تاریخ نگارش : بیست و پنجم آبان 1391

جایگاه والای سوره یاسین در قرآن و روایات
مسعود ورزیده

علت این که سوره مبارکه یاسین، قلب قرآن نامیده شده است این است که این سوره دارای مهمترین و اساسی ترین اصول اعتقادی و شاخه های منشعب از آن است .
 کلید واژه : سلام بر خاندان یاسین
 ناشر : بخش قرآن تبیان

جایگاه والای سوره یاسین در قرآن و روایات

علت این که سوره مبارکه یاسین، قلب قرآن نامیده شده است این است که این سوره دارای مهمترین و اساسی ترین اصول اعتقادی و شاخه های منشعب از آن است .

یس

علامه طباطبایی (ره) در تفسیر شریف المیزان می فرمایند: غرض این سوره بیان اصول سه گانه دین است، چیزى که هست نخست از مساءله نبوت شروع کرده، حال مردم را در قبول و رد دعوت انبیا بیان مى کند، و مى فرماید که: نتیجه دعوت حق انبیاء، احیاى مردم است ، و اینکه آنان در راه سعادت واقع شوند و حجت را بر مخالفین تمام کند، و به عبارت دیگر تکمیل هر دو دسته مردم است، عدّه اى را در طریق سعادت، و جمعى را در طریق شقاوت.

آنگاه این سوره بعد از بیان مسأله نبوت، منتقل مى شود به مسأله توحید، و آیاتى چند از نشانه هاى وحدانیت خدا را برمى شمارد، و سپس به مسأله معاد منتقل شده ، زنده شدن مردم را در قیامت براى گرفتن جزا، و جداسازى مجرمین از متقین را بیان نموده سپس سرانجام حال هر یک از این دو طایفه را توصیف مى کند.

و در آخر دوباره به همان مطلبى که آغاز کرده بود برگشته، خلاصه اى از اصول سه گانه را بیان، و بر آنها استدلال مى کند و سوره را ختم مى نماید.

و از آیات برجسته و بسیار علمى این سوره آیه ((انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون فسبحان الّذى بیده ملکوت کل شى ء و الیه ترجعون )) است، پس این سوره شأنى عظیم دارد، چون هم متعرض ‍ اصول سه گانه است و هم شاخه هایى که از آن اصول منشعب مى شود.( ترجمه تفسیر المیزان ، ج 17 ، ص 89)

امام صادق علیه السّلام مى‏فرمود: هر چیزى قلبى دارد، و قلب قرآن سوره‏ یاسین‏ است، هر کس آن را پیش از خواب و یا در روز پیش از فرا رسیدن شب تلاوت کند، در آن روز از گروهى که در پناه خداوند و روزى آنان مقرر شده است خواهد بود، و اگر کسى شب هنگام پیش از آنکه بخوابد تلاوت کند، خداوند (براى مراقبت از او) هزار فرشته مى‏گمارد تا او را از شرّ هر شیطان رانده‏شده و از هر آسیبى مصون بدارند

تفسیر یاسین‏ و آل یاسین‏

سلیم از امیر المۆمنین علیه السّلام نقل مى‏کند که فرمود: پیامبر صلى اللَّه علیه و آله نام مبارکش «یاسین» است، و ما هستیم کسانى که خداوند مى‏فرماید: سلام على آل یاسین‏، «سلام بر خاندان یاسین»( أسرار آل محمد علیهم السلام / ترجمه کتاب سلیم، ص: 664)


