تاریخ نگارش : ششم ارديبهشت 1391
ماجرای سقیفه و حمله به خانه حضرت زهرا (س) از زبان سلمان فارسی
سلیم بن قیس هلالی
ماجرای سقیفه از زبان سلمان که از یاران اصلی اهل بیت (ع) بوده است بسیار شنیدنی است.
کلید واژه : سقیفه
ناشر : کتاب اسرار آل محمد (ص)
4 وقایع سقیفه از لسان سلمان:
1. بیعت ابو بکر: استدلال قریش در مقابل انصار با حق على علیه السّلام، کیفیت غسل و نماز بر پیامبر صلى اللَّه علیه و آله، کیفیت بیعت مردم با ابو بکر، اولین بیعتکننده با ابو بکر، ابلیس از غدیر تا سقیفه.
2. اتمام حجّت امیر المؤمنین علیه السّلام: سه بار کمک خواهى اصحاب کساء بر در خانه مهاجرین و انصار، جمع قرآن و دعوت به آن، اتمام حجت بر ابو بکر در القاب ادّعایى، کمک خواهى اصحاب کساء از صحابه براى بار چهارم.
3. شهادت حضرت زهرا علیها السّلام: نقشه حمله به خانه حضرت، آتش زدن خانه و مجروح شدن حضرت زهرا علیها السّلام بدست عمر، دفاع امیر المؤمنین علیه السّلام از حضرت زهرا علیها السّلام، دستور ابو بکر براى حمله و آتش زدن خانه، مجروح شدن حضرت زهرا علیها السّلام بدست قنفذ.
4. بیعت اجبارى امیر المؤمنین علیه السّلام: على علیه السّلام از خانه تا مسجد، ورود بىاجازه به خانه امیر المؤمنین علیه السّلام، سخنان امیر المؤمنین علیه السّلام هنگام ورود به مسجد، شهادت حضرت زهرا و حضرت محسن علیهما السّلام، اتمام حجت امیر المؤمنین علیه السّلام با فضائلش، حدیث جعل کردن ابو بکر، افشاى اسرار اصحاب صحیفه ملعونه جواب حدیث جعلى ابو بکر، دفاع مقداد و سلمان و ابو ذر از امیر المؤمنین علیه السّلام، تهدید عمر به قتل براى بیعت، دفاع ام ایمن و بریده اسلمى، کیفیت بیعت اجبارى امیر المؤمنین علیه السّلام، بیعت زبیر و سلمان و ابو ذر و مقداد.
5. اتمام حجت اصحاب امیر المؤمنین علیه السّلام: سخنان سلمان بعد از بیعت، سخنان ابو ذر بعد از بیعت، سخنان امیر المؤمنین علیه السّلام بعد از بیعت، اصحاب صحیفه در تابوت جهنم، عثمان لعنتشده پیامبر صلى اللَّه علیه و آله، پیشگوئى از ارتداد زبیر، ارتداد مردم پس از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله جز چهار نفر، شباهت مسلمین به بنى اسرائیل.
أسرار آل محمد علیهم السلام / ترجمه کتاب سلیم، ص: 218
وقایع سقیفه از لسان سلمان
1 بیعت ابو بکر
استدلال قریش در مقابل انصار با حق على علیه السّلام
ابان بن ابى عیّاش از سلیم بن قیس نقل مىکند که گفت: از سلمان فارسى شنیدم که چنین مىگفت:
هنگامى که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله از دنیا رفت و مردم آنچه مىخواستند کردند، ابو بکر و عمر و ابو عبیده جراح نزد مردم آمدند و با انصار به مخاصمه برخاستند و آنان را با حجت و دلیل على علیه السّلام محکوم کردند و چنین گفتند: اى گروه انصار، قریش از شما به امر خلافت سزاوارترند، زیرا پیامبر صلى اللَّه علیه و آله از قریش است، و مهاجرین از شما بهترند زیرا خداوند در کتابش ابتدا آنان را ذکر کرده و ایشان را فضیلت داده است. پیامبر صلى اللَّه علیه و آله هم فرموده است:
«امامان از قریشاند».
کیفیت غسل و نماز بر پیامبر صلى اللَّه علیه و آله
سلمان مىگوید: نزد على علیه السّلام آمدم در حالى که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله را غسل مىداد. پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به على علیه السّلام وصیّت کرده بود که کسى غیر او غسلش را بر عهده نگیرد. وقتى عرض کرد: یا رسول اللَّه، پس چه کسى مرا در غسل تو کمک خواهد کرد؟ فرمود: جبرئیل. على علیه السّلام هیچ عضوى (از اعضاى حضرت) را اراده نمىکرد مگر آنکه برایش گردانیده مىشد .
وقتى پیامبر صلى اللَّه علیه و آله را غسل داد و حنوط نمود و کفن کرد من و ابو ذر و مقداد و حضرت زهرا و امام حسن و امام حسین علیهم السّلام را به داخل خانه برد، و خود جلو ایستاد و ما پشت سر او صف بستیم و بر آن حضرت نماز خواندیم. عایشه نیز در حجره بود ولى متوجه نشد چرا که خداوند چشم او را گرفته بود.
سپس ده نفر از مهاجرین و ده نفر از انصار را به داخل مىآورد. آنان وارد مىشدند و دعا مىکردند و خارج مىشدند، تا آنکه هیچ کس از حاضرین از مهاجرین و انصار باقى نماندند مگر آنکه بر آن حضرت نماز خواندند .
کیفیت بیعت مردم با ابو بکر
سلمان فارسى مىگوید: کار مردم را به على علیه السّلام- در حالى که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله را غسل مىداد- خبر دادم و گفتم: ابو بکر هم اکنون بر فراز منبر پیامبر صلى اللَّه علیه و آله قرار گرفته، و مردم به این راضى نمىشوند که با یک دست با او بیعت کنند، بلکه با هر دو دست راست و چپ با او بیعت مىکنند !
