تاریخ نگارش : سی ام مهر 1391

شناسایی زمینه‌های گناه در زندگی !
مسعود ورزیده

رسیده ام به خدایی که اقتباسی نیست ، شریعتی که در آن حکمت ها قیاسی نیست . خدا کسی است که باید به دیدنش بروی ، خدا کسی که از آن سخت می هراسی نیست. به فکر هیچ کسی جز خودت مباش ای دل ، که خودشناسی تو جز خداشناسی نیست . دل از سیاست اهل ریا بکن خود باش ، هوای مملکت عاشقان سیاسی نیست .
کلید واژه : توبه
ناشر : بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

شناسایی زمینه‌های گناه در زندگی !

رسیده ام به خدایی که اقتباسی نیست ، شریعتی که در آن حکمت ها قیاسی نیست . خدا کسی است که باید به دیدنش بروی ، خدا کسی که از آن سخت می هراسی نیست. به فکر هیچ کسی جز خودت مباش ای دل ، که خودشناسی تو جز خداشناسی نیست . دل از سیاست اهل ریا بکن خود باش ، هوای مملکت عاشقان سیاسی نیست .

توبه

گام های عملی برای تحقق توبه چیست؟

همه ی ما به طریقی گرفتار برخی از گناهان هستیم . بنابراین بعد از توبه باید قدم هایی را برای جبران گذشته برداریم . هیچ کدام از ما معصوم نیستیم و شیطان به شیوه های مختلف انسان را وسوسه می کند . برخی از افراد مبتلا به گناه بدزبانی و بداخلاقی هستند. گروهی مبتلا به بداخلاقی با مردم و برخی نیز مبتلا به بداخلاقی در خانه هستند و...


آیا همین که بگوییم توبه کردیم کافی است؟

خیر،گناهان چند بخش هستند . گروهی از آنها بین خدا و انسان است . گروهی بین انسان و مردم است و برخی از آنها نیز بین انسان و خدا است ولی نیاز به کارهایی برای جبران دارد. اگر کسی صرفاً بگوید: من توبه کرده ام اما مسیر و دوستان خود را تغییر نداده و روشی که در گذشته داشته را عوض نکند، این توبه تأثیری ندارد .


ما چگونه موفق به توبه می شویم؟

ما باید به نعمت ها و الطاف الهی توجه داشته باشیم . کسی که مرتکب گناه شده باید بداند که با چه اعضاء و جوارحی گناه کرده است . بنابراین بعد از توبه، انسان باید خدا را سپاسگزار باشد که می خواهد از این اعضاء و جوارح و نعمت پروردگار در راه خوب استفاده کند . همه ی حیات و جان انسان می تواند با کوچکترین مشکلی از بین برود . نباید فکر کنیم که این نعمت ها همیشه به همین صورت برقرار است . باید بدانیم که ما می خواهیم با چشمی گناه کنیم که نعمت خدا است و امکان دارد به سادگی از ما گرفته شود .

ما گرفتاری این جوان را حل می کنیم ولی به شرط اینکه نماز خواندن را شروع کند ،اگر نماز را ترک کند دوباره این مشکل را برای او ایجاد می کنیم

اگر ما نعمت سلامتی داریم باید آن را در مسیر خدا استفاده کنیم ،فکر نکنیم که همیشه این سلامتی و قدرت برقرار است . ممکن است که این سلامتی هر لحظه از انسان گرفته شود ، بنابراین امروز که این سلامتی را داریم باید از آن خوب استفاده کنیم .

گاهی انسان برای اینکه گناه نکند باید نذر کند . دوستی می گفت که من در این راه نذرهای سنگینی کرده ام و موفق هم شده ام . مثلاً من گرفتار برخی از گناهان پنهانی بودم که نذر کردم اگر طرف این گناه بروم ده میلیون تومان به فقیر بدهم . چون یک چنین جریمه ی سنگینی مقابل من است الان حتی می ترسم که فکر آن گناه را بکنم . با این کار احساس آرامش پیدا کرده ام . البته اگر کسی این نذر را کرد باید انجام بدهد . اینگونه نیست که صرفاً یک کلام باشد.

در حالات مرحوم آیت الله بروجردی است که ایشان گاهی در هنگام درس عصبانی می شدند ، نذر کرده بودند که اگر در سر درس عصبانی شوند و به خود مسلط نباشند ، تعدادی روزه بگیرند .
ناراحت گناه دریا

نکته ی بعدی این است که ما نباید هیچ گناهی را کوچک بشماریم . در روایت داریم که اگر کسی گناهی را با خنده و شادابی انجام دهد هرچند کوچک هم باشد ، گریان وارد آتش می شود . اگر کسی گناهی کرد باید خیلی زود برگردد و توبه کند . همین بد اخلاقی و تندی که شما در خانه به فرزند خود می کنید نباید کوچک شمرده شود.

در حدیث زیبایی داریم که اگر انسان اصرار برگناه داشته باشد هیچ گناهی کوچک نیست . اگر در نظر انسان گناهی کوچک جلوه کند ، همین گناه در واقع کبیره است اما اگر فرد گناه بزرگ انجام داد ولی زود برگشت و توبه کرد ، هیچ گناهی کبیره نیست .

نکته ی بعدی این است که زمینه ی گناه را ایجاد نکنیم . مثلاً یکی از زمینه های گناه خلوت است. فردی به مدینه آمد و خانه گرفت. حضرت فرمودند: کسی پیش شما است ؟ او گفت: نه یک اتاق به تنهایی گرفته ام . حضرت فرمودند این کار را نکنید و تنها نباشید . خدا این کار را دوست ندارد و خواب و زندگی تنهایی نکوهش شده است .

