تاریخ نگارش : نوزدهم ارديبهشت 1391

امام حسن عسکری(ع)؛ بنیانگذار نهضت عظیم علمی در حصر پادگان نظامی
حاجیه تقی زاده فانید

امام حسن عسکری(ع) یکی از حلقات اتصال ائمه به یکدیگر است و بنا به بررسی رجالیون، حضرت 107 نفر شاگرد داشته و به اذعان بسیاری از علمای هم عصر امام، ایشان یگانه آن عصر بوده و با وجود عمر کوتاه 28 ساله و با شرایط حصر در پادگان نظامی، موفق به برپایی چنان نهضت عظیم علمی شده است.
 کلید واژه : امام حسن عسکری(ع)؛ بنیانگذار نهضت عظیم علمی در حصر پادگان نظامی

سیدعبدالله فاطمی‌نیا:
امام حسن عسکری(ع)؛ بنیانگذار نهضت عظیم علمی در حصر پادگان نظامی
امام حسن عسکری(ع) یکی از حلقات اتصال ائمه به یکدیگر است و بنا به بررسی رجالیون، حضرت 107 نفر شاگرد داشته و به اذعان بسیاری از علمای هم عصر امام، ایشان یگانه آن عصر بوده و با وجود عمر کوتاه 28 ساله و با شرایط حصر در پادگان نظامی، موفق به برپایی چنان نهضت عظیم علمی شده است.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، کنگره ملی امام حسن عسکری(ع) عصر دیروز به همت دانشگاه امام صادق(ع) و با حمایت اداره‌کل اوقاف و امور خیریه استان تهران در سالن‌ همایش‌های دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد.

آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی در پیام به کنگره ملی امام حسن عسکری(ع) با تاکید بر عناصر اصلی سفر انسان به عالم دیگر، به ذکر حدیثی از امام یازدهم شیعیان پرداختند مبنی بر اینکه مسیر وصول به پروردگار، تنها از طریق شب‌زنده‌داری و تهجد میسر می‌شود.

این مفسر برجسته قرآن، با بیان اینکه عبادت و تهجد از عوامل سبقت و سرعت انسان در مسیر سلوک ملکوتی اوست، تاکید کرد: محور عبادت، تفکر و درایت در اسماء الهی است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: امام حسن عسکری(ع) اهتمام به سفر ملکوتی انسان را تنها از طریق تقوا و تفکر میسر می‌دانند که در همراهی عمل با تفکر و عبادت، توشه‌ای برای انسان فراهم می‌کند و باعث می‌شود هم راه را طی کند و هم به مقصد برسد.

مجتهد برجسته حوزه، با اشاره به شیوه امام برای راهنمایی شیعیان از طریق مقصداندیشی، مقصدشناسی و مقصدیابی، اظهار کرد: توشه همان تقوا، انجام واجبات و ترک محرمات است.

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه طی این مسیر به صورت پیاده یا سواره ممکن می‌باشد و خداوند انسان را به سرعت به سبقت در این مسیر تشویق کرده است، تاکید کرد: بر این اساس سیر ملکوتی انسان در این مسیر، بدون مرکب میسر نیست و مرکب سالک نماز شب است که قرآن نماز را ستون دانسته و دستور به اقامه آن داده است.

در بخش دیگری از این همایش، مجید معارف، متخصص علوم قرآن و حدیث طی سخنانی گفت: ائمه معصومین، پس از امام صادق(ع)، به دلیل محدودیت‌های موجود، در زمان حیات خود از سازمان وکالت به عنوان پلی دوسویه با مردم بهره می‌گرفتند.

وی افزود: این افراد که از معتمد محلی تا فقیه را شامل می شدند ، با انتخاب مردم یا با تعیین امام معصوم به نمایندگی از مردم با ائمه(ع) دیدار داشتند و دستورات دینی و پاسخ به نیازهای مردم را از امام گرفته و به مردم عرضه می‌کردند.