اوّلین بیعتکننده با ابو بکر
على علیه السّلام فرمود: اى سلمان، آیا مىدانى اوّل کسى که با او بر منبر پیامبر صلى اللَّه علیه و آله بیعت کرد که بود؟ عرض کردم: نه، ولى او را در سقیفه بنى ساعده دیدم هنگامى که انصار محکوم شدند، و اوّلین کسانى که با او بیعت کردند مغیرة بن شعبة و سپس بشیر بن سعید و بعد ابو عبیده جرّاح و بعد عمر بن الخطاب و سپس سالم مولى ابى حذیفه و معاذ بن جبل بودند.
فرمود: در باره اینان از تو سؤال نکردم، آیا دانستى هنگامى که از منبر بالا رفت اوّل کسى که با او بیعت کرد که بود؟ عرض کردم: نه، ولى پیرمرد سالخوردهاى که بر عصایش تکیه کرده بود دیدم که بین دو چشمانش جاى سجدهاى بود که پینه آن بسیار بریده شده بود! او بعنوان اولین نفر از منبر بالا رفت و تعظیمى کرد و در حالى که مىگریست گفت:
«سپاس خدایى را که مرا نمیرانید تا ترا در این مکان دیدم! دستت را (براى بیعت) باز کن».
ابو بکر هم دستش را دراز کرد و با او بیعت کرد. سپس گفت: «روزى است مثل روز آدم» ! و بعد از منبر پائین آمد و از مسجد خارج شد.
على علیه السّلام فرمود: اى سلمان، مىدانى او که بود؟ عرض کردم: نه، ولى گفتارش مرا ناراحت کرد، گوئى مرگ پیامبر صلى اللَّه علیه و آله را با شماتت و مسخره یاد مىکرد. فرمود: او ابلیس بود. خدا او را لعنت کند.
ابلیس از غدیر تا سقیفه
پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به من خبر داد که ابلیس و رؤساى اصحابش هنگام منصوب کردن آن حضرت مرا به امر خداوند در روز غدیر خم حاضر بودند.
آن حضرت به مردم خبر داد که من نسبت به آنان از خودشان صاحب اختیار ترم، و به ایشان دستور داد که حاضران به غایبان برسانند.
(در آن روز) شیاطین و مریدان از اصحاب ابلیس رو به او کردند و گفتند: «این امت، مورد رحمت قرار گرفته و حفظ شدهاند، و دیگر تو و ما را بر اینان راهى نیست. چرا که پناه و امام بعد از پیامبرشان به آنان شناسانده شد». ابلیس غمگین و محزون رفت.
امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: بعد از آن پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به من خبر داد و فرمود: مردم در سقیفه بنى ساعده با ابو بکر بیعت مىکنند بعد از آنکه با حقّ ما و دلیل ما استدلال کنند. سپس به مسجد مىآیند و اولین کسى که بر منبر من با او بیعت خواهد کرد ابلیس است که به صورت پیرمرد سالخورده پیشانى پینه بسته چنین و چنان خواهد گفت.
سپس خارج مىشود و اصحاب و شیاطین و ابلیسهایش را جمع مىکند. آنان به سجده مىافتند و مىگویند: «اى آقاى ما، اى بزرگ ما، تو بودى که آدم را از بهشت بیرون کردى»! (ابلیس) مىگوید: «کدام امت پس از پیامبرشان گمراه نشدند؟ هرگز! گمان کردهاید که من بر اینان سلطه و راهى ندارم؟ کار مرا چگونه دیدید هنگامى که آنچه خداوند و پیامبرش در باره اطاعت او دستور داده بودند ترک کردند». و این همان قول خداوند تعالى است که وَ لَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِیقاً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ، «ابلیس گمان خود را به آنان درست نشان داد و آنان به جز گروهى از مؤمنین او را متابعت کردند».
2 اتمام حجت امیر المؤمنین علیه السّلام
سه بار کمک خواهى اصحاب کساء بر در خانههاى مهاجرین و انصار
سلمان مىگوید: وقتى شب شد على علیه السّلام حضرت زهرا علیها السّلام را سوار بر چهارپایى نمود و دست دو پسرش امام حسن و امام حسین علیهما السّلام را گرفت، و هیچ یک از اهل بدر از مهاجرین و انصار را باقى نگذاشت مگر آنکه به خانههایشان آمد و حقّ خود را برایشان یادآور شد و آنان را براى یارى خویش فرا خواند. ولى جز چهل و چهار نفر، کسى از آنان دعوت او را قبول نکرد. حضرت به آنان دستور داد هنگام صبح با سرهاى تراشیده و در حالى که اسلحههایشان را به همراه دارند بیایند و با او بیعت کنند که تا سر حد مرگ استوار بمانند.
وقتى صبح شد جز چهار نفر کسى از آنان نزد او نیامد . (سلیم مىگوید:) به سلمان گفتم: چهار نفر چه کسانى بودند؟ گفت: من و ابو ذر و مقداد و زبیر بن عوام.
امیر المؤمنین علیه السّلام در شب بعد هم نزد آنان رفت و آنان را قسم داد. گفتند: «صبح نزد تو مىآئیم». ولى هیچ یک از آنان غیر از ما نزد او نیامد. در شب سوم هم نزد آنان رفت ولى غیر از ما کسى نیامد.
جمع قرآن و دعوت به آن
وقتى حضرت عهدشکنى و بىوفایى آنان را دید خانهنشینى اختیار کرد و به قرآن رو آورد و مشغول تنظیم و جمع آن شد، و از خانهاش خارج نشد تا آنکه آن را جمع آورى نمود در حالى که قبلا در اوراق و تکه چوبها و پوستها و کاغذها (نوشته شده) بود .
وقتى حضرت همه قرآن را جمع مىنمود و آن را با دست مبارک خویش طبق تنزیل و تأویلش و ناسخ و منسوخش مىنوشت، ابو بکر به سراغ او فرستاد که بیرون بیا و بیعت کن.
على علیه السّلام جواب فرستاد: «من مشغول هستم و با خود قسم یاد کردهام که عبا بر دوش نیندازم جز براى نماز، تا آنکه قرآن را تنظیم و جمع نمایم». آنان هم چند روز در باره او سکوت اختیار کردند.
