● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر اثنا عشری
1) بِسم‌ِ اللّه‌ِ الرَّحمن‌ِ الرَّحِیم‌ِ
إِذا زُلزِلَت‌ِ الأَرض‌ُ زِلزالَها (1)
إِذا زُلزِلَت‌ِ الأَرض‌ُ: زمانی که جنبانیده شود زمین زِلزالَها: جنبیدنی که مقدّر است نزدیک نفخه اولی یا ثانیه. و اینکه زلزله در نهایت سختی است که مثل آن متصور نشود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
2) وَ أَخرَجَت‌ِ الأَرض‌ُ أَثقالَها (2)
وَ أَخرَجَت‌ِ الأَرض‌ُ: زمانی که بیرون آورد زمین أَثقالَها: بارهای سنگین خود را که اجساد مردگان و دفاین و کنوز است. یعنی آنها را خود بیرون اندازد. اخراج اموات، زنده کردن آنهاست برای حساب و جزا و اخراج دفاین و کنوز و اظهار آن، تحسّر گناهکاران است، در وقتی که نظر به آن کنند که آنها به سبب آن نافرمانی خدا کردند و بعد آن را واگذاشته و از آن محروم شدند. و دیگر آنکه پیشانی و پهلو و پشت ایشان را به آن داغ کنند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
2) وَ أَخرَجَت‌ِ الأَرض‌ُ: زمانی که بیرون آورد زمین أَثقالَها: بارهای سنگین خود را که اجساد مردگان و دفاین و کنوز است. یعنی آنها را خود بیرون اندازد. اخراج اموات، زنده کردن آنهاست برای حساب و جزا و اخراج دفاین و کنوز و اظهار آن، تحسّر گناهکاران است، در وقتی که نظر به آن کنند که آنها به سبب آن نافرمانی خدا کردند و بعد آن را واگذاشته و از آن محروم شدند. و دیگر آنکه پیشانی و پهلو و پشت ایشان را به آن داغ کنند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
3) وَ قالَ الإِنسان‌ُ ما لَها (3)
وَ قالَ الإِنسان‌ُ: و گوید آدمی یعنی منکران قیامت یا تمام آدمیان. بعد از مشاهده زلزله زمین و اخراج اثقال آن از روی تعجب گویند ما لَها: چیست مر زمین را که تمام آن متزلزل شده و پوشیده‌های خود را آشکار میکند. قول اصح‌آنکه کافران چون اینکه امر فظیع ببینند، گویند چیست زمین را.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
4) یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخبارَها (4)
یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ: آن روز سخن گوید زمین. یعنی حق تعالی قوه تکلّم در آن ایجاد فرماید، چنانچه در شجره حضرت موسی علیه السّلام، تا در سخن آید و گوید أَخبارَها: خبرهای خود را به آنچه در روی آن واقع شده.
1- چنانچه حضرت پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود باصحاب: أ تدرون ما اخبارها! قالوا اللّه و رسوله اعلم. قال اخبارها ان تشهد علی کلّ عبد و امة بما عمل کلّ علی ظهرها یقول عمل کذا و کذا یوم کذا و کذا فهذا اخبارها. آیا میدانید خبرهای زمین چه باشد! گفتند خدا و پیغمبر داناترست. فرمود اخبار زمین آن است که گواهی دهد بر هر مرد و زنی به آنچه عمل کرده باشد هر یک بر روی آن و گوید فلان و فلان عمل چنین و چنان کرد در روز چنین و چنان، پس اخبار زمین اینکه باشد.«1»
2- عبد اللّه بن صعصعه از پدر خود نقل کند که من در حجره ابو سعید خدری بودم. مرا گفت چون بانگ نماز گوئی، در صحرا صدا بکن که من از حضرت پیغمبر شنیدم فرمود هیچ جن و انس و سنگ و کلوخ نمیشنود، مگر روز قیامت گواهی دهد و اینکه آیه را تلاوت نمود (یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخبارَها).«2»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
4) یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ: آن روز سخن گوید زمین. یعنی حق تعالی قوه تکلّم در آن ایجاد فرماید، چنانچه در شجره حضرت موسی علیه السّلام، تا در سخن آید و گوید أَخبارَها: خبرهای خود را به آنچه در روی آن واقع شده.
1- چنانچه حضرت پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود باصحاب: أ تدرون ما اخبارها! قالوا اللّه و رسوله اعلم. قال اخبارها ان تشهد علی کلّ عبد و امة بما عمل کلّ علی ظهرها یقول عمل کذا و کذا یوم کذا و کذا فهذا اخبارها. آیا میدانید خبرهای زمین چه باشد! گفتند خدا و پیغمبر داناترست. فرمود اخبار زمین آن است که گواهی دهد بر هر مرد و زنی به آنچه عمل کرده باشد هر یک بر روی آن و گوید فلان و فلان عمل چنین و چنان کرد در روز چنین و چنان، پس اخبار زمین اینکه باشد.«1»
2- عبد اللّه بن صعصعه از پدر خود نقل کند که من در حجره ابو سعید خدری بودم. مرا گفت چون بانگ نماز گوئی، در صحرا صدا بکن که من از حضرت پیغمبر شنیدم فرمود هیچ جن و انس و سنگ و کلوخ نمیشنود، مگر روز قیامت گواهی دهد و اینکه آیه را تلاوت نمود (یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخبارَها).«2»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) بِأَنَّ رَبَّکَ: سخن گوید زمین به سبب آنکه پروردگار تو، أَوحی لَها: وحی کند مر او را. یعنی امر فرماید از روی خفا و دستوری دهد که خبر ده از عمل‌های مردمان که بر تو واقع شده.
