کلمه «زلزال» مانند کلمه «زلزلة» مصدر و به معنای نوسان و تکان خوردن پی در پی است. [ نظرات / امتیازها ]

اینکه کلمه «زلزال» به ضمیر زمین (ها) اضافه کرد، و فرمود «زمین زلزله‏اش را سر مى‏دهد» به ما مى‏فهماند که زمین زلزله‏ای خاص به خود دارد، و این مى‏رساند که زلزله مذکور امرى عظیم و مهم است، زلزله‏اى است که در شدت و هراسناکى به نهایت رسیده است. [ نظرات / امتیازها ]

در این سوره سخن از قیامت و زنده شدن مردم براى حساب، و اشاره به بعضى از علامتهایش رفته، که یکى زلزله زمین، و یکى دیگر سخن گفتن آن از حوادثى است که در آن رخ داده. و این سوره هم مى‏تواند مکى باشد و هم مدنى. [ نظرات / امتیازها ]

جناب آقاى حسان در دیوان خود، آیات سوره زلزال را این گونه به نظم در آورده است:
این زمین در آن زمان پر بلا ناگهان چون زلزلت زلزالها
از درونش اخرجت اثقالها با تعجب قال الانسان مالها
مردگان خیزند بر پا کلّهم‏ تا همه مردم یروا اعمالهم‏
هر که آرد ذرّةً خیراً یره‏ یا که آرد ذرّةً شرّاً یره‏
آن زمان خورشید تابان کوّرت‏ کوههاى سخت و سنگین سُیّرت‏
آبها در کام دریا سجّرت آتش دوزخ به شدت سعّرت‏
چون در آن هنگام جنّت ازلفت‏ خود بداند هرکسى ما احضرت‏ [ نظرات / امتیازها ]

اضافه شدن زلزله به زمین «زلزالها» هم رمز عظمت زلزله است و هم رمز گستردگى آن در تمام زمین. در اولین آیه سوره حج نیز عظمت این زلزله مطرح شده است: «انّ زَلزلة الساعة شى‏ءٌ عظیم» در خطبه 157 نهج‏البلاغه نیز مى‏خوانیم: «عباد اللّه احذروا یوما تفحص فیه الاعمال و یکثر فیه الزلزال و تشیب فیه الاطفال» بندگان خدا! بترسید از روزى که در آن، تمام اعمال بررسى شود، زلزله‏ها زیاد مى‏شود و کودکان (به خاطر طولانى بودن یا سختى آن روز) پیر مى‏شوند. [ نظرات / امتیازها ]

سوره با اذا شروع شده و در واقع میخواد از یه حادثه ای خبر بده ( زلزله مخصوص زمین )

ایات 1تا 3 شرط هست [ نظرات / امتیازها ]

تشریح زلزله آستانه روز رستاخیز و مشاهده نتیجه اعمال خوب و بد انسان ها در آن روز از مهمترین محورهاى سوره مبارکه زلزال است .
این سوره مبارکه از نظر ترتیب نزول نود و سومین سوره قرآن کریم است که پس از سوره نساء و قبل از سوره حدید در مدینه به پیامبر گرامى اسلام (ص) نازل شده است.
سوره مبارکه زلزال هفتمین سوره از سوره هایى است که در مدینه نازل شده و برخى از مفسران زمان نزول این سوره را حدود سال هشتم هجرى دانسته اند. سوره مبارکه زلزال ۸ آیه، ۳۵ کلمه و ۱۹۴ حرف دارد. این سوره در جزء سى ام قرآن کریم قرار دارد و از نظر حجم در شمار سوره هاى معضلات و از گروه قصار به شمار مى آید.
سوره هاى مبارکه زلزال از آنجا که با عبارت «اذا» آغاز شده جزء سوره هاى هفتگانه شرطیه یا زمانیه محسوب مى شود.
زلزال نام معروف این سوره مبارکه است. در این سوره مبارکه به حادثه لرزش مخوف و وحشت انگیز زمین در روز قیامت اشاره شده است. به این مضمون در سوره مبارکه حج نیز اشاره شده است. زلزله از نام هاى معروف این سوره هاى مبارکه است. این نکته شش بار در قرآن کریم با دیگر مشتقات آن به کار رفته است.
«اذا زلزلت» نام دیگر این سوره مبارکه است چرا که این عبارت در نخستین آیه این سوره مبارکه آمده است .
سوره مبارکه زلزال تنها سوره اى است که به شکل کامل به زلزله ترسناک روز قیامت پرداخته و حوادث مربوط به آن را توضیح داده است .
اشاره به حقیقت حساب و کتاب دقیق انسان ها در روز قیامت از ویژگى هاى دیگر سوره مبارکه زلزال است این مضمون در سوره مبارکه نساء، یونس، انبیاء و لقمان نیز آمده است.
به طور کلى موضوعات مطرح شده در این سوره عبارتند از: وقوع زلزله هولناک زمین در هنگامه رستاخیز، بیان این حقیقت که در هنگامه قیامت و با وقوع زلزله شدید آن زمین بارهاى سنگین خویش را بیرون مى افکند بارهایى که به نظر بسیارى از مفسران خیل عظیم انسان هایى است که از درون قبرها بر مى خیزند، اشاره به این که در آن روز انسان علت حوادث را جویا مى شود، تصریح به این حقیقت که زمین در آن روز عظیم تمامى اخبار خویش را بازگو مى کند، تصریح به این حقیقت که وقایع آن روز به اشاره الهى است، اشاره به برانگیخته شدن انسان ها به صورت گروه هاى مختلف از درون قبرها اشاره به حساب و کتاب دقیق اعمال آدمى در آن روز و این که هرکس حتى به اندازه ذره اى نتیجه عمل خویش را خواهد دید.
از مهمترین محورهاى سوره مبارکه زلزال اشاره به زلزله وحشتناک رستاخیزى است که در اصطلاح بر آن نفخ صور اول مى گویند. در این روز انسان ها از این اتفاقات به شگفت مى آیند. پیام این قسمت سوره مبارکه زلزال آن است که قبل از فرارسیدن این روز مومنان خود را باید براى حضور در صحنه رستاخیز آماده کنند. در بخش دوم سوره زلزال به برخورد انسان با اعمالش در روز قیامت اشاره شده در واقع حساب رستاخیز بسیار دقیق است و انسان ها باید مراقب اعمال خود باشند . در فضیلت تلاوت همراه با توجه سوره مبارکه زلزال از پیامبر اکرم (ص) روایت است: هرکس سوره زلزال را قرائت کند مانند آن است که سوره بقره را قرائت کرده باشد و پاداش او به اندازه کسى است که یک چهارم قرآن را تلاوت کرده باشد.
در حدیثى دیگر از امام صادق (ع) آمده هرگز از تلاوت سوره زلزال خسته نشوید چرا که هرکس آن را در نمازهاى نافله بخواند هرگز به زلزله گرفتار نمى شود و در آن نمى میرد و تا هنگام مرگ به صاعقه و آفتى از آفات دنیا گرفتار نخواهد شد. [ نظرات / امتیازها ]

به طور کلى موضوعات مطرح شده در این سوره عبارتند از: وقوع زلزله هولناک زمین در هنگامه رستاخیز، بیان این حقیقت که در هنگامه قیامت و با وقوع زلزله شدید آن زمین بارهاى سنگین خویش را بیرون مى افکند بارهایى که به نظر بسیارى از مفسران خیل عظیم انسان هایى است که از درون قبرها بر مى خیزند، اشاره به این که در آن روز انسان علت حوادث را جویا مى شود، تصریح به این حقیقت که زمین در آن روز عظیم تمامى اخبار خویش را بازگو مى کند، تصریح به این حقیقت که وقایع آن روز به اشاره الهى است، اشاره به برانگیخته شدن انسان ها به صورت گروه هاى مختلف از درون قبرها اشاره به حساب و کتاب دقیق اعمال آدمى در آن روز و این که هرکس حتى به اندازه ذره اى نتیجه عمل خویش را خواهد دید.



از مهمترین محورهاى سوره مبارکه زلزال اشاره به زلزله وحشتناک رستاخیزى است که در اصطلاح بر آن نفخ صور اول مى گویند. در این روز انسان ها از این اتفاقات به شگفت مى آیند. پیام این قسمت سوره مبارکه زلزال آن است که قبل از فرارسیدن این روز مومنان خود را باید براى حضور در صحنه رستاخیز آماده کنند. در بخش دوم سوره زلزال به برخورد انسان با اعمالش در روز قیامت اشاره شده در واقع حساب رستاخیز بسیار دقیق است و انسان ها باید مراقب اعمال خود باشند [ نظرات / امتیازها ]

در فضیلت این سوره از امام صادق علیه السلام روایت است: از قرائت سوره زلزال خسته نشوید زیرا هر کس در نمازهای مستحب خود این سوره را بخواند آزار زلزله ای بر او نخواهد رسید و بوسیله زلزله، صاعقه یا آفتی از آفات دنیایی، نخواهد مرد و وقتی وفات کرد دستور می دهند او را هب بهشت برند و خداوند می فرماید: ای بنده من در هر جای بهشت که دوست داشتی جای گیر.1



امام رضا علیه السلام از قول رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: قرائت این سوره برابر یک چهارم قرآن و چهار بار قرائت آن را معادل یک ختم قرآن دانسته اند.2



از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر کس در شب جمعه دو رکعت نماز گزارد و در هر رکعت بعد از حمد پانزده بار سوره زلزال را قرائت نماید خداوند او را از عذاب قبر و از سختی های هولناک قیامت ایمن می دارد.3



نبی اکرم صلی الله علیه و اله وسلم مردی از یارانش را خطاب قرار داد و فرمود: آیا ازدواج کرده ای؟ گفت: نه زیرا چیزی ندارم که ازدواج کنم فرمودند: آیا سوره قل هو الله احد را می دانی؟ گفت: آری حضرتش فرمودند: این سوره یک چهارم قرآن است سپس فرمودند



آیا سوره قل یا ایها الکافرون را می دانی؟

- آری

فرمودند: این سوره یک چهارم قرآن است. سپس فرمودند:

- آیا سوره اذا زلزلت را می دانی؟

- آری



حضرت فرمودند: این سوره یک چهارم قرآن است. ر ادامه عرض کردند: ازدواج کن، ازدواج کن، ازدواج کن [این سور را مهر زوجه ات قرار ده] 4



امام رضا علیه السلام از قول رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: قرائت این سوره برابر یک چهارم قرآن و چهار بار قرائت آن را معادل یک ختم قرآن دانسته اند.