امیر المؤمنین علیه السّلام قرآن را در یک پارچه جمع آورى نمود و آن را مهر کرد. سپس بیرون آمد در حالى که مردم با ابو بکر در مسجد پیامبر صلى اللَّه علیه و آله اجتماع کرده بودند. حضرت با بلندترین صدایش فرمود:
«اى مردم، من از روزى که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله از دنیا رفته به غسل آن حضرت و سپس به قرآن مشغول بودهام تا آنکه همه آن را بصورت یک مجموعه در این پارچه جمع آورى نمودم. خداوند بر پیامبر صلى اللَّه علیه و آله آیهاى نازل نکرده مگر آنکه آن را جمع آورى کردهام، و آیهاى از قرآن نیست مگر آنکه آن را جمع نمودهام، و آیهاى از آن نیست مگر آنکه براى پیامبر صلى اللَّه علیه و آله خواندهام و تأویلش را به من آموخته است».
سپس فرمود: «براى آنکه فردا نگوئید: ما از این مطلب بىخبر بودیم»! و بعد فرمود:
«و بدین جهت که روز قیامت نگوئید: من شما را به یارى خویش دعوت نکردم و حق خود را برایتان یادآور نشدم، و شما را به کتاب خدا از ابتدا تا انتهایش دعوت نکردم»! عمر گفت: قرآنى که همراه خود داریم ما را از آنچه بدان دعوت مىکنى بىنیاز مىنماید» ! سپس على علیه السّلام داخل خانهاش شد
اتمام حجت بر ابو بکر در القاب ادّعایى
عمر به ابو بکر گفت: سراغ على بفرست که باید بیعت کند، و تا او بیعت نکند ما صاحب مقامى نیستیم، و اگر بیعت کند از جهت او آسوده مىشویم.
ابو بکر (کسى را) نزد على علیه السّلام فرستاد که: «خلیفه پیامبر را جواب بده»! فرستاده نزد حضرت آمد و مطلب را عرض کرد. حضرت فرمود: «سبحان اللَّه، چه زود بر پیامبر دروغ بستید! او و آنان که اطراف او هستند مىدانند که خدا و رسولش غیر مرا خلیفه قرار ندادهاند». فرستاده آمد و آنچه حضرت فرموده بود رسانید.
(ابو بکر) گفت: برو به او بگو: «امیر المؤمنین ابو بکر را جواب بده»! او هم آمد و آنچه گفته بود به حضرت خبر داد. على علیه السّلام فرمود: «سبحان اللَّه، بخدا قسم زمانى طولانى نگذشته است که فراموش شود. بخدا قسم او مىداند که این نام (امیر المؤمنین) جز براى من صلاحیت ندارد. پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به او که هفتمى در میان هفت نفر بود امر کرد و بعنوان امیر المؤمنین بر من سلام کردند. او و رفیقش عمر از میان هفت نفر سؤال کردند و گفتند: آیا حقّى از جانب خدا و رسولش است؟ پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به آن دو فرمود: آرى حق است، حقى از جانب خدا و رسولش که او امیر مؤمنان و آقاى مسلمانان و صاحب پرچم سفید پیشانیان شناخته شده است . خداوند عزّ و جلّ او را در روز قیامت بر کنار صراط مىنشاند و او دوستانش را به بهشت و دشمنانش را به جهنّم وارد مىکند».
فرستاده ابو بکر رفت و آنچه حضرت فرموده بود به او خبر داد. سلمان مىگوید: آن روز را هم در باره او سکوت کردند.
کمک خواهى اصحاب کساء از صحابه براى بار چهارم
شب هنگام که شد على علیه السّلام حضرت زهرا علیها السّلام بر چهارپایى سوار کرد و دست دو پسرش امام حسن و امام حسین علیهما السّلام را گرفت، و احدى از اصحاب پیامبر صلى اللَّه علیه و آله را باقى نگذاشت مگر آنکه در منزلشان نزد آنان رفت، و حقّ خود را براى آنان یادآور شد و آنان را به یارى خویش فرا خواند. ولى هیچ کس جز ما چهار نفر او را اجابت نکرد. ما سرهایمان را تراشیدیم و یارى خود را مبذول داشتیم، و زبیر در یاریش از همه ما شدّت بیشترى داشت .
3 شهادت حضرت زهرا علیها السّلام
نقشه حمله به خانه حضرت
وقتى على علیه السّلام خوار کردن مردم و ترک یارى او را، و متحدشدنشان با ابو بکر و اطاعت و تعظیمشان نسبت به او را دید، خانهنشینى اختیار کرد.
عمر به ابو بکر گفت: چه مانعى دارى که سراغ على بفرستى تا بیعت کند، چرا که کسى جز او و این چهار نفر باقى نمانده مگر آنکه بیعت کردهاند.
ابو بکر در میان آن دو نرمخوتر و سازشکارتر و زرنگتر و دوراندیشتر بود، و دیگرى (عمر) تندخوتر و غلیظتر و خشنتر بود. ابو بکر گفت: چه کسى را سراغ او بفرستیم؟ عمر گفت: قنفذ را مىفرستیم. او مردى تندخو و غلیظ و خشن و از آزادشدگان است و نیز از طایفه بنى عدى بن کعب است .
ابو بکر، قنفذ را نزد امیر المؤمنین علیه السّلام فرستاد و عدهاى کمک نیز به همراهش قرار داد.
او آمد تا در خانه حضرت و اجازه ورود خواست، ولى حضرت به آنان اجازه نداد.
اصحاب قنفذ به نزد ابو بکر و عمر برگشتند در حالى که آنان در مسجد نشسته بودند و مردم اطراف آن دو بودند و گفتند: به ما اجازه داده نشد. عمر گفت: بروید، اگر به شما اجازه داد وارد شوید و گر نه بدون اجازه وارد شوید.
آنها آمدند و اجازه خواستند. حضرت زهرا علیها السّلام فرمود: «به شما اجازه نمىدهم بدون اجازه وارد خانه من شوید». همراهان او برگشتند ولى خود قنفذ ملعون آنجا ماند.
