تاریخ نگارش : سيزدهم بهمن 1389
چه مقدار از نماز مقبول است؟
مرضیه السادات قاسمپور
ممکن نیست کسى نماز بخواند و هیچ گونه اثرى در او نبخشد ، هر چند نمازش صورى باشد هر چند آلوده گناه باشد ، البته این گونه نماز تأثیرش کم است ،اما این نکته را باید به یاد داشت که این گونه افراد اگر همان نماز را نمىخواندند از این هم آلودهتر می شدند .
یکی از مواردی که می تواند انسان را از منجلاب آلودگی و فسادها باز دارد ، نماز است . به طوری که می توان گفت ؛ طبیعت نماز از آنجا که انسان را به یاد نیرومندترین عامل بازدارنده یعنى اعتقاد به مبدا و معاد مىاندازد ، داراى اثر بازدارندگى از فحشاء و منکر است
« اتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ ؛ آنچه را از کتاب (آسمانى قرآن) به تو وحى شده تلاوت کن و نماز را بهپادار، که همانا نماز (انسان را) از فحشا و منکر باز مىدارد و البتّه یاد خدا بزرگتر است و خداوند آنچه را انجام مىدهید مىداند .» (عنکبوت 45)
انسانى که به نماز مىایستد ، تکبیر مىگوید ، خدا را از همه چیز برتر و بالاتر مىشمرد ، به یاد نعمتهاى او مىافتد ، حمد و سپاس او مىگوید ، او را به رحمانیت و رحیمیت مىستاید ، به یاد روز جزاى او مىافتد ، اعتراف به بندگى او مىکند ، از او یارى مىجوید و صراط مستقیم را از او مىطلبد ، و از راه کسانى که غضب بر آنها شده و گمراهان به خدا پناه مىبرد (مضمون سوره حمد).
بدون شک در قلب و روح چنین انسانى جنبشى به سوى حق و حرکتى به سوى پاکى و جهشى به سوى تقوا پیدا مىشود .
براى خدا " رکوع" مىکند ، و در پیشگاه او پیشانى بر خاک مىنهد ، غرق در عظمت او مىشود و خودخواهىها و خود برتربینىها را فراموش مىکند . شهادت به یگانگى او مىدهد و به رسالت پیامبر(صلی الله علیه و آله) گواهى مىدهد .
بر پیامبرش درود مىفرستد و دست به درگاه خداى بر مىدارد که در زمره بندگان صالح او قرار گیرد (تشهد و سلام).
همه این امور موجى از معنویت در وجود او ایجاد مىکند ، موجى که سد نیرومندى در برابر گناه محسوب مىشود .
این عمل چند بار در شبانه روز تکرار مىگردد ، هنگامى که صبح از خواب برمىخیزد در یاد او غرق مىشود .
در وسط روز هنگامى که غرق زندگى مادى شده ناگهان صداى تکبیر مؤذن را مىشنود ، برنامه خود را قطع کرده ، به درگاه او مىشتابد ، و حتى در پایان روز و آغاز شب پیش از آنکه به بستر استراحت رود با او راز و نیاز مىکند و دل را مرکز انوار او مىسازد .
از این گذشته به هنگامى که آماده مقدمات نماز مىشود خود را شستشو مىدهد پاک مىکند، حرام و غصب را از خود دور مىسازد و به بارگاه دوست مىرود همه این امور تأثیر بازدارنده در برابر خط فحشاء و منکرات دارد .
منتها هر نمازى به همان اندازه که از شرایط کمال و روح عبادت برخوردار است نهى از فحشاء و منکر مىکند ، گاه نهى کلى و جامع و گاه نهى جزئى و محدود .
خواند نماز قطعاً تأثیر خواهد داشت !
و البته نهى از فحشاء و منکر سلسله مراتب و درجات زیادى دارد و هر نمازى به نسبت رعایت شرایطش ، داراى بعضى از این درجاتمی باشد .
ریشهى تمام منکرات غفلت از یاد خداست است و خداوند در آیه 179 سورهى اعراف، انسان غافل را از حیوان بدتر شمرده است : « أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ » و چون نماز یاد خدا و بهترین وسیلهى غفلتزدایى است ، پس زمینهى منکرات را از بین مىبرد