کلمه «فجور»- به طورى که راغب (مفردات راغب، ماده «فجر») گفته- به معناى دریدن پرده حرمت دین است. در حقیقت وقتى شریعت الهى از عمل و یا از ترک عملى نهى مى‏کند، این نهى پرده‏اى است که بین آن عمل و ترک عمل و بین انسان زده شده، و ارتکاب آن عمل و ترک این عمل دریدن آن پرده است. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «تقوى»- به طورى که راغب (مفردات راغب، ماده «قوى») گفته- به معناى آن است که انسان خود را از آنچه مى‏ترسد در محفظه‏اى قرار دهد. و منظور از این محفظه و تقوا به قرینه اینکه در مقابل فجور قرار گرفته اجتناب از فجور و دورى از هر عملى است که با کمال نفس منافات داشته باشد، و در روایت هم تفسیر شده به ورع و پرهیز از محرمات الهى. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «الهام» که مصدر «الهم» است، به معناى آن است که تصمیم و آگهى و علمى از خبرى در دل آدمى بیفتد، و این خود افاضه‏اى است الهى، و صور علمیه‏اى است یا تصورى و یا تصدیقى که خداى تعالى به دل هر کس که بخواهد مى‏اندازد. [ نظرات / امتیازها ]

خلاصه کلام اینکه منظور از الهام این است که خداى تعالى به انسانها شناسانده که فعلى که انجام مى‏دهند فجور است یا تقوا، و برایش مشخص کرده که تقوا چگونه اعمالى، و فجور چگونه اعمالى است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در آیه شریفه با آوردن حرف «فاء» بر سر آن، مساله الهام را نتیجه تسویه قرار داده، و فرموده: «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها»، و چون نفس را تسویه کرد «فَأَلْهَمَها ... » پس به او الهام کرد ... ، و این براى آن بود که اشاره کند به اینکه الهام فجور و تقوا همان عقل عملى است، که از نتایج تسویه نفس است، پس الهام مذکور از صفات و خصوصیات خلقت آدمى است، هم چنان که در جاى دیگر فرمود: «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ» (روم/30). [ نظرات / امتیازها ]

اضافه فجور و تقوا به ضمیرى که به نفس بر مى‏گردد، براى آن بوده که اشاره کند به اینکه مراد از فجور و تقواى الهام شده، فجور و تقواى مختص به نفسى است که در آیه آمده، یعنى نفس انسانى و نفس جن، چون بر اساس آنچه از کتاب عزیز استفاده مى‏شود طایفه جن نیز مکلف به ایمان و عمل صالح هستند. [ نظرات / امتیازها ]

در مجمع البیان (ج 10، ص 498) آمده است: از زراره و محمد بن مسلم و حمران روایت شده که از امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) نقل کرده‏اند که در تفسیر آیه «فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها» فرموده‏اند: یعنى براى او بیان کرده که چه کارهایى مى‏کند و چه کارهایى نمى‏کند، و در تفسیر آیه «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکَّاها» فرمودند: یعنى رستگار شد هر کس اطاعت کرد «وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها»، و نومید و زیانکار شد هر کس که معصیت کرد. [ نظرات / امتیازها ]

در الدر المنثور (ج 6، ص 356) است که احمد، مسلم، ابن جریر، ابن منذر، و ابن مردویه از عمران بن حصین روایت کرده‏اند که گفت: مردى به رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) عرضه داشت: یا رسول اللَّه آیا به نظر شما آنچه امروز مردم مى‏کنند و در باره آن رنج مى‏کشند چیزى است که خداى تعالى قبلا قضایش را رانده، و از پیش مقدرش کرده؟ و همچنین آنچه بعدا براى مردم پیش مى‏آید و رفتارى که با پیامبر خود مى‏کنند، و با همان رفتار حجت بر آنان تمام مى‏شود، همه اینها از پیش مقدر شده؟ فرمود: بله سرنوشتى است که از پیش تعیین شده. مرد پرسید پس حال که وضع چنین است دیگر این همه تلاش براى چیست؟ فرمود خداى تعالى وقتى کسى را براى یکى از دو سرنوشت فجور و تقوا خلق کرده، راه رسیدن به آن را هم برایش فراهم مى‏سازد و او را آماده مى‏کند تا براى رسیدن به آن هدف عمل کند، و این معنا را قرآن کریم تصدیق نموده، مى‏فرماید: «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها».

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

«فجورها» از فجر به معناى شکافتن است. [ نظرات / امتیازها ]

در تفاوت میان وحى و الهام، گفته‏اند که الهام، درکى است که انسان سرچشمه آن را نمى‏شناسد، در حالى که گیرنده وحى، سرچشمه وحى را مى‏شناسد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]