آنان (به ابو بکر و عمر) گفتند: فاطمه چنین گفت، و ما از اینکه بدون اجازه وارد خانهاش شویم خوددارى کردیم. عمر عصبانى شد و گفت: ما را با زنان چه کار است!! سپس به مردمى که اطرافش بودند دستور داد تا هیزم بیاورند. آنان هیزم برداشتند و خود عمر نیز همراه آنان هیزم برداشت و آنها را اطراف خانه على و فاطمه و فرزندانشان علیهم السّلام قرار دادند. سپس عمر ندا کرد بطورى که على و فاطمه علیهما السّلام بشنوند و گفت:
«بخدا قسم اى على باید خارج شوى و با خلیفه پیامبر بیعت کنى و گر نه خانه را با خودتان به آتش مىکشم»! حضرت زهرا علیها السّلام فرمود: اى عمر، ما را با تو چه کار است؟ جواب داد: در را باز کن و گر نه خانهتان را به آتش مىکشیم! فرمود: «اى عمر، از خدا نمىترسى که به خانه من وارد مىشوى» ؟! ولى عمر ابا کرد از اینکه برگردد .
آتش زدن در خانه و مجروح شدن حضرت زهرا علیها السّلام بدست عمر
عمر آتش طلبید و آن را بر در خانه شعلهور ساخت و سپس در را فشار داد و باز کرد و داخل شد ! حضرت زهرا علیها السّلام در مقابل او در آمد و فریاد زد: «یا ابتاه، یا رسول اللَّه»! عمر شمشیر را در حالى که در غلافش بود بلند کرد و به پهلوى حضرت زد. آن حضرت ناله کرد: «یا ابتاه»! عمر تازیانه را بلند کرد و به بازوى حضرت زد. آن حضرت صدا زد: «یا رسول اللَّه، ابو بکر و عمر با بازماندگانت چه بد رفتارى کردند»!
دفاع امیر المؤمنین علیه السّلام از حضرت زهرا علیها السّلام
على علیه السّلام ناگهان از جا برخاست و گریبان عمر را گرفت و او را به شدت کشید و بر زمین زد و بر بینى و گردنش کوبید و خواست او را بکشد. ولى سخن پیامبر صلى اللَّه علیه و آله و وصیتى را که به او کرده بود بیاد آورد و فرمود: «اى پسر صُهاک ، قسم به آنکه محمّد را به پیامبرى مبعوث نمود، اگر نبود مقدّرى که از طرف خداوند گذشته و عهدى که پیامبر با من نموده است مىدانستى که تو نمىتوانى به خانه من داخل شوى».
دستور ابو بکر براى حمله و آتش زدن خانه
عمر فرستاد و کمک خواست. مردم هم آمدند تا داخل خانه شدند، و امیر المؤمنین علیه السّلام هم سراغ شمشیرش رفت.
قنفذ نزد ابو بکر برگشت در حالى که مىترسید على علیه السّلام با شمشیر سراغش بیاید چرا که شجاعت و شدّت عمل آن حضرت را مىدانست.
ابو بکر به قنفذ گفت: «برگرد، اگر از خانه بیرون آمد (دست نگه دار) و گر نه در خانهاش به او هجوم بیاور، و اگر مانع شد خانه را بر سرشان به آتش بکشید»! قنفذ ملعون آمد و با اصحابش بدون اجازه به خانه هجوم آوردند. على علیه السّلام سراغ شمشیرش رفت، ولى آنان زودتر به طرف شمشیر آن حضرت رفتند، و با عدّه زیادشان بر سر او ریختند.
عدّهاى شمشیرها را بدست گرفتند و بر آن حضرت حملهور شدند و او را گرفتند و بر گردن او طنابى انداختند !!
مجروح شدن حضرت زهرا علیها السّلام بدست قنفذ
حضرت زهرا علیها السّلام جلو در خانه، بین مردم و امیر المؤمنین علیه السّلام مانع شد. قنفذ ملعون با تازیانه به آن حضرت زد، بطورى که وقتى حضرت از دنیا مىرفت در بازویش از زدن او اثرى مثل دستبند بر جاى مانده بود . خداوند قنفذ را و کسى که او را فرستاد لعنت کند.
4 بیعت اجبارى امیر المؤمنین علیه السّلام
على علیه السّلام، از خانه تا مسجد
سپس على علیه السّلام را بردند و به شدت او را مىکشیدند، تا آنکه نزد ابو بکر رسانیدند. و این در حالى بود که عمر بالاى سر ابو بکر با شمشیر ایستاده بود، و خالد بن ولید و ابو عبیدة بن جراح و سالم مولى ابى حذیفه و معاذ بن جبل و مغیرة بن شعبة و اسید بن حضیر و بشیر بن سعید و سایر مردم در اطراف ابو بکر نشسته بودند و اسلحه همراهشان بود .
ورود بىاجازه به خانه حضرت زهرا علیها السّلام
سلیم مىگوید: به سلمان گفتم : آیا بدون اجازه به خانه فاطمه علیها السّلام وارد شدند ؟! گفت: آرى بخدا قسم، و این در حالى بود که «خمار» نداشت. حضرت زهرا علیها السّلام صدا زد: «وا ابتاه، وا رسول اللَّه، اى پدر، ابو بکر و عمر بعد از تو با بازماندگانت بدرفتارى کردند در حالى که هنوز چشمان تو در قبرت باز نشده است» و این سخنان را حضرت با بلندترین صدایش ندا مىنمود.
سلمان مىگوید: ابو بکر و اطرافیانش را دیدم که مىگریستند و صدایشان به گریه بلند شده بود. در میان آنان کسى نبود مگر آنکه گریه مىکرد جز عمر و خالد بن ولید و مغیرة بن شعبه، و عمر مىگفت: ما را با زنان و رأى آنان کارى نیست!!
سخنان امیر المؤمنین علیه السّلام هنگام ورود به مسجد
سلمان مىگوید: على علیه السّلام را نزد ابو بکر رسانیدند در حالى که مىفرمود: بخدا قسم، اگر شمشیرم در دستم قرار مىگرفت مىدانستید که هرگز به این کار دست نمىیابید. بخدا قسم خود را در جهاد با شما سرزنش نمىکنم، و اگر چهل نفر برایم ممکن مىشد جمعیت شما را متفرّق مىساختم، ولى خدا لعنت کند اقوامى را که با من بیعت کردند و سپس مرا خوار نمودند.
ابو بکر تا چشمش به على علیه السّلام افتاد فریاد زد: «او را رها کنید»! على علیه السّلام فرمود: اى ابو بکر، چه زود جاى پیامبر را ظالمانه غصب کردید ! تو به چه حقّى و با داشتن چه مقامى مردم را به بیعت خویش دعوت مىنمایى؟ آیا دیروز به امر خدا و پیامبر با من بیعت نکردى؟
شهادت حضرت زهرا و محسن علیهما السّلام
قنفذ- که خدا او را لعنت کند- فاطمه علیها السّلام را با تازیانه زد آن هنگام که خود را بین او و شوهرش قرار داد، و عمر پیغام فرستاد که اگر فاطمه بین تو و او مانع شد او را بزن. قنفذ او را به سمت چهارچوب در خانهاش کشانید و در را فشار داد بطورى که استخوانى از پهلویش شکست و جنینى سقط کرد، و همچنان در بستر بود تا در اثر همان شهید شد.
اتمام حجّت امیر المؤمنین علیه السّلام با فضائلش
وقتى على علیه السّلام را به نزد ابو بکر رسانیدند عمر بصورت اهانتآمیزى گفت: «بیعت کن و این اباطیل را رها کن»!
على علیه السّلام فرمود: اگر انجام ندهم شما چه خواهید کرد؟ گفتند: ترا با ذلّت و خوارى مىکشیم! فرمود: در این صورت بنده خدا و برادر پیامبرش را کشتهاید! ابو بکر گفت: بنده خدا بودن درست است ولى به برادر پیامبر بودن اقرار نمىکنیم! فرمود: آیا انکار مىکنید که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله بین من و خودش برادرى قرار داد؟ گفتند: «آرى»! و حضرت این مطلب را سه مرتبه بر ایشان تکرار کرد.
سپس حضرت رو به آنان کرد و فرمود: اى گروه مسلمانان، و اى مهاجرین و انصار، شما را بخدا قسم مىدهم که آیا در روز غدیر خم از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدید که آن مطالب را مىفرمود، و در جنگ تبوک آن مطالب را مىفرمود ؟
سپس على علیه السّلام آنچه پیامبر صلى اللَّه علیه و آله علنى براى عموم مردم در باره او فرموده بود چیزى باقى نگذاشت مگر آنکه براى آنان یادآور شد. (و مردم در باره همه آنها اقرار کردند و) گفتند: بلى، بخدا قسم .
حدیث جعل کردن ابو بکر
وقتى ابو بکر ترسید مردم على علیه السّلام را یارى کنند و مانع او شوند پیشدستى کرد و (خطاب به حضرت) گفت: آنچه گفتى حق است که با گوش خود شنیدهایم و فهمیدهایم و قلبهایمان آن را در خود جاى داده است، و لکن بعد از آن من از پیامبر شنیدم که مىگفت:
«ما اهل بیتى هستیم که خداوند ما را انتخاب کرده و ما را بزرگوار داشته و آخرت را براى ما بر دنیا ترجیح داده است. و خداوند براى ما اهل بیت نبوّت و خلافت را جمع نخواهد کرد».
افشاى اسرار اصحاب صحیفه ملعونه
على علیه السّلام فرمود: آیا کسى از اصحاب پیامبر هست که با تو در این مطلب حضور داشته ؟ عمر گفت: خلیفه پیامبر راست مىگوید. من هم از پیامبر شنیدم همان طور که ابو بکر گفت. ابو عبیده و سالم مولى ابى حذیفه و معاذ بن جبل هم گفتند: راست مىگوید، ما این مطلب را از پیامبر شنیدیم.
على علیه السّلام به آنان فرمود : وفا کردید به صحیفه ملعونهاى که در کعبه بر آن هم پیمان شدید که: «اگر خداوند محمّد را بکشد یا بمیرد امر خلافت را از ما اهل بیت بگیرید».
ابو بکر گفت: از کجا این مطلب را دانستى؟ ما تو را از آن مطلع نکرده بودیم! حضرت فرمود: اى زبیر و تو اى سلمان و تو اى ابا ذر و تو اى مقداد، شما را به خدا و به اسلام، مىپرسم آیا از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله نشنیدید که در حضور شما مىفرمود: «فلانى و فلانى- تا آنکه حضرت همین پنج نفر را نام برد- ما بین خود نوشتهاى نوشتهاند و در آن هم پیمان شدهاند و بر کارى که کردهاند قسمها خوردهاند که اگر من کشته شوم یا بمیرم ... »؟
آنان گفتند: آرى ما از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدیم که این مطلب را به تو مىفرمود که «آنان بر آنچه انجام دادند معاهده کرده و هم پیمان شدهاند، و در بین خود قراردادى نوشتهاند که اگر من کشته شدم یا مردم، بر علیه تو اى على متّحد شوند و این خلافت را از تو بگیرند».
تو گفتى: پدر و مادرم فدایت یا رسول اللَّه، هر گاه چنین شد دستور مىدهى چه کنم؟
فرمود: اگر یارانى بر علیه آنان یافتى با آنها جهاد کن و اعلام جنگ نما، و اگر یارانى نیافتى بیعت کن و خون خود را حفظ نما.
على علیه السّلام فرمود: بخدا قسم، اگر آن چهل نفر که با من بیعت کردند وفا مىنمودند در راه خدا با شما جهاد مىکردم. ولى بخدا قسم بدانید که احدى از نسل شما تا روز قیامت به خلافت دست پیدا نخواهد کرد.
جواب حدیث جعلى ابو بکر
دلیل بر دروغ بودن سخنى که به پیامبر نسبت دادید کلام خداوند تعالى است که أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً ، «آیا بر مردم حسد مىبرند بر آنچه خداوند از فضلش به آنان داده است؟ ما به آل ابراهیم کتاب و حکمت دادیم و به آنان حکومت بزرگ دادیم».
کتاب یعنى نبوت و حکمت یعنى سنت و حکومت یعنى خلافت، و ما آل ابراهیم هستیم.
