تاریخ نگارش : پانزدهم شهريور 1394

حضرت آدم (ع) / آفرینش حضرت آدم (ع)
البته تهیه کننده و گردآورنده (پرهام کردی)

قصه ای قرآنی از کتاب خداوند در باب آفرینش حضرت آدم (ع) با اشاره به آیات مربوطه از کلام الله مجید..
کلید واژه : آدم/آفرینش/قرآن/قصه قرآنی

ﺣﺿﺮت آدم )ع / (آﻓﺮﻳﻧش ﺣﺿﺮت آدم )ع( [در اﻳن ﺟﺎ ﺑﻪ ۱]. ﺑﺎر ﺳﺧن از ﺣﺿﺮت آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣده ۱۷در ﻗﺮآن ﺑﺧﺷﻰ از زﻧدﮔﻰ اﻳﺷﺎن ﻛﻪ در ﻗﺮآن آﻣده ﺑﺎ ﺗوﺟﻪ ﺑﻪ رواﻳﺎت و ﮔﻔﺘﺎر ﻣﻔﺳﺮان، اﺷﺎره ﻣﻰ ﻛﻧﻴم: ﺧﺑﺮ از آﻓﺮﻳﻧش ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺧدا ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺧداوﻧد اراده ﻛﺮد ﺗﺎ در زﻣﻴن ﺧﻠﻴﻔﻪ و ﻧﻣﺎﻳﻧده اى ﻛﻪ ﺣﺎﻛم زﻣﻴن ﺑﺎﺷد ﻗﺮار دھد، ﭼﺮا ﻛﻪ [ﻣوﻗﻌﻴت و ﻟﻴﺎﻗت اﻧﺳﺎن را ﺑﻪ ﮔوﻧﻪ ۲].ﺧداوﻧد ھﻣﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﺮاى اﻧﺳﺎن آﻓﺮﻳده اﺳت اى ﻗﺮار داده ﺗﺎ ﺑﺘواﻧد ﺑﻪ ﻋﻧوان ﻧﻣﺎﻳﻧده ﺧدا در زﻣﻴن ﺑﺎﺷد. ﺧداوﻧد ﻗﺑل از آن ﻛﻪ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﭘدر اﻧﺳﺎﻧﮫﺎ را ﺑﻪ ﻋﻧوان ﻧﻣﺎﻳﻧده ﺧود در زﻣﻴن ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻧد، اﻳن ﻣوﺿوع ﺑﺳﻴﺎر ﻣﮫم را ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺧﺑﺮ داد .ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺑﺎ ﺷﻧﻴدن اﻳن ﺧﺑﺮ ﺳؤاﻟﻰ ﻧﻣودﻧد ﻛﻪ ظﺎھﺮى اﻋﺘﺮاض ﮔوﻧﻪ داﺷت و ﻋﺮض ﻛﺮدﻧد: ﭘﺮوردﮔﺎرا !آﻳﺎ ﻛﺳﻰ را در زﻣﻴن ﻗﺮار ﻣﻰ » دھﻰ ﻛﻪ: .ﻓﺳﺎد ﺑﻪ راه ﻣﻰ ۱ اﻧدازد؛ .و ﺧوﻧﺮﻳﺰى ﻣﻰ ۲ ﻛﻧد؛ اﻳن ﻣﺎ ھﺳﺘﻴم ﻛﻪ ﺗﺳﺑﻴﺢ و ﺣﻣد ﺗو را ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻰ آورﻳم، ﺑﻧﺎﺑﺮاﻳن ﭼﺮا اﻳن ﻣﻘﺎم را ﺑﻪ اﻧﺳﺎن ﮔﻧﮫﻛﺎر ﻣﻰ « دھﻰ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ ﭘﺎک و ﻣﻌﺻوم ھﺳﺘﻴم؟ ﻣن ﺣﻘﺎﻳﻘﻰ را ﻣﻰ» :ﺧداوﻧد در ﭘﺎﺳﺦ آﻧﮫﺎ ﻓﺮﻣود داﻧم ﻛﻪ ﺷﻣﺎ ﻧﻣﻰ [۳].« داﻧﻴد ﺧداوﻧد ھﻣﻪ ﺣﻘﺎﻳق، اﺳﺮار و ﻧﺎﻣﮫﺎى ھﻣﻪ ﭼﻴﺰ )و اﺳﺘﻌدادھﺎ و زﻣﻴﻧﻪ ھﺎى رﺷد و ﺗﻛﺎﻣل در ھﻣﻪ اﺑﻌﺎد (را ﺑﻪ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - آﻣوﺧت .و آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ھﻣﻪ آﻧﮫﺎ را ﺷﻧﺎﺧت. آن ﮔﺎه ﺧداوﻧد آن ﺣﻘﺎﻳق و اﺳﺮار را ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮد و در ﻣﻌﺮض ﻧﻣﺎﻳش آﻧﮫﺎ اﮔﺮ راﺳت ﻣﻰ» :ﻗﺮار داد و ﺑﻪ آﻧﮫﺎ ﻓﺮﻣود ﮔوﻳﻴد ﻛﻪ ﻟﻴﺎﻗت ﻧﻣﺎﻳﻧدﮔﻰ ﺧدا را دارﻳد ﻧﺎم اﻳﻧﮫﺎ را ﺑﻪ ﻣن ﺧﺑﺮ دھﻴد، و اﺳﺘﻌداد و ﺷﺎﻳﺳﺘﮔﻰ ﺧود را ﺑﺮاى ﻧﻣﺎﻳﻧدﮔﻰ ﺧدا در زﻣﻴن، «.ﻧﺷﺎن دھﻴد ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن )درﻳﺎﻓﺘﻧد ﻛﻪ ﻟﻴﺎﻗت و ﺷﺎﻳﺳﺘﮔﻰ، ﺗﻧﮫﺎ ﺑﺎ ﻋﺑﺎدت و ﺗﺳﺑﻴﺢ و ﺣﻣد ﺑﻪ دﺳت ﻧﻣﻰ آﻳد، ﺑﻠﻛﻪ ﻋﻠم و آﮔﺎھﻰ ﭘﺎﻳﻪ اﺻﻠﻰ ﻟﻴﺎﻗت اﺳت از اﻳن رو (ﺑﺎ ﻋذرﺧواھﻰ ﺑﻪ ﺧدا ﻋﺮض ﺧداﻳﺎ !ﺗو ﭘﺎک و ﻣﻧﺰّه ھﺳﺘﻰ، ﻣﺎ ﭼﻴﺰى ﺟﺰ آن ﭼﻪ ﺗو ﺑﻪ ﻣﺎ آﻣوﺧﺘﻪ » :ﻛﺮدﻧد اى ﻧﻣﻰ داﻧﻴم، ﺗو داﻧﺎ و ﺣﻛﻴم ﻣﻰ [۴].« ﺑﺎﺷﻰ ﺑﻪ اﻳن ﺗﺮﺗﻴب ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﻴﺎﻗت و ﺑﺮﺗﺮى آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﻧﺳﺑت ﺑﻪ ﺧود ﭘﻰ ﺑﺮده و ﭘﺎﺳﺦ ﺳؤال ﺧود را ﻗﺎﻧﻊ ﻛﻧﻧده ﻳﺎﻓﺘﻧد، ﺑﻪ ﻋذرﺧواھﻰ ﭘﺮداﺧﺘﻪ، و درﻳﺎﻓﺘﻧد ﻛﻪ ﺧداوﻧد ﻣﻰ ﺧواھد اﻧﺳﺎﻧﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﺑﻴﺎﻓﺮﻳﻧد ﻛﻪ ﺳﻣﺑل رﺷد و ﺗﻛﺎﻣل، و ﮔل ﺳﺮﺳﺑد ﻣوﺟودات اﺳت، و ﺳﺎﺧﺘﺎر وﺟودى او ﺑﻪ ﮔوﻧﻪ اى آﻓﺮﻳده ﺷده ﻛﻪ ﻻﻳق ﻣﻘﺎم ﻧﻣﺎﻳﻧدﮔﻰ ﺧدا اﺳت. آﻓﺮﻳﻧش آدم، و ﻧﮔﺎه او ﺑﻪ ﻧورھﺎى اﺷﺮف ﻣﺧﻠوﻗﺎت آدم از دو ﺑﻌد ﺗﺷﻛﻴل ﺷده، ﺟﺳم و روح .ﺧداوﻧد ﻧﺧﺳت ﺟﺳم او را آﻓﺮﻳد، ﺳﭘس روح ﻣﻧﺳوب ﺧود را در او دﻣﻴد، و ﺑﻪ ﺻورت ﻛﺎﻣل او را زﻧده ﺳﺎﺧت. از آﻳﺎت ﻣﺧﺘﻠف ﻗﺮآن و ﺗﻌﺑﻴﺮات ﮔوﻧﺎﮔوﻧﻰ ﻛﻪ درﺑﺎره ﭼﮔوﻧﮔﻰ آﻓﺮﻳﻧش اﻧﺳﺎن آﻣده ﺑﻪ ﺧوﺑﻰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ [ﺳﭘس ﺑﺎ آب آﻣﻴﺧﺘﻪ ﺷده ۵] ﺷود ﻛﻪ اﻧﺳﺎن در آﻏﺎز، ﺧﺎک ﺑوده اﺳت،
