف شده دارند [ نظرات / امتیازها ]
منبع : تفسیر قرآن مهر ج 8 ، ص 181 قالب : تفسیری موضوع اصلی : اهل کتاب گوینده : عبدالله عبداللهی
امتیاز داوران :
امتیاز کاربران :
نظرات کاربران :
نظری ثبت نشده است.
بازديد کننده گرامی چنانچه تمایل دارید، نظر شما به نام خودتان ثبت و در سايت نمایش داده شود، قبل از ثبت نظر عضو سايت شويد و یا اگر عضو سايت هستيد لاگین کنید.[ عضويت در سايت ][ ورود اعضا ][ ورود ميهمان ]
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.