فضیلت سوره یاسین
یس

ابو بصیر نقل کرده است که امام صادق علیه السّلام مى‏فرمود: هر چیزى قلبى دارد، و قلب قرآن سوره‏ یاسین‏ است، هر کس آن را پیش از خواب و یا در روز پیش از فرا رسیدن شب تلاوت کند، در آن روز از گروهى که در پناه خداوند و روزى آنان مقرر شده است خواهد بود، و اگر کسى شب هنگام پیش از آنکه بخوابد تلاوت کند، خداوند (براى مراقبت از او) هزار فرشته مى‏گمارد تا او را از شرّ هر شیطان رانده‏شده و از هر آسیبى مصون بدارند، و اگر در همان روز بمیرد، خداوند او را به پاداش این عمل (تلاوت سوره یاسین) وارد بهشت مى‏کند، و به هنگام غسل، سى هزار فرشته (بر جنازه او) حاضر مى‏شوند و همه براى او طلب آمرزش مى‏کنند، و با حال استغفار او را تا قبر بدرقه مى‏کنند، و هنگامى که به خاک سپرده شد، آن فرشتگان در درون قبر او خدا را عبادت مى‏کنند و ثواب آن را به او مى‏دهند، و (خانه تنگ) قبر او تا آنجا که چشم او کار مى‏کند گشاده مى‏گردد، و از فشار قبر ایمن مى‏شود، و همواره تا به حشر نورى از گور او تا آسمان مى‏تابد. و به هنگامى که خدا او را از قبر برانگیزد، فرشتگان با اویند و او را بدرقه مى‏کنند و به رویش لبخند مى‏زنند و او را به خیر و نیکى بشارت مى‏دهند تا او را از صراط و میزان بگذرانند و او را در جایگاهى قرار دهند که هیچ مخلوقى (جز کرّوبیان و پیامبران الهى) آن مقام و منزلت را نشاید، و او با پیامبران الهى در پیشگاه خداوند مى‏ایستد، و با غمگساران غم نمى‏خورد، و با اندوهگینان به اندوه نمى‏نشیند، و با زارى زارى‏کنندگان زارى نمى‏کند.

غرض این سوره بیان اصول سه گانه دین است ، چیزى که هست نخست از مساءله نبوت شروع کرده، حال مردم را در قبول و رد دعوت انبیا بیان مى کند، و مى فرماید که : نتیجه دعوت حق انبیاء، احیاى مردم است، و اینکه آنان در راه سعادت واقع شوند و حجت را بر مخالفین تمام کند، و به عبارت دیگر تکمیل هر دو دسته مردم است، عدّه اى را در طریق سعادت، و جمعى را در طریق شقاوت

آنگاه پروردگار تبارک و تعالى به او مى‏گوید: اى بنده من! شفاعت کن، که من شفاعت تو را در باره هر کس که خواهى مى‏پذیرم، و اى بنده من! از من بخواه، که هر چه خواهى تو را خواهم داد، پس حاجت خود را از خدا مى‏طلبد و حاجتش برآورده مى‏شود، و شفاعت مى‏کند و شفاعت او پذیرفته مى‏شود، و مانند دیگران به حساب او نمى‏رسند، و مانند دیگران او را توقیف و بازداشت نمى‏کنند، و چون خوارشدگان زبون و خوار نمى‏گردد، و مکافات گناهان و اعمال ناپسندى که انجام داده است دامنگیر او نمى‏شود، و نامه سر گشاده‏اى به او داده‏ مى‏شود تا از درگاه خدا فرود آید، و همه مردم (با دیدن او) تمام مردم از روى تعجّب (به هم) مى‏گویند: خدا پاک و منزّه است! این بنده حتّى یک گناه هم ندارد، و از همدمان و همراهان محمد صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم (رسول خدا) خواهد بود.

جابر جعفى از امام محمد باقر علیه السّلام روایت کرده است که فرمود: هر کسى که در عمر خود یک بار سوره یاسین را بخواند، خداوند به شماره هر آفریده‏اى در دنیا و در آخرت و آنچه در آسمان است دو میلیون حسنه نوشته و به همین اندازه از گناهانش پاک مى‏کند، و دچار تنگدستى و بدهکارى و خانه خرابى و رنج و دیوانگى نشود و جذام و وسواس و (سایر) بیماریهاى زیان آور مبتلا نمى‏گردد، و خداوند دشوارى مرگ را بر وى آسان مى‏کند، و خود کار قبض روحش را به عهده مى‏گیرد، و در زمره کسانى خواهد بود که خداوند متعال گشایش روزى و شادمانى او به هنگام مرگ و اسباب خشنودى به پاداشهاى اخروى او را تضمین کرده است، و آنگاه خداوند متعال به تمام فرشتگان خود در آسمانها و زمین خطاب مى‏کند که: من از این بنده خود راضى شدم، شما هم براى او طلب آمرزش کنید. (پاداش نیکیها و کیفر گناهان / ترجمه ثواب الأعمال، ص: 292)


منابع :

ترجمه تفسیر المیزان ج 17

کتاب پاداش نیکی ها و کیفر گناهان/ ترجمه کتاب ثواب الاعمال

کتاب أسرار آل محمد علیهم السلام / ترجمه کتاب سلیم