[ نظرات / امتیازها ]

1) برای دیدن امورات عجیب در خواب:

هنگامی که خواستی در خواب امورات عجیب یا حاجت و خواسته ای را که داری ببینی که چه می شود، هنگامی که سرت را در هنگام خواب روی بالش گذاشتی، سوره زلزال را 7 مرتبه قرائت کن. پس از این کار بگو: «یا ملائکة ربّی بحق هذه السورة و من انزلها و من نزلت علیه و بحق اسماء الله علیکم و آیاته الکافة کلّها الّا ما اخْبِر تُمونی فی لیلتی هذه کذا و کذا.» یعنی در این جا ذکر حاجت می کنی که در خواب نشان دهند که چه خواهد شد. پس به اذن خداوند به تو پس از دو شب یا 5 شب در عالم رویا آنچه را که باید نشان بدهند می دهند. همه این موارد را باید در حالی که طاهر و پاکیزه و با وضو هستی انجام دهی.
2) راه رسوا کردن دزد :
از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده است: هر کس سوره زلزال را بنویسد و به سارقی بخوراند دزد به کرده خود اقرار کرده و رسوا می شود...
3) در امان بودن :
در سخنی از امام صادق علیه السلام آمده است: هر کس سوره زلزال را بنویسد و با خود همراه داشته باشد یا آن را قرائت نماید و بعد بر شخصی که از او می ترسد وارد شود از آنچه می ترسد در امان خواهد بود...
4) برای لرزش بدن
امام صادق علیه السلام فرموده اند: ...اگر [این سوره را] بر ظرف جدیدی نوشته شود و بیماری که لرزش دارد به آن بنگرد به اذن خدا تا سه روز دیگر بهبود می یابد.
در سخنی از امام صادق علیه السلام آمده است: هر کس سوره زلزال را بنویسد و با خود همراه داشته باشد یا آن را قرائت نماید و بعد بر شخصی که از او می ترسد وارد شود از آنچه می ترسد در امان خواهد بود
5) سوره زلزال سوره جامع
مردی به حضور رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم رسید و گفت: ای رسول خدا سوره ای از قرآن بگو تا بخوانم. پیامبر فرمودند: سه سوره از سوره هایی را که با «الر» آغاز می شود[یونس؛ هود، یوسف، ابراهیم، حجر]را بخوان. آن مرد گفت: من پیرم و مشکلاتی دارم نمی توانم آن را بخوانم. پیامبر فرمود: سه سوره از سوره هایی را که با «حم» آغاز می شود[غافر، فصلت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه، احقاف] را بخوان. آن مرد همان حرف سابق را تکرار کرد. پیامبر فرمودند: سه سوره از سوره های «مسبحات» را بخوان [حدید، حشر، صف، اعلی، جمعه، تغابن]؛ باز هم جمله پیرمرد تکرار شد و گفت:ای رسول خدا یک سوره جامع را بگو آنگاه رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند: سوره «زلزال» را قرائت کن. آنگه رسول خدا سوره زلزال را برایش قرائت کرد . وقتی به پایان سوره رسید پیرمرد گفت: قسم به خدایی که تو را به حق مبعوث کرد همین برایم کافی است و بر آن نمی افزایم. وقتی پیرمرد آنجا را ترک می کرد: پیامبر فرمود: آن پیرمرد رستگار شد.


[ نظرات / امتیازها ]

در این سوره سخن از قیامت و زنده شدن مردم برای حساب، و اشاره به بعضی از علامتهایش رفته، که یکی زلزله زمین، و یکی دیگر سخن گفتن آن از حوادثی است که در آن رخ داده. و این سوره هم می‏تواند مکی باشد و هم مدنی.
اذا زلزلت الارض زلزالها کلمه زلزال مانند کلمه زلزلة مصدر و به معنای نوسان و تکان خوردن پی در پی است، و اینکه این مصدر را به ضمیر زمین اضافه کرد، و فرمود زمین زلزله‏اش را سر می‏دهد به ما می‏فهماند که زمین زلزله‏ای خاص به خود دارد، و این می‏رساند که زلزله مذکور امری عظیم و مهم است، زلزله‏ای است که در شدت و هراسناکی به نهایت رسیده است.

و اخرجت الارض اثقالها کلمه اثقال جمع کلمه ثقل - به فتحه ثاء و فتحه قاف - است، که به معنای متاع و کالا و یا خصوص متاع مسافرین است.
ممکن هم هست جمع کلمه ثقل - به کسره ثاء و سکون قاف - باشد که به معنای حمل باشد، به هر حال چه آن باشد و چه این، مراد از اثقال زمین که در قیامت زمین آنها را بیرون می‏ریزد - به طوری که دیگران هم گفته‏اند - مردگان و یا گنجها و معادنی است که در شکم خود داشته. [ نظرات / امتیازها ]

سوره زلزال که سوره نودونهم از سوره قرآن مجید است، در مدینه منوره نازل شد و مشتمل بر هشت آیه است. البته بعضى از مفسرین عقیده‏ شان بر این است که این سوره در مکه معظمه نازل شده است‏ . به هر صورت، نزول این سوره در مدینه منوره یا در مکه معظمه، شاید چندان اثر عقیدتى یا عملى نداشته باشد. [ نظرات / امتیازها ]

روایات متعدد در مورد فضیلت تلاوت سوره زلزال است که از سنى و شیعه به ما رسیده و روایات عجیبى است. از بین روایات، دو روایات را انتخاب کرده‏ایم که شامل مطالب خیلى عجیب و ارزنده و آمرزنده‏اى است. یکى از این دو روایت را مرحوم صدوق اعلى الله مقامه الشریف در کتاب ثواب الاعمال نقل کرده است‏ . که همه مفسرین شیعه آن را از این کتاب آورده‏اند، حدیث دیگر را مرحوم کلینى اعلى الله مقامه الشریف در کتاب کافى نقل کرده است‏ . کتاب قرآن از اصول کافى ابوابى دارد و از آن جمله باب فضل القران است که در این باب روایات زیادى از جمله این روایت شریف نقل شده است. هر دو روایت، با دو سند مختلف، از امام ششم سلام الله علیه نقل شده است. البته على بن ابراهیم قمى که پیش از مرحوم صدوق بوده و خود تفسیر جالبى دارد، نیز این حدیث شریف را با سند خودش نقل کرده است‏ . این دو حدیث در قسمتى از متن با همدیگر مشترکند و یک مطلب را بیان مى‏کنند ولى در قسمتهاى دیگر، حدیثى که مرحوم صدوق نقل کرده با حدیثى که مرحوم کلینى نقل کرده، تفاوت دارد. مثلا، در قسمت آخر حدیثى که مرحوم صدوق نقل کرده عبارتى هست که در حدیث کافى نیست، آن عبارت این است: کسى که سوره زلزال را در نمازهاى نافله تلاوت کند و از خواندن این سوره سرد و ملول نشود به فواید بسیار مى‏رسد. از آن جمله، در فرداى قیامت پروردگار جهان به این بنده خطاب مى‏کند عبدى! ابحتک جنتى فاسکن منها حیث شئت و هویت لا ممنوعا و لا مدفوعا. این خطاب، خطاب کوچک و ساده‏اى نیست.
اگر اوضاع و احوال قیامت را در همین حدى که قرآن و روایات اسلامى بیان کرده‏اند تصور کنیم و ببینیم اوضاع آنجا چگونه است و مردم در آن صحنه چه حالى هستند، اگر اندکى تأمل کنیم، اهمیت و فوق العادگى این خطاب را درک خواهیم کرد. در آن احوال خیلى سخت و در آن شدائد، به بنده‏اى خطاب مى‏شود: عبدى اى بنده من، ابحتک جنتى این بهشت و این تو. فاسکن منها حیث شئت و هویت در هر کجا از آن که مى‏خواهى و میلت مى‏کشد سکونت گزین. این خیلى عجیب است: هر جا که مى‏خواهى انتخاب کن. لا ممنوعا و لا مدفوعا هیچگونه منعى نیست، اگر به سویى بروى و جایى به نظرت خوب بیاید بگویند: ممنوع! یا تابلویى زده باشند که ورود ممنوع! نه، ابدا چنین نیست.
و لا مدعوفا هم چنین اگر جایى انتخاب کردى، تو را آنجا نمى‏رانند. ممکن است انسان به محلى برود و آنجا را بپسندد و بار بیندازد و بساطش را پهن کند، ولى اشخاصى بیایند و او را از آنجا بلند کنند و بگویند تشریف ببرید، اما اینجا نه، لا ممنوعا و لا مدفوعا.
این نتیجه تلاوت سوره مبارکه زلزال است، البته با شرایطى که قبلا ذکر کرده‏ایم. فکر نکنیم که چطور چنین چیزى مى‏شود. ما که این سوره را خیلى تلاوت کرده‏ایم و مى‏کنیم، اما خود را در این مرتبه و در این مقام نمى‏بینیم، پس چطور حدیث، مطلب را این چنین بیان مى‏کند.
به یقین سوره زلزال، با تحقق یافتن حقایقى که بیان مى‏کند در ما و باور داشتن آن حقایق، چنین اثرى دارد. ایمان در حکم کلیدى براى باز کردن در بهشت است، اما آیا دیده‏اید کلیدى دندانه نداشته باشد. ایمان شرایط و قیودى دارد، نتایج و آثارى نیز دارد. این بخشى از روایتى بود که مرحوم صدوق نقل کرده بود.
روایتى که مرحوم کلینى نقل کرده است، روایتى خیلى عجیب و بسیار قابل دقت است. متن این حدیث شریف را مى‏خوانیم و در حد امکان توضیحى درباره آن عرض مى‏کنیم تا ببینیم محتوا و مضمون این حدیث چیست.
عن ابى عبدالله (علیه السلام) قال: لا تملوا من قرائه اذا زلزلت حضرت صادق (علیه السلام) فرمودند: از خواندن سوره اذا زلزلت ملول و سرد نشوید، خسته نشوید.
چرا؟ فانه من کانت قرائته بها فى نوافله لم یصبه الله عزوجل بزلزله ابدازیرا کسى که در نمازها مستحبى سوره اذا زلزلت قرائت کند پروردگار جهان تا آخر عمر هیچگاه او را به سختى‏هاى زلزله گرفتار نمى‏کند و به زلزله نمى‏میراند. ممکن است در محیطى زلزله‏اى بشود، ولى به قارى این سوره در نوافل صدمه‏اى نمى‏زند. و لم یمت بها و بر فرض که در محل او زلزله شود، در اثر زلزله نمى‏میرد. و لا بصاعقه به برق گرفتگى نمى‏میرد. اگر در بیابانى یا در بالاى کوهى باشد و آسمان برقى بزند و به چیزهایى اصابت کند و اشخاصى را بسوزاند و از بین ببرد به خواننده این سوره در نوافل اصابت نمى‏کند. ولا بافه من آفات الدنیا و همچنین به پیشامدها و حوادث دیگر دنیوى نمى‏میرد و مرگ او را طبیعى و عادى مى‏شود، در راه خدا و براى خدا، و گرفتار حوادث و پیشامدهاى ناگوار و نکبت هایى که - نستجیر بالله - بعضى را مى‏گیرد نمى‏شود.

[ نظرات / امتیازها ]

سوره اذا زلزلت چه رابطه‏اى با حوادث دارد که اگر شخصى بخواند گرفتار زلزله و صاعقه نمى‏شود و حوادث و پیشامدهاى سخت و ناگوار گریبانش را نمى‏گیرد؟ مگر ما در جهان ماده زندگى نمى‏کنیم؟ مگر جهان ماده یک اسباب و علل عادى ندارد؟ وقتى زلزله سختى رخ دهد و همه بناها و ساختمانها و دیوارها را در هم فروریزد، با آن چه مى‏شود کرد؟ هرکس آنجا باشد گرفتار مى‏شود. مگر مى‏شود با گفتن بسم الله الرحمن الرحیم یا با خواندن سوره اذا زلزلت جلوى حادثه را گرفت و آن را از خود دور کرد؟ این یک امر معنوى است، مگر امور معنوى در امور مادى اثر مى‏گذارد؟