استاد دانشگاه تهران ضمن اشاره به اینکه چهار مرتبه وکالت از سوی ائمه به وکلای خود وجود داشته است، این چهار مرتبه را شامل گرفتن سؤالات مردم، رساندن آن به دست امامان، گرفتن پاسخ و رساندن پاسخ‌ها به دست مردم، گرفتن وجوهات شرعی، اخذ قبوض آن و رد کردن قبض‌ها به مردم، دادن پاسخ به سؤالات مردم با توجه به اشراف وکلا بر احادیث امامان و تصرف در وجوهات شرعی با اجازه امامان دانست.

این پژوهشگر علوم قرآن و حدیث، با بیان اینکه این چهار نوع وکالت را می‌توان در دو نوع وکلا به نام معتمدان محلی و مراجع فقهی دسته‌بندی کرد، سخنان خود را با این نکته پایان داد که نتیجه فعالیت وکلای نوع دوم، صدور روایات بسیاری از ائمه و تولید کتاب‌هایی با نام المسائل حاوی پرسش و پاسخ‌های ائمه و کتاب‌های الرسائل یا رسائل‌الائمه بوده است.

در بخش پایانی همایش، حجت‌الاسلام فاطمی‌نیا با اشاره به محدودیت‌های فراوان زندگی امام حسن عسکری(ع)، ایشان را یکی از حلقات اتصال ائمه به یکدیگر دانست و افزود: بنا به بررسی رجالیون، این حضرت 107 نفر شاگرد داشته و با این نفرات نهضت علمی کرده است.

وی ادامه داد: به اذعان بسیاری از علمای هم عصر امام حسن عسکری، ایشان یگانه آن عصر بوده است و با وجود عمر کوتاه 28 ساله، با شرایط حصر در پادگان نظامی موفق به برپایی چنان نهضت عظیم علمی شده است.

فاطمی‌نیا با اشاره به نقش فلاسفه در عصر امام یازدهم، به نقل از علامه طباطبایی گفت: علامه حرف بزرگی‌ می‌زند و می‌فرماید فلسفه در بدو ورود در اسلام با 300 اصل وارد شد که فلاسفه اسلام 450 اصل بر آن نهادند.

وی یکی از فعالیت‌های مهم امام حسن عسکری(ع) را پاسخگویی به بیان تناقضات قرآن کریم از سوی کندی دانست و گفت: امام(ع) یکی از شاگردان خود را نزد او فرستاد و به او گفت از کندی این سؤال را بپرس که آیا ممکن می‌دانی که بیان‌ کننده این کتاب (قرآن) به تو بگوید آنچه را که تو از قرآن برداشت کرده‌ای، مدنظر او نبوده است و این برداشت‌‌های شخص خود توست؟

وی با بیان اینکه کندی در پاسخ این شاگرد امام (ع) گفت‌: بله امکان دارد، اما این سخن، سخن تو نیست و به من بگو این سخن را از که آموخته‌ای، اظهار کرد: شاگرد امام در جواب او پس از اصرار زیاد گفت، این سؤال را امام حسن بن علی(ع) مطرح کرده‌اند.

فاطمی‌نیا ادامه داد: کندی پس از شنیدن این مطلب، دستور داد آتشی برپا کنند و کتاب تألیفی خود را پس از آن‌که شنید این سخن از سوی امام است، در آتش انداخت و امام حسن عسکری(ع) به این طریق خطر ایجاد شده توسط او را مرتفع کرد.

وی در پایان اظهار کرد: دیدم کسی که واردات الهیه و قلبیه داشته است، می‌گوید خداوند قصد نداشت از چهره ائمه پرده بردارد، زیرا اگر از ائمه ما پرده‌برداری می‌کرد، مردم طاقت نمی‌آوردند. خداوند وجوه شخصیتی امامان جواد(ع)، هادی(ع) و عسکری(ع) را بسیار اندک عیان کرده و دلیل آن این است که در امام زمان(عج) این پرده‌برداری بیشتر خواهد بود.
منبع-دین و اندیشه