دفاع مقداد و سلمان و ابو ذر از امیر المؤمنین علیه السّلام
مقداد برخاست و گفت: یا على، به من چه دستور مىدهى؟ بخدا قسم اگر امر کنى با شمشیرم مىزنم و اگر امر کنى خوددارى مىکنم. على علیه السّلام فرمود: اى مقداد، خوددارى کن و پیمان پیامبر و وصیتى که به تو کرده را بیاد بیاور.
(سلمان مىگوید:) برخاستم و گفتم: قسم به آنکه جانم بدست اوست، اگر من بدانم که ظلمى را دفع مىکنم یا براى خداوند دین را عزت مىبخشم، شمشیرم را بر دوش مىگذارم و با استقامت با آن مىجنگم . آیا بر برادر پیامبر و وصیّش و جانشین او در امتش و پدر فرزندانش هجوم مىآورید؟ بشارت باد شما را به بلا، و ناامید باشید از آسایش! ابو ذر برخاست و گفت: اى امتى که بعد از پیامبرش متحیر شده و به سرپیچى خویش خوار شدهاید، خداوند مىفرماید: إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمِینَ، ذُرِّیَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ، «خداوند آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران را بر همه جهانیان برگزید، نسلى که از یک دیگرند، و خداوند شنونده و دانا است». آل محمد فرزندان نوح و آل ابراهیم از ابراهیم و برگزیده و نسل اسماعیل و عترت محمد پیامبرند. آنان اهل بیت نبوت و جایگاه رسالت و محل رفت و آمد ملائکهاند. آنان همچون آسمان بلند و کوههاى پایدار و کعبه پوشیده و چشمه زلال و ستارگان هدایتکننده و درخت مبارک هستند که نورش مىدرخشند و روغن آن مبارک است . محمد خاتم انبیاء و آقاى فرزندان آدم است، و على وصیّى اوصیاء و امام متقین و رهبر سفید پیشانیان معروف است، و اوست صدیق اکبر و فاروق اعظم و وصىّ محمد و وارث علم او و صاحب اختیارتر مردم نسبت به مؤمنین، همان طور که خداوند فرموده:
النَّبِیُّ أَوْلى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللَّهِ ، «پیامبر نسبت به مؤمنین از خودشان صاحب اختیارتر است و همسران او مادران آناناند و خویشاوندان در کتاب خدا بعضى بر بعضى اولویت دارند». هر که را خدا مقدّم داشته جلو بیندازید و هر که را خدا مؤخر داشته عقب بزنید، و ولایت و وراثت را براى کسى قرار دهید که خدا قرار داده است.
تهدید عمر به قتل براى بیعت
عمر، در حالى که ابو بکر بالاى منبر نشسته بود به او گفت: چطور بالاى منبر نشستهاى و این مرد نشسته و روى جنگ دارد و بر نمىخیزد با تو بیعت کند. دستور بده گردنش را بزنیم! این در حالى بود که امام حسن و امام حسین علیهما السّلام ایستاده بودند. وقتى گفته عمر را شنیدند به گریه افتادند. امیر المؤمنین علیه السّلام آن دو را به سینه چسبانید و فرمود: گریه نکنید، بخدا قسم بر قتل پدرتان قدرت ندارند.
دفاع امّ ایمن و بریده اسلمى از امیر المؤمنین علیه السّلام
ام ایمن پرستار پیامبر صلى اللَّه علیه و آله آمد و گفت: «اى ابو بکر، چه زود حسد و نفاق خود را ظاهر ساختید»! عمر دستور داد تا او را از مسجد بیرون کردند و گفت: «ما را با زنان چه کار است»؟! بریده اسلمى برخاست و گفت: اى عمر، آیا بر برادر پیامبر و پدر فرزندانش حمله مىکنى؟ تو در میان قریش همان کسى هستى که تو را آن طور که باید مىشناسیم! آیا شما دو نفر همان کسانى نیستید که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به شما فرمود: «نزد على بروید و بعنوان امیر المؤمنین بر او سلام کنید»؟ شما هم گفتید: آیا از امر خدا و امر رسولش است؟ فرمود: آرى.
ابو بکر گفت: چنین بود ولى پیامبر بعد از آن فرمود: «براى اهل بیت من نبوّت و خلافت جمع نمىشود»! بریده گفت: «بخدا قسم پیامبر این را نگفته است. بخدا قسم در شهرى که تو در آن امیر باشى سکونت نمىکنم». عمر دستور داد تا او را هم زدند و بیرون کردند!
کیفیت بیعت اجبارى امیر المؤمنین علیه السّلام
سپس عمر گفت: برخیز اى فرزند ابى طالب و بیعت کن! حضرت فرمود: اگر انجام ندهم چه خواهید کرد؟ گفت: بخدا قسم در این صورت گردنت را مىزنیم! امیر المؤمنین علیه السّلام سه مرتبه حجّت را بر آنان تمام کرد، و سپس بدون آنکه کف دستش را باز کند دستش را دراز کرد. ابو بکر هم روى دست او زد و به همین مقدار از او قانع شد.
على علیه السّلام قبل از آنکه بیعت کند در حالى که طناب بر گردنش بود خطاب به پیامبر صلى اللَّه علیه و آله صدا زد: «اى پسر مادرم، این قوم مرا خوار کردند و نزدیک بود مرا بکشند» .
بیعت زبیر و سلمان و ابو ذر و مقداد
به زبیر گفته شد: بیعت کن. ولى ابا کرد. عمر و خالد بن ولید و مغیرة بن شعبه با عدهاى از مردم به همراهشان بر او حمله کردند و شمشیرش را از دستش بیرون کشیدند و آن را بر زمین زدند تا شکستند و او را کشان کشان آوردند.
زبیر- در حالى که عمر روى سینهاش نشسته بود- گفت: «اى پسر صُهاک، بخدا قسم اگر شمشیرم در دستم بود از من فاصله مىگرفتى»، و سپس بیعت کرد.
سلمان مىگوید: سپس مرا گرفتند و بر گردنم کوبیدند تا مثل غدهاى ورم کرد. سپس دست مرا گرفتند و آن را پیچانیدند. لذا به اجبار بیعت کردم.
