( روز فرقان ) هنگامی ( بود ) که شما در حاشیه نزدیکتر وادی ( به مدینه در موقعیتی نامناسب ) بودید و آنها در حاشیه دورتر ( از مدینه و نزدیکتر به مکه و جای مناسب ) و کاروان ( تجاری قریش ) در قسمت پایین تر از شما بودند که ( توانستند بگریزند ) ، و اگر با هم قرار می گذاشتید حتما در آن قرار اختلاف نظر یا تخلف از حضور پیدا می کردید ، و لکن ( چنین شد و این برخورد قهری و پیروزی غیر عادی پیش آمد ) تا خداوند کاری را که انجام شدنی بود تحقق بخشد ، تا هر که هلاک می شود از روی حجت و برهان هلاک گردد و هر که زندگی ( معنوی ) می یابد از روی حجت و برهان زندگی یابد ، و حقّا که خدا شنوا و داناست. [ نظرات / امتیازها ]

در آن هنگام که شما در طرف پایین بودید ، و آنها در طرف بالا ( و دشمن بر شما برتری داشت ) و کاروان ( قریش ) ، پایین تر از شما بود ( و وضع چنان سخت بود که ) اگر با یکدیگر وعده می گذاشتید ( که در میدان نبرد حاضر شوید ) ، در انجام وعده خود اختلاف می کردید ولی ( همه اینها ) برای آن بود که خداوند ، کاری را که می بایست انجام شود ، تحقّق بخشد تا آنها که هلاک ( و گمراه ) می شوند ، از روی اتمام حجّت باشد و آنها که زنده می شوند ( و هدایت می یابند ) ، از روی دلیل روشن باشد و خداوند شنوا و داناست. [ نظرات / امتیازها ]

آن روزی که شما در نقطه مرتفع نزدیک تری و ایشان در بلندی دورتری قرار داشتند ، و قافله پائین تر از شما بودند ، و اگر برخورد به این صورت را قبلا قرار داد می کردید اختلاف می کردید ( باز به این وجه صورت نمی گرفت ) و لیکن خدا ( چنین پیش آورد ) تا بگذارند آن امری را که شدنی بود ، برای اینکه هلاک شود هر که هلاک می شود از روی بینش و زنده گردد هر که زنده می شود از روی بینش و همانا خدا شنوای دانا است . [ نظرات / امتیازها ]

همان زمانی که سپاه شما در وادی نزدیک و دشمن به مکانی دور ( از شهر مدینه ) بود و آن کاروان ( تجاری ابو سفیان ) فرو دست شما قرار داشتند ، و اگر این کارزار به وعده و قرار شما با دشمن مقرر می شد در وعده گاه ( از خوف و اندیشه در جنگ ) اختلاف می کردید لیکن برای آنکه حکم ازلی و قضای حتمی را که خدا مقدر فرموده اجرا سازد ( این رویارویی رخ داد ) تا هر که هلاک شدنی است بعد از اتمام حجت هلاک شود و هر که لایق حیات ابدی است به اتمام حجت به حیات ابدی رسد و همانا خدا شنوا و داناست. [ نظرات / امتیازها ]

آن گاه که شما بر دامنه نزدیکتر [ کوه ] بودید و آنان در دامنه دورتر [ کوه ] ، و سوارانِ [ دشمن ] پایین تر از شما [ موضع گرفته ] بودند ، و اگر با یکدیگر وعده گذارده بودید ، قطعاً در وعده گاه خود اختلاف می کردید ، ولی [ چنین شد ] تا خداوند کاری را که انجام شدنی بود به انجام رساند [ و ] تا کسی که [ باید ] هلاک شود ، با دلیلی روشن هلاک گردد ، و کسی که [ باید ] زنده شود ، با دلیلی واضح زنده بماند ، و خداست که در حقیقت شنوای داناست. [ نظرات / امتیازها ]

هنگامی حق را از باطل مشخص ساخت که شما در نزدیک ترین کرانه آن وادی ، در زمینی شنزار و دور از آب اردو زدید ، و مشرکان در دورترین کرانه وادی ، در کنارِ آب و در زمینی سخت پیاده شدند و کاروان تجاری قریش در فرو دست شما بودند و از ساحل دریا رهسپار مکّه شدند و از تیررس شما رهیدند . بدین ترتیب شما چاره ای جز نبرد با مشرکان نداشتید . اگر شما و آنان با یکدیگر وعده می کردید که این گونه باهم روبه رو شوید ، قطعاً هر دو گروه وعده خود را خلاف می کردید ، ولی آنچه را خدا پیش آورد برای این بود که کاری را که می بایست انجام شود به انجام رساند ، تا در شرایطی که عوامل پیروزی برای مشرکان آماده بود ، با پیروزی شما حق را از باطل مشخص سازد تا از آن پس هر که هلاک می شود ، با دلیلی روشن هلاک گردد ، و هر که حیات می یابد ، با دلیلی آشکار حیات یابد . و نیز چون خدا شنونده استغاثه شما و آگاه به راز درونتان بود چنین تقدیر کرد . [ نظرات / امتیازها ]

