تاریخ نگارش : دوم آبان 1390

مکه به روایت پیامبران و امامان
نیره تقی زاده فایند

از امام صادق (ع) پرسیدند: چرا کعبه را کعبه نامیدند. فرمود: برای این که چهارگوش و مربع است، و کعبه چهار گوش است، چون محاذی بیت المعمور است و بیت المعمور چهارگوش است، چون محاذی عرش است و عرش چهارگوشه است، چون کلماتی که دین اسلام بر آن استوار است، چهار است:

« سبحان الله – الحمد لله – لا اله الا الله – الله اکبر »

وبقیه روایات از امامان
کلید واژه : کعبه

«مکه» ، «بکه» یا «ام القری» محل نزول وحی، محل ولادت رسول گرامی اسلام (ص) و «کعبه» محل تولد علی ابن ابی طالب (ع) میباشد.
نامگذاری کعبه
از امام صادق (ع) پرسیدند: چرا کعبه را کعبه نامیدند. فرمود: برای این که چهارگوش و مربع است، و کعبه چهار گوش است، چون محاذی بیت المعمور است و بیت المعمور چهارگوش است، چون محاذی عرش است و عرش چهارگوشه است، چون کلماتی که دین اسلام بر آن استوار است، چهار است:

« سبحان الله – الحمد لله – لا اله الا الله – الله اکبر »

سه روایت از امام صادق (ع) در رابطه بمما مکهم
•مکه حرم خدا حرم رسول خدا و حرم امیرالمومنین (ع) است. یک نماز در مکه برابر با صد هزار نماز و یک درهم خرج کردن در راه خدا در آن سرزمین برابر با صدهزار درهم است.

•همانا صد و بیست رحمت خداوند در اطراف کعبه است. شصت رحمت برای طواف کنندگان، چهل رحمت برای نماز گذاران، و بیست رحمت برای کسانی که فقط به کعبه نگاه می کنند.

•کسی که در مکه قرآن را ختم کند، نمی میرد، مگر اینکه رسول خدا را زیارت کند و جایگاهش را در بهشت ببیند.
مکانهای داخل مسجد الحرام و کعبه
ارکان کعبه : به هریک از چهار گوشه کعبه، رکن گویند و کعبه بر چهار رکن بنا گردیده، که عبارتند از:

•رکن اسود
•رکن عراقی
•رکن شامی
•رکن یمانی
رکن یمانی : قبل از رکن اسود قرار دارد.
امام صادق (ع) فرمودند : خداوند فرشته ای را نزد رکن یمانی گمارده، که کارش آمین گفتن به دعای مومنان است .
حجر الاسود :
سنگ سیاه آسمانی است که به دست رسول گرامی اسلام، قبل از درب کعبه در رکن اسود نصب گردیده ومحل شروع طواف حجاج میباشد.

درب کعبه : در دوران حضرت ابراهیم دو درگاه بدون در، هم سطح زمین، برای کعبه گشوده شد.
در دوران جوانی پیامبر که کعبه بازسازی شد، برای اولین بار درب چوبی توسط قریش، برای کعبه، در محل فعلی که بالاتر از زمین قرار دارد نصب گردید.
آخرین در کعبه که از چوب ساج و نقره خالص است و با طلا و جواهرات مزین شده، در دوران سعودی تعویض شده است.
ملتزم : فاصله بین رکن حجرالاسود تا درب کعبه را ملتزم گویند.

امام علی ( ع ) فرمودند : کسی که در این مکان به گناه خود اقرار کند و از خداوند طلب آمرزش کند بر خداوند است که او را ببخشد.
مستجار : محلی است پشت درب کعبه، کمی مانده به رکن یمانی، محل ورود فاطمه بنت اسد به داخل کعبه برای ولادت علی ابن ابی طالب میباشد.
شاذروان : برآمدگی شیب دار کوتاهی است که در قسمت پایین دیوار کعبه وجود دارد.حجر اسماعیل: نیم دایره ای است که از رکن عراقی تا رکن شامی را شامل می شود. در این مکان حضرت هاجر و اسماعیل و نیز حدود هفتاد پیامبر دفن شده اند.