3- فرمود رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بر وضو باشید و بهترین عمل خود را که نماز است، محافظت کنید و خود را نگهدارید از زمین که مأوای شماست و هیچ کس در او عمل خیر و شر نکند، مگر آنکه او خبر دهد از آن در روز قیامت.«1» و فرموده‌اند در مسجد مواضع مختلف و متعدد نماز بگذارید که روز قیامت شهادت خواهد داد.«2»
اعجاز- در علل الشرایع- صدوق (رحمه اللّه) از حضرت فاطمه زهرا علیها سلام روایت نموده که وقتی در عهد ابو بکر زلزله عظیمه واقع شد و مردم به فزع آمدند، نزد ابو بکر و عمر آمدند. دیدند ایشان با حالت فزع میروند به سوی حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام. پس تمام آمدند خدمت آن حضرت و ایشان از خانه بیرون آمدند بدون آنکه در آن حضرت هولی و ترسی باشد. رفتند به تلّی و نشستند و مردم به اطراف آن حضرت نگاه می‌کردند، به دیوارهای مدینه که در حرکت بود، می‌رفت و می‌آمد پس به ایشان فرمود گویا ترسیدید از آنچه می‌بینید. گفتند چگونه نترسیم و حال آنکه تا به حال مثل آن ندیدیم. پس حضرت دو لب مبارک حرکت داد و دست مبارک به زمین گذارد، فرمود (مالک اسکنی) چیست تو را ساکن بشو؟ پس ساکن شد به اذن خدا. مردم را تعجب، زیاده شد از تعجب ایشان در اول. حضرت فرمود در تعجب شدید! گفتند: بلی.
فرمود منم آن کسی که خدا در اینکه سوره فرموده (وَ قالَ الإِنسان‌ُ ما لَها) منم آن انسان و به من خبر میدهد آنچه واقع میشود بر روی زمین«3».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) بِأَنَّ رَبَّکَ أَوحی لَها (5)بِأَنَّ رَبَّکَ: سخن گوید زمین به سبب آنکه پروردگار تو، أَوحی لَها: وحی کند مر او را. یعنی امر فرماید از روی خفا و دستوری دهد که خبر ده از عمل‌های مردمان که بر تو واقع شده.
3- فرمود رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بر وضو باشید و بهترین عمل خود را که نماز است، محافظت کنید و خود را نگهدارید از زمین که مأوای شماست و هیچ کس در او عمل خیر و شر نکند، مگر آنکه او خبر دهد از آن در روز قیامت.«1» و فرموده‌اند در مسجد مواضع مختلف و متعدد نماز بگذارید که روز قیامت شهادت خواهد داد.«2»
اعجاز- در علل الشرایع- صدوق (رحمه اللّه) از حضرت فاطمه زهرا علیها سلام روایت نموده که وقتی در عهد ابو بکر زلزله عظیمه واقع شد و مردم به فزع آمدند، نزد ابو بکر و عمر آمدند. دیدند ایشان با حالت فزع میروند به سوی حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام. پس تمام آمدند خدمت آن حضرت و ایشان از خانه بیرون آمدند بدون آنکه در آن حضرت هولی و ترسی باشد. رفتند به تلّی و نشستند و مردم به اطراف آن حضرت نگاه می‌کردند، به دیوارهای مدینه که در حرکت بود، می‌رفت و می‌آمد پس به ایشان فرمود گویا ترسیدید از آنچه می‌بینید. گفتند چگونه نترسیم و حال آنکه تا به حال مثل آن ندیدیم. پس حضرت دو لب مبارک حرکت داد و دست مبارک به زمین گذارد، فرمود (مالک اسکنی) چیست تو را ساکن بشو؟ پس ساکن شد به اذن خدا. مردم را تعجب، زیاده شد از تعجب ایشان در اول. حضرت فرمود در تعجب شدید! گفتند: بلی.
فرمود منم آن کسی که خدا در اینکه سوره فرموده (وَ قالَ الإِنسان‌ُ ما لَها) منم آن انسان و به من خبر میدهد آنچه واقع میشود بر روی زمین«3».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر انگلیسی- ابن کثیر
1) (Then recite from those ﴿which begin﴾ with the letters Ha-Mim.) The man said the same thing as he had said before, so the Prophet said,
(Recite three from the Musabbihat.) The man again said the same thing as he had said before. Then the man said, `Rather give me something to recite that is comprehensive (of all of these), O Messenger of Allah.' So the Prophet told him to recite
﴿إِذَا زُلْزِلَتِ الاٌّرْضُ زِلْزَالَهَا ﴾
(When the earth quakes with its Zilzal.) Then when he (the Prophet ) finished reciting the Surah to him the man said, `By He Who has sent you you with the truth as a Prophet, I will never add anything else to it.' Then the man turned away and left, and the Prophet said,
Ibn `Abbas said,
﴿إِذَا زُلْزِلَتِ الاٌّرْضُ زِلْزَالَهَا ﴾
(When the earth quakes with its Zilzal.) "This means that it will move from beneath it.''
«أَفْلَحَ الرُّوَیْجِلُ، أَفْلَحَ الرُّوَیْجِل»
(The little man has been successful, the little man has been successful.) Then the Prophet said,
«عَلَیَّ بِه»
(Bring him back to me.) So the man came to him and the Prophet said to him,
«أُمِرْتُ بِیَوْمِ الْأَضْحَى جَعَلَهُ اللهُ عِیدًا لِهَذِهِ الْأُمَّة»
(I have also been commanded to celebrate `Id Al-Adha, which Allah has made a celebration for this Ummah.) The man said `What do you think if I am only able to acquire a borrowed milking she-camel -- should I slaughter it' The Prophet said,
«لَا، وَلَکِنَّکَ تَأْخُذُ مِنْ شَعْرِکَ وَتُقَلِّمُ أَظَافِرَکَ وَتَقُصُّ شَارِبَکَ وَتَحْلِقُ عَانَتَکَ فَذَاکَ تَمَامُ أُضْحِیَّتِکَ عِنْدَ اللهِ عَزَّ وَجَل»
(No. But you should cut your hair, clip your nails, trim your mustache, shave your pubic area and that will be the completion of your sacrifice with Allah, the Mighty and Majestic.)'' Abu Dawud and An-Nasa'i recorded this (Hadith.
"This means that it will move from beneath it.''