سپس ابو ذر و مقداد به اجبار بیعت کردند، و احدى از امت غیر از على علیه السّلام و ما چهار نفر به اجبار بیعت نکردند، و در بین ما هم احدى گفتارش شدیدتر از زبیر نبود. او وقتى بیعت کرد چنین گفت: «اى پسر صُهاک، بخدا قسم اگر این طاغیانى که ترا کمک کردند نبودند تو در حالى که شمشیرم همراهم بود نزدیک من نمىآمدى، به خاطر پستى و ترسى که از تو سراغ دارم، ولى طاغیانى یافتهاى که به کمک آنان قوىشدهاى و قهر و غلبه نشان مىدهى.
عمر عصبانى شد و گفت: آیا نام صُهاک را مىآورى؟ گفت: مگر صُهاک کیست؟! و چه مانعى از ذکر نام او هست؟ صهاک زنى زناکار بود، آیا این مطلب را انکار مىکنى؟
آیا کنیز حبشى جدم عبد المطلب نبود که جدّ تو نفیل با او زنا کرد و پدرت خطّاب را بدنیا آورد. عبد المطلب هم صهاک را بعد از زنایش به جدت بخشید و بعد خطاب را به دنیا آورد. خطّاب غلام جد من و ولد الزنا است !
ابو بکر بین آن دو را اصلاح کرد و هر کدام دست از یک دیگر برداشتند .
5 اتمام حجّت اصحاب امیر المؤمنین علیه السّلام
سخنان سلمان بعد از بیعت
سلیم بن قیس مىگوید: به سلمان گفتم: اى سلمان، آیا بیعت کردى و چیزى نگفتى؟
او گفت: بعد از آنکه بیعت کردم چنین گفتم: «بقیه روزگار را ضرر و هلاکت ببینید، آیا مىدانید با خود چه کردهاید؟ کار درست کردید و به خطا رفتید! با سنت آنان که قبل از شما بودند که تفرقه و اختلاف مىنمودند درست و مطابق انجام دادید، و از سنّت پیامبرتان خطا رفتید که خلافت را از معدنش و از اهلش خارج ساختید .
عمر گفت: اى سلمان، حال که رفیقت بیعت نمود و تو نیز بیعت کردى هر چه مىخواهى بگو و هر چه مىخواهى بکن و رفیقت هم هر چه مىخواهد بگوید.
سلمان مىگوید: گفتم: از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدم که مىفرمود: «برابر گناه همه امتش تا روز قیامت و برابر عذاب همه آنان بر گردن تو و رفیقت که با او بیعت کردى خواهد بود».
عمر گفت: هر چه مىخواهى بگو، آیا چنین نیست که بیعت نمودى و خداوند چشمت را روشن نساخت که رفیقت خلافت را بر عهده بگیرد؟! گفتم: شهادت مىدهم که من در بعضى کتابهائى که از طرف خداوند نازل شده خواندهام که تو- با اسم و نسب و اوصافت- درى از درهاى جهنّم هستى. عمر گفت: هر چه مىخواهى بگو. آیا خداوند خلافت را از اهل این خانه نگرفت که شما آنان را بعد از خداوند ارباب خود قرار دادهاید؟! به او گفتم: شهادت مىدهم از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدم که مىفرمود، در حالى که در باره این آیه از او سؤال کردم که «فَیَوْمَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ أَحَدٌ وَ لا یُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ» ، «در آن روز هیچ کس را مانند او عذاب نمىکند و هیچ کس را مانند او به بند نمىکشد». حضرت به من خبر داد که آن تو هستى. عمر گفت: ساکت شو، خدا صدایت را خفه کند، اى غلام، و اى پسر زن بدبو ! على علیه السّلام فرمود: اى سلمان، ترا قسم مىدهم که ساکت باشى.
سلمان مىگوید: بخدا قسم، اگر على علیه السّلام مرا به سکوت امر نکرده بود آنچه در باره او نازل شده و هر چه در باره او و رفیقش از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیده بودم به او خبر مىدادم. وقتى عمر دید من ساکت شدم گفت: تو مطیع و تسلیم او هستى.
سخنان ابو ذر بعد از بیعت
سلمان مىگوید: وقتى ابو ذر و مقداد بیعت کردند و چیزى نگفتند، عمر گفت: اى سلمان، تو هم مثل دو رفیقت خوددارى نمىکنى؟ بخدا قسم تو نسبت به اهل این خانه از آن دو نفر بامحبّتتر نیستى و از آن دو بیشتر به آنان احترام نمىکنى. همان طور که مىبینى خوددارى کردند و بیعت نمودند.
ابو ذر گفت: اى عمر، ما را به محبت آل محمد و احترام آنان سرزنش مىکنى؟ خدا لعنت کند- که لعنت کرده است- هر کس آنان را دشمن بدارد و به آنان نسبت ناروا دهد و به حق آنان ظلم کند و مردم را بر گردن ایشان سوار نماید و این امت را به پشت سرشان به طور قهقرى برگرداند .
عمر گفت: آمین، خداوند لعنت کند هر کس را که به حق آنان ظلم کند! ولى نه بخدا قسم، ایشان را در خلافت حقّى نیست و آنان با سایر مردم در این مسأله یکسانند! ابو ذر گفت: پس چرا بر علیه انصار با حق ایشان و دلیلشان استدلال کردید؟!
سخنان امیر المؤمنین علیه السّلام بعد از بیعت
على علیه السّلام به عمر فرمود: اى پسر صُهاک، ما را در خلافت حقّى نیست، ولى براى تو و فرزند زن مگس خوار هست؟! عمر گفت: اى ابا الحسن، اکنون که بیعت کردى خوددارى نما، چرا که عموم مردم به رفیق من رضایت دادند و به تو رضایت ندادند، پس گناه من چیست؟
على علیه السّلام فرمود: ولى خداوند عز و جل و رسولش جز به من راضى نشدند. پس تو و رفیقت و آنان که تابع شما شدند و شما را کمک کردند را به نارضایتى خداوند و عذاب و خوارى او بشارت باد. واى بر تو اى پسر خطاب! اگر بدانى که چه جنایتى بر خود روا داشتهاى. اگر بدانى از چه خارج شده و به چه داخلشدهاى و چه جنایتى بر خود و رفیقت نمودهاى! ابو بکر گفت: اى عمر، حال که با ما بیعت کرده و از شرّ او و حمله ناگهانى و فسادش در کارمان در امان شدیم بگذار هر چه مىخواهد بگوید.