ناودان طلا : در بالای حجر اسماعیل و بر روی بام کعبه قرار دارد.

مقام ابراهیم : سنگی است به طول و عرض ۴۰ سانتیمتر که جای پای حضرت ابراهیم (ع) روی آن به چشم می خورد و مقابل درب کعبه قرار دارد.
حجاج بعد از طواف واجب، میبایست در پشت مقام ابراهیم، دو رکعت نماز طواف به جای آورند.
نماز طواف نسا نیز پشت مقام ابراهیم، خوانده میشود.

حطیم : مساحت میان حجرالاسود و زمزم و مقام ابراهیم و قسمتی از حجر اسماعیل را حطیم می گویند. در این مکان حدود یکصد تن از انبیا از جمله حضرت آدم، نوح، صالح، اسحاق، یوسف و شعیب دفن شده اند و نفرین مظلومان بر ظالمان در اینجا به اجابت می رسد.
چاه زمزم : در نزدیکی مقام ابراهیم و در هجده متری کعبه، در زیرزمین واقع است و آب آن توسط پمپ از طریق لوله کشی به زائرین می رسد. پیش از این، حجاج می توانستند، از پله های داخل حیاط مسجد الحرام، به محل چاه زمزم وارد شوند، ولی اکنون این محل بر روی زایرین بسته شده است.
امام صادق (ع) فرمود: آب زمزم داروی درد کسی است که آن را به قصد درمان بنوشد.
صفا و مروه : کوه صفا مکانی است که حجاج، بعد از طواف و نماز طواف، جهت ادامه اعمال، به آنجا میروند و هفت مرتبه سعی بین صفا و مروه به جا می آورند و در دور آخر، در کوه مروه تقصیر میکنند. توضیح اینکه، فقط در عمره مفرده و عمره تمتع، تقصیر در این محل انجام میگردد و تقصیر در حج تمتع فقط در سرزمین منا انجام میشود. فاصله بین دو کوه صفا و مروه ۳۸۰ متر است و محل سعی زائران است. کوه ابوقبیس متصل به آن بوده . کوه صفا مکانی است که پیامبر رسالت خویش را با جمله قولوا لا اله الا الله تفلحوا از فراز آن کوه به جهانیان اعلام کرد .

شعب ابی طالب : دره ای است که قبیله بنی هاشم در آن مستقر بودند و محل محاصره اقتصادی پیامبر گرامی اسلام و مسلمانان بوده است. محل فعلی آن در محدوده توسعه یافته مقابل صفا و مروه است.
مکتبه المکه المکرمه : محل ولادت و سکونت پیامبر گرامی اسلام بوده. قبلا نیز داخل شعب ابی طالب بوده و اکنون کتابخانه مکه مکرمه است.
قبرستان ابوطالب یا حجون : در کنار پل حجون واقع شده. محل دفن عبدالمطلب جد پیامبر، ابوطالب عموی پیامبر و پدر امیرمومنان علی (ع)، حضرت خدیجه همسر گرامی پیامبر اسلام، قاسم فرزند رسول خدا، و بنا به قولی آمنه بنت وهب مادر پیامبر، و بنا به قولی دیگر وی در نزدیکی جحفه در منطقه ای به نام ابواء دفن شده است.
مسجد جن یا مسجد الحرس : این مسجد با فاصله کمی از پل حجون در خیابان اصلی واقع شده. خداوند آیات سوره جن را در این مکان بر پیامبر گرامی اسلام نازل فرمودند.

مسجد تنعیم یا مسجد عمره : به فاصله ۶ کیلومتری تا مسجدالحرام قرار دارد و یکی از میقاتها است. افرادی که در داخل مکه قصد دارند عمره مفرده به جا آورند به این مسجد رفته و محرم می شوند.