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
2) ﴿وَأَخْرَجَتِ الأَرْضُ أَثْقَالَهَا ﴾
(And when the earth throws out its burdens.) meaning, it will throw forth that which is in it of the dead. More than one of the Salaf have said this and it is similar to Allah's statement,
﴿یأَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَىْءٌ عَظِیمٌ ﴾
(O mankind! Have Taqwa of your Lord! Verily, the earthquake (Zalzalah) of the Hour is a terrible thing.) (22:1) This is also similar to His saying,
﴿وَإِذَا الاٌّرْضُ مُدَّتْ - وَأَلْقَتْ مَا فِیهَا وَتَخَلَّتْ ﴾
(And when the earth is stretched forth, and has cast out all that was in it and became empty.) (84:3-4) Muslim recorded in his Sahih from Abu Hurayrah that the Messenger of Allah said,
«تُلْقِی الْأَرْضُ أَفْلَاذَ کَبِدِهَا أَمْثَالَ الْأُسْطُوَانِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ، فَیَجِیءُ الْقَاتِلُ فَیَقُولُ فِی هَذَا قَتَلْتُ، وَیَجِیءُ الْقَاطِعُ فَیَقُولُ فِی هَذَا قَطَعْتُ رَحِمِی،وَیَجِیءُ السَّارِقُ فَیَقُولُ: فِی هَذَا قُطِعَتْ یَدِی، ثُمَّ یَدَعُونَهُ فَلَا یَأْخُذُونَ مِنْهُ شَیْئًا»
(The earth will throw out the pieces of its liver (its contents). Gold and silver will come out like columns. A murderer will come and say, `I killed for this' The one who broke the ties of kinship will say, `For this I severed the ties of kinship' The thief will say, `For this I got my hands amputated' Then they will leave it there and no one will take anything from it.)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
3) Then Allah says,
﴿وَقَالَ الإِنسَـنُ مَا لَهَا ﴾
(And man will say: "What is the matter with it'') meaning, he will be baffled by its situation after it used to be stable, settled and firm, and he used to be settled upon its surface. This refers to the alteration of the state of things and the earth moving and shaking. There will come to it inescapable quaking that Allah prepared for it. Then it will throw out its dead people -- from the first to the last generations. At that time the people will be baffled by the events and the earth changing into other than the earth, and the heavens as well.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
4) Then they will be presented before Allah, the One, the Irresistible. Concerning Allah's statement,
﴿یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا ﴾
(That Day it will declare its information.) meaning, it will speak of what the people did upon its surface. Imam Ahmad, At-Tirmidhi and Abu `Abdur-Rahman An-Nasa'i all recorded a Hadith from Abu Hurayrah -- and in the wording of An-Nasa'i's version it states -- that he said, "The Messenger of Allah recited this Ayah,
﴿یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا ﴾
(That Day it will declare its information.) Then he said,
«أَتَدْرُونَ مَا أَخْبَارُهَا؟»
(Do you know what is its information) They said, `Allah and His Messenger know best.' He said,
«فَإِنَّ أَخْبَارَهَا أَنْ تَشْهَدَ عَلَى کُلِّ عَبْدٍ وَأَمَةٍ بِمَا عَمِلَ عَلَى ظَهْرِهَا أَنْ تَقُولَ: عَمِلَ کَذَا وَکَذَا یَوْمَ کَذَا وَکَذَا، فَهَذِهِ أَخْبَارُهَا»
(Verily, its information is that it will testify against every male and female servant, about what they did upon its surface. It will say that he did such and such on such and such day. So this is its information.)'' Then At-Tirmidhi said, "This Hadith is Sahih Gharib.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) Concerning Allah's statement,
(Because your Lord will inspire it.) It is apparent that the implied meaning here is that He will permit it (the earth).
Concerning Allah's statement,
﴿بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحَى لَهَا ﴾
(Because your Lord will inspire it.) It is apparent that the implied meaning here is that He will permit it (the earth). Shabib bin Bishr narrated from `Ikrimah that Ibn `Abbas said,
﴿یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا ﴾
(That Day it will declare its information.) "Its Lord will say to it, `Speak.' So it will speak.'' Mujahid commented (on "inspire it''), " He commands it (i.e., to speak).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر حسینی همدانی
1) از جمله حوادث عالم قیامت آنستکه زلزله و لرزشی ممتد بر زمین پهناور رخ خواهد داد که بی‌نهایت سخت و وحشت‌زا خواهد بود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
2) وَ أَخرَجَت‌ِ الأَرض‌ُ أَثقالَها:
از جمله آثار و حوادث روز قیامت آنستکه زمین آنچه از اثقال و اشیاء ثقیل و با ارزش در آن پنهان بوده و بخارج میافکند و در باره معاد اثقال اقوالی چند گفته شده است و ظاهر اعضاء و جوارح و خاک بدن انسانی است که درون زمین پنهان بوده و ثقیل و با ارزش و در حیطه روح است و پیوسته در سیر تکامل بوده و باید خاک اعضاء بدن افراد بشر هر ذره آن بصورت همان عضو که در دنیا بوده بار دیگر باذن پروردگار بدان صورت عضو درآید و بالاخره روح هر فردی از بشر بدن خود را مانند نیروی مغناطیسی جذب مینماید و بر آن احاطه می‌یابد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
3) وَ قالَ الإِنسان‌ُ ما لَها:
در آن هنگام از نظر وحشت و دهشت زلزله و لرزش زمین بشر خواهد گفت که چه شده که چنین تحولاتی رخ داده و میدهد استفاده میشود که پس از اخراج خاک اعضاء و جوارح از درون بخارج روح هر فردی ببدن و اعضاء و جوارح خود احاطه تدبیری نموده است زیرا اطلاق انسان در صورتی است که روح ببدن خود ارتباط تدبیری داشته باشد.
بالاخره از آیه استفاده میشود که پس از خروج خاک اعضاء و جوارح بدن هر یک از افراد بشر بهیئت اعضاء درونی و بیرونی مانند سابق خواهد درآمد و روح هر فردی ببدن خود احاطه تدبیری خواهد یافت و مبادرت باین سخن وحشت‌زا مینماید و گفته شده که اینکه سخن وحشت‌زا اختصاص به کفار و بیگانگان دارد که بدان معتقد نبوده و انکار می‌نمودند ولی اهل ایمان بطور شهود در همه عوالم بدان ایمان داشته مورد برای تعجب و وحشت برای آنان نخواهد بود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
4) یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخبارَها:
از جمله حوادث روز قیامت آنستکه زمین هر قطعه از آن آنچه از اخبار و حوادث و رویدادها که ارتباط با حرکات ارادی و افعال اختیاری بشر دارد اعلام مینماید.
بدیهی است قوام اعلام خبر و حوادث بآنستکه صاحب خبر و فعل اختیاری و خصوصیات هر یک از افراد و تشخصات هر یک از افعال و حوادث را نیز اعلام نماید و گر نه اعلام حادثه و خبر بطور ابهام و اجمال اخبار و تحدیث بطور اطلاق نخواهد بود.