فردی در زمان امام صادق (علیه السلام) به مدینه آمد و خانه ای گرفت . صاحب خانه یک خانم بود. آن خانم به آن فرد وعده داده بود که بین خود و او یک پرده ای ایجاد کند. اما بعداً گفت که نیازی نیست . حضرت فرمودند که از این خانه بیرون برو و جایی نباش که خانم نامحرم در آنجاست، زیرا سومین نفر شیطان است . از نظر فقهی در مکانی که زن و مرد بیگانه ای هستند که شخص ثالثی نمی تواند وارد شود ، نماز اشکال دارد.

واقعاً اگر می خواهیم گناه را از بین ببریم باید این زمینه ها از بین برود . ما نباید اجازه بدهیم بستر گناه ایجاد شود.

به مقدس اردبیلی گفتند که اگر زمینه ی گناه در یک خلوتی با یک خانم برای شما فراهم شود چه می کنید ؟ گفت : به خدا پناه می برم . مقدس اردبیلی در تقوی ضرب المثل بودند اما نمی گویند که من حتماً گرفتارنمی شوم . هیچ کس نباید خود را مصون بداند . بنابراین نباید به سراغ شرایط گناه ، کتاب ، فیلم و مسائل گناه آلود برویم . در روایت داریم که فکر گناه انسان را به گناه دعوت می کند .
گناه

نکته ی دیگر این است که توبه را به تأخیر نیندازیم . امام رضوان الله علیه می فرمایند : از وسوسه های شیطان است که توبه را بزرگ جلوه می دهد تا ما به طرف آن نرویم. اگر گناهان در نظر فرد بزرگ جلوه کند قطعاً توبه سخت خواهد بود . انسان هر گناهی که مرتکب شده اگر شروع به جبران آن کند خدا هم او را کمک می کند .

اگر کسی پنجاه سال نماز نخوانده، مسلماً نمی تواند همه ی آن را جبران کند . اما همین که شروع کند، کافی است . هرچقدر هم از آن باقی بماند خدا آن را می پذیرد .

نکته ی مهم بعدی این است که ما نباید گناه خود را برای کسی بازگو کنیم . اگر گناهی مرتکب شده ایم و توبه هم کرده ایم نباید آن گناه را برای دیگران تعریف کنیم .

مرحوم کلینی در کافی این حدیث را نقل کرده اند : فردی نزد امیرالمومنان (علیه السلام) آمد و گفت من گناهی مرتکب شده ام ، من را پاک کن . حضرت ناراحت شدند و فرمودند : اگر گناهی مرتکب شده اید چرا خود را رسوا می کنید ؟ سپس امیرالمومنان فرمودند : به خدا قسم اگر این فرد بین خود و خدای خود توبه می کرد و گناه خود را برای من که حجت و ولی خدا هستیم بازگو نمی کرد و از من تقاضا نمی کرد که من را تطهیر کن، از اینکه من حد الهی را برای او جاری کنم بالاتر بود. قطعاً ذکر گناه ، گناهی دیگر است . حتی لازم نیست برای راه حل گرفتن از دیگران بگوییم که من این گناه را مرتکب شده ام .فرد می تواند بگوید اگر کسی این گناه را مرتکب شد راه حل چیست .

در حالات مرحوم آیت الله بروجردی است که ایشان گاهی در هنگام درس عصبانی می شدند ، نذر کرده بودند که اگر در سر درس عصبانی شوند و به خود مسلط نباشند ، تعدادی روزه بگیرند

گاهی گرفتاری های ما در اثر گناهان است . اگر توبه کردیم مطمئن باشیم که یک روز جدید و روزنه های بزرگی به سوی ما باز می شود .

در کتاب روزنه هایی از عالم غیب آیت الله خرازی داستانی از آیت الله حق شناس نقل شده است . آیت الله حق شناس (رضوان الله ) استاد اخلاق بودند . ایشان می فرمایند : زمانی من مشغول تحصیل در شهر قم بودم .

یک جوانی از تهران نامه ای به این مضمون برای من نوشت که یک گرفتاری سختی برای من پیش آمده شما دعا کنید این گرفتاری برطرف شود . آیت الله حق شناس می فرمایند : من به حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) مشرف شدم و دعا کردم . شب در عالم خواب دیدم که این جوان وارد اتاق من شد اما در حال سینه زدن برای امام حسین (علیه السلام) است . از خواب بیدار شدم و تعجب کردم که این خواب با این نامه و دعای من چه ارتباطی دارد ؟ خدمت آیت الله حجت که از مراجع بودند رسیدم و داستان را تعریف کردم . ایشان فرمودند که این آقا هنوز مضطر است و این سینه زدن نشانه ی اضطرار است ، بیشتر برای ایشان دعا کنید . من دوباره به حرم رفتم و برای ایشان دعا کردم . شب بعد خواب دیدم که به من گفته شد ما گرفتاری این جوان را حل می کنیم ولی به شرط اینکه نماز خواندن را شروع کند ،اگر نماز را ترک کند دوباره این مشکل را برای او ایجاد می کنیم .

آیت الله حق شناس می فرمایند : من داستان را از اول تا آخر در نامه ای برای آن جوان تعریف کردم . آن جوان برای من نامه نوشت که شما چطور متوجه این موضوع شدید . هیچ کس، حتی پدر و مادر من از نماز نخواندن من اطلاع نداشتند .

اگر ما می خواهیم که خداوند و اهل بیت به ما عنایت داشته باشند حتماً باید قدم های بزرگی برداریم .


منبع :

بیانات حاج آقا حسینی