انسانى که کسالت پیدا کرد، مگر مى‏توان به جز با داروى مناسب او را علاج کرد. مى‏گویند باید دنبال دارو رفت. این کسالت یک عوارض مادى دارد، مثلا، در نتیجه هجوم و تمرکز یک گروه از میکروبها در عضوى از بدن انسان ایجاد شده است. این میکروب مگر ورد را مى‏فهمد، مگر دعا را متوجه مى‏شود، مگر مى‏شود به او گفت از این عضو بیرون برو. میکروبها موجوداتى زنده‏اند، و خیلى هم جان سخت هستند و خیلى حریص در فلج کردن و از کار انداختن انسان یا عضوى از او. باید وسیله‏اى، دارویى و یا سلاحى مادى پیدا کرد و با آنها مبارزه کرد و نابودشان کرد تا آن کسالت از بین برود. اما اگر کسى چند جمله دعا بخواند، این دعا که یک سرى الفاظ و ترکیبى از کلمات و جملات است چه ربطى با کشته شدن میکروب و از بین رفتن مرض دارد. از این جهت است که خیلى از اشخاص که مدعى پایبندى به دین و مقدسات دینى و اعتقاد به معنویاتند، درباره این طور روایات که مثلا براى شفا مریضت حمد بخوان، یا براى رفع سر درد یا تب فلان دعا را بخوان، مى‏گویند این روایات درست است، هر چند ممکن است بعضى از آنها سندهاى ضعیفى داشته باشد. البته در این روایات، روایات محکم و متعبر و صحیحى هست که به درستى آن اطمینان حاصل مى‏شود، اما، این طور توجیه مى‏کنند که وقتى انسان براى رفع کسالتى دعایى خواند، آن دعا مستقیما اثر نمى‏کند و آن کسالت را از میان نمى‏برد، بلکه دعا به اراده پروردگار جهان سبب مى‏شود که شخص پیش فلان پزشک برود و به خواست خدا آن پزشک هم کسالت را خوب تشخیص مى‏دهد و دارویى تجویز مى‏کند، دارو هم خوب و مطابق مرض در مى‏آید و کسالت را به کلى بر طرف مى‏کند. این اثر دعا است. در نتیجه خواندن دعا پروردگار جهان لطف و عنایتى مى‏کند و اسباب و وسایل ماده را فراهم مى‏کند و انسان به دنبال آن اسباب و وسایل مى‏رود و به کمک آنها با مشکل یا مرض مبارزه مى‏کند و آن را از بین مى‏برد. مثلا درباره سوره حمد که گفته‏اند اگر بر مریض بخوانى موجب شفاى اوست، و حتى در بعضى روایات به قدرى به این مطلب اهمیت داده‏اند که گفته‏اند اگر بر مرده‏اى سوره حمد را خواندى و جان به او بازگشت و زنده شد، تعجب نکن، (5). مى‏گویند سوره حمد مستقیما هیچ اثرى ندارد، اما اسباب و مقدمات فراهم مى‏کند تا مرض شفا یابد. آیا واقعا مطلب این طور است؟ البته نمى‏خواهیم بگوییم این حرف معقول نیست. نه اتفاقا سخن معقولى است. ولى چرا دعا و سوره حمد یا فلان سوره قرآن یا فلان آیه خود مستقیما اثر نداشته باشد؟ چه اشکالى دارد؟ اگر یک انسان، که به حدى بزرگوار است که جهان و موجودات جهان، زنده و غیر زنده البته به خواست خدا، در فرمان اویند، به میکروب‏ها فرمان بدهد که از اینجا بیرون بروید و خارج شوید، چرا خارج نشوند؟ خوب خارج مى‏شوند، هیچ مانعى ندارد. اما من و شما نمى‏توانیم این کار را بکنیم. شخصیت هایى هستند که اگر فرمان بدهند به تب که در بدن کسى هست: اخرج، بیرون شو از این بدن، تب هم فرمان ببرد و بیرون رود و احتیاجى هم به دارو نباشد. به میکروب بگوید برو بیرون، یا اراده کند که میکروبها بمیرند و نابود شوند، چنین شود. البته حالا نمى‏خواهیم در این موضوع وارد شویم و مطالبى را ذکر مى‏کنند عرض کنیم. بهرحال، اجمالا مطلب را به طورى جدى مى‏توان پذیرفت که دعا یا سوره‏اى از سوره‏هاى قرآن به اراده پروردگار جهان مستقیما در جهان اثر مى‏گذارد. آن اثرى که خداوند در یک بنفشه یا قرص تب بر گذاشته، این اثر را در یک آیه قرآن یا در یک دعا یا در اراده یک ولى خود هم مى‏گذارند. این مرد ولى اوست. این مرد بنده اوست، اراده‏اى قوى و نیرومند دارد. مردى است که جهان او را مى‏شناسد. موجودات و ذرات او را مى‏شناسد، چون ولایتش بر کاینات عرضه شده و همه ولایت او را بپذیرفته‏اند. وقتى این طور است که با یک چنین موقعیت و اراده‏اى قوى و نیرومند، به اراده خود و به خواست خود جلوى حادثه‏اى یا پیشامدى یا چیز ناگوار را مى‏گیرد، یا کسالتى را رفع مى‏کند، پس چنین چیزى ممکن و معقول است. سوره اذا زلزلت مى‏توان چنین آثارى مادى و خارجى داشته باشد. اما در مورد چه کسى و چه شخصى؟ با چه شرایطى و در چه حالى و با چه عقیده و ایمانى بخواند، تا چه حد با محتواى سوره زلزال خود را تربیت کرده و ساخته باشد، این حرف دیگرى است. به طور اجمال‏این مطلب ممکن و معقول و پذیرفتنى است، چون امام ششم ما فرموده است.

[ نظرات / امتیازها ]

در اصول کافى روایتهایى عجیب ذکر شده که در قرآن مجید در قیامت، با صورت و سیما و قیافه ‏اى بى نهایت زیبا و جالب، با ابهت و بزرگى مى ‏آید . چگونه چنین چیزى مى ‏شود. قرآن مگر چیست که به یک صورتى در بیاید، یا سوره قرآن به یک صورتى در بیاید؟ البته درک این مطلب براى ما دشوار است، ولى وقتى کسى با حقایق قرآن مجید انس گرفت و این حقایق را در لوح نفس خود به حقیقت جاى داد، این مطلب را درک مى‏کند. نفس خود این آدم به صورتى بسیار نیکو ترسیم مى‏شود. بدون استثنا در قیامت مردم به همان صورت باطنى خودشان محشور مى‏شوند، آن صورت باطنیشان جلوه مى‏کند، اگر زیبا باشد زیبا و اگر نازیبا باشد نازیبا. مهم این است که هر انسانى خود صورت باطنى خود را ترسیم مى‏کند. من و شما نیز باید مواظب باشیم که این صورت را زیبا ترسیم کنیم. و این بستگى به بندگى خدا کردن، کار و کوشش و فعالیت براى خدا، قرآن براى خدا خواندن و براى خدا یاد گرفتن دارد. اینها خود صورتى مى‏شود که در خارج جلوه مى‏کند، خیلى زیبا، نورانى، خوش قیافه و قشنگ. [ نظرات / امتیازها ]

خود سوره اذا زلزلت هم به سخن مى‏آید. خیلى عجیب است. انسان به روشنى زندگى کند که فرشتگان و ملائک این طور به او احترام کنند و موقعیت او را بشناسند و درباره‏اش سفارش کنند و او را ولى الله بخوانند. این مک به ملک الموت مى‏گوید با این ولى خدا مدارا کن، زیرا این ولى خدا زیاد به یاد خدا بود و این سوره را تلاوت مى‏کرد، و به سوره زلزال اشاره مى‏کند. گفتیم که معلوم مى‏شود سوره زلزال هم کنار اوست یعنى ملک الموت هست، این فرشته بزرگوار هست، سوره اذا زلزلت هست، و این ولى الله هم هست،همه حاضرند. اما یک ملک الموت و این فرشته بزرگوار و سوره اذا زلزلت با چه سیمایى هستند، خود این بنده خدا مى‏داند.

و تقول له السوره مثل ذلک این شاهد دیگرى است بر این که خود سوره آنجا حضور دارد. سوره اذا زلزلت نیز به سخن مى‏آید و به ملک الموت سفارش مى‏کند و همان مطلبى را که ملک کریم گفته بود به عزرائیل مى‏گوید: اى ملک الموت! با این بنده خدا مدارا کن، زیرا این ولى خدا پیوسته به یاد خدا بوده و من سوره اذا زلزلت را خیلى مى‏خواند. حالا ملک الموت در جواب آنها چه مى‏گوید: و یقول ملک الموت قد امرنى ربى ان اسمع له و اطیع و لا اخرج روحه حتى یأمرنى بذلک، الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون.
قسمت آخر عبارت، یک آیه قرآن است: الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون [ نظرات / امتیازها ]

عزرائیل همان ملک الموت است. قرآن مى‏فرماید: قل یتوفیکم ملک الموت الذى و کل بکم . این آیه کریمه در برابر پندارى عده‏اى است که مى‏پنداشتند با مردن گم مى‏شوند، همین که مردم و بدنشان متلاشى و هر ذره‏اى به سویى رفت، دیگر گم مى‏شوند. بدنى که متلاشى و خاک شد و زیر و رو و متفرق گشت و در بین ذرات جهان گم شد، چه کسى مى‏تواند آن را پیدا کند. پروردگار جهان مى‏فرماید: اینطور نیست که شما خیال مى‏کنید، یتو فیکم ملک الموت الذى و کل بکم. تو اى انسان، همین قالب بدن مادى و همین جسم نیستى. آنچه حقیقت و واقعیت توست، آن را ملک الموت مى‏گیرد و در قبضه اوست. قل یتوفیکم ملک الموت الذى وکل بکم. این که در بین ما و در معرض دید ما و در اختیار ماست و آن را به هر طرف مى‏گردانیم و به هر سو مى‏بریم، این بدن است که یک حمال است و درک شعور ندارد، و ما با آن بازى مى‏کنیم. اما آنچه حقیقت ماست و در آیه از آن به کم تعبیر شده است: قل یتوفیکم ملک الموت الذى وکل بکم آن را ملک الموت مى‏گیرد و سخت هم مى‏گیرد. آن حقیقت هرگز گم نمى‏شود. بدن انسان که متلاشى شد، آن متلاشى نمى‏شود و به فرمان پروردگار جهان در قبضه قدرت ملک الموت است. [ نظرات / امتیازها ]

از امام ششم سلام الله علیه در مورد اثر خواندن سوره زلزال در نمازهاى نافله و مستحب نقل شده است. این روایت و امثال و این روایت براى رشد انسان و به کمال رساندن او فوق العاده مؤثر است؛ مشروط به این که انسان به حقایق این روایت توجه کند و با روحى پاک و دلى قوى آنها را باور کند و نسبت به آن اطمینان و آرامش داشته باشد.
به قسمتى از این روایت قبلا اشاره شد که اجمال آن این بود: کسى که سوره زلزال را در نمازهاى نافله بخواند و بر آن مداومت کند و از خواندن آن سرد و ملول نشود، هنگام مرگ فرشته بزرگوار از جانب پروردگار جهان به بالین او مى‏آید. در آن حال، ملک الموت و خود سوره اذا زلزلت نیز با سیماى زیبا و نورانى در کنار او هستند. آن فرشته بزرگوار از طرف خدا به ملک الموت مى‏گوید که با این مؤمن و بنده خدا مدارا کن، زیرا او زیاد به یاد خدا بود، خدا را فراموش نمى‏کرد و سوره اذا زلزلت را که اینجا حاضر است زیاد مى‏خواند. خود سوره اذا زلزلت هم درباره این مؤمن و ولى خدا به ملک الموت سفارش مى‏کند [ نظرات / امتیازها ]

حالا این ملک الموت با آن ملک کریم و سوره اذا زلزلت کد در بالین مؤمن حاضرند سخن مى‏گوید. به این مطلب توجه کنید، به خدا قسم خیلى مطلب مهمى است. حیف که ما مردم مسلمان با این حقایق بلند ان نداریم و گویا باور و اطمینان نسبت به آن نداریم و این از کردار و رفتار و اخلاق ما معلوم است.

بسیار عجیب است، در این عالم پهناور که فقط جهان ماده‏اش - از جهان معنا بگذریم - و عالم شهادتش - از عالم غیب بگذریم - به قدرى وسیع است که هنوز هیچ دانشمندى ادعا نکرده است که من مرز این جهان را یافته‏ام، حتى بعضى مى‏گویند اصلا این جهان مرز ندارد. آنگاه یک انسان در این جهان وسیع چه حساب مى‏شود. بى تردید کره زمین در مقایسه با این جهان از ذره کمتر است. ذره در اصطلاح امروز جزیى از ماده است که نه با چشم و نه با هیچ وسیله نمى‏توان آن را دید، و فقط از آثارش به وجودش پى برده‏اند. زمین کنار این جهان از ذره هم کمتر است. آنگاه یک انسان که بر روى این زمین مى‏لولد، چیزى به حساب مى‏آید؟ اما این انسان چون مؤمن است و در زندگى در رابطه با خداست، و خواننده سوره اذا زلزلت است و توجه به حقایق سوره داشته، آن را درک کرده و خود را با آن تربیت کرده است، به چنین مقامى رسیده است.