و [ یاد کنید ] هنگامی را که شما [ در جنگ بدر ] بر دامنه ای نزدیک تر به سطح زمین بودید [ که برای جنگ جایی نامناسب بود ] و دشمن در دامنه ای بالاتر [ و مناسب برای جنگ ] قرار داشت ، و کاروان [ تجاری قریش ] در مکانی پایین تر ازشما بود [ که توانست دور از دید شما بگریزد ] و اگر [ برای رویارویی ] با دشمن [ زمانی معین و جایی مشخص ] وعده می گذاشتید ، نسبت به وعده گاه اختلاف می کردید [ ظاهر امر نشان می داد که شکست حتمی با شما و پیروزی قطعی با دشمن است ، ولی این پیروزی به صورتی غیر عادی نصیب شما شد ] تا خدا پیروزی شما و شکست آنان را که [ بر اساس اراده اش ] انجام شدنی بود تحقق دهد ، تا هر که هلاک می شود از روی دلیلی روشن هلاک شود ، وهر که زندگی می کند ازروی برهانی آشکار زندگی کند و یقیناً خدا شنوا و داناست. [ نظرات / امتیازها ]

vous étiez sur le versant le plus proche, et eux (les ennemis) sur le versant le plus éloigné, tandis que la caravane était plus bas que vous. Si vous vous étiez donné rendez-vous, vous l'auriez manqué (effrayés par le nombre de l'ennemi). mais il fallait qu'Allah accomplît un ordre qui devait être exécuté, pour que, sur preuve, pérît celui qui (devait) périr, et vécût, sur preuve, celui qui (devait) vivre. et Certes, Allah est Audient et Omniscient [ نظرات / امتیازها ]

شما در کرانه نزدیک‌تر بیابان بودید و آنها در کرانه دورتر بودند و آن قافله در مکانى فروتر از شما بود. اگر شما با یکدیگر زمان جنگ را تعیین مى‌کردید باز هم از آن تخلف مى‌ورزیدید تا کارى که خدا مقرر کرده است واقع شود، تا هر که هلاک مى‌شود به دلیلى هلاک شود و هر که زنده مى‌ماند به دلیلى زنده ماند. هرآینه خدا شنوا و داناست. [ نظرات / امتیازها ]

هنگامى حق را از باطل مشخص ساخت که شما در نزدیک ترین کرانه آن وادى ، در زمینى شنزار و دور از آب اردو زدید ، و مشرکان در دورترین کرانه وادى ، در کنارِ آب و در زمینى سخت پیاده شدند و کاروان تجارى قریش در فرو دست شما بودند و از ساحل دریا رهسپار مکّه شدند و از تیررس شما رهیدند . بدین ترتیب شما چاره اى جز نبرد با مشرکان نداشتید . اگر شما و آنان با یکدیگر وعده مى کردید که این گونه باهم روبه رو شوید ، قطعاً هر دو گروه وعده خود را خلاف مى کردید ، ولى آنچه را خدا پیش آورد براى این بود که کارى را که مى بایست انجام شود به انجام رساند ، تا در شرایطى که عوامل پیروزى براى مشرکان آماده بود ، با پیروزى شما حق را از باطل مشخص سازد تا از آن پس هر که هلاک مى شود ، با دلیلى روشن هلاک گردد ، و هر که حیات مى یابد ، با دلیلى آشکار حیات یابد . و نیز چون خدا شنونده استغاثه شما و آگاه به راز درونتان بود چنین تقدیر کرد . [ نظرات / امتیازها ]

به یاد آر وقتی سپاه شما
در آن جنگ بدر و به روز غزا
همی بود بر کوه نزدیکتر
ولی دشمنان دورتر ز آن گذر
کمین کرده بودند در جای پست
سپاه شما بود بالای دست
گر این جنگ با وعده های شما
که بستید با خصم ، می شد بپا
در آن وعده گه تیغها را غلاف
بگردانده بودید از اختلاف
ولیکن همی خواست یکتا خدا
که اجرا شود حکمهای قضا
که باید بگردد هلاک
بمیرد رود در دل تیره خاک
هر آنکس حیات ابد را سزا ست
به کامش ببیند که بر او روا ست
سمیع است حقا که یکتا خدا
علیم و توانا ست آن کبریا
[ نظرات / امتیازها ]

آن گاه که شما به کناره نزدیک تر- کناره خشک رود که به مدینه نزدیک تر است- بودید و آنها- ابو جهل و سپاه او- به کناره دورتر- از مدینه- بودند و آن کاروان- شترسواران ابو سفیان- از شما فروتر بود- نزدیکتر به جانب دریا-. و اگر با آنها وعده [مکان و زمان جنگ‌] مى‌نهادید، در وعده‌گاه با یکدیگر اختلاف مى‌کردید- و این گونه با هم روبرو نمى‌شدید- و لیکن [چنان شد] تا خدا کارى را که کردنى بود به انجام رساند، تا آن که [به گمراهى‌] هلاک مى‌شود به حجتى روشن هلاک شود و آن که [به هدایت‌] زنده مى‌ماند به حجتى روشن زنده بماند و هر آینه خدا شنوا و داناست. [ نظرات / امتیازها ]