[ﺳﭘس ۷] [و ﺑﻌد ﺑﻪ ﮔل ﺑدﺑو )ﻟﺟن (ﺗﺑدﻳل ﺷده، ۶]اﺳت و ﺑﻪ ﺻورت ﮔِل درآﻣده اﺳت، [ﺳﭘس ﺑﻪ ﺣﺎﻟت ﺧﺷﻛﻴده درآﻣده و ھم ﭼون ﺳﻔﺎل ﮔﺮدﻳده ۸]ﺣﺎﻟت ﭼﺳﺑﻧدﮔﻰ ﭘﻴدا ﻛﺮده، [۹].اﺳت ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻰ اﻳن ﻣﺮاﺣل ﻛﻪ ﭼﻧد ﺳﺎل طول ﻛﺷﻴده، روﺷن ﻧﻴﺳت. اﻳن ﻗﺳﻣت ﻧﺷﺎن دھﻧده ﻣﺮاﺣل ﺗﺷﻛﻴل ﺟﺳم آدم اﺳت، ﻛﻪ ھﻣﭼﻧﺎن ﺗﻛﻣﻴل ﺷد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺻورت ﻳک ﺟﺳد ﻛﺎﻣل درآﻣد. [آﻣده :روزى ﺣﺿﺮت ادرﻳس ﭘﻴﺎﻣﺑﺮ، ﺑﻪ ﻳﺎران ﺧود رو ﻛﺮد و ۱۰]در ﻛﺘﺎب ادرﻳس ﮔﻔت :روزى ﻓﺮزﻧدان آدم در ﻣﺣﺿﺮ او ﭘﻴﺮاﻣون ﺑﮫﺘﺮﻳن ﻣﺧﻠوﻗﺎت ﺧدا ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮔو ﭘﺮداﺧﺘﻧد، ﺑﻌﺿﻰ ﮔﻔﺘﻧد :او ﭘدر ﻣﺎ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - اﺳت، ﭼﺮا ﻛﻪ ﺧداوﻧد او را ﺑﺎ دﺳت ﻣﺮﺣﻣت ﺧود آﻓﺮﻳد، و روح ﻣﻧﺳوب ﺑﻪ ﺧود را در او دﻣﻴد، و ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن او، ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺑﻪ ﻋﻧوان ﺗﺟﻠﻴل از ﻣﻘﺎم آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم -، او را ﺳﺟده ﻛﺮدﻧد، و آدم را ﻣﻌﻠم ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺧواﻧد، و او را ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺧود در زﻣﻴن ﻗﺮار داد، و اطﺎﻋت او را ﺑﺮ ﻣﺮدم واﺟب ﻧﻣود. ﺟﻣﻌﻰ ﮔﻔﺘﻧد :ﻧﻪ ﺑﻠﻛﻪ ﺑﮫﺘﺮﻳن ﻣﺧﻠوق ﺧدا ﻓﺮﺷﺘﮔﺎﻧﻧد ﻛﻪ ھﺮﮔﺰ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ از ﺧدا ﻧﻣﻰ ﻛﻧﻧد، و ھﻣواره در اطﺎﻋت ﺧدا ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻰ ﺑﺮﻧد، در ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﺣﺿﺮت آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - و ھﻣﺳﺮش ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﺮک اَوْﻟﻰ از ﺑﮫﺷت اﺧﺮاج ﺷدﻧد، ﮔﺮ ﭼﻪ ﺧداوﻧد ﺗوﺑﻪ آﻧﮫﺎ را ﭘذﻳﺮﻓت و آﻧﺎن را ھداﻳت ﻛﺮد، و ﺑﻪ اﻳﺷﺎن و ﻓﺮزﻧدان ﺑﺎ اﻳﻣﺎﻧﺷﺎن وﻋده ﺑﮫﺷت داد. ﮔﺮوه ﺳوم ﮔﻔﺘﻧد :ﺑﮫﺘﺮﻳن ﺧﻠق ﺧدا ﺟﺑﺮﺋﻴل اﺳت ﻛﻪ در درﮔﺎه ﺧدا اﻣﻴن وﺣﻰ ﻣﻰ ﺑﺎﺷد . ﮔﺮوه دﻳﮔﺮ ﺳﺧن دﻳﮔﺮ ﮔﻔﺘﻧد .ﮔﻔﺘﮔو ﺑﻪ درازا ﻛﺷﻴد ﺗﺎ اﻳن ﻛﻪ ﺣﺿﺮت آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - در آن ﻣﺟﻠس ﺣﺎﺿﺮ ﺷد و ﭘس از اطﻼع از ﻣﺎﺟﺮا، ﭼﻧﻴن ﻓﺮﻣود: اى ﻓﺮزﻧداﻧم !آن طور ﻛﻪ ﺷﻣﺎ ﻓﻛﺮ ﻣﻰ ﻛﻧﻴد ﻧﺎدرﺳت اﺳت .ھﻧﮔﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺧداوﻧد ﻣﺮا آﻓﺮﻳد و روﺣش را در ﻣن دﻣﻴد، ﺑﻠﻧد ﺷده و ﻧﺷﺳﺘم .ھﻣﻴن طور ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺮش ﺧدا ﻣﻰ ﻧﮔﺮﻳﺳﺘم، ﻧﺎﮔﮫﺎن ﭘﻧﺞ ﻧور ﺑﺳﻴﺎر درﺧﺷﺎن را دﻳدم .ﻏﺮق در ﭘﺮﺗو اﻧوار آﻧﮫﺎ ﺷدم و از ﺧداوﻧد اﻳن ﭘﻧﺞ ﻧور، ﻧورھﺎى اﺷﺮف ﻣﺧﻠوﻗﺎت، » :ﭘﺮﺳﻴدم اﻳن ﭘﻧﺞ ﻧور ﻛﻴﺳﺘﻧد؟ ﺧداوﻧد ﻓﺮﻣود ﺑﺎب ھﺎ و واﺳطﻪ ھﺎى رﺣﻣت ﻣن ھﺳﺘﻧد، اﮔﺮ آﻧﮫﺎ ﻧﺑودﻧد ﺗو و آﺳﻣﺎن و زﻣﻴن و ﺑﮫﺷت و دوزخ و ﺧورﺷﻴد و ﻣﺎه را ﻧﻣﻰ «. آﻓﺮﻳدم ﭘﺮﺳﻴدم :ﺧداﻳﺎ ﻧﺎم اﻳﻧﮫﺎ ﭼﻴﺳت؟ ﻓﺮﻣود :ﺑﻪ ﻋﺮش ﺑﻧﮔﺮ .وﻗﺘﻰ ﺑﻪ ﻋﺮش ﻧﮔﺎه ﻛﺮدم، اﻳن )ﻛﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺮﻳﺎﻧﻰ «ﺑﺎرﻗﻠﻴطﺎ، اﻳﻠﻴﺎ، طﻴطﻪ، ﺷَﺑَﺮ، ﺷُﺑَﻴﺮ» :ﻧﺎﻣﮫﺎ را ﻣﺷﺎھده ﻧﻣودم اﺳت، ﻳﻌﻧﻰ ﻣﺣﻣد، ﻋﻠﻰ، ﻓﺎطﻣﻪ، ﺣﺳن و ﺣﺳﻴن - ﻋﻠﻴﮫم اﻟﺳﻼم - (ﺑﻧﺎﺑﺮاﻳن ﺑﺮﺗﺮﻳن [۱۱].ﻣﺧﻠوﻗﺎت اﻳن ﭘﻧﺞ ﺗن ھﺳﺘﻧد ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن و ﺳﺟده ﺑﺮ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم ﻣﺮاﺣل ﺟﺳﻣﻰ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - او را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﻰ ﻧﺮﺳﺎﻧﻴد ﻛﻪ ﻟﻴﺎﻗت ﻳﺎﺑد و ﺑﻪ ﻋﻧوان ﮔل ﺳﺮﺳﺑد ﻣوﺟودات و ﻣﺳﺟود ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن، ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺷود .ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻛﺎﻣﻠﻰ ﺑﺷﺮ ﺑﻪ آن اﺳت ﻛﻪ روح اﻧﺳﺎﻧﻰ از ﺟﺎﻧب ﺧدا ﺑﻪ او دﻣﻴده ﮔﺮدد، دراﻳن ﺻورت اﺳت ﻛﻪ آدم در ﭘﺮﺗو آن روح وﻳﮋه اﻧﺳﺎﻧﻰ، ﻟﻴﺎﻗت و اﺳﺘﻌداد ﻓوق اﻟﻌﺎده ﭘﻴدا ﻣﻰ ﻛﻧد، و ﺧداوﻧد ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻰ دھد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻧوان ﺗﻛﺮﻳم و ﺗﺟﻠﻴل از ﻣﻘﺎم آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - او را ﺳﺟده ﻛﻧﻧد، ﻳﻌﻧﻰ ﺧدا را ﺳﺟده ﺷﻛﺮ ﺑﺟﺎ آورﻧد ﻛﻪ ﭼﻧﻴن ﻣوﺟود ﻣﻣﺘﺎزى را آﻓﺮﻳده اﺳت. ﻣن ﺑﺷﺮى از ﮔل ﻣﻰ» :ﺧداوﻧد ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺧطﺎب ﻧﻣود و ﻓﺮﻣود آﻓﺮﻳﻧم، ھﻧﮔﺎﻣﻰ ﻛﻪ آن