مگر در این سوره چه حقایقى نهفته است؟ فمن یعمل مثقال ذره خیرا، و من یعمل مثقال ذره شرا یره. یکى شخص با شعور، حساس و مطمئن وقتى این جمله را بشنود یا بخواند که اگر کسى به اندازه شرى انجام دهد آن را مى‏بیند، چنین مؤمنى زندگى را چگونه مى‏بیند و چگونه زندگى خواهد کرد؟ این مؤمن از نظر خدا دورنیست. در این جهان عظیم، در این غوغایى که در زمین است، این همه انسان مى‏میرد، آن همه حوادث اتفاق مى‏افتد، این مؤمن در گوشه‏اى، در کنارى است، شاید کسى هم او را نمى‏شناسد، نه مقام و نه موقعیتى داشته است، چه بسا گمنام بوده و کسى به او اهمیت نمى‏داده است، شاید وقتى از کوچه عبور مى‏کرد و به کسى سلام مى‏کرد او را عار داشت که جوابش را بدهد، اما چون به یاد خدا بوده خدا هم او را فراموش نکرده است. الان در این لحظه‏هاى حساس که وقت احتضار است پروردگار جهان او را فراموش نکرده و از قلم نینداخته است و لطف او شامل حال این مؤمن است. خداى خود فرموده که به یاد من باشید، من به یادتان هستم، اما اگر مرا فراموش کنید من هم فراموشتان مى‏کنم و شما را وا مى‏گذارم. این مؤمن بیاد خدا بوده و سوره زلزال را مى‏خوانده است، پروردگار جهان هم به یاد اوست و او را فراموش نکرده و ملکى از جانب خود فرستاده است،آنهم ملکى کریم و بزرگوار. خود سوره اذا زلزلت هم پیش شخص به صورتى زیبا مجسم شده است.

آنگاه ملک الموت به آن فرشته بزرگوار و به سوره زلزال مى‏گوید: قد امرنى ربى ان اسمع له واطیع و لا اخرج روحه حتى یأمرنى بذلک شما براى این بنده خدا توصیه و سفارش کردید، من هم به شما اطمینان مى‏دهم که پروردگارم فرمان داده که گوش به فرمان او، این بنده خدا، این مؤمنى که در حال احتضار است و سوره زلزال را مى‏خواند است، باشم و حرفش را اطاعت کنم.

من هرگز در کار پیشى نمى‏گیرم، من مطیع فرمان خود هستم. ولا اخرج روحه و پروردگار من به من امر کرده که روح او را خارج نکنم و جان او را نگیرم حتى یأمرنى بذلک تا خود این بنده خدا به من دستور دهد و بگوید جان مرا بگیر.

این مطلب خیلى مهم است.

قد امرنى ربى ان اسمع له و اطیع و لا اخرج روحه حتى یأمرنى بذلکمن باید گوش به فرمان و مطیع باشم، و روحش را نمى‏توانم قبض کنم تا خودش به من دستور دهد.

معلوم مى‏شود که هنوز دستور نداده و هنوز چیزهایى باقى است.

فذا امرنى هنگامى که این مؤمن به من فرمان بدهد، اخرجت روحهجانش را ارج مى‏کنم.

ولا یزال ملک الموت عنده ملک الموت پیوسته بر بالین این مؤمن هست حتى یأمره و یقبض روحه تا این که او امر کند که‏اى عزرائیل جان مرا بگیر و قبض کن. خوب، این چه موقع است؟ کى این مؤمن به ملک الموت دستور مى‏دهد که جان مرا بگیر؟ اذا کشف له الغطاهنگامى که پرده‏ها برداشته شود. معلوم مى‏شود در آن لحظه‏ها هنوز پرده‏ها از جلوى چشم این مؤمن برداشته نشده، و لحظه هایى مى‏گذرد تا کشف له الغطاء پرده‏ها برداشته مى‏شود. ما نمى‏دانیم اینها چه پرده هایى است و چه صورتى دارد و ضخامتش چه قدر است. این پرده‏ها بین دید این مؤمن و بهشت است. کشف له الغطاء فیرى منازله فى الجنه پرده‏ها برداشته مى‏شود و این مؤمن جایگاههاى خود در بهشت مى‏بیند و موقعیت و مکان و مکانت ود را در بهشت مشاهده مى‏کند.

فیخرج روحه فى ألین ما یکون من العاج وقتى پرده‏ها برداشته شد و آن مؤمن آن مقامات بلند را دید به ملک الموت مى‏گوید بسم الله مشغول شو و جان مرا بگیر. آنگاه بسیار آسان قبض روح مى‏شود. فى ألین ما یکون من العلاج. ألین از لینت است. یعنى به نرمترین و آسان‏ترین و سیله، و به آسان‏ترین راه، روحش قبض مى‏شود. ثم یشیع روحه الى الجنه سبعون الف ملک هفتاد هزار فرشته روح او را تشییع مى‏کنند فیبتدرون بها الى الجنه و با مسارعت او را به سوى بهشت مى‏برند. [ نظرات / امتیازها ]

روایات بسیارى داریم که وقتى مؤمنى فوت کرد او را زیاد معطل نکنیم، چون او جاهایى را مى‏بیند و شوق دارد که خود را هر چه سریع‏تر به آنچه مى‏بیند برساند. باید هرچه زودتر او را به جاى خودش رساند. القبر اما روضه من ریاض الجنه او حفره من حفر النیران. این یک حدیث است، و نظایر آن را هم داریم. در ذیل آیات آخر سوره فجر، آیه کریمه یا ایتها النفس المطمئنه روایاتى هست از جمله اینکه امام ششم سلام الله علیه فرمودند مؤمن که در دنیا داراى روحى آرام و نفسى مطمئن است، آرام به چه چیزى است؟ مطمئن به چه چیزى است؟ آیا آرام و مطمئن به پول است، به جاه و مقام و ریاست یا به حطام دنیوى است؟ خیر، آرام و مطمئن به خداست، به لطف او مطمئن است،، به ولایت خاندان عصمت و طهارت علیهم الصلوه والسلام آرام و مطمئن است.
در روایات دیگر سدیر صیرفى که مرد بزرگى است از امام ششم سئوال مى‏کند، عرض مى‏کند: هل یکره المؤمن على الموت آیا مؤمن بر مرگ مکروه و ناراحت مى‏شود؟ حضرت فرمود: ابدا، ابدا. پروردگار جهان نسبت به مؤمن، آن هم مؤمن آرا. و مطمئن، آن قدر لطف دارد که ناخوشى و ناراحتى او را نمى‏خواهد و هرگز او را بر مردن و قبض روح اکراه نمى‏کند. پرسید: پس چطور مى‏میرد؟ حضرت فرمود: در آن لحظه‏ها، منادى از طرف پروردگار جهان به این بنده ندا مى‏دهد که به فلان طرف بنگر، وقتى مى‏نگرد چهارده معصوم را مى‏بیند، و این براى او بسیار جالب است، و به حدى به آنها دل مى‏بندد که وقتى ملک الموت به او مى‏گوید آیا مى‏خواهى اینجا بمانى؟ مى‏گوید: نه. اصلا دیگر تمام عشق و علاقه‏اش به این است که زودتر قبض روح شود و با خرمى و نشاط زیاد کنار این گروه قرار بگیرد. نه تنها کراهت و ناراحتى ندارد، بلکه خیلى خوشحال است. [ نظرات / امتیازها ]

انسان وقتى این احادیث را مى‏بیند به این فکر مى‏افتد که کسى که با این حقایق قرآنى و معارف اسلامى آشنایى و رابطه‏اى ندارد، چگونه زندگى وى کند و در زندگى به چه چیزى دلگرم است؟ از زندگى چه فهمیده و چه فهمیده و چه مى‏خواهد و دنبال چه بهره‏اى است؟ این انسان به بیان قرآن واقعا کور است، در جهانى تنگ و محدود زندگى مى‏کند، افکارش خیلى کوتاه و روحش خیلى کوچک و دلش خیلى محدود است و در ظلمت زندگى مى‏کند. اما مردى که با این حقایق و معارف آشنایى دارند، جهان را چگونه مى‏بینند، آفرینش را چه آفرینشى و چه دستگاهى مشاهده مى‏کنند، با چه احساسى زندگى مى‏کنند و با چه نورانیتى و چه روح بزرگى زندگى را مى‏گذرانند؟ این مردم واقعا جهان را براى خود تنگ نمى‏بینند. در این باره آیاتى در قرآن مجید هست که بعضى از آنها را ذکر مى‏کنیم.

در آیه 122 از سوره انعام پروردگار جهان مى‏فرماید:أومن کان میتا فاحییناه و جعلنا له نورا یمشى به فى الناس کمن مثله فى الظلمات لیس بخارج منها. این میت و مرده که در آیه آمده همان کافر است. آدمهایى که نسبت به معارف دین و عالم غیب و ماوراى ماده درکى نکرده‏اند و احساسى ندارند و خدا را در همین جهان ماده مى‏بینند، اینها مرده‏اند، در ظلمت و تاریکى زندگى مى‏کنند و هیچ نور ندارند. آیا اینها مثل کسانیند که ما به آنها حیات بخشیدیم و به آنها نور دادیم تا با آن در میان مردم رفت آمد کنند. این نور، نور علم و معرفت است، آشنایى به حقایق و معارف است. این نور احساس عظمت این جهان است و آنچه براى این جهان مفید است مثل این حقایق. آیه دیگر آیه 72 از سوره اسراء است. و من کان فى هذه أعمى فهو فى الاخر أعمى و أضل سبیلا. در آیه قبل، تعبیر مرده و زندگى در تاریکى به کار رفته بود، اما در این آیه تعبیر کور آمده است. کسى که نسبت به معارف آشنایى ندارد به حقیقت کور است. وقتى در دنیا کور است و نتوانسته حقایق را درک کند، در آخرت کورتر و گمراه‏تر است و راهى به سوى خیر و خوبى و سعادت و لطف و عنایت خدا نمى‏یابد.

آیات 124 به بعد سوره طه این است و من أعرض عن ذکرى فان له معیشه ضنکا و نحشره یوم القیامه اعمى قال رب لم حشرتنى أعمى و قد کنت بصیرا قال کذلک أتتک ایاتنا فنسیتها و کذلک الیوم تنسى کسى که از یاد خدا روى بگرداند، در تنگا مى‏زید، و او را در قیامت کور محشور مى‏کنیم. آنجا فریادش بلند مى‏شود که پروردگارا چرا مرا کور محشور کردى در حالى که در دنیا چشمانم مى‏دید. به او خطاب مى‏شود آیات ما براى تو آمده و تو آنها را فراموش کردى و اعتنایى به آن نکردى، اینچنین است که ما هم اینجا تو را فراموش کردیم و واگذاردیم.