در اینصورت تحدیث و اعلام اخبار هر قطعه از قطعات زمین چگونه خواهد بود با اینکه خبر رویدادهای هر قطعه از زمین اختصاص بافراد خاصی و در زمان مخصوص دارد و بسیاری از قطعات زمین اخبار و حوادثی بی‌شمار بطور تسلسل در هر عصری از اعصار مربوط بگروه خاصی خواهد داشت با اینکه تشتت و کثرت افراد نسلها و اختلاف از منه و اعصار اعلام هر قطعه از قطعات زمین اعلام اخبار و حوادثی که بتدریج در اعصار از بشر در آنها بودیعت نهاده شده چگونه خواهد بود آیا بطور تمثل تدریجی است و یا بطور دفعی و دائمی خواهد بود هم چنانکه سایر شهداء بر اعمال بشر از فرشتگان و همچنین اعضاء و جوارح هر فردی قیام باداء شهادت خواهد نمود.
و از رسول صلّی اللّه علیه و آله روایت شده که میفرمود اخبار زمین بآنستکه شهادت دهد بر هر مرد و زن بآنچه عمل بر سطح آن نموده اعلام نماید که فلان عمل را روز معین بجا آورده است.
هم چنانکه روایت شده که امیر مؤمنان علیه السّلام هنگام که از رسیدگی به بیت المال فراغت می‌یافت در آن مکان دو رکعت نماز میخواند و میفرمود برای اینکه بیت المال شهادت دهد که من بحق اموال بیت المال را گرفته و نیز بحق بمصرف رسانیده‌ام
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) بِأَنَّ رَبَّکَ أَوحی لَها:
بیان آنستکه آنچه را از اخبار و حوادث که هر قطعه‌ای از قطعات زمین اعلام نماید در اثر وحی و افاضه و تجدد است که آنچه را که از افعال اختیاری و حوادث ارتباط با هر قطعه دارد اعلام مینماید و ظهوری از وحی و افاضات پروردگار است که هر چه را متحمل بوده و در دنیا هر قطعه بصورت فاقد حس بنظر میرسد در عالم قیامت برشد رسیده حس و شهادت خود را اعلام و اظهار خواهند نمود.
و آیه آنرا بساحت پروردگار نسبت داده و به بشر معرفی نموده است.
نظر به اینکه که حیات منشأ احساس و ادراک و شعور است بدن عنصری که در دنیا از پرتو روح عاقله حیاتی داشته و بهره‌ای از احساس در بردارد پس از پیمودن مراحلی در تحت جاذبه روح در برزخ هنگام که در آستانه قیامت قرار میگیرد و باذن پروردگار بصورت و هیئت مانند اعضاء سابق خود در میآید لا محاله از حیات حقیقی نیز سهم بیشتری از ادراک خواهد داشت زیرا هم چنانکه روح باقصی درجه تعقل بتناسب جوهر وجودی خود نائل آمده و نواقص و نسیان و فراموشی و غفلت و جهالت را پشت سر نهاده بطور شهود بسر گذشت خود واقف و شئون وجودی خود را می‌یابد.
بهمین قیاس بدن و اعضاء که اتحاد وجودی با روح داشته باقصی درجه حیات متناسب خود خواهد رسید.
و آیه (إِنَّ الدّارَ الآخِرَةَ لَهِیَ الحَیَوان‌ُ لَو کانُوا یَعلَمُون‌َ) باین حقیقت ناظر است هنگامی که بدن مجددا در احاطه تدبیری روح درمیآید و از نشئه عالم طبع و بی‌خبری بعالم حیات و شهود انتقال می‌یابد و حیات هر چه قوی‌تر باشد منشأ ادراک و شعور بیشتری خواهد بود بر اینکه اساس هر یک از نیروهای ظاهری بدن مانند بینائی و شنوائی انبساط یافته و شعاعی از ملکوت و قدرت خواهد بود و از آیه (فَبَصَرُکَ الیَوم‌َ حَدِیدٌ) همین حقیقت استفاده میشود.
همچنین از آیه نامبرده (إِنَّ الدّارَ الآخِرَةَ لَهِیَ الحَیَوان‌ُ) در همه اجزاء و ذرات نیروی حیات بتناسب هر جزء بظهور و رشد میرسد بهمین قیاس قطعات زمین هر حادثه و خبری را که دارد در عالم قیامت نیز باید تجدید شود اعلام خواهد نمود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر خسروی
4) 4- در اینکه روز زمین حکایت میکند و خبر میدهد خبرهای خود را (یعنی آنچه بر روی آن عمل شده است).
(در حدیث آمده است که پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله فرمود آیا میدانید اخبار آن چیست!
عرض کردند خدا و رسولش داناترند. فرمود: اخبار زمین اینستکه شهادت میدهد بر هر بنده‌ای از زن و مرد بآنچه بر پشت آن عمل شده است. میگوید در روز فلان و فلان چنین و چنان کرد).
(و گفته‌اند خدایرا بر تو هفت گواه است: اوّل مکان چنانکه فرمود یَومَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخبارَها.
دوّم زمان چنانکه در خبر است ینادی کل یوم انا یوم جدید و انا علی ما تعمل فی‌ّ شهید.
سوّم زبان چنانکه خدای تعالی فرماید یَوم‌َ تَشهَدُ عَلَیهِم أَلسِنَتُهُم.
چهارم ارکان چنانکه میفرماید وَ تُکَلِّمُنا أَیدِیهِم وَ تَشهَدُ أَرجُلُهُم.
پنجم ملکان یعنی دو فرشته‌ای که فرمود وَ إِنَّ عَلَیکُم لَحافِظِین‌َ.
ششم دیوان چنانکه خدای تعالی فرماید: هذا کِتابُنا یَنطِق‌ُ عَلَیکُم بِالحَق‌ِّ.