[۱۲]«.را ﻣوزون ﻧﻣودم و از روح ﺧودم در آن دﻣﻴدم ﺑﺮ آن ﺳﺟده ﻛﻧﻴد ﺑﻧﺎﺑﺮاﻳن ﺳﺟده ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺑﻪ ﺧﺎطﺮ آن روح وﻳﮋه اى ﺑود ﻛﻪ ﺧداوﻧد در ﻛﺎﻟﺑد ﺑﺷﺮ دﻣﻴد، و ﭼﻧﻴن روﺣﻰ، ﺑﻪ آدم ﻟﻴﺎﻗت داد ﺗﺎ ﻧﻣﺎﻳﻧده ﺧدا در روى زﻣﻴن ﺷود. آدم داراى دو ﺑُﻌد اﺳت :ﺟﺳم و روح اﻧﺳﺎﻧﻰ .ﺟﺳم او ﺑﻪ ﺣﻛم ﻣﺎدى ﺑودﻧش، او را ﺑﻪ اﻣور ﻣﻧﻔﻰ دﻋوت ﻣﻰ ﻛﺮد و روح او ﺑﻪ ﺣﻛم ﻣﻠﻛوﺗﻰ ﺑودﻧش او را ﺑﻪ اﻣور ﻣﺜﺑت ﻓﺮاﻣﻰ ﺧواﻧد. ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺟﻧﺑﻪ ھﺎى ﻣﺜﺑت آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮﻣﺎن ﺧدا، دﻳدﻧد، و ﺑدون ﭼون و ﭼﺮا آدم را ﺳﺟده ﻛﺮدﻧد، ﻳﻌﻧﻰ در ﺣﻘﻴﻘت ﺧدا را در راﺳﺘﺎى ﺗﺟﻠﻴل از آدم ﺳﺟده [۱۳].ﻧﻣودﻧد وﻟﻰ اﺑﻠﻴس ﺟﻧﺑﻪ ﻣﻧﻔﻰ آدم، ﻳﻌﻧﻰ ﺟﺳم او را ﻣورد ﻣﻘﺎﻳﺳﻪ ﻗﺮار داد، و از ﺳﺟده ﻛﺮدن آدم ﺧوددارى ﻧﻣود، و ﻓﺮﻣﺎن ﺧدا را اﻧﺟﺎم ﻧداد. درﺳت اﺳت ﻛﻪ ﺳﺟده ﺑﺮ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - واﻗﻊ ﺷده و آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﻗﺑﻠﻪ اﻳن ﺳﺟده ﻗﺮار ﮔﺮﻓت .وﻟﻰ ھﻣﻪ اﻧﺳﺎﻧﮫﺎ در اﻳن اﻓﺘﺧﺎر ﺷﺮﻛت دارﻧد، ﭼﺮا ﻛﻪ ﻟﻴﺎﻗت و اﺳﺘﻌدادھﺎى ذاﺗﻰ آدم ﻣوﺟب ﭼﻧﻴن ﺗﺟﻠﻴﻠﻰ از ﻣﻘﺎﻣش ﮔﺮدﻳد، و ﭼﻧﻴن ﻟﻴﺎﻗﺘﻰ در ﺳﺎﻳﺮ اﻧﺳﺎﻧﮫﺎ ﻧﻴﺰ وﺟود دارد. از اﻳن رو در رواﻳﺎت ﻣﻌﺮاج ﻧﻘل ﺷده :در ﻳﻛﻰ از آﺳﻣﺎﻧﮫﺎ، ﭘﻴﺎﻣﺑﺮ - ﺻﻠّﻰ ﷲ ﻋﻠﻴﻪ و «.ﺟﻠو ﺑﺎﻳﺳت ﺗﺎ ھﻣﻪ ﻣﺎ و ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﺑﻪ ﺗو اﻗﺘدا ﻛﻧﻴم» : آﻟﻪ - ﺑﻪ ﺟﺑﺮﺋﻴل ﻓﺮﻣود از آن ھﻧﮔﺎم ﻛﻪ ﺧداوﻧد ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎن داد ﺗﺎ آدم را ﺳﺟده ﻛﻧﻴم، ﺑﺮ » :ﺟﺑﺮﺋﻴل ﭘﺎﺳﺦ داد اﻧﺳﺎﻧﮫﺎ ﭘﻴﺷﻰ ﻧﻣﻰ ﮔﻴﺮﻳم، و اﻣﺎم ﺟﻣﺎﻋت آﻧﮫﺎ ﻧﻣﻰ .« ﺷوﻳم :ﺑﻪ ﺟﺑﺮﺋﻴل ﮔﻔت «ھِﺑَﺔ ﷲ» و ﻧﻴﺰ ھﻧﮔﺎﻣﻰ ﻛﻪ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - از دﻧﻴﺎ رﻓت، ﻓﺮزﻧدش اى » : .ﺟﺑﺮﺋﻴل در ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔت « ﺟﻠو ﺑﺎﻳﺳت و ﺑﺮ ﺟﻧﺎزه آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﻧﻣﺎز ﺑﺧوان » ھِﺑَﺔ ﷲ !