تاریخ نگارش : سوم فروردين 1391

ذکرهای آرامش بخش
حاجیه تقی زاده فانید

یکی از عواملی که به انسان آرامش می دهد ذکر خداوند متعال می باشد،در قرآن هم به این نکته اشاره شده است که برخی با گفتن ذکر های مخصوصی در مواقع بحرانی نجات یافته اند و به آرامش رسیده اند
کلید واژه : ذکرهای آرامش بخش

یکی از عواملی که به انسان آرامش می دهد ذکر خداوند متعال می باشد،در قرآن هم به این نکته اشاره شده است که برخی با گفتن ذکر های مخصوصی در مواقع بحرانی نجات یافته اند و به آرامش رسیده اند.
1- یکی از عواملی که باعث می شود انسان آرامشش را از دست بدهد ترس است،شاید هیچ چیزی مانند ترس از انسان سلب آرامش نکند،چه ذکری بگوییم که در هنگام ترس بتوانیم آرامش خود را حفظ کنیم؟
امام صادق علیه السلام می فرماید:در شگفتم برای کسی که ترس به او غلبه کرده است!!چگونه به ذکر:حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیل«خدا ما را کافى است و او بهترین حامى ماست»پناه نمی برد(1)
گروهی عازم میدان جنگ بودند جمعی از مردم به آن ها گفتند:لشکر دشمن اجتماع کرده اند و آماده حرکت می باشند از آن ها بترسید اما آن گروه از دشمن نترسیدند و گفتند:خدا ما را کافی است و او بهترین حامی ما است و با الهام گرفتن از ذکر فوق،آرامش وجود آن ها را فرا گرفت و توانستند ترس را از بین ببرند و بر دشمان غلبه کنند و خداوند در مورد این گروه می فرماید:
به همین جهت،آن ها از این میدان،با نعمت و فضل پروردگارشان،بازگشتند در حالى که هیچ ناراحتى به آنان نرسید و از رضاى خدا،پیروى کردند و خداوند داراى فضل و بخشش بزرگى است(2).

2- یکی از عواملی که سلب آرامش از انسان می کند ناراحتی می باشد،انسان ممکن است هر لحظه ای غم گین شود .برای غلبه بر غم ها چه ذکری توصیه شده است؟
امام صادق علیه السلام می فرماید:در شکفتم از کسی که اندوه گین است چگونه به ذکر:لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمین«خداوندا جز تو معبودى نیست!منزّهى تو!من از ستمکاران بودم» پناه نمی برد(3)
وقتی که حضرت یونس علیه السلام از قوم خود نا امید شد از بین آن ها رفت و سوار کشتی شد،بعد از مدتی دریا متلاطم شد و اهل کشتی تصمیم گرفتند یک نفر را به داخل دریا بیندازند تا بار کشتی سبک شود و از غرق شدن نجات یابند،قرعه به نام حضرت یونس افتاد،وقتی حضرت یونس را به دریا انداختند نهنگ عظیمی او را در کام خود فرو برد و یونس زندانی شکم نهنگ شد وقتی که ناراحتی یونس را فرا گرفت خدا را به ذکر فوق یاد کرد و خداوند هم او را نجات داد و فرمود هر کسی در ناراحتی من را با ذکر فوق بخواند او را نجات خواهم داد:همان گونه که در آیه بعد می فرماید:
ما دعاى او را به اجابت رساندیم و از آن اندوه نجاتش بخشیدیم و این گونه مؤمنان را نجات مى‏ دهیم(4)

3- وقتی متوجه می شویم دیگران برای ما نقشه کشده اند صورتمان سرخ می شود و دست و پایمان می لرزد،آرامش به کلی از وجود ما پر می کشد و می رود،در این لحظات چه ذکری بگوییم؟
امام صادق علیه السلام می فرماید:در شگفتم برای کسی که مورد مکر و حیله واقع شده است چگونه به ذکر:وَ أُفَوِّضُ أَمْری إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصیرٌ بِالْعِباد«من کار خود را به خدا واگذار کردم که خداوند نسبت به بندگانش بیناست»پناه نمی برد؟(5)
شخصی از فرعونیان به موسی ایمان آورده بود ولی ایمان خود را کتمان کرده بود،بعد از مدتی ایمان خود را آشکار می کند و مردم را به خدا پرستی دعوت می کند و فرعونیان برای از بین بردن او نقشه می کشند ولی آن شخص مومن ذکر فوق را می گوید و خداوند هم او را از مکر و حیله دشمنان نجات می دهد و می فرماید:
خداوند او را از نقشه‏ هاى سوء آن ها نگه داشت،و عذاب شدید بر آل فرعون وارد شد(6)

4- گاهی نداشتن امکانات مادی ما را آزار می دهند و از نداشتن آن ها رنج می بریم در این صورت برای کسب آرامش چه ذکری را بگوییم؟
امام صادق علیه السلام می فرماید:در شگفتم برای کسی که طالب دنیا و زینت های دنیا است چگونه به ذکر:ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه «قوّت و نیرویى جز از ناحیه خدا نیست پناه نمی برد.»(7)
خداوند در سوره مبارک کهف داستان دو مرد را بیان می کند که یکی ثروتمند و دیگری فقیر است و این دو با هم مشغول صحبت می شوند،مرد ثروتمند با غرور می گوید من فکر نمی کنم هرگز این باغ نابود شود و من اصلا به قیامت اعتقادی ندارم و اگر هم قیامتی باشد من نزد پروردگارم مقامی بالاتر از این دنیا دارم...مرد فقیر که شخص با ایمانی بوده است می گوید:چرا وقتی وارد باغ شدی نگفتی این نعمتی است که خداوند داده است،قوت و نیرویی جزء از ناحیه خداوند نیست و اگر من فقیر هستم اصلا اشکالی ندارد شاید خداوند باغی بهتر از باغ تو به من بدهد و باغ تو را یک شبه نابود کند«مرد فقیر با گفتن ذکر فوق قوت قلب می گیرد و خداوند هم ذکرش را تایید می کند...» (8)


منابع
1- قال الصادق علیه السلام: «عجبت لمن فزع من أربع کیف لا یفزع إلى أربع، عجبت لمن خاف العدوّ کیف لا یفزع إلى قوله تعالى: حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ؟! فإنی سمعت اللَّه عزّ و جلّ یقول: فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ «الآداب الدینیة للخزانة المعینیة با ترجمه عابدى الفصل الرابع عشر فی ذکر آداب یختم بها الکتاب ص 14»
2- فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَ اتَّبَعُوا رِضْوانَ اللَّهِ وَ اللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَظیم«آل عمران آیه 174»
3- وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَإِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ بِعَقِبِهَا- فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِین«همان ادرس شماره 1»
4- فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنین «سوره انبیا آیه 88»
5- و عَجِبْتُ لِمَنْ مُکِرَ بِهِ کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ بِعَقِبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَیِّئاتِ ما مَکَرُو «ادامه همان روایت شماره 1»
6- فَوَقاهُ اللَّهُ سَیِّئاتِ ما مَکَرُوا وَ حاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذاب«سوره غافر آیه 45 »
7- وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْیَا وَ زِینَتَهَا کَیْفَ لَا یَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ تَعَالَى- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّی سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ بِعَقِبِهَا إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْکَ مالًا وَ وَلَداً فَعَسى‏ رَبِّی أَنْ یُؤْتِیَنِ خَیْراً مِنْ جَنَّتِکَ الْآیَةَ وَ عَسَى مُوجِبَ«ادامه همان روایت شماره 1»
8- سوره کهف خلاصه آیات 35 تا 39