در این آیه، زندگى کسى که نسبت به معارف آشنایى ندارد زندگى در تنگنا و زندگى کورکورانه توصیف شده است. آدمى که در دنیا، زندگى را همین زندگى مادى و طبیعى مى‏بیند و مردن را امرى عادى و طبیعى تلقى مى‏کند و چیزهایى را که در پس پرده‏ها هست نمى‏بیند، و فقط ظاهرها را مى‏بیند، و به تعبیر قرآن یعلمون ظاهرا من الحیوه الدنیا و هم عن الاخره هم غافلون ، این کور است و در تاریکى زندگى مى‏کند، حقایق را نمى‏بیند. او تنگ نظر و کوتاه همت است و روح کوچکى دارد. [ نظرات / امتیازها ]

خوب است نسبت به این سوره اطمینان پیدا کنیم تا نورانى زندگى کنیم، و در نتیجه همت هایى عالى پیدا کنیم؛ به حطام دنیا نپیچیم و سخت نگیریم، در زندگى در هر مرتبه‏اى هستیم خیانت نکنیم؛ خلاف و دزدى نکنیم، کارى نکنیم که جامعه و مردم جامعه را ناراحت کنیم.
گویا ما هم همان مردگانیم، همان کورانیم، که در ظلمت زندگى مى‏کنیم و خودمان را در تنگناى جهان ماده مى‏بینیم، از این روست که تمام تلاشمان براى ماده و زندگى اهرى است. بعضى از مطالب را در کتابها مى‏خوانیم، ولى اصولا باور نکردیم و به آن اطمینان پیدا نکرده‏ایم. اگر اطمینان داشتیم بهتر زندگى مى‏کردیم، مشتى و اخلاق و رفتارمان بهتر بود، کاغذ بازى در میان نبود، روابط در بین ما حکومت نمى‏کرد در حدى که جاى ضوابط را بگیرد؛ هنوز هم روابط در بین ما از ضوابط و قوانین و از حکم خدا قوى‏تر است.
ما همان مردگانیم که در ظلمت و تنگنا زندگى مى‏کنیم. اما معارف عالیه اسلام مى‏خواهد ما را پرواز دهد، همت ما را بالا ببرد تا نظرى بلند و روحى وسیع و نفسى آرام و مطمئن پیدا کنیم.
اینها نتیجه خواندن سوره زلزال است. سوره زلزال هشت آیه کوچک است، اما چه! روایاتى در ذیل این آیات عرض کنیم، انشاء الله به یارى خدا خواهید دید که این آیات کوچک تا چه حد از نظر محتوا بزرگ است، و تا چه حد براى رشد و تربیت و کمال و آدم شدن کسى که به این حقایق توجه کند، مؤثر است. [ نظرات / امتیازها ]

این آثار وقتى وجود دارد که این سوره درست و جدى خوانده شود. باید سوره زلزال را کلام خدا دانست، و با یقین و باور به این که کلام خداست آن را خواند. اگر بدانى که سوره زلزال کلام خداست، هنگامى که مى‏خواهى این سوره را تلاوت کنى، با حالى مخصوص تلاوت خواهى کرد، و مى‏دانى که خدا با تو سخن مى‏گوید.

امام ششم سلام الله علیه فرمود: من وقتى قرآن تلاوت مى‏کنم، مخصوصا اوقاتى که حالى دارم، آیه‏اى را با توجه و با تدبر به قدرى تکرار مى‏کنم تا به حالتى مى‏رسم که گویى این سخن را از مصدر سخن یعنى از خدا استماع مى‏کنم (28).

ما فقط مى‏گویم قرآن سخن خداست، اما درست باور نکرده‏ایم، و اگر تا حدى باور کرده‏ایم، عظمت سخن خدا را نشناخته‏ایم، چون عظمت خدا را نشناخته‏ایم. ما قرآن را خیلى ساده مى‏گیریم، مثل یک کتاب عادى آن را بر مى‏داریم و مثل یک کتاب عادى باز مى‏کنیم، در صورتى که نباید این طور باشد.

اگر انسان سوره زلزال را با جدیت بخواند و با قاطعیت و به حقیقت سوره زلزال را سخن خدا بداند، با چنین روحیه‏اى، به خدا قسم، با همان بسم الله الرحمن الرحیم کارش درست مى‏شود. جریانى در بعضى از روایات است، که به طور خلاصه عرض مى‏کنم و بعدا در جاى خودش مفصل خواهم آورد، مردى خدمت پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم) آمد و از آن حضرت موعظه‏اى خواست، حضرت فرمودند: فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره. آن مرد عرض کرد: بس است یا رسول الله، همین دو جمله براى من کافى است‏ . او فهمید که این جمله‏ها چه مى‏گوید و محتواى آن چیست، و درک کرد که انسان در برابر این دو جمله از سخن خدا چه باید بکند و چه طور باید داشته باشد؟ [ نظرات / امتیازها ]

زلزال به معنی لرزش و زلزله است.نام این سوره از اولین آیه آن گرفته شده است. این سوره در مدینه بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده و دارای 8 آیه است.این سوره اشاره به لرزش وحشتناک زمین در روز قیامت دارد. روزی که زمین بارهای سنگینش را خارج می کند و مردم به صورت گروه های پراکنده از قبرها خارج می شود . این سوره 92 سوره ای است که بر حضرت محمد (ص) نازل می شود.در این روز تمام مردم به جزای اعمال خود می رسند.
از فضیلت های این سوره می توان به نقل قولی از امام صادق(ع) اشاره کرد، که می فرمایند: هیچ موقع از تلاوت سوره زلزال غافل نشوید و هر کس آن را در نمازهای نافله بخواند، هرگز به زلزله دچار نخواهد شد و با آن نمی میرد و از آفات دنیا تا هنگام مرگ در امان خواهد بود. [ نظرات / امتیازها ]

سوره زلزال در مدینه نازل شده و دارای ۸ آیه است. کلمه زلزال به معنی لرزش و زلزله است.نام دیگر این سوره زلزله است [ نظرات / امتیازها ]

از نشانه‌های وقوع قیامت بحث می‌کند
سپس از شهادت زمین به تمام اعمال آدمی سخن به میان آمده‌است
از تقسیم مردم به دو گروه «نیکوکار» و «بدکار» و رسیدن هرکس به اعمال خود سخن می‌گوید
[ نظرات / امتیازها ]

در حدیثی از حضرت محمد (ص)آمده‌است:

« هرکس آن را تلاوت کند گویی سوره بقره را قرائت کرده، و پاداش او به اندازه کسی است که یک چهارم قرآن را تلاوت کرده باشد. »
و در حدیثی از امام جعفر صادق (ع) روایت شده:
« هرگز از تلاوت سوره «اذا زلزلت الارض» خسته نشوید، چرا که هرکس آن را در نمازهای نافله بخواندهرگز به زلزله گرفتار نمی‌شود، و با آن نمی‌میرد، و به صاعقه و آفتی از آفات دنیا تاهنگام مرگ گرفتار نخواهد شد. [ نظرات / امتیازها ]

قابل توجه دوستانی که رشته حسابداری هستند
هر کار و عملی در انتها حسابرسی خواهد شد. اعمال و رفتار انسان نیز در انتها حسابرسی می شود و این سوره شاهد آن است. چه خوب است قبل از اینکه ما را حسابرسی کنند، خودمان حسابرسی کرده و آن را اصلاح کنیم. [ نظرات / امتیازها ]

1 -دقت و سختگیرى در حسابرسى قیامت
نه تنها از آیات اخیر این سوره که از آیات مختلف قرآن به خوبى استفاده مى‏شود که در حسابرسى اعمال در قیامت فوق العاده دقت و موشکافى مى‏شود ، در آیه 16 سوره لقمان مى‏خوانیم : یا بنى انها ان تک مثقال حبة من خردل فتکن فى صخرة او فى السموات او فى الارض یات بها الله ان الله لطیف خبیر : پسرم ! اگر به اندازه سنگینى دانه خردلى ( عمل نیک یا بد ) باشد و در دل سنگى یا در گوشه‏اى از آسمانها یا زمین پنهان گردد ، خداوند آن را ( در قیامت ) براى حسابرسى مى‏آورد ، خداوند دقیق و آگاه است.
خردل دانه بسیار کوچکى از گیاه معروفى است که ضرب المثل در کوچکى مى‏باشد .
این تعبیرات نشان مى‏دهد که در آن حسابرسى بزرگ کوچکترین کارها محاسبه مى‏شود ، ضمنا این آیات هشدار مى‏دهد که نه گناهان کوچک را کم اهمیت بشمرند ، و نه اعمال خیر کوچک را ، چیزى که مورد محاسبه الهى قرار مى‏گیرد هر چه باشد کم اهمیت نیست.
لذا بعضى از مفسران گفته‏اند این آیات زمانى نازل شد که بعضى از یاران پیغمبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) نسبت به انفاق اموال کم بى اعتنا بودند ، و مى‏گفتند : اجر و پاداش بر چیزهائى داده مى‏شود که ما آن را دوست داریم ، و اشیاء کوچک چیزى نیست که مورد علاقه ما باشد ، و همچنین نسبت به گناهان کوچک بى اعتنا بودند ، آیات نازل شد و آنها را به خیرات کوچک ترغیب کرد ، و از گناهان کوچک بر حذر داشت .

2 -پاسخ به یک سؤال
در اینجا سؤالى مطرح است و آن اینکه مطابق این آیات انسان همه اعمال خود را در قیامت اعم از نیک و بد کوچک و بزرگ مى‏بیند ، این معنى چگونه با آیات احباط و تکفیر و عفو و توبه سازگار است ؟ زیرا آیات احباط مى‏گوید : بعضى از اعمال مانند کفر تمام حسنات انسان را از بین مى‏برد لئن اشرکت لیحبطنعملک ( زمر - 65 ) و طبق آیات تکفیر گاهى حسنات سیئات را از بین مى‏برد ان الحسنات یذهبن السیئات ( هود - 114).
و آیات عفو و توبه مى‏گوید : در سایه عفو الهى یا توبه کردن ، گناهان محو مى‏شوند ، این مفاهیم چگونه با مساله مشاهده تمام اعمال نیک و بد تطبیق مى‏کند ؟ در پاسخ این سؤال باید به یک نکته توجه کرد و آن اینکه : دو اصلى که در آیات فوق آمده است که مى‏گوید انسان هر ذره‏اى از کار نیک و بد را مى‏بیند به صورت یک قانون کلى است ، و مى‏دانیم هر قانون ممکن است استثناهائى داشته باشد ، آیات عفو و توبه و احباط و تکفیر در حقیقت به منزله استثناء است در این قانون کلى .
پاسخ دیگر اینکه : در مورد احباط و تکفیر در حقیقت موازنه و کسر
تفسیر نمونه ج : 27ص :231
و انکسارى رخ مى‏دهد ، و درست مانند مطالبات و بدهیها است که از یکدیگر کسر مى‏شود ، هنگامى که انسان نتیجه این موازنه را مى‏بیند در حقیقت تمام اعمال نیک و بد خود را دیده است ، همین سخن در مورد عفو و توبه نیز جارى است ، چرا که عفو بدون لیاقت و شایستگى صورت نمى‏گیرد ، و توبه خود نیز یکى از اعمال نیک است.
بعضى در اینجا جواب دیگرى گفته‏اند که صحیح به نظر نمى‏رسد وآن اینکه افراد کافر نتیجه اعمال خوب خود را در این دنیا مى‏بینند ، همانگونه که افراد مؤمن کیفر اعمال بد خود را در این جهان مى‏بینند.
ولى ظاهر این است که آیات مورد بحث مربوط به قیامت است نه دنیا بعلاوه این کلیت ندارد که هر مؤمن و کافرى نتیجه اعمالش را در دنیا ببیند.