ﺧداوﻧد ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎن داد ﺗﺎ آدم را در ﺑﮫﺷت ﺳﺟده ﻛﻧﻴم، ﺑﻧﺎﺑﺮاﻳن ﺑﺮاى ﻣﺎ روا [۱۴]«. ﻧﻴﺳت ﻛﻪ اﻣﺎم ﺟﻣﺎﻋت ﻳﻛﻰ از ﻓﺮزﻧدان آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻳم ﺗﻛﺑﺮ و ﺳﺮﻛﺷﻰ اﺑﻠﻴس در ﻣﻴﺎن «ﺣﺎرث» [وﻟﻰ از ﻋﺎﺑدان ﻣﻣﺘﺎز ﺧدا ﺑﺎ ﻧﺎم ۱۵]اﺑﻠﻴس ﮔﺮ ﭼﻪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺑود ﻛﺮّوﺑﻴﺎن و ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن، ﺑﻪ ﻋﺑﺎدت ﺧدا اﺷﺘﻐﺎل داﺷت، و ﺑﻪ ﻓﺮﻣوده ﺣﺿﺮت ﻋﻠﻰ - ﻋﻠﻴﻪ او ﺷش ھﺰار ﺳﺎل ﺧدا را ﻋﺑﺎدت ﻧﻣود، ﻛﻪ ﻣﻌﻠوم ﻧﻴﺳت از ﺳﺎﻟﮫﺎ دﻧﻴﺎ اﺳت » ،-اﻟﺳﻼم ﻳﺎ ﺳﺎﻟﮫﺎى آﺧﺮت، در ﻋﻴن ﺣﺎل ﻟﺣظﻪ .« اى ﺗﻛﺑﺮ، ھﻣﻪ ﻋﺑﺎدت او را ﭘوچ و ﻧﺎﺑود ﺳﺎﺧت ]۱۶[ ھﻣﻪ ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﻓﺮﻣﺎن ﺣق را ﺑﻪ طور ﺳﺮﻳﻊ اﺟﺮا ﻛﺮدﻧد، وﻟﻰ اﺑﻠﻴس ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻛﺑﺮ، از [۱۷].ﺳﺟده ﻧﻣودن ﺧوددارى ورزﻳد، و در ﺻف ﻛﺎﻓﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓت : ﺑﻘﺮه، اﺑﻠﻴس در اﻳن ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻰ، ﻣﺮﺗﻛب ﺳﻪ اﻧﺣﺮاف و ﺧﻼف ﺷد۳۴ﻣطﺎﺑق آﻳﻪ )ﺳﺮﻛﺷﻰ ﻛﺮد (ﺑﻴﺎﻧﮔﺮ آن اﺳت، ﻛﻪ ﻣوﺟب «اَﺑﻰ» .ﺧﻼف ﻋﻣﻠﻰ :ﭼﻧﺎن ﻛﻪ ﺗﻌﺑﻴﺮ ﺑﻪ ۱ ﻓﺳق او ﺷد. )ﺗﻛﺑﻴﺮ ورزﻳد (ﺣﺎﻛﻰ از آن اﺳت ﻛﻪ «اِﺳﺘَﻛْﺑَﺮَ » .ﺧﻼف اﺧﻼﻗﻰ :ﭼﻧﺎن ﻛﻪ ﺗﻌﺑﻴﺮ ﺑﻪ ۲ ﻣوﺟب ﺧﺮوج او از ﺑﮫﺷت، و داﺧل ﺷدﻧش ﺑﻪ دوزخ ﮔﺮدﻳد. وَ ﻛﺎنَ ﻣِنَ » .ﺧﻼف ﻋﻘﻴدﺗﻰ، ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺳﻪ ﻛﺑﺮآﻣﻴﺰ ﺧود، ﻋدل اﻟﮫﻰ را اﻧﻛﺎر ﻛﺮد ۳ .«اﻟْﻛﺎﻓِﺮ ِﻳنَ؛ از ﻛﺎﻓﺮان ﮔﺮدﻳد
اى اﺑﻠﻴس !ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﺎﻧﻊ ﺗو ﺷد ﻛﻪ از ﺳﺟده » :ﺧداوﻧد ﺑﻪ اﺑﻠﻴس ﺧطﺎب ﻛﺮد و ﻓﺮﻣود «ﻛﺮدن ﻣﺧﻠوﻗﺎﺗﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗدرت ﺧود آن را آﻓﺮﻳدم ﺳﺮﺑﺎز زدى؟ اﺑﻠﻴس در ﭘﺎﺳﺦ ﺧدا، ﻧﻪ ﺗﻧﮫﺎ ﻋذرﺧواھﻰ ﻧﻛﺮد، ﺑﻠﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺳﻪ ﻏﻠط ﺧود ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻳﺳﻪ ﺟﺳم ﻣن از آدم ﺑﮫﺘﺮم، ﻣﺮا از آﺗش آﻓﺮﻳده» :ﺧود ﺑﺎ ﺟﺳم آدم ﺑود ﮔﻔت اى، وﻟﻰ آدم را از ﮔِل «.