هفتم رحمان چنانکه فرمود: إِلّا کُنّا عَلَیکُم شُهُوداً- پس ای بنده گناهکار نافرمان بعد از آنکه اینکه شهود بر ضد تو گواهی دهند حال تو چون خواهد بود!)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) 5- (اینکه اخباریکه زمین میدهد و حکایتی که میکند) بسبب و بعلّت اینست که پروردگار تو ( یا محمّد) باو الهام فرموده و باو اذن داده است که خبر دهد (و احدی باسناد خود مرفوعا از ربیعة الحرشی روایت کرده است که گفت رسول خدا فرمود: حافظوا علی الوضوء و خیر اعمالکم الصلوة و تحفظوا من الارض فانّها امّکم و لیس فیها احد یعمل خیرا او شرّا الّا و هی مخبرة به یعنی همیشه با وضوء باشید و بهترین اعمال شما نماز است و از زمین نگهبانی کنید زیرا آن مادر شماست در آن هیچکس نیست که عمل خوب یا بدی بکند مگر اینکه زمین آن عمل را خبر میدهد).
و أبو سعید الخدری گفته است: چون در صحراها باشی صدای خود را باذان بردار زیرا از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله شنیدم که میفرمود: نمیشنود آنرا جن و انس و نه سنگی مگر اینکه برای او شهادت خواهد داد).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1) 1 - لرزشى شدید در آینده، تمام زمین را فراخواهد گرفت.
إذا زلزلت الأرض زلزالها
اضافه «زلزال» به ضمیر «الأرض»، بیانگر شدت آن است; زیرا از طرفى آن را به تمام زمین ارتباط مى دهد و از طرفى دیگر، به این نکته اشاره دارد که ابعاد آن حادثه، به قدرى بزرگ است که ویژگى هاى آن را نمى توان بر شمرد; بلکه در بیان آن تنها باید گفت: «زلزله زمین».
2 - زلزله فراگیر زمین، حادثه اى قطعى و تخلّف ناپذیر است.
إذا زلزلت الأرض زلزالها
حرف «إذا» بر فعلى داخل مى شود که تحقّق آن در آینده، حتمى خواهد بود.
3 - لرزش گسترده زمین، از مقدّمات برپایى قیامت
إذا زلزلت الأرض زلزالها
به قرینه جمله «یومئذ یصدر الناس أشتاتاً» (در آیات بعد)، زلزله زمین در آستانه قیامت خواهد بود.
4 - لرزش زمین در آستانه قیامت، وابسته به عواملى زمینى و بازتاب تحولات درونى آن است.
إذا زلزلت الأرض زلزالها
مجهول بودن فعل «زلزلت»، بیانگر نقش عاملى در پیدایش زلزله است. اضافه شدن «زلزال» به ضمیرى که به زمین برمى گردد، آن حوادث را به خود زمین مربوط مى داند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
2) 1 - زمین، بر اثر زلزله فراگیر خود همه مردگان را، بیرون خواهد ریخت.
و أخرجت الأرض أثقالها
«أثقال» جمع «ثِقْل» و «ثَقَل» است; نظیر «أمثال» که جمع «مِثْل» و «مَثَل» مى باشد. «ثِقْل» به معناى بار سنگین است. «ثَقَل» نیز به همان معنا و یا به معناى «شىء نفیس» است (لسان العرب). «بارهاى سنگین زمین»، کنایه از ذخایر آن و نیز اجساد مردگان است. برداشت یاد شده، به مصداق دوم نظر دارد.
2 - تمام ذخایر زمین، در آستانه قیامت آشکار شده، از اعماق آن بیرون خواهد ریخت.
و أخرجت الأرض أثقالها
3 - زلزله زمین در آستانه قیامت، انفجارى داخلى و پراکنده سازنده مواد درونى آن است.
و أخرجت الأرض أثقالها
زلزله به طور معمول، آنچه را که بر سطح زمین است، به کام آن فرو مى برد; ولى در زلزله واپسین، عکس این صحنه اتفاق خواهد افتاد. عطف این آیه بر آیه قبل ـ به قرینه سیاق آیات ـ عطف مسبب بر سبب است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
3) 1 - تحولات زمین هنگام برپایى قیامت، براى انسان ها بى سابقه و شگفت آور است.
و قال الإنسـن ما لها
استغراق ـ که از حرف «ال» در «الإنسان» استفاده مى شود ـ استغراق عرفى است و اظهار شگفتى را به اکثریت قاطع انسان ها، نسبت مى دهد.
2 - عوامل زلزله شدید زمین در آستانه قیامت، ناشناخته براى انسان ها و زمینه پرسش تحیّرآمیز آنان از اهداف و علل آن
و قال الإنسـن ما لها
«ما» براى استفهام از انگیزه و اهداف است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
4) 1 - زمین، حافظ خبرهایى فراوان و داراى قابلیت بازگویى و ارائه آن
یومئذ تحدّث أخبارها
2 - زمین در قیامت، پس از لرزش شدید و بیرون ریختن دفینه هاى خویش، اطلاعات ذخیره شده خود را برملا خواهد ساخت.
یومئذ تحدّث أخبارها
3 - زمین پس از تحوّلاتى در سه مرحله («لرزش ویرانگر در پایان عمر دنیا»، «اخراج مردگان از درون خود در آغاز قیامت» و «اظهار اطلاعات بایگانى شده در خود»)، مکان حسابرسى اعمال انسان ها خواهد شد.
إذا زلزلت ... و أخرجت ... تحدّث أخبارها
آیات این سوره مى تواند بیانگر حوادث آخرت باشد که از پایان نظام موجود، شروع مى شود. تعبیر «یومئذ» ـ در این احتمال ـ نشانگر وقوع تمام آن حوادث، در یک زمان گسترده است.
4 - زمین گزارش هاى فراوانى را درباره انسان ها در خود، بایگانى کرده، در قیامت آنها را بازگو خواهد کرد.
یومئذ تحدّث أخبارها
این آیه گرچه مصداق «أخبارها» را بیان نکرده است; ولى آیات بعد، مى تواند قرینه باشد که مراد اخبار مربوط به انسان ها است.
5 - زمین در قیامت، داراى شعور و کلام و گواه آنچه بر روى آن اتفاق افتاده است.
