تاریخ نگارش : بیستم ارديبهشت 1391

سوره مطففین
فریده رجبی فرد

تاکنون ازسوره مبارکه مطففین این برداشت می شدکه مصداق این سوره تنها کسانی هستندکه با کیل ومیزان وترازویی به سروکاردارند وازمیزانهای معنوی واخلاقی وازپیمانه ووزن اصلی که "همان اعمال ما انسانهاست که درروزقیامت درترازوی عدل الهی سنجیده میشودغافل بودیم."
 کلید واژه : مطففین،اهل تطفیف،رساله حقوق امام سجاد(ع)
 ناشر : برداشت وتدبرشخصی

تاکنون ازسوره مبارکه مطففین این برداشت می شدکه مصداق این سوره تنها کسانی هستندکه با کیل ومیزان وترازویی به سروکاردارند وازمیزانهای معنوی واخلاقی وازپیمانه ووزن اصلی که "همان اعمال ما انسانهاست که درروزقیامت درترازوی عدل الهی سنجیده میشودغافل بودیم."
سوره مطففین این رامی رساند که گرچه درهنگام نزول این سوره فردیا افراد خاصی مدنظربودند،ولی اهل تطفیف یک نماد وسنبل است ازتمامی کسانی که به نحوی ازانحاء درمعاملات مختلف کم فروشی میکنند،تنهاحق خودرا می بینند ولی درجهات مختلف درحق دیگران کم می گذارند.
انسان موجودی اجتماعی آفریده شده وبه ناچارباید نیازهای مادی ومعنوی خودرا درتعاملات گوناگون اجتماعی تأمین کند واین اجتماع اعم است ازخانواده به عنوان یک اجتماع کوچک وجامعه به عنوان یک اجتماع بزرگتر،وهرفردی دراین اجتماع یک نقش وشخصیتی دارد.چه شخصیت حقیقی وچه شخصیت حقوقی.بنابراین می بینیم که خواه ناخواه انسان وارد یک معامله وتعامل اجتماعی شده که هریک ازطرفین معامله اگر ازوظایف خودنسبت به طرف مقابل کوتاهی کند،درحقیقت کم فروشی کرده ومصداقی بر اهل تطفیف است.
لذا ازاین روضرورتی به وجود خارجی پیمانه وترازو و میزان نیست.
نمونه هایی ازاین معاملات وتعاملات را می توان درمواردزیردید ودقت نمود:
تعامل بین فرزندان وپدرومادر،همسران،رئیس ومرئوس،حاکم ورعیت،دولت ومردم، شاگرد واستاد،راننده ومسافر،فروشنده وخریدار و...وبسیاری ازمواردئیگر.
لذاباکمی دقت پی می بریم که اگرمراقب نباشیم میتواند مصداق تطفیف درتمامی شئونات زندگی عادی وروزمره ماتسرّی وجریان داشته باشد،چراکه دراین دنیا هریک ازما تاجریم و
«مولا امیرالمؤمنین علی(ع)می فرمایند:تاجرفاجراست وفاجردرآتش مگرآنکه به اندازه ی حق خویش ازدیگران بگیرد وحق مردم رابه درستی بپردازد.»1
ونیز«درآیه 7و8 سوره الرحمن رعایت عدالت دروزن،هم ردیف عدالت درنظام آفرینش درعالم هستی شمرده شده ومی فرماید:"والسماء رفعها ووضع المیزان ألاتطغوا فی المیزان" خداوند آسمان رابرفراشت ومیزان وحساب درهمه چیز گذاشت تاشما دروزن وحساب طغیان نکنید.»2
شایدبتوان این نکته را ازاین آیه برداشت کردکه درزمین هم ترازو ومیزان قراردادیم تابدانید که همانطورکه شما می سنجید مانیز باترازوی عدالت اعمال شمارامی سنجیم وموردسنجش و کیل قرارمی دهیم پس مراقب باشیدشماهم به عدالت بسنجید.
ازاین رو مناسب است ،رساله حقوق امام سجاد(ع)رابارویکرد آگاهی ازتکلیف برای دوری از اهل تطفیف بخوانیم تاتکلیف ووظیفه خودراابتدادرمقابل خداوند به عنوان ولی نعمت ما وسپس درمقابل بندگان خدابه عنوان عضوی ازجامعه اسلامی بدانیم وباکمک واستعانت خداوند متعال به آن عمل کنیم وکم نگذاریم وکم فروشی نکنیم.چراکه وزن شده های ما،پیمانه و وزن اصلی، اعمال ماست دراین دنیا که درروز رستاخیز درترازوی عدل الهی سنجیده می شود.پس باید به دنبال موازین ثقیل بودکه:
فأما من ثقلت موازینه فهو فی عیشة راضیة
وأمامن خفّت موازینه فأمه هاویة
وخداوند دوکفه "سجّین"و"علّیین"را فراراه ما قرارداده است ودراین راه گرچه "مکذبین" و "یتغامزون" و"فاکهین" کم نیستند واین هم می تواندمصداقی باشد از"یاایهاالانسان إنک کادح إلی ربک کدحا فملاقیه"ولی باید تحمل کرد وبا"تواصوا بالحق وتواصوا بالصبر" به سمت خدا پیش رفت چراکه وقتی هدف ملاقات باخداست و"صدّق بالحسنی"قطعأ "فسنیسّرک للیسری"
بیاییم سوره مبارکه "مطففین"را با افق جدیدی بخوانیم.