و آﺗش ﺑﺮ ﮔل ﺑﺮﺗﺮى دارد ھﻣﻴن ﺗﻛﺑﺮ و ﺧود ﺑﺮﺗﺮﺑﻴﻧﻰ اﺑﻠﻴس ﺑﺎﻋث ﺷد ﻛﻪ ﺧداوﻧد ﺑﻪ او ﻓﺮﻣﺎن داد: » ﻓَﺎﺧْﺮُجْ ﻣِﻧْﮫﺎ ﻓَﺈِﻧکَ رَﺟِﻴمٌ وَ إِن ﻋَﻠَﻴکَ ﻟَﻌْﻧَﺘِﻰ إِﻟﻰ ﻳوْمِ اﻟدِّﻳنِ؛ از آﺳﻣﺎﻧﮫﺎ و ﺻﻔوف ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن «. ﺧﺎرج ﺷو ﻛﻪ ﺗو راﻧده درﮔﺎه ﻣﻧﻰ، و ﻗطﻌﺎً ﻟﻌﻧت ﻣن ﺑﺮ ﺗو ﺗﺎ روز ﻗﻴﺎﻣت اداﻣﻪ دارد ﭘﺮوردﮔﺎرا !ﻣﺮا ﺗﺎ روزى ﻛﻪ اﻧﺳﺎﻧﮫﺎ ﺑﺮاﻧﮔﻴﺧﺘﻪ ﻣﻰ » :اﺑﻠﻴس ﮔﻔت ﺷوﻧد )روز ﻗﻴﺎﻣت ( .«ﻣﮫﻠت ﺑده اﺑﻠﻴس )ﻛﻪ از «.ﺗو از ﻣﮫﻠت ﺷدﮔﺎن ھﺳﺘﻰ، وﻟﻰ ﺗﺎ روز و زﻣﺎن ﻣﻌﻴن» :ﺧداوﻧد ﻓﺮﻣود اﻳن ﻣﮫﻠت، ﺑﻴﺷﺘﺮ ﻣﻐﺮور ﺷد، و از آن ﺟﺎ ﻛﻪ در راﺑطﻪ ﺑﺎ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - راﻧده ﺧداﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺰﺗت » : درﮔﺎه ﺧدا ﺷده ﺑود، ھﻣﻪ دﺷﻣﻧﻰ ﺧود را ﺑﻪ آدم آﺷﻛﺎر ﻛﺮد و (ﮔﻔت ﺳوﮔﻧد، ھﻣﻪ اﻧﺳﺎﻧﮫﺎ را ﮔﻣﺮاه ﺧواھم ﻛﺮد، ﻣﮔﺮ ﺑﻧدﮔﺎن ﺧﺎﻟص ﺗو را از ﻣﻴﺎن آﻧﮫﺎ، ﻛﻪ ﺑﺮ [۱۸].«آﻧﮫﺎ ﺳﻠطﻪ ﻧدارم اداﻣﻪ ﺗﻛﺑﺮ اﺑﻠﻴس ﮔوﻳﻧد :در ﻋﺻﺮ ﺣﺿﺮت ﻣوﺳﻰ - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم -، روزى اﺑﻠﻴس ﻧﺰد ﺣﺿﺮت ﻣوﺳﻰ - ﻣﻰ» : ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - آﻣد و ﮔﻔت .« ﺧواھم ھﺰار و ﺳﻪ ﭘﻧد ﺑﻪ ﺗو ﺑﻴﺎﻣوزم آن ﭼﻪ ﻛﻪ ﺗو ﻣﻰ» : ﻣوﺳﻰ - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - او را ﺷﻧﺎﺧت و ﺑﻪ او ﻓﺮﻣود داﻧﻰ، ﺑﻴﺷﺘﺮ از آن را ﻣن ﻣﻰ .« داﻧم، ﻧﻴﺎزى ﺑﻪ ﭘﻧدھﺎى ﺗو ﻧدارم !اى ﻣوﺳﻰ» : ﺟﺑﺮﺋﻴل - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﺑﺮ ﻣوﺳﻰ - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﻧﺎزل ﺷد و ﻋﺮض ﻛﺮد ﺧداوﻧد ﻣﻰ .« ﻓﺮﻣﺎﻳد :ھﺰار ﭘﻧد او ﻓﺮﻳب اﺳت، اﻣﺎ ﺳﻪ ﭘﻧد او را ﺑﺷﻧو «!ﺳﻪ ﭘﻧد از ھﺰار و ﺳﻪ ﭘﻧدت را ﺑﮔو» : ﻣوﺳﻰ - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﺑﻪ اﺑﻠﻴس ﻓﺮﻣود .ھﺮ ﮔﺎه ﺗﺻﻣﻴم ﺑﺮ اﻧﺟﺎم ﻛﺎر ﻧﻴﻛﻰ ﮔﺮﻓﺘﻰ، در اﻧﺟﺎم آن ﺷﺘﺎب ﻛن و ۱» :اﺑﻠﻴس ﮔﻔت ﮔﺮﻧﻪ ﺗو را ﭘﺷﻴﻣﺎن ﻣﻰ .