تحدّث
6 - «عن أبى هریرة قال قرء رسول اللّه(ص) هـذه الآیة «یومئذ تحدث أخبارها» قال: أتدرون ما إخبارها؟ قالوا: اللّه و رسوله أعلم، قال: فانّ إخبارَها أن تشهد على کلّ عبد أو أمة بما عمل على ظهرها;(1)
از ابوهریره روایت شده که رسول خدا(ص) آیه «یومئذ تحدث أخبارها» را قرائت کرد و فرمود: آیا مى دانید خبردادن زمین چیست؟ گفتند خدا و رسولش آگاه تراند; فرمود: إخبار زمین گواهى دادن آن است بر هر مرد و زنى به آنچه بر روى آن انجام داده است.».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) 1 - خداوند در قیامت، زمین را به ارائه اطلاعات بایگانى شده در آن، فرمان خواهد داد.
بأنّ ربّک أوحى لها
2 - زمین، دریافت کننده وحى و فرمان الهى و مطیع آن
بأنّ ربّک أوحى لها
3 - زمین، داراى نوعى شعور و مقهور ربوبیت خداوند
بأنّ ربّک أوحى لها
4 - الزام زمین به افشاى اخبار انسان ها در قیامت، برخاسته از مقام ربوبیت خداوند و در راستاى تدبیر امور آنها است.
بأنّ ربّک أوحى لها
تعبیر «ربّک»، گرچه خطاب به شخص پیامبر(ص) است; ولى در این موارد مفاد آیه شریفه اختصاص به آن حضرت ندارد، بلکه خطاب به لحاظ جنبه هاى بشرى او است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر مجمع البیان
1) إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها
آن گاه که زمین با سخت ترین لرزش خود براى برپایى رستاخیز، آن گونه که آفریدگارش مقرّر داشته است لرزانده شود.
تعبیر «زلزالها» درآیه شریفه و اضافه آن به زمین،و نسبت دادن لرزش سخت و مهیب در آستانه رستاخیز به زمین، ممکن است به دو جهت باشد.
1 - نخست بدان دلیل که در زلزله سخت رستاخیز کران تا کران زمین به لرزه در مى آید؛ درست بر خلاف زلزله هاى دنیا که گوشه اى از زمین دستخوش زلزله مى شود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
2) و دیگر بدان جهت که بر شدّت وصف ناپذیر، آن زلزله توجه دهد.
آن گاه مى افزاید:
وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها
و زمین بارهاى گرانش را بیرون ریزد،
به باور گروهى از جمله «ابن عباس» منظور این است که: و زمین بارهاى گران خود، که مردگان باشند، همه را بیرون مى افکند و آنان به فرمان خدا و خواست او از دل زمین سر بر مى آورند و براى پاداش و کیفر حرکت مى کنند.
امّا به باور پاره اى، و زمین گنجینه ها و منابع و معادن متنوع خود را از شکم خود بیرون مى ریزد و در برابر دیدگان مردم قرار مى دهد، تا همگان بنگرند و گناهکاران و ظالمان حسرت و اندوه بخورند که چرا در راه زر و زور و انحصار آن ها دست به آن همه گناه و جنایت آلودند و در نیافتند که از زر و زور کارى ساخته نیست، و نمى توانند زرپرستان و قدرت پرستان را از عذاب دردناک روز رستاخیز و سراى آخرت برهانند و نه تنها ذره اى از عذاب را از آنان بر نمى دارند که با همان سکّه ها و زر و سیم، پیشانى ها و پشت و پهلوهاى استبدادگران را داغ مى کنند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
3) سپس در اشاره به وحشت زدگى و بهت و حیرت انسان ها در آن لحظات مى فرماید:
وَ قالَ الْإِنْسانُ ما لَها
وانسان از روى تعجب و بر اثر وحشت مى گوید: راستى زمین را چه شده است؟ و این لرزش سخت براى چیست؟
به باور «ابومسلم» منظور این است که: زمین را چه شده است و در دل آن چه رویدادى رخ داده است که این گونه مى لرزد؟
امّا به باور پاره اى منظور از انسان در آیه، نه همه انسان ها، بلکه انسان کفرگراست که هرگز به فرارسیدن رستاخیز ایمان نیاورده است، از این رو با تعجب و حیرت مى پرسد: زمین را چه شده است؟ امّا انسان توحیدگرا و با ایمان، بدان دلیل که به روز رستاخیز و فرارسیدن آن باور دارد دچار حیرت نمى گردد و پرسش نمى کند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
4) در آیه بعد در مورد گزارش زمین از عملکردها مى فرماید:
یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبارَها
در آن روز هراس انگیز، زمین خبرهاى خود را باز مى گوید و از عملکرد درست و نادرست انسان ها گزارش مى دهد.
از پیامبر آورده اند که به هنگام تلاوت این آیات رو به مردم نمود و فرمود:
اتدرون ما اخبارها؟
آیا مى دانید که خبرهاى زمین در روز رستاخیز چیست؟
قالوا: اللّه و رسوله اعلم.
آنان گفتند: خدا و پیام آورش داناترند.
پیامبر فرمود:
اخبارها آن تشهد على کل عبد، و انّه بما عمل على ظهرها، تقول: عمل کذا و کذا یوم کذا و کذا و هذا اخبارها.(254)
گزارش ها و خبرهاى زمین این است که بر عملکرد هر انسانى که در روى زمین انجام داده است، به طور روشن و مشخص گواهى مى دهد و به هر کسى با نام و نشان مى گوید: هان! تو بودى که چنین کارى را در آن ساعت، و آن روز، و آنجا انجام دادى.
در این مورد که زمین چگونه گزارش مى دهد و گواهى مى کند، دیدگاه ها متفاوت است:
1 - به باور گروهى نسبت سخن و گواهى به زمین مجازى است، ممکن است خداى توانا قدرت سخن و کلام را به زمین بدهد؛ امّا به باور برخى ممکن است زمین را در چهره اى زنده پدید آورد تا سخن گوید و گواهى کند.
و از دیدگاه برخى منظور گواهى و گزارش حال زمین و فیلم رویدادهاست، نه گزارش زبانى. بسان رنگ و چهره انسان که از راز درون او گزارش مى دهد، و بسان دیدگان انسان و سبک نگاه او که از کم خوابى و بیدارى شبانه و خستگى و آشفتگى او حکایت مى کند، و نیز بسان واکنش انسان در برابر گفتار و یا رفتارهاست که نشانگر موافقت یا مخالفت او با سخن و یاکارى است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) در ادامه سخن در این مورد به رمز گواهى و سخن گفتن زمین مى پردازد و مى فرماید:
بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحى لَها
این بدان جهت است که پروردگارت به زمین وحى کرده است.