جبل النور و غارحرا : جبل النور در شرق مکه واقع است و غار حرا در بالای آن قرار دارد. پیامبر گرامی اسلام، چهل شبانه روز در داخل این غار به عبادت مشغول بودند و بعد از این مدت، جبرئیل امین در ۲۷ ماه رجب بر پیامبر نازل و ایشان به فرمان خدا به پیامبری مبعوث گردیدند.

جبل ثور و غار ثور : این کوه درشرق مکه واقع است و در سال ۱۳ بعثت زمانی که سران قریش نقشه قتل پیامبر را کشیدند، خداوند حضرت را آگاه ساخت و در شب موعود ( لیلة المبیت ) حضرت علی (ع) در بستر ایشان خوابیدند و ایشان همراه ابوبکر در این غار مخفی و پس از سه شبانه روز به مدینه هجرت نمودند.
عرفات : یعنی شناختن و آگاهی یافتن. فاصله عرفات تا مکه کمتر از ۲۰ کیلومتر است. در این سرزمین حجاج از ظهر روز عرفه تا مغرب وقوف می کنند. وقوف در عرفات از ارکان حج می باشد.
جبل الرحمه : کوه رحمت در عرفات واقع شده و همان کوهی است که حضرت امام حسین (ع) در روز عرفه در بالای آن کوه رفته زیارت عرفه را خواندند، و حج خود را تبدیل به عمره نموده و به فرمان خدا به طرف کربلا رفتند.

مسجد نمره : این مسجد در عرفات و وادی نمره قرار دارد. محل توقف پیامبر اسلام و حضرت ابراهیم در روز عرفه است.
مشعر الحرام یا مزدلفه : مشعر یعنی مکان شعور و درک و فهم و مزدلفه یعنی محل پیش رفتن به سوی منا و مکه. مسجد مزدلفه در این محدوده واقع است. حجاج شب دهم تا طلوع آفتاب در این مکان وقوف می کنند و سنگ ریزه جهت رمی جمرات جمع آوری می نمایند.

وادی محسر : میان مشعر و منا قطعه زمینی است که عرض آن نزدیک یکصد متر است و وادی محسر نام دارد. حاجیان که در مشعر وقوف می کنند، قبل از طلوع آفتاب نباید وارد وادی محسر شوند.
منا : منا میان مزدلفه و مکه است و حجاج در روز عید قربان در این سرزمین جمره عقبه را رمی، سپس قربانی کرده و پس از تقصیر از احرام خارج می شوند و تا ظهر شرعی روز دوازدهم در منا می مانند و ضمن وقوف در دو روز پی در پی، هر سه جمره را رمی می نمایند. وقتی حضرت آدم به منا آمد از وی پرسیدند چه تمنا و آرزویی داری؟ آدم تمنای آمرزش کرد. از این جهت این سرزمین به منا معروف شد.

مسجد خیف : این مسجد در سرزمین منا و نزدیک جمره اولی واقع است و حدود ۲۵ هزار متر مربع مساحت دارد و حدود ۳۰ هزار نمازگزار را درون خود جای می دهد.

امام صادق (ع) فرمودند ۷۰۰ پیامبر در مسجد خیف نماز خواندند و بنا به روایتی ۷۰ پیامبر از جمله حضرت آدم در این مسجد دفن شده اند.
جمرات : جمرات اولی، وسطی، و عقبه در منا قرار دارند و محلهایی هستند که شیطان بر حضرت آدم و ابراهیم و اسماعیل ظاهر شد. هر سه بار هفت سنگ به سوی اوپرتاب کردند و شیطان از فریب دادن آن حضرت مایوس شد. حجاج، در سه روز متوالی، جمرات را رمی می نمایند. توضیح اینکه، در سال ۱۳۸۳، وسعت هر سه جمره حدود ۲۸ برابر بزرگتر شده و حجاج برای رمی جمرات مشکلی نخواهند داشت.
قربانگاه (مسلخ) : در این مکان حجاج در روز عید قربان پس از رمی جمره عقبه، قربانی یا ذبح نموده و پس از آن تقصیر کرده و از احرام خارج میشوند.

__________________

این مطلب را به اشتراک بگذارید: