تاریخ نگارش : يازدهم بهمن 1391

قرآن و ولایت
روح الله مرتضوی نیا

فعل قرآن برای اثبات ولایت از قول قرآن گویاتر است
کلید واژه : ولایت
ناشر : روح الله

بسم الله الرحمن الرحیم
سخنم را با قسمتی از روایت غدیر آغاز میکنم:
رسول خدا (ص) در روز غدیر فرمودند:
معاشر الناس تدبروا القران وافهموا آیاته و انظروا الی محکماته و لا تتبعوا متشابهه فو الله لن یبین لکم زواجره ولا یوضّحُ لکم تفسیره الا الذی انا آخذ بیده و مصعده الی و شائل بعضده و معلمکم انّ من کنت مولاه فهذا علی مولاه و هو علی بن ابی طالب اخی و وصیی
(بحار الانوار ج37 ص 208 باب 52 اخبار الغدیر)
بر اساس این حدیث شریف ، تدبر در قرآن وظیفه عموم انسانهاست که زمینه بهره مندی از تبیین معصومان را فراهم میسازد.

1- مرتبه ظاهر
قرآن
2- مرتبه غیبی وباطنی
مرتبه ظاهر
آنچه مربوط به این مرحله است تدبر در قرآن است که یک امر عمومی است و خدای متعالی دستور همگانی به تدبر در قرآن فرموده و در مقابل عدم تدبر در قرآن توبیخ کرده است. «کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ»ص 29
أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِیهِ اخْتِلافاً کَثِیراً (82) سوره نسا
و این دستور و توبیخ در برگیرنده ی همه ی آحاد بشری است هم مومن هم کافر و منافق را شامل می شود.
مر تبه غیبی و باطنی
این مرحله عمومی و همگانی نیست جزء شئون پیامبر است و سرمایه تبیین می خواهد(و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما ُنزّل الیهم – نحل 44) واین از مراتب غیبی است«لا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُون»
سوال1- چرا خدای متعالی قرآن را برای ما بدون تبیین فرستاده؟
جواب : چون ظاهر قرآن به تناسب زمان و مکان توسط رسول یا امام تبیین می شود
سوال 2- اگر اینطور است ما راسا برویم سراغ مبین در این بین قرآن چه جایگاهی دارد؟
جواب : این ظاهر قرآن میثاق مشترک بین امام و امت است . ظاهر تمام سعادت نیست بلکه زیر بنای شکل گیری امت اسلامی است و خطوط کلان و مهندسی دین در این میثاق مشترک شکل میگیر د
 تذکر
باید با حواس جمع و نگاه جامع این حرکت را دنبال کرد چون این حرکت دو لبه یا پرتگاه دارد
یک طرف لبه این که دور قرآن را تحجیر کنیم و از دسترس عموم خارج کنیم که در این صورت آن میثاق از بین می رود و این همان چیزی است که دشمنان میخواهند و از این طریق است که امت تکه تکه می شود.
طرف دیگر این که بر این قائل شویم که همه چیز همین ظاهر است و امام و رسول را میخواهیم چه کار ،
می شود جریان کفانا کتاب الله و جریان خوارجی شکل میگیرد.
قدر جامع این دو نگاه
اینکه ظاهر قرآن میثاق است و بواطن غیبی آن مخصوص معصوم برای عملیاتی کردن آن در بستر زمان است .
به جرات می گویم که آنچه که تا کنون از قرآن فهمیده ام این است که…
یا در دوران غیبت کسی به نیابت از معصوم ولایت را در همان ابعاد و گستره ای که معصوم در اختیار داشت در اختیار دارد یا ندارد. اگر دارد که راه برای اجرای قرآن باز است و اگر ندارد تخفیف می دهیم می گوییم که اکثر سوره های قرآن تعطیل است و الا باید بگوییم صد در صد تعطیل است. در واقع چیزی از قرآن باقی نمی ماند. جز به اندازه همان چیزهایی که در تورات و انجیل هم بود. به اندازه یک سری مسائل فردی و اخلاقی.
اگر همان ولایت اجتماعی رسول الله برای ولی فقیه ثابت نباشد قرآن دیگر تعطیل است و دیگر کاری با قرآن نداریم. فقط باید بخوانیم برای قشنگی اش تا زمانی که امام زمان بیاید. تا کنون ۱۲۰۰ سال است که تعطیل است. آیا بس نیست؟
بر اساس همین نگاه بود که امام امت آمد مساله ولایت فقیه را در این سطح مطرح کرد. قبل از امام امت هم مطرح بود اما نه در ابعاد اجتماعی. در مسائل مرجعیت و تقلید بود. بیشتر از این نبود
“با یاد گیری تدبر می توانیم از موضع دین و از موضع قرآن نقش کلیدی خود را که دفاع از نظام اسلامی است ایفا کنیم.
فعل قرآن برای اثبات ولایت از قول قرآن گویاتر است
اگر بخواهیم ولایت را با چند آیه ثابت کنیم که در سوره مائده و .... است در مقابل مخالفان خیلی بسیط الید نیستیم
اما اگر ولایت را از منظر فعل قرآن بنگریم مساله گویاتر و صریحتر است
با پژوهش و برسی درسوره های قرآن و نگاه سوره ای به این باور میرسیم که تمام سوره های مدنی و اکثر سوره های مکی یک ضلعش
رسول است که در جایکاه ولی حکومت اسلامی است را نشان می دهد .
یا باید قائل باشیم که قرآن و رسول جاودانه اند و استمرار دارند، که استمرار ش با استمرار جانشینان ظهور و بروز پیدا می کند و یا باید بر این باور باشیم که قرآن و رسول جاودانه نیست و تاریخ مصرفش منقضی شده و در حد یک عده مطالب اخلاقی که در تورات و انجیل است کارایی دارد نه بیشتر و با رحلت رسول جایگاه ولایتش نیز تعطیل شده این همان باوری است که وهابیت دارد.
ظهور و بروز این ادعا در سوره های قران قابل برسی است سوره هایی مثل حجرات و صف و مجادله و حدید و منافقون و دیگر سوره های سیاسی بدون در نظر گرفتن جایگاه رسول و استمرار ولایت رسول به عنوان رهبر جامعه اسلامی چه نقشی ایفا میکنند. خیلی خوشبین باشیم وتخفیف بدهیم در حد یک سری مطالب اخلاقی میشود بهره برد نه بیشتر
وقتی به این باور رسیدیم که رسالت و ولایت رسول الله استمرار دارد سوره های قرآن جایگاه خود را می یابند و مثل چشمه جاری ایفاء نقش میکنند
روح الله مرتضوی نیا – موسسه تدبر در کلام وحی قم