در آیه روى سخن با پیامبر گرامى است و روشنگرى مى کند که گزارش و گواهى زمین به فرمان خدا و وحى و الهام اوست.
به باور پاره اى منظور این است که: خدا به زمین وحى مى فرستد که هر آن چه در شکم خود دارد، از مردگان، تا گنجینه ها، همه را بیرون مى ریزد.
واژه وحى به معنى اشاره سریع و افکندن مفهوم و معنا به سوى دیگرى به صورت پنهانى است.
به باور «فراّء» منظور گزارش زمین از همه رویدادهایى است که در آن رخ داده است و این کار به فرمان خدا انجام مى گردد.
«ابن عباس» نیز همین دیدگاه را برگزیده و واژه «وحى» را به معنى فرمان و اجازه گرفته است.
از پیامبر آورده اند که فرمود:
حافظوا على الوضوء، و خیر اعمالکم الصّلوة، فتحفظوا من الارض فانها امّکم، و لیس فیها احد یعمل خیراً او شرّاً الّا وهى مخبرة به.(255)
بر وضو و پاکیزگى خویش مراقب باشید، و بدانید که بهترین عبادت شما نماز و رابطه دوستانه و خالصانه شبانه روزى با خداست. مراقب زمین باشید که قرارگاه و مادر شماست، و هیچ کسى بر پشت آن کار پسندیده و یا ناپسندى انجام نخواهد داد، جز اینکه زمین از آن گزارش خواهد داد.
و نیز «خدرى» آورده است که هرگاه در دشت و صحرا هستى، صدایت را به اذان طنین افکن ساز و با صداى بلند اذان بگو؛ چرا که پیامبر گرامى فرمود: هیچ پرى و آدم و سنگ و صخره اى صداى شما را نمى شنود، جز اینکه در روز رستاخیز به سود اذان گو، گواهى خواهد داد.
لایسمعه جن و لا انس و لا حجر الّا یشهد له.(256)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر نمونه
1) آن روز که انسان تمام اعمالش را مى بیند!
همانگونه که در بیان محتواى سوره اشاره شد آغاز این سوره همراه است با بیان بعضى از حوادث هول انگیز و وحشتناک پایان این جهان و شروع رستاخیز.
نخست مى فرماید: ((هنگامى که زمین شدیدا به لرزه در آید)) (اذا زلزلت الارض زلزالها). <4>
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
2) و چنان زیر و رو شود که بارهاى سنگینى را که در درون دارد خارج سازد (و اخرجت الارض اثقالها).
تعبیر به ((زلزالها)) (زلزله اش ) یا اشاره به این است که در آن روز تمام کره زمین به لرزه در مى آید (برخلاف زلزله هاى معمولى که همه آنها موضعى و مقطعى است ) و یا اشاره به زلزله معهود یعنى زلزله رستاخیز است <5> <6>
در اینکه منظور از ((اثقال )) (بارهاى سنگین ) چیست ؟ مفسران تفسیرهاى متعددى ذکر کرده اند: بعضى گفته اند منظور انسانها هستند که با زلزله رستاخیز از درون قبرها به خارج پرتاب مى شوند، نظیر آنچه در سوره انشقاق آیه 4 آمده است ((و القت ما فیها و تخلت )).
و بعضى گفته اند: گنجهاى درون خود را بیرون مى ریزد، و مایه حسرت دنیاپرستان بى خبر مى گردد. <7>
این احتمال نیز وجود دارد که منظور بیرون فرستادن مواد سنگین و مذاب درون زمین است که معمولا کمى از آن به هنگام آتشفشانها و زلزله ها بیرون مى ریزد، در پایان جهان آنچه در درون زمین است به دنبال آن زلزله عظیم به بیرون پرتاب مى شود.
تفسیر اول مناسب تر به نظر مى رسد هر چند جمع میان این تفاسیر نیز بعید نیست .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
3) به هر حال ، در آن روز انسان از دیدن این صحنه بى سابقه ، سخت متوحش مى شود، و مى گوید: چه مى شود که زمین اینگونه به لرزه در آمده است ، و آنچه در درون داشته بیرون ریخته ؟ (و قال الانسان مالها).
گر چه بعضى انسان را در اینجا به خصوص انسانهاى کافر تفسیر کرده اند که در مساءله معاد و رستاخیز شک و تردید داشته اند، ولى ظاهر این است که انسان در اینجا معنى گسترده اى دارد که همگان را شامل مى شود، زیرا تعجب از اوضاع و احوال زمین در آن روز مخصوص به کافران نیست .
آیا این تعجب ، و سؤ ال ناشى از آن ، مربوط به نفخه اولى است یا دوم ؟.
ظاهر این است که همان نفخه اولى است که نفخه پایان جهان است ، زیرا زلزله عظیم در پایان جهان رخ مى دهد.
این احتمال نیز داده شده است که منظور نفخه رستاخیز و زنده شدن مردگان ، و بیرون ریختن آنها از درون زمین مى باشد، زیرا آیات بعد نیز همه مربوط به نفخه دوم است .
ولى از آنجا که در آیات قرآن کرارا حوادث این دو نفخه با هم ذکر شده ، تفسیر اول با توجه به بیان زلزله وحشتناک پایان جهان مناسب تر به نظر مى رسد، و در این صورت منظور از اثقال زمین معادن و گنجها و مواد مذاب درون آن است .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
4) و از آن مهمتر اینکه : زمین در آن روز تمام خبر خود را باز مى گوید (یومئذ تحدث اخبارها).
آنچه از خوبیها و بدیها، و اعمال خیر و شر، بر صفحه زمین واقع شده است ، همه را برملا مى سازد، و یکى از مهمترین شهود اعمال انسان در آن روز همین زمینى است که ما اعمال خود را بر آن انجام مى دهیم ، و شاهد و ناظر ما است .
