تاریخ نگارش : پنجم فروردين 1391

چه کسانی رَحِم هستند؟
حاجیه تقی زاده فانید

نوروز فرصت مناسبی است تا پس از یکسال کار و تلاش و زندگی، کدورت‌ها ورنجش‌هایی که ممکن است در طول یک سال برای برخی خانواده‌ها و فامیل به وجود ‌آید رفع شود و در دید و بازدیدها حقوق صله رحم رعایت گردد.
 کلید واژه : چه کسانی رَحِم هستند؟

نوروز فرصت مناسبی است تا پس از یکسال کار و تلاش و زندگی، کدورت‌ها ورنجش‌هایی که ممکن است در طول یک سال برای برخی خانواده‌ها و فامیل به وجود ‌آید رفع شود و در دید و بازدیدها حقوق صله رحم رعایت گردد.

ضمن تبریک سال نو به هموطنانی که ترجیح داده‌اند ایام تعطیلات را در منزل و یا محل کار و نیز گشت زدن در اینترنت بگذرانند، توجه همگان را به مفهوم صله رحم و عواقب ترک آن جلب می‌کنیم.

به گزارش مرکز خبر حوزه مرحوم ملامهدی نراقی در کتاب جوامع السعادات مصادیق رحم و مفهوم قطع رحم را تشریح کرده است.

رَحِم کیست؟

مراد از رحمى که بریدن از او حرام و پیوند با او واجب است، و اگر چیزى به وى بخشیدى باز پس گرفتن آن روا نیست، کسى است که بستگان نَسَبى باشد ، هرچند نسبت دورى داشته باشد .

قطع رحم چیست؟

قطع رحم این است که او را به گفتار یا کردار بیازارى و با او رفتار ناشایست کنى، یا او به چیزى نیاز شدید داشته باشد و تو علاوه بر توانایی بررفع حاجت ضرورى خود، قدرت بر رفع احتیاج او، از مسکن و لباس و خوراک، داشته باشى و از دادن آن به او امتناع کنى، یا دفع ظلم از او براى تو میسر باشد و نکنى، یا به سبب کینه و حسد از او دورى کنى و هنگام بیمارى به عیادتش نروی، و چون از سفر آید، به دیدنش نروى. اینها و امثال اینها قطع رحم است. و ضد آنها، از دفع اذیت و یارى نمودن به مال و کمک کردن با زبان و دست و مقام، «صله رحم» است.

شدیدترین نوع قطع رحم

عقوق (آزردن و رنجانیدن) پدر و مادر بدترین و شدیدترین انواع قطع رحم است، زیرا نزدیکترین ارحام به انسان ناشی از ولادت است و بنابراین حق پدر و مادر را دو چندان مى‏سازد. عقوق والدین مانند قطع رحم یا ناشى از کینه و خشم است و یا از بخل و حب دنیا است. از این رو آنچه بر مذمت قطع رحم دلالت دارد بر ذم عقوق نیز دلالت مى‏کند، و چون این شدیدترین و بدترین انواع قطع رحم است آیات و اخبار بسیاری در نکوهش آن رسیده است، چنانکه خداى متعال مى‏فرماید:

(وَقَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا). اسراء، 23.

پروردگار تو فرمان داد که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیکى کنید، هرگاه یکى از ایشان یا هر دو نزد تو به پیرى رسند، به آنها اُف (سخن ناخوش) مگو و بر آنها بانگ و فریاد مزن، و با ایشان گفتار خوش و نیکو بگو.

رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) نیز فرمود: با پدر و مادر نیکوکار باش و در بهشت جاى گیر، و اگر عاق والدین باشى در آتش دوزخ خواهى بود.

و فرمود: هر که صبح کند در حالى که بر پدر و مادر خود خشمگین باشد، دو در از جنهم به روى او گشوده مى‏شود.

و حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: هر که به پدر و مادر خود نگاه تند و خشم آلود کند، اگر چه به وى ستم کرده باشند، خداوند نمازش را نمى‏پذیرد.
منبع-دین و اندیشه تبیان