3 -جامعترین آیات قرآن
از عبد الله بن مسعود نقل شده است که محکمترین آیات قرآن مجید همین آیات فمن یعمل مثقال ذرة خیرا یره و من یعمل مثقال ذرة شرا یره مى‏باشد و از آن تعبیر به جامعه مى‏کرد و به راستى ایمان عمیق به محتواى آن کافى است که انسان را در مسیر حق وادارد ، و از هر گونه شر و فساد بازدارد ، لذا در حدیثى آمده است که مردى خدمت پیغمبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) آمد عرض کرد : علمنى مما علمک الله : از آنچه خداوند به تو تعلیم داده به من بیاموز .
پیغمبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) او را به مردى از یارانش سپرد ، تا قرآن به او تعلیم کند ، و او سوره اذا زلزلت الارض را تا به آخر به او تعلیم داد ، آن مرد از جا برخاست و گفت : همین مرا کافى است ( و در روایت دیگرى آمده تکفینى هذه الایة : همین یک آیه مرا کفایت مى‏کند)!
پیغمبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) فرمود : او را به حال خود بگذار که مرد فقیهى شد ! ( و طبق روایتى فرمود رجع فقیها : او فقیه شد و بازگشت ! ) دلیل آن هم روشن است زیرا کسى که مى‏داند که اعمال ما حتى به اندازه یک ذره یا یک دانه خردل مورد محاسبه قرار مى‏گیرد امروز به حساب خود مشغول مى‏شود ، و این بزرگترین اثر تربیتى روى او دارد.
با این حال در روایت دیگرى از ابو سعید خدرى آمده است که وقتى آیه فمن یعمل ... نازل شد عرض کردم اى رسول خدا آیا من همه اعمالم را مى‏بینم ؟ فرمود : آرى.
گفتم:آن کارهاى بزرگ را ؟ فرمود : بله ، گفتم : کارهاى کوچک کوچک را ؟ فرمود : بله ، عرض کردم : اى واى بر من ! مادرم بنشیند و براى من عزادارى کند ! فرمود : بشارت باد بر تو اى ابو سعید ! چرا که حسنات به ده برابر حساب مى‏شود ، تا هفتصد برابر ، و خدا براى هر کس بخواهد آن را هم مضاعف مى‏کند ، و اما هر گناه به اندازه یک گناه مجازات دارد ، یا خداوند عفو مى‏کند و بدان احدى با عملش نجات نخواهد یافت ! ( جز اینکه کرم خدا شامل او گردد ) عرض کردم حتى تو هم اى رسول خدا ؟ ! فرمود : حتى من ، مگر اینکه خداوند مرا مشمول رحمتش سازد!.
[ نظرات / امتیازها ]

فضیلت سوره

علاوه بر روایتی که از امام صادق (ع) در فضیلت این سوره روایت شده است، امام رضا علیه السلام نیز از قول رسول خدا (ص) می‌فرمایند: قرائت این سوره برابر یک چهارم قرآن و چهار بار قرائت آن را معادل یک ختم قرآن می‌باشد. همچنین از رسول خدا (ص)نقل شده است: هر کس در شب جمعه دو رکعت نماز گزارد و در هر رکعت بعد از حمد 15 بار سوره زلزال را قرائت نماید خداوند او را از عذاب قبر و از سختی های هولناک قیامت ایمن می‌دارد.
پیامبر اکرم(ص) خطاب به یکی از یارانشان فرمودند: آیا ازدواج کرده‌ای؟ گفت: نه زیرا چیزی ندارم که ازدواج کنم، فرمودند: آیا سوره قل هو الله احد را می‌دانی؟ گفت: آری حضرتش فرمودند: این سوره یک چهارم قرآن است سپس فرمودند: آیا سوره "قل یا ایها الکافرون را می‌دانی؟- آری. فرمودند: این سوره یک چهارم قرآن است. سپس فرمودند: آیا سوره اذا زلزلت را می‌دانی؟ آری حضرت فرمودند: این سوره یک چهارم قرآن است. در ادامه فرمودند: ازدواج کن، ازدواج کن، ازدواج کن این سوره را مهر زوجه‌ات قرار ده.
[ نظرات / امتیازها ]

آثار و برکات سوره در قرآن کریم
1) برای برآورده شدن حاجات
هنگامی که خواستی در خواب امورات عجیب یا حاجت و خواسته‌ای را که داری ببینی که چه می‌شود، هنگامی که سرت را در هنگام خواب روی بالش گذاشتی، سوره زلزال را 7 مرتبه قرائت کن. پس از این کار بگو: «یا ملائکة ربّی بحق هذه السورة و من انزلها و من نزلت علیه و بحق اسماء الله علیکم و آیاته الکافة کلّها الّا ما اخْبِر تُمونی فی لیلتی هذه کذا و کذا.» یعنی در این جا ذکر حاجت می‌کنی که در خواب نشان دهند که چه خواهد شد. پس به اذن خداوند به تو پس از دو شب یا 5 شب در عالم رویا آنچه را که باید نشان بدهند می‌دهند. همه این موارد را باید در حالی که طاهر و پاکیزه و با وضو هستی انجام دهی.
2) در امان بودن
در سخنی از امام صادق (ع)آمده است: هر کس سوره زلزال را بنویسد و با خود همراه داشته باشد یا آن را قرائت نماید و بعد بر شخصی که از او می ترسد وارد شود از آنچه می ترسد در امان خواهد بود.
3) برای شفای بیمار
امام صادق (ع) فرموده‌اند: ...اگر (این سوره را) بر ظرف جدیدی نوشته شود و بیماری که لرزش دارد به آن بنگرد به اذن خدا تا سه روز دیگر بهبود می‌یابد.




[ نظرات / امتیازها ]

محورهای سوره زلزال

سوره مبارکه زلزال نود و نهمین سوره قرآن کریم است که در مدینه نازل شده و 8 آیه دارد. در این سوره موضوعاتی از قبیل: وقوع زلزله هولناک زمین در هنگامه رستاخیز، بیان این حقیقت که در هنگامه قیامت و با وقوع زلزله شدید آن زمین بارهاى سنگین خویش را بیرون مى‌افکند بارهایى که به نظر بسیارى از مفسران خیل عظیم انسان‌هایى است که از درون قبرها بر مى‌خیزند، اشاره به این‌که در آن روز انسان علت حوادث را جویا مى‌شود، تصریح به این حقیقت که زمین در آن روز عظیم تمامى اخبار خویش را بازگو مى‌کند، تصریح به این حقیقت که وقایع آن روز به اشاره الهى است، اشاره به برانگیخته شدن انسان‌ها به صورت گروه‌هاى مختلف از درون قبرها اشاره به حساب و کتاب دقیق اعمال آدمى در آن روز و این که هرکس حتى به اندازه ذره‌اى نتیجه عمل خویش را خواهد دید مطرح شده است.
[ نظرات / امتیازها ]

سوره زلزال را زیاد بخوانید تا ...

امام صادق(ع) فرمودند: " از قرائت سوره زلزال خسته نشوید زیرا هر کس در نمازهای مستحب خود این سوره را بخواند آزار زلزله‌ای بر او نخواهد رسید و بوسیله زلزله، صاعقه یا آفتی از آفات دنیایی، نخواهد مرد و وقتی وفات کرد دستور می‌دهند او را به بهشت برند و خداوند می‌فرماید: ای بنده من در هر جای بهشت که دوست داشتی جای گیر".

[ نظرات / امتیازها ]

فضای سخن: غفلت از دقت حسابرسی در قیامت. بجایی آیات سوره، بویژه آیات هفتم و هشتم، قرائن استفاده این فضاست.
جهت هدایتی
‌أ. از میان شرط و جزا، جهت هدایتی از جزا قابل استفاده است؛ بنابراین قله سوره را باید در آیات چهارم تا هشتم جست و جو کرد که نقش جزا را دارد.

‌ب. آیات چهارم تا هشتم، معارف خود را در دو فراز که هر یک با (یَوْمَئذٍ) آغاز می شود، بیان کرده است و باید دید که این دو فراز در یک وزان ایفای نقش می کنند یا یکی مقدمه دیگری است. توجه به محتوا نشان می دهد که فراز نخست، یعنی اخبار و شهادت زمین با وحی الهی، مقدمه ای برای فراز دوم، یعنی بعث انسانها برای مشاهده اعمال است، زیرا هدف، تأثیرگذاری هدایتی بر انسان است و این امر در فراز دوم به صورت مستقیم انجام می‌گیرد؛ بنابراین از میان این دو فراز نیز جهت هدایتی را در فراز دوم جست و جو می کنیم.

بر این‌ اساس، جهت هدایتی سوره چنین خواهد بود: «توجه دادن به مشاهده اعمال؛ حتی کوچک ترین آنها در قیامت: در قیامت همه محشور می شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود. هر کس که حتی هم وزن ذره ای نیکی کند، آن را می بیند و هرکس که حتی هم وزن ذره ای بدی کند، آن را می بیند». [ نظرات / امتیازها ]

توجه دادن به مشاهده اعمال؛ حتی کوچک ترین آنها در قیامت
در قیامت همه محشور می شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود. هر کس که حتی هم وزن ذره ای نیکی کند، آن را می بیند و هر کس که حتی هم وزن ذره ای بدی کند، آن را می بیند. [ نظرات / امتیازها ]

این نگاه دقیق و ریز به اعمال و رفتار و اعتقادات چیزی است که سوره می‌خواهد و بعد بحث را روی زمین مستقر می‌کند و می‌گوید این زمین که در نظر انسان از آن کرتر و کورتر و بی‌شعورتر و نادان تر و جمادتر چیزی نیست. همین زمین در روز قیامت تمام اعمال تو را از ریز تا درشت بیان می‌کند که فلانی این کاره هست و این گونه رفتار می‌شود و در دنیایی که همه چیز این گونه ضبط می‌شود و همه نشان داده خواهد شد، جایی برای تسامح و تساهل نمی‌ماند. [ نظرات / امتیازها ]

در واقع در فضای سوره مبارکه زلزال در موقعیتی هست که دو فرض بر آن قابل تصور هست اول اینکه اصلا «لیروا اعمالهم» را یا قبول ندارد و یا غافل هست، دوم اینکه اگر هم قبول دارد نگاهش به مسئله حسابرسی نگاه به ذره نیست و گرفتار تساهل و تسامح هست.
در اخلاق و اعتقاد، خیلی راحت مسائل ریز و جزئی را نادیده می‌گیرد و سوره می‌خواهد بگوید که به این کارهای کوچکی که به حساب نمی‌آید و شما آن را نادیده می‌گیرید در روز جزا به حساب می‌آید.
لازم به ذکر هست که کار از ذره‌ها آغاز می‌شود و نوعا انسان فکر می‌کند که کارهای بزرگ امتحانات بزرگ را خیلی با موفقیت رد می‌کند و در آنها موفق می‌شود.
مثلا از یک شیعه ‌بپرسند که اگر در کربلا بودید چه کار می‌‌کردید؟ او می‌گوید که مشخص هست، که در کربلا می‌رفتم جلو و هزار بار جانم را فدای امام حسین (علیه‌السلام) می‌کردم.
مشکل اینجاست که ما فکر می‌کنیم که در امتحانات و ابتلاهای بزرگ خیلی موفقیم! به عنوان مثال ما طلبه‌ها در بحث اطاعت از ولی فقیه خیلی مسئله عادی هست که باید از ایشان بی چون و چرا اطاعت کنیم و این به خاطر این است که خودمان را هم عرض با ولی فقیه نمی‌بینیم. اما وقتی که خودمان را با ایشان هم عرض و هم رتبه خودمان دیدیم امتحان و ابتلا آنجاست که ما چقدر از ایشان تبعیت و اطاعت داریم؟ در آن وقت ممکن است که بگوییم برای چه من باید از فلانی اطاعت کنم؟ و برای چه تمکین کنم؟ و از این سخنان.
مشکل اینجاست که در مورد مسائل ریز قضیه را شل می‌گیریم و در گردنه‌ها خود را نشان می‌دهد. در مورد کارهای خوب کارهای ریز را نادیده می‌گیریم و توفیق انجام کارهای خوب بزرگ را هم پیدا نمی‌کنیم و در مورد کارهای بد هم کارهای بد کوچک را ریز می‌بینیم و گرفتار کارهای بد بزرگ می‌شویم.
[ نظرات / امتیازها ]

در این سوره مبارکه در آیات اول سه جمله هست که در موقعیت ظرفیت شرطیه واقع هست.
یعنی اذا سه تا شرط و ظرف دارد: إِذَا زُلْزِلَتِ الأرْضُ زِلْزَالَهَا (١)وَأَخْرَجَتِ الأرْضُ أَثْقَالَهَا (٢)وَقَالَ الإنْسَانُ مَا لَهَا (٣)که نسبت به هم رتبه بندی شده هم هستند، یعنی زلزله زمین رتبه اول و خروج انسان رتبه دوم و تحیر انسان رتبه سوم را دارد.
«اذا» بر سر همه این سه جمله آمده است. ( بحث در این مقوله بحث ادبی نیست که بگوییم که «یومئذ» از نظر ادبی جزا است یا جزا را باید یک جمله مقدر فرض کنیم و… فعلا مورد بحث نیست، بلکه بحث موقعیت هست) آنچه که در موقعیت جزا واقع هست دو تا «یومئذ» هست می‌خواهد بگوید وقتی که این اتفاقها می‌افتد چه می‌شود؟ آن وقتی که زلزله مخصوص زمین اتفاق می‌افتد و آن وقت که زمین سنگینیهای خود را بیرون می‌ریزد و آن وقتی که انسان متحیر و متعجب و در نهایت وحشت می‌پرسد زمین را چه شده است؟! آن وقت اتفاقاتی که می‌افتد در دو تا «یومئذ» بیان می‌شود.
در «یومئذ» اول، «یومئذ تحدث اخبارها» که «یومئذ» اول ناظر به همین اتفاق هست، یعنی این اتفاق افتاده تا زمین اخبار خود را حدیث کند. یعنی این اتفاقی که در زمین افتاده و انسان را متحیر کرده و او سوال پرسید که زمین را چه شده است، دارد پاسخ می‌گیرد. می‌گوید این اتفاقات افتاده که زمین از اخبار خود حدیث کند که گفتیم اخباری هست که ناظر به اعمال انسانهاست.
چگونه می‌شود که زمین مرده خبر بدهد؟ آیه بعد تحدث اخبارها را تعلیل می‌کند: یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا (۴)چون پروردگار تو به او وحی کرده است.

«یومئذ» بعدی فراز دوم جزا هست که در آن روز انسانها به صورت متفرق و پراکند و جدا جدا محشور می‌شوند که به آنها اعمالشان نشان داده شود. [ نظرات / امتیازها ]

در اینجا نکته‌ای وجود دارد. یک بار زمین می‌لرزد، می‌گوییم «اذا زلزلت الارض زلزالا» که عظمت را همین هم می‌رساند ولی می‌گوید «اذا زلزلت الارض زلزالها»! وقتی که زمین بلرزد لرزیدنش را.
اولی، به معنای لرزیدنی است که در آنجا باز هم لرزیدن عظیم بود، یعنی اگر به صورت مفعول مطلق بدون اضافه شدن به ضمیر «ها» هم می‌آمد، عظمت را می‌رساند، اما این مفعول اضافه شده است به یک ضمیر و ترجمه این می‌شود: وقتی که زمین بلرزد لرزیدنش را.

عبارت اخرای این که زمین یک لرزیدنی دارد که هنوز اتفاق نیفتاده است. و منظور این زلزله‌های امروزی نیست. نه! زلزله زمین که یک زلزله فراگیر هست که هنوز اتفاق نیفتاده است. [ نظرات / امتیازها ]

باید شما اولا صحنه را از فضا شروع کنید و یک کره زمین نشان دهید که یک کره‌ای دیده شود که سطح آن به شدت ناآرام هست. در آن همه دریاها و کوهها و شهرها و آدمها و همه و همه دارند ویران می‌شوند.
این زلزله زمین است. «اذا زلزلت الارض زلزالها» یعنی زلزله ویژه کره زمین. این است که تا به حال اتفاق نیفتاده است. و گویا به انسان می‌خواهد بگوید که آنچه که تا به حال دیدی زلزله زمین نبوده است! یک زلزله‌ای بوده زلزله زمین، که هنوز اتفاق نیفتاده و در پیش روست.

وَأَخْرَجَتِ الأرْضُ أَثْقَالَهَا (٢)یعنی زمین بیرون بریزد سنگینیهایش را. «اثقال» جمع ثقل هست و ثقل هم به معنای سنگینی است. یعنی زمین بیرون بریزد سنگینیهایش را. در اینجا بحث مصداق ثقل هست.

[ نظرات / امتیازها ]

زمین زیرو رو خواهد شد! و اینها معانی است که ما می‌گوییم و رد می‌شویم و عملا مانند افسانه‌ای و تاریخ و قصه‌ای به نظر می‌آید که در قرآن گفته شده است، ولی‌ باورمان نمی‌آید و اگر باورمان بیاید دل در دنیا نمی‌بندیم. باورمان بیاید اسلام( تسلیم محض) می‌شویم.

بادیدن اوضاعی که اتفاق می‌افتد سوال چه معنایی دارد؟

حالا این سوال، با این هول و ولا چه تعریفی دارد؟ اولا این یک زلزله‌ای است مدام و تا زمانی که نظام هستی به هم بریزد، و این سوال می‌تواند در آغاز و در طول یا پس از پایان زلزله و آغاز نظام حساب و کتاب مطرح شود، و هم می‌تواند ناظر به زمان حال باشد. چون در همان نقلی که بیان کردیم افراد همه با حیرت و وحشت متعجب از این بودند که چه شده است؟ و اگر چه به زبان نمی‌آوردند ولی همه با تعجب این سوال را داشتند که چه شد؟

وَقَالَ الإنْسَانُ مَا لَهَا (٣)می‌تواند حال از انسان در همان لحظه وقوع زلزله خبر دهد که من نمی‌دانم که چه اتفاقی افتاده همه چیز به هم دارد می‌ریزد؟

تا آن روز ببینیم که چه اتفاقی می‌افتد.

یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا (۴)که این «یومئذ» اشاره دارد به همان «اذا زلزلت الارض» تا آخر آیه ۳٫

«یومئذ» یعنی آن روزی که «زلزلت الارض زلزلها و اخرجت الارض اثقالها و قال الانسان» یعنی «یومئذ» جانشین سه آیه اول هست. در آن روز «تحدث اخبارها».

ضمیر «ها» در «اخبارها» به کجا بر‌می‌گردد؟ به «ارض»، به این معنا که زمین اخبار خودش را می‌گوید.

خبر زمین، خبر از اعمال انسان است

حالا اینجا سوال هست، زمین اخبار خودش را می‌گوید یعنی از اعماقش خبر می‌دهد؟ یعنی از لایه‌های تشکیل دهنده و از پوسته و هسته خبر می‌دهد؟ از چه خبر می‌دهد؟ از سیاق می‌فهمیم که این خبری که امروز زمین می‌دهد، خبر از اعمال انسانها است. چرا؟ چون همان «یومئذ» در ادامه تکرار می‌شود «یومئذ یصدر الناس اشتاتا لیروا اعمالهم» این اتصال سیاقی می‌فهماند که زمین در آن روز از اعمال انسانها خبر می‌دهد.

زمین مرده از اعمال انسان خبر می‌دهد

حال چرا زمین؟ چرا زمین از اعمال انسانها خبر می‌دهد؟ خدا که خودش شاهد هست! فرشتگان شاهدند! انبیاء شاهدند! اولیاء شاهدند! چرا زمین؟

علت این است که اگر ما بخواهیم یک موجود مرده و بی‌روح را مثال بزنیم که نتواند شهادتی را تحمل کند یا شهادتی را ادا کند، به سنگ و تخته و زمین مثال می‌زنیم. و اگر ما بخواهیم بی‌‌روح‌ترین چیز را مثال بزنیم، زمین را مثال می‌زنیم. که جماد است و سنگ چوب است و ما اگر بخواهیم به بی‌شعورترین چیزی که اثری از شعور در آن نیست به جمادات مثال می‌زنیم. و همین زمین مظهرش هست. از زمین نباتات می‌روید و بعد هم آن مظهر حیوانی و …

در اینجا می‌فرماید آنچه که تو از همه بی‌شعورتر فرضش کنی، و از همه کرتر فرضش کنی، از همه کورتر فرضش کنی، از همه نادان‌تر فرضش کنی، آنچه که به خیال تو هم نگنجد که او هم می‌بیند، و او هم می‌داند و می‌فهمد و شهادت را تحمل می‌کند و می‌تواند آن را ادا کند زمین است. یعنی از زمین مثال می‌زند که شما بفهمید که چون که صد آمد نود هم پیش ماست.

یعنی در عالمی که زمین، این که مظهر جماد هست، شهادت می‌دهد! «تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل». یعنی عالم همه جا چشم است و گوش است و فهم است و درک و شعور است و هیچ نقطه‌ای از عالم نیست که شاهد نداشته باشی. در زمین زندگی می‌کنی و همین زمین شاهد توست.

پس در همان غرضی که سوره دارد و در آینده ان شاء الله به آن می‌رسیم،‌ این زمین بودن خیلی مهم است که این زمین که امروز مرده و بی‌روح به نظر می‌رسد یک روز در آن یک زلزله‌ای رخ می‌دهد که به اذن الله شروع به خبر دادن می‌کند؟

عجب! این زمین است که خبر می‌دهد؟! از جزئیات اعمال من؟ از جزئیات اعتقادی من؟ ریز و درشت را دیده و الان دارد خبر می‌دهد، من به کجا فرار کنم؟ انسان را به این نکته می‌خواهد متوجه کند.

یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا (۴)بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحَى لَهَا (۵)مسئله زمین نیست، باز هم سوراخ دعا را گم نکنید. مسئله در «رب» توست. او به زمین وحی کرده است و او خبر می‌دهد زمین خبر دارد به اذن الله، خبر می‌دهد به اذن الله، به اذن پروردگار تو.

«یومئذ» برای بار دوم تکرار شد، چطور گفتیم که «یومئذ» اول جانشین سه آیه است؟ إِذَا زُلْزِلَتِ الأرْضُ زِلْزَالَهَا (١)وَأَخْرَجَتِ الأرْضُ أَثْقَالَهَا (٢)وَقَالَ الإنْسَانُ مَا لَهَا (٣)در اینجا هم «یومئذ» یعنی روزی که «زلزلت الارض زلزالها و اخرجت الارض اثقالها و قال الانسان مالها» در همان روز «یصدر الناس اشتاتا لیروا اعمالهم». مردم گروه گروه محشور می‌شوند، مردم گروه گروه صادر می‌شوند و این صادر شدن به معنای محشور شدن هست.

در اینجا «اوحی لها» همان به معنای وحی کردن ولی نه وحی رسالت، یعنی القا کردن.

«یصدر» «انصراف الابل من الماء بعد ورودها». و در التحقیق هم آمده که «ظهور الشی بعد خفاءها» یعنی آشکار شدن چیزی بعد از اینکه مخفی بود. که نشان می‌دهد که در مورد انسانها، آبشخور همان قبر هست و بعد از اینکه در آن مخفی بودند در روز قیامت آشکار می‌شوند و به روی زمین می‌آیند برای حسابرسی.

«لیروا اعمالهم» : در اینجا «یروا» مجهول هست. و «واو» نائب فاعل می‌باشد.

معلوم این جمله می‌شود «لیریهم اعمالهم». تا به آنها نشان دهیم اعمالشان را.

اینجا ارائه هست و دو مفعولی است و از رویت نیست که «یروا» باشد. مفعول اول حذف شده و شده نائب فاعل و فاعلش رفته مجهول شده است.