در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى خوانیم که فرمود، ((ا تدرون ما اخبارها))؟: آیا مى دانید منظور از اخبار زمین در اینجا چیست ؟
قالوا: الله و رسوله اعلم : گفتند: خدا و پیغمبرش آگاه تر است فرمود: اخبارها ان تشهد على کل عبد و امة بما عملوا على ظهرها، تقول عمل کذا و کذا، یوم کذا، فهذا اخبارها: منظور از خبر دادن زمین این است که اعمال هر مرد و زنى را که بر روى زمین انجام داده اند خبر مى دهد، مى گوید: فلان شخص در فلان روز فلان کار را انجام داد، این است خبر دادن زمین !. <8>
در حدیث دیگرى از پیغمبر اکرم (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى خوانیم : حافظوا على الوضوء و خیر اعمالکم الصلاة ، فتحفظوا من الارض فانها امکم ، و لیس فیها احد یعمل خیرا او شرا الا و هى مخبرة به !: مواظبت بر وضو کنید، و بهترین اعمال شما نماز است ، و مراقب زمین باشید که مادر شما است ، هیچ انسانى کار خیر یا شرى بجا نمى آورد مگر اینکه زمین از آن خبر مى دهد!. <9>
از ابوسعید خدرى نقل شده که مى گفت : هر گاه در بیابان هستى صدایت را به اذان بلند کن ، چرا که از رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) شنیدم که میفرمود: لا یسمعه جن و لا انس و لا حجر الا یشهد له : هیچ جن و انس و قطعه سنگى آن را نمى شنود مگر اینکه براى او (در قیامت ) گواهى مى دهد. <10>
آیا راستى زمین به فرمان خدا زبان مى گشاید و تکلم مى کند؟ یا اینکه منظور ظاهر شدن آثار اعمال انسان بر صفحه زمین است ؟ زیرا مى دانیم هر عملى که انسان انجام دهد، خواه ناخواه در اطراف او آثارى بجا مى گذارد، هر چند امروز براى ما محسوس نباشد، درست همانند آثارى که از خطوط انگشتان یک دوست یا دشمن بر روى دستگیره درمى ماند، و در آن روز همه این آثار ظاهر مى شود، و سخن گفتن زمین چیزى جز این ظهور بزرگ نیست ، همانگونه که گاه به یک شخص خواب آلود مى گوئیم چشمان تو مى گوید که دیشب نخوابیده اى ، یعنى آثار بى خوابى در آن نمایان است .
به هر حال این موضوع عجیبى نیست ، چرا که هم امروز با پیشرفت علم و دانش بشر ابزار و وسائلى اختراع شده که در همه جا، و هر لحظه ، مى تواند صداى انسان را ضبط کند، یا از انسان و اعمالش عکسبردارى نماید، و به عنوان یک سند مسلم در دادگاه مطرح شود، به گونه اى که قابل هیچگونه انکار نباشد.
اگر در گذشته بعضى از شهادت زمین تعجب مى کردند امروز یک نوار نازک یا یک دستگاه ضبط که به صورت یک دکمه به لباس دوخته مى شود مى تواند مسائل بسیارى بازگو کند.
جالب اینکه در حدیثى از على (علیه السلام ) مى خوانیم که فرمود: صلوا المساجد فى بقاع مختلفة ، فان کل بقعة تشهد للمصلى علیها یوم القیامة : در قسمتهاى مختلف مساجد نماز بخوانید، زیرا هر قطعه زمینى در قیامت براى کسى که روى آن نماز خوانده گواهى مى دهد. <11>
و در حدیث دیگرى آمده است که امیر مؤ منان على (علیه السلام ) هنگامى که بیت المال را تقسیم مى کرد و خالى مى شد، دو رکعت نماز بجا مى آورد و مى فرمود:
اشهدى انى ملا تک بحق ، و فرغتک بحق : (روز قیامت ) گواهى ده که من تو را به حق پر کردم و به حق خالى کردم !. <12>
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) در آیه بعد مى افزاید: این به خاطر آن است که پروردگار تو به زمین وحى کرده (بان ربک اوحى لها). <13>
و زمین در اجراى این فرمان کوتاهى نمى کند، تعبیر ((اوحى )) در اینجا به خاطر آن است که چنین سخن گفتن اسرارآمیز بر خلاف طبیعت زمین است و این جز از طریق یک وحى الهى ممکن نیست .
بعضى گفته اند: منظور این است که به زمین وحى مى کند آنچه در درون دارد بیرون بریزد.
ولى تفسیر اول صحیح تر و مناسب تر به نظر مى رسد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر کشاف
1) ( زلزالها ) قرئ بکسر الزای وفتحها : فالمکسور مصدر ، والمفتوح : اسم ، ولیس فی الأبنیة فعلال بالفتح إلا فی المضاعف . فإن قلت : ما معنی زلزالها بالإضافة ؟ قلت : معناه زلزالها الذی تستوجبه فی الحکمة ومشیئة الله ، وهو الزلزال الشدید الذی لیس بعده . ونحوه قولک : أکرم التقی إکرامه ، وأهن الفاسق إهانته ، ترید : ما یستوجبانه من الإکرام والإهانة أو زلزالها کله وجمیع ماهو ممکن منه .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
4) قلت : ( یومئذ ): بدل من ( إذا )، وناصبهما ( تحدث ). ویجوز أن ینتصب ( إذا ) بمضمر ، و ( یومئذ ) بتحدث . فإن قلت : أین مفعولا ( تحدث ) ؟ قلت : قد حذف أولهما ، والثانی أخبارها ، وأصله تحدث الخلق أخبارها ، إلا أن المقصود ذکر تحدیثها الأخبار لا ذکر الخلق تعظیما للیوم .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
5) فإن قلت : بم تعلقت الباء فی قوله ( بأن ربک ) ؟ قلت ، بتحدث ، معناه : تحدث أخبارها بسبب إیحاء ربک لها ، وأمره إیاها بالتحدیث . ویجوز أن یکون المعنی : یومئذ تحدث بتحدیث أن ربک أوحی لها أخبارها ، علی أن تحدیثها بأن ربک أوحی لها : تحدیث بأخبارها ، کما تقول : نصحتنی کل نصیحة ، بأن نصحتنی فی الدین . ویجوز أن یکون ( بأن ربک ) بدلا من ( أخبارها ) کأنه قیل : یومئذ تحدث بأخبارها بأن ربک أوحی لها ، لأنک تقول : حدثته کذا وحدثته بکذا . و ( أوحی لها ) بمعنی أوحی إلیها ، وهو مجاز کقوله ( أن نقول له کن فیکون ) قال : * أوحی لها القرار فاستقرت * وقرأ ابن مسعود : تنبئ أخبارها ، وسعید بن جبیر : تنبئ ، بالتخفیف .
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.