اصحاب صحیفه در تابوت جهنم
على علیه السّلام فرمود: جز یک مطلب چیزى نمىگویم. شما را بخدا یادآور مىشوم اى چهار نفر- که منظور حضرت من و ابو ذر و زبیر و مقداد بود-، من از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدم که مىفرمود: صندوقى از آتش وجود دارد که در آن دوازده نفرند، شش نفر از اولین و شش نفر از آخرین . (آن صندوق) در چاهى در قعر جهنّم در صندوق قفلشده دیگرى است. بر در آن چاه صخرهاى است که هر گاه خداوند بخواهد جهنّم را شعلهور نماید آن صخره را از در آن چاه بر مىدارد و جهنّم از شعله و حرارت آن چاه شعلهور مىشود.
على علیه السّلام فرمود: شما شاهد بودید که از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله در باره آنان و «اوّلین» سؤال کردم، فرمود: امّا «اوّلین» عبارتند از: فرزند آدم که برادرش (هابیل) را کشت، و فرعون فرعونها، و آن کسى که با ابراهیم علیه السّلام در باره خداوند به منازعه پرداخت و دو نفر از بنى اسرائیل که کتابشان را تحریف کردند و سنّتشان را تغییر دادند، یکى از آنان کسى بود که یهودیان را یهودى نمود و دیگرى نصارى را نصرانى کرد. و ابلیس ششم آنان است . و امّا «آخرین» عبارتند از دجال و این پنج نفر اصحاب صحیفه و نوشته و جبت و طاغوتى که بر سر آن باهم عهد بستهاند و بر عداوت با تو- اى برادرم- هم پیمان شدهاند، و بعد از من بر علیه تو متحد مىشوند. این و این، که پیامبر صلى اللَّه علیه و آله آنان را براى ما نام برد و بر شمرد.
سلمان مىگوید: ما گفتیم: راست گفتى، ما شهادت مىدهیم که این مطلب را از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدیم.
عثمان لعنتشده پیامبر صلى اللَّه علیه و آله
عثمان گفت: اى ابا الحسن، آیا نزد تو و این اصحابت در باره من حدیثى نیست؟
على علیه السّلام فرمود: بلى، از پیامبر شنیدم که دو بار تو را لعنت کرد و بعد از آنکه ترا لعنت نمود برایت استغفار نکرد.
عثمان غضبناک شد و گفت: مرا با تو چه کار است! هیچ گاه مرا رها نمىکنى، نه در زمان پیامبر و نه بعد از او! على علیه السّلام فرمود : آرى، خداوند بینىات را بر خاک بمالد.
پیشگوئى از ارتداد زبیر
عثمان گفت: بخدا قسم از پیامبر شنیدم که مىفرمود: زبیر مرتدّ از اسلام کشته مىشود! سلمان مىگوید: على علیه السّلام بطور خصوصى به من فرمود: عثمان راست مىگوید، او بعد از قتل عثمان با من بیعت مىکند و بعد بیعت مرا مىشکند و مرتدّ کشته مىشود.
ارتداد مردم پس از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله جز چهار نفر
سلمان مىگوید: على علیه السّلام فرمود: «همه مردم بعد از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله مرتدّ شدند جز چهار نفر . مردم بعد از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله به منزله هارون و تابعینش و به منزله گوساله و تابعینش شدند. پس على علیه السّلام شبیه هارون و عتیق شبیه گوساله و عمر شبیه سامرى است.
از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدم که مىفرمود: قومى از اصحابم از صاحبان شخصیت و مقام نسبت به من براى عبور از پل صراط مىآیند. وقتى آنان را دیدم و آنان مرا دیدند و آنان را شناختم و آنان مرا شناختند، ایشان را از نزد من جدا مىکنند. مىگویم: پروردگارا، اصحابم، اصحابم! گفته مىشود: نمىدانى بعد از تو چه کردهاند. وقتى از ایشان جدا شدى به عقب برگشتند. من هم مىگویم: دور از رحمت خدا باشند.
شباهت مسلمین به بنى اسرائیل
از پیامبر صلى اللَّه علیه و آله شنیدم که مىفرمود: امّت من سنّت بنى اسرائیل را مرتکب خواهند شد بطورى که قدم جاى قدم آنان مىگذارند و تیر به همان جا که آنان زدند مىزنند، و وجب به وجب و ذراع به ذراع و باع به باع کارهاى آنان را انجام خواهند داد، تا آنجا که اگر داخل سوراخ حیوانى شده باشند اینان نیز همراه آنان داخل مىشوند. تورات و قرآن را یک نفر از ملائکه در یک ورق با یک قلم نوشته است، و مثلها و سنّتها (در آنان و اینان) به یک صورت جارى شده است.
روایت از کتاب سلیم:
1. منهاج الفاضلین (نسخه خطى): ص 259.
2. بحار: ج 28 ص 23.
3. بحار: ج 28 ص 54.
4. بحار: ج 28 ص 261.
5. بحار: ج 43 ص 197 ح 29.
6. بحار: ج 81 ص 256 ح 18.
7. بحار: ج 92 ص 40.
8. بحار: ج 8 قدیم ص 242.
9. عوالم العلوم، جلد حضرت زهرا علیها السّلام: ص 220 ح 2.
10. مدینة المعاجز: ص 132.
11. کفایة الموحدین: ج 2 ص 230.
روایت با سند به سلیم:
1. کتاب بهار (حسین بن سعید) به روایت ابن طاوس در کتاب الیقین: باب 115.
2. روضه کافى: ص 343 ح 541.
3. احتجاج طبرسى: ج 1 ص 105.
4. اثبات الوصیة (علامه حلى): ص 7.
5. المحتضر: ص 60.