معلوم نیست که آن نشان دهنده زمین است؟ یا آسمان هست؟ یا آن نشان دهنده خداست؟ یا ملائکه هستند؟ یا آن نشان دهنده همه عالم است؟

که با توجه به سیاق می‌شود گفت نشان دهنده اعمال همان خبر دهنده از اعمال هست، که به اذن الله دارد این کار را انجام می‌دهد و به یک عبارتی هم می‌شود گفت که خود خداست و خود رب هست که با اقرار گرفتن از زمین اعمال را نشان می‌دهد.
[ نظرات / امتیازها ]

بعضی‌ها به اثقال این گونه نگاه می‌کنند که اثقال به معنی اخبار درونی زمین است و آن اسراری هست که در دل زمین سنگینی می‌کرد که و در آن روز می‌خواهد این رازها را بیرون بریزد.
به چند جهت به نظر می‌آید که این معنا مناسب نباشد اول اینکه خود این مسئله را اینجا بیان می‌کند و ما نیازمند استخراج کنایی آن معنا نیستیم و این معنا مُصرَّح گفته می‌شود. «تحدث اخبارها» اخبارش را می‌گوید.
دوم این که از ظهورش در سیاق، سیاق زلزله است و زلزله هم مادی هست و در این سیاق، ثقل هم مادی بودنش بهتر از معنوی بودنش هست. یعنی بیشتر با سیاق خودش و با آیه قبل از خودش هماهنگی دارد. و هنوز هم این انسان نیامده است. بعد از آن انسان می‌آید وَقَالَ الإنْسَانُ مَا لَهَا (٣)یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا (۴)و سابقه انسان را هم می‌خواهد. مجموعه این قرائن تقویت می‌کند که اثقال را به همان معنای مادی خودش بگیریم، خبر دادن زمین هم سرجای خودش هست. [ نظرات / امتیازها ]

باید در بیان مفهوم نفسی آیات، که می‌خواهیم که مقداری دقیق‌تر در آیات حرکت بکینم و کلمات و ترکیبها را بررسی بکنیم تا ذهنها بیشتر فعال شوند برای فهم آیات و ارتباط آیات باهمدیگر،‌ سطحی را رعایت بکنیم و در ساختار سوره هم باید سطحی را رعایت بکنیم تا یک لایه از سوره به دست بیاید و قبل از اینکه دقتهای جزئی را داشته باشیم، ظاهر اول آیات و سوره را بفهمیم، بعد سوالات دقیق‌تر که از سوره داریم را به جواب برسانیم و اگر این دو را از هم تفکیک نکنیم اولی شکل نگرفته لایه دوم لایه اول را می‌شکند و لایه اول در ذهن لرزان می‌شود و این مطلوب نیست. [ نظرات / امتیازها ]

توجه دادن به مشاهده اعمال، حتی کوچکترین اعمال در ظرف قیامت.
در قیامت همه محشور می‌شوند که اعمالشان را ببینند و حتی اگر کسی هم وزن ذره‌ای نیکی کند آن را می‌بیند و هر کس که حتی هم وزن ذره‌ای بدی کند آن را می‌بیند.
«یومئذ» ظرف هست و یومئذ دوم هم توضیحی برای این ظرف هست و توضیحی است برای زلزله‌ای که اتفاق می‌افتد و وجه این زلزله را مشخص می‌کند که حدیث کردن خبر هست در قیامت. [ نظرات / امتیازها ]

مراد از «أَثْقالَها»، مردگان هستند که در قیامت، زمین آنها را بیرون مى‏افکند. چنانکه در آیه‏اى دیگر مى‏فرماید: «وَ أَلْقَتْ ما فِیها وَ تَخَلَّتْ» «1»
______________________________
(1). انشقاق، 4.
حضور مردم در قیامت بطور پراکنده است. چنانکه در آیات دیگر مى‏فرماید: «أَشْتاتاً»، «کَأَنَّهُمْ جَرادٌ مُنْتَشِرٌ» «1»، «کَالْفَراشِ الْمَبْثُوثِ» «2» حضور متفرق مردم در قیامت یا به خاطر آن است که هر کس همراه رهبرى که در دنیا انتخاب کرده، مى‏باشد یا آنکه خوبان و بدان از یکدیگر جدا مى‏شوند.
با اراده خدا در قیامت، جمادات نیز به سخن مى‏آیند، نه فقط زمین، بلکه اعضاى بدن انسان علیه او گواهى مى‏دهند. «وَ قالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَیْنا قالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذِی أَنْطَقَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ» «3»
در روایات آمده است که در مکان‏هاى مختلف نماز بخوانید، زیرا آن مکان در قیامت براى شما شهادت مى‏دهد. «4»
در روایت دیگرى آمده است که در بیابانها نیز اذان بگویید، زیرا به هر سنگ و کلوخى که صداى شما برسد، گواه قیامت شماست.
حضرت على علیه السلام پس از آنکه بیت المال را تقسیم مى‏کرد، دو رکعت نماز مى‏خواند و به زمین خطاب مى‏کرد: «اشهدى انى ملئتک بحق و فرغتک بحق» «5» اى زمین گواهى بده که من تو را از بیت المال بر اساس حق پر کردم و سپس بر اساس حق خالى کردم.
در روایات است که نحوه خبر دادن زمین این گونه است که مى‏گوید: فلانى در فلان زمان فلان عمل را روى من انجام داد. «6»
«مِثْقالَ» از «ثقیل» به معناى میزان سنگینى است و کلمه‏ «ذَرَّةٍ» یا به معناى کوچک‏ترین مورچه است و یا به معناى ذرات سبک پراکنده در هوا. البته امروز به اتم نیز ذرّه مى‏گویند.
______________________________
(1). قمر، 7.
(2). قارعه، 4.
(3). فصّلت، 21.
(4). تفسیر مجمع‏البیان.
(5). لئالى الاخبار، ج 5، ص 79.
(6). تفسیر نورالثقلین.
ولى به هر حال مراد از آن کوچک‏ترین واحد وزن است.
در روایات مى‏خوانیم: مرد عربى وارد مسجد پیامبر اکرم شد و گفت: «علمنى بما علمک الله» از آنچه خدا به تو یاد داده مرا یاد بده! حضرت شخصى را مأمور آموزش قرآن به او کردند.
معلم براى او سوره‏ إِذا زُلْزِلَتِ ... را خواند، همین که به آیه‏ فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ‏ ... رسید، مرد عرب گفت: «کفانى» مرا بس است و سپس رفت. پیامبر فرمود: «رجع فقیها» «1»
در سوره لقمان نیز، لقمان به فرزندش مى‏فرماید: اگر به اندازه وزن خردلى عمل نیک یا بد داشته باشى، در دل سنگ یا در اوج آسمان یا در زمین باشد، خداوند در قیامت براى حساب مى‏آورد. «یا بُنَیَّ إِنَّها إِنْ تَکُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَکُنْ فِی صَخْرَةٍ أَوْ فِی السَّماواتِ أَوْ فِی الْأَرْضِ یَأْتِ بِهَا اللَّهُ» «2»
گواهى و شهادت زمین در قیامت، بیانگر آن است که در همین حال، زمین آگاهانه کارهاى ما را درک مى‏کند و در آن روز با فرمان و وحى الهى بازگو مى‏کند.
جناب آقاى حسان در دیوان خود، آیات سوره زلزال را این گونه به نظم در آورده است:

این زمین در آن زمان پر بلا ناگهان چون زلزلت زلزالها
از درونش اخرجت اثقالها با تعجب قال الانسان مالها
مردگان خیزند بر پا کلّهم‏ تا همه مردم یروا اعمالهم‏
هر که آرد ذرّةً خیراً یره‏ یا که آرد ذرّةً شرّاً یره‏
آن زمان خورشید تابان کوّرت‏ کوههاى سخت و سنگین سُیّرت‏
آبها در کام دریا سجّرت‏ آتش دوزخ به شدت سعّرت‏
چون در آن هنگام جنّت ازلفت‏ خود بداند هرکسى ما احضرت‏

اضافه شدن زلزله به زمین «زلزالها» هم رمز عظمت زلزله است و هم رمز گستردگى آن در تمام زمین. در اولین آیه سوره حج نیز عظمت این زلزله مطرح شده است: «إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْ‏ءٌ عَظِیمٌ» در خطبه 157 نهج‏البلاغه نیز مى‏خوانیم: «عباد الله احذروا یوما تفحص فیه الاعمال و یکثر فیه الزلزال و تشیب فیه الاطفال» بندگان خدا! بترسید از روزى که در آن، تمام اعمال بررسى شود، زلزله‏ها زیاد مى‏شود و کودکان (به خاطر طولانى بودن یا سختى آن روز) پیر مى‏شوند.
______________________________
(1). تفاسیر نمونه و نورالثقلین.
(2). لقمان، 16.



[ نظرات / امتیازها ]

1 - زلزله هراس‏انگیز رستاخیز یا نخستین مرحله رستاخیز
فرارسیدن رستاخیز، که یکى از نشانه‏هاى آن در آستانه رخ گشودنش زلزله سخت آن و درهم‏نوردیده شدن زمین است. آیه نخست به این اصل توجّه مى‏دهد.

2 - زنده شدن مردگان‏
مرحله دوّم از رستاخیز در این سوره، سر برآوردن و زنده شدن همه مردگان از دل زمین و حضور آنان در صحراى محشر است، که در آیه‏هاى 2 و 3 به آن توجه داده شده است.

3 - گزارش شگفت‏آور زمین و گواهى آن‏
پس از سر برآوردن انسان‏ها از دل زمین، نوبت به حسابرسى و رویارویى با عملکردها مى‏رسد، و آن‏گاه است که در دادگاه رستاخیز گواهان متعددى بر عملکرد انسان گواهى مى‏دهند که یکى از آن گواهان هم زمین است. آیه‏هاى 4 و 5 به این واقعیت توجه مى‏دهد.

4 - دسته‏هاى سعادتمند و تیره بخت‏
پس از حضور در دادگاه رستاخیز و رویارویى با عمل‏کردها، آن‏گاه است که سرنوشت‏ها روشن مى‏شود. گروهى نیک بخت خواهند بود و به سوى بهشت گام خواهند سپرد، و گروهى به سوى دوزخ تا هر کدام ثمره تلخ و شیرین عملکرد خود را بچشند و بنگرند. آیه 8 - 6 به این حقیقت توجه مى‏دهد.

5 - دقت در حسابرسى و نگاهدارى عملکردها
از نکات درس‏آموز و عبرت‏انگیز دقّت عجیب در حسابرسى و ثبت و ضبط و نگهدارى عملکردها و یا ثمره و نتیجه عملکردهاست که انسان با ذره ذره کارهاى نیک و یا شرم آور خود رو به رو مى‏گردد.
در آیه‏هاى 8 - 7 این نکته به تابلو رفته است.
بارخدایا! ما را در آن روز سهمگین و مراحل گوناگون آن در سایه مهر و بخشایش وصف‏ناپذیرت پناه ده.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

زلزلة با رجفة برگردانی نزدیک هم دارند که بایستی خوب روشن شود برگردانشان چیست بدیدم یکی لرزش هست دگری تکان یا یکمی تکان هست دومی لرزش [ نظرات / امتیازها ]

سوره زلزلت در مدینه نازل شده و شامل هشت آیه و سی و پنج کلمه و صد و شصت و نه حرف است.

در خواص و ثواب تلاوت این سوره در کافی از حضرت صادق(ع) روایت کرده فرمود هر کس سوره زلزله را در نمازهای واجب و مستحب تلاوت کند هرگز به زلزله و صاعقه و آفات دنیوی از دنیا نمیرود و هنگام وفات او فرشتگانی از جانب خداوند بیایند و به عزرائیل سفارش کنند که در حق او مهربانی کند و عزرائیل در پاسخ گوید پروردگار به من امر فرموده از شما اطاعت کنم و وقتی وقتی او را قبض روح نمود پرده ای بالا رود و جایگاه خود را در بهشت مشاهده نماید و هفتاد هزار فرشته او را بشارت دهند و تا بهشت او را مشایعت نمایند.
در خواص القرآن از پیغمبر اکرم(ص) روایت کرده فرمود: هر کس این سوره را قرائت کند مانند کسی است که ربع قرآن را تلاوت نموده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]