اﮔﺮ ﺑﺎ زن ﻧﺎﻣﺣﺮﻣﻰ ﺧﻠوت ﻛﺮدى، از ﻣن ﻏﺎﻓل ﻧﺑﺎش ﻛﻪ ۲ ﻛﻧم؛ ﺗو را ﺑﻪ ﻋﻣل ﻣﻧﺎﻓﻰ ﻋﻔت وادار ﻣﻰ .ھﺮﮔﺎه ﺧﺷﻣﮔﻴن ﺷدى، ﺟﺎى ﺧود را ﻋوض ۳ ﻧﻣﺎﻳم؛ ﻛن، و ﮔﺮﻧﻪ ﻣوﺟب ﻓﺘﻧﻪ ﺧواھم ﺷد. اﻛﻧون ﻛﻪ ﺗو را ﺳﻪ ﭘﻧد دادم )ﺑﻪ ﺗو ﺣﻘّﻰ ﭘﻴدا ﻛﺮدم (در ﻋوض، از ﺧدا ﺑﺧواه ﺗﺎ ﻣﺮا «.ﺑﻴﺎﻣﺮزد ﺷﺮط » : ﻣوﺳﻰ - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﺧواﺳﺘﻪ اﺑﻠﻴس را ﺑﻪ ﺧدا ﻋﺮض ﻛﺮد، ﺧداوﻧد ﻓﺮﻣود آﻣﺮزش ﺷﻴطﺎن آن اﺳت ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻧﺎر ﻗﺑﺮ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﺑﺮود و ﺧﺎک ﻗﺑﺮ او را «.ﺳﺟده ﻛﻧد ﺣﺿﺮت ﻣوﺳﻰ - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - ﻓﺮﻣﺎن ﺧدا را ﺑﻪ اﺑﻠﻴس اﺑﻼغ ﻛﺮد. اﺑﻠﻴس ﻛﻪ ھم ﭼﻧﺎن در ﺧودﺧواھﻰ و ﺗﻛﺑﺮ ﻏوطﻪ اى ﻣوﺳﻰ !ﻣن در آن » : ور ﺑود، ﮔﻔت ھﻧﮔﺎم ﻛﻪ آدم - ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺳﻼم - زﻧده ﺑود، ﺑﺮ او ﺳﺟده ﻧﻛﺮدم، ﭼﮔوﻧﻪ اﻛﻧون ﺣﺎﺿﺮ ﺷوم ﻛﻪ [۱۹].«!ﺑﺮ ﺧﺎک ﻗﺑﺮ او ﺳﺟده ﻛﻧم؟ -----------------------------.«ﻳﺎ ﺑَﻧِﻰ آدم» [و ھﺷت ﺑﺎر دﻳﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﻧوان ۱]
.۲۹ [ﺑﻘﺮه، ۲] .۳۰ [ﺑﻘﺮه، ۳] .۳۲ [ﺑﻘﺮه، ۴] .۵ [ﺣﺞ، ۵] .۲ [اﻧﻌﺎم، ۶] .۲۸ [ﺣﺟﺮ، ۷] .۱۱ [ﺻﺎﻓﺎت، ۸] .۱۴ [اﻟﺮﺣﻣن، ۹] ﻣﻴﻼدى در ﻟﻧدن ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺮﻳﺎﻧﻰ ﭼﺎپ ﺷده اﺳت و ۱۸۹۵ [ﻛﺘﺎب ادرﻳس در ﺳﺎل ۱۰] . آن آﻣده اﺳت۵۱۵ و ۵۱۴رواﻳت ﻓوق در ﺻﻔﺣﻪ .۵۳ [ﻋﻠﻰ و اﻟﺣﺎﻛﻣون، ﺗﺄﻟﻴف اﺳﺘﺎد دﻛﺘﺮ ﻣﺣﻣد ﺻﺎدﻗﻰ، ص ۱۱] .۷۱ [ص، ۱۲] .۵۸، ص ۱ [ﺗﻔﺳﻴﺮ ﻧور اﻟﺜﻘﻠﻴن، ج ۱۳] .۵۸، ص ۱ [ﺗﻔﺳﻴﺮ ﻧور اﻟﺜﻘﻠﻴن، ج ۱۴] [ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻗﺮآن، اﺑﻠﻴس از ﻧﮋاد ﺟن ﺑود، ﻛﻪ در ﺟﻣﻊ ﻓﺮﺷﺘﮔﺎن ﻋﺑﺎدت ﻣﻰ ۱۵] ﻛﺮد) .ﻛﮫف، ۵۰( .۱۹۲ [ﻧﮫﺞ اﻟﺑﻼﻏﻪ، ﺧطﺑﻪ ۱۶] .۳۴ [ﺑﻘﺮه، ۱۷] ؛ ﻧﺎم اﺑﻠﻴس ﺣﺎرث ﺑود، ﭘس از آن ﻛﻪ از درﮔﺎه ﺧداوﻧد ۸۳ ﺗﺎ ۷۱ [ﺳوره ﺻﺎد، آﻳﻪ ۱۸] راﻧده ﺷد، ﺑﻪ اﺑﻠﻴس ﻟﻘب ﮔﺮﻓت، زﻳﺮا اﺑﻠﻴس ﻳﻌﻧﻰ ﻣﺄﻳوس ﮔﺷﺘﻪ از رﺣﻣت ﺧدا. .۲۰۶ [ھﻣﺎى ﺳﻌﺎدت، ص ۱۹]