دربارهى اینکه کدام گروه از منافقان عفو مىشوند اقوالى است:
الف: آنان که توبه کنند. [111]
ب: آنان که در حاشیه و کنار استهزاکنندگان بودهاند. [112] ولى از سردمداران آنان پذیرفته نمىشود.
ج: آنان که عفوشان به مصلحت نظام و حکومت است. [113]
د: آنان که تنها مدّت کوتاهى منحرف شدند، در مقابل آنان که جرمشان ریشهدار و سابقهدار و همچنان استمرار دارد. «کانوا مجرمین»
111) تفسیر مجمعالبیان.
112) تفسیر کبیرفخررازى.
113) تفسیر المیزان.
[ نظرات / امتیازها ]
سپس به پیامبر دستور مىدهد صریحا به این منافقان بگو : دست از این عذرهاى واهى و دروغین بردارید ( لا تعتذروا ) چرا که شما بعد از ایمان راه کفر پیش گرفتید ( قد کفرتم بعد ایمانکم ) این تعبیر نشان مىدهد که گروه بالا از آغاز در صف منافقان نبودند ،
تفسیر نمونه ج : 8ص :27
بلکه در صف مؤمنان ضعیف الایمان بودند و پس از ماجراى فوق راه کفر پیش گرفتند .
این احتمال نیز در تفسیر جمله فوق وجود دارد که این گروه پیش از این هم در صف منافقان بودند ، ولى چون ظاهرا مرتکب خلافى نشده بودند پیامبر (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) و مسلمانان وظیفه داشتند با آنها معامله افراد مؤمن کنند ، ولىهنگامى که پس از ماجراى جنگ تبوک پرده کنار رفت ، و کفر و نفاق آنها بر ملا شد ، به آنها اخطار گردید که شما از این پس در صف مؤمنان نخواهید بود .
سر انجام ، آیه را با این جمله پایان مىدهد که اگر ما گروهى از شما را ببخشیم گروه دیگرى را به خاطر اینکه مجرم بودند ، مجازات خواهیم کرد ( ان نعف عن طائفة منکم نعذب طائفة بانهم کانوا مجرمین) .
اینکه مىگوید گروهى را مجازات مىکنیم بخاطر جرم و گناهشان ، دلیل بر آن است که گروه مورد عفو افرادى هستند که آثار جرم و گناه را با آب توبه از وجود خود شستهاند .
در آیات آینده مانند آیه 74 نیز قرینهاى بر این مطلب وجود دارد .
روایات متعددى در ذیل این آیه وارد شده که حکایت از آن مىکند که بعضى از این منافقان که وصف حالشان در آیات بالا آمده ، از کرده خود پشیمان شدند ، و توبه کردند ، ولى بعض دیگر همچنان بر روش خود باقى بودند ( براى توضیح بیشتر به تفسیر نور الثقلین جلد 2 صفحه 239 مراجعه شود) .
تفسیر نمونه ج : 8ص :28
[ نظرات / امتیازها ]
1 از این آیه استفاده مى شود گروهى از افرادى که ایمانى ضعیف داشتند، در بین منافقان بودند، ولى هنوز اعمال ناپسندى از آن ها سر نزده بود و ازاین رو، مؤمنان مانند افراد مسلمان با آن ها برخورد مى کردند؛ اما ماجراى تبوک یا جریان مسخره کردن سبب شد تا راه کفر در پیش گیرند
2 در آیه اشاره شده که گروهى مورد عفو قرار گرفتند، و آن ها کسانى بودند که آثار جرم و گناه خود را با آب توبه شستند؛ همان گونه که در آیه ى 74 همین سوره و در برخى احادیث نیز بدین مطلب اشاره شده و نام برخى از آن ها برده شده است
3 از این آیه استفاده مى شود که نفاق اگر به درجه اى برسد، از کفر سر در مى آورد و برخى منافقان در حقیقت کافرند و برخى از آنان آن قدر خلاف کارند که لیاقت بخشوده شدن را نخواهند داشت
[ نظرات / امتیازها ]