هنگامی که بودید بر کنار فرودین درّه و ایشان بر کنار فرازین آن و کاروان فرودتر از شما و اگر وعده می‌گزاردید با هم هر آینه اختلاف می‌کردید در وعده‌گاه لیکن تا بگذراند خدا کاری را که بوده است شدنی تا هلاک شود آنکه هلاک شده است از روی بینش و زنده شود آنکه زنده شده است از روی بینش و همانا خدا است شنونده دانا [ نظرات / امتیازها ]

and when you were encamped on the nearside and they (the unbelievers) on the farther side, with the caravan below, had you made an appointment with them, you would have surely failed to keep it; but allah sought to accomplish what he had ordained, so that by clear evidence, he who was destined to perish might perish, and he who was destined to live might live. surely, allah is hearing, knowing. (۴۲)
[ نظرات / امتیازها ]

(به یاد آورید) زمانى که شما در جانب پایین بودید و دشمنان در جانب بالا (بر شما برترى داشتند) و کاروان (تجارى ابوسفیان) از شما پایین‏تر بود و اگر قرار قبلى (براى جنگ هم) مى‏گذاشتید، به توافق نمى‏رسیدید. (زیرا هم بالادست شما دشمن بود، هم پایین شما و شما بین دو صف مخالف بودید و هرگز تن به چنین جنگى نمى‏دادید.) ولى (خداوند شما را در برابر عمل انجام شده قرار داد) تا کارى را که خدا مى‏خواست، تحقّق بخشد، تا هرکس (به گمراهى) هلاک مى‏شود، از روى حجّت و آگاهى هلاک شود و هر کس (به هدایت) حیات یافت، از روى دلیل، حیات یابد و همانا خداوند شنوا و داناست. [ نظرات / امتیازها ]

when you were on the nearer side (of the valley) and they were on the farthest side, while the caravan was in a lower place than you; and if you had mutually made an appointment, you would certainly have broken away from the appointment, but-- in order that allah might bring about a matter which was to be done, that he who would perish might perish by clear proof, and he who would live might live by clear proof; and most surely allah is hearing, knowing [ نظرات / امتیازها ]

یاد کنید زمانى که شما در کناره نزدیک [به مدینه‏] و آنان در کناره دورتر بودند، و سواران [کاروان تجارى قریش‏] در فرودست شما [در کناره دریا] بودند، و اگر شما با همدیگر وعده [جنگ‏] گذارده بودید [چه‏بسا] در آن وعده خلاف مى‏کردید، ولى خداوند [چنین مقرر داشت‏] تا کارى انجام یافتنى را به سرانجام برساند، تا سرانجام هرکس که نابود [و گمراه‏] مى‏گردد، دیده و دانسته باشد و هرکس زنده [و راهیاب‏] مى‏گردد دیده و دانسته باشد، و [بدانید که‏] خداوند شنواى داناست‏ [ نظرات / امتیازها ]

و آنگاه [را به یادآورید] که شما بر کناره نزدیکتر [درّه‏] قرار داشتید و آنان [که به جنگ با شما آمده بودند] در کناره دورتر آن، و کاروان [تجارتى دشمن‏] از شما پایین‏تر بود. و اگر [پیش از پیکار] با همدیگر وعده [آن را] گذارده بودید [و آنگاه از نیرو و امکانات جنگى دشمن آگاه مى‏شدید، از ترس آنان‏] در [وفاى به ]عهد تخلفّ مى‏نمودید، امّا [خواست خدا این گونه بود که بناگاه باهم رو به رو گردید ]تا خدا کارى را که به انجام رسیدنى بود، به انجام رساند [و] تا هرکس که [مى‏بایست به کیفر کفر و بیداد] نابود گردد، با دلیلى روشن [و روشنگر ]نابود گردد، و هر کس که [مى‏بایست به نور ایمان و عمل‏] زندگى یابد، با دلیلى روشن زندگى بیابد. و بیقین خدا شنوا و داناست.
[ نظرات / امتیازها ]

هنگامى که شما به کناره نزدیکتر بودید و آن ها در کرانه دورتر بودند و کاروان پایین‏تر از شما قرار داشت، اگر با یکدیگر وعده داشتید، در انجام آن اختلاف مى‏کردید ولى خدا اراده کرد که آنچه را واقع شده است اجرا سازد تا هلاک شدن کسان از روى دلیل باشد و زنده ماندنشان هم از روى دلیل، خدا شنواى دانا است. [ نظرات / امتیازها ]

remember ye were on the hither side of the valley, and they on the farther side, and the caravan on lower ground than ye. even if ye had made a mutual appointment to meet, ye would certainly have failed in the appointment: but (thus ye met), that allah might accomplish a matter already enacted; that those who died might die after a clear sign (had been given), and those who lived might live after a clear sign (had been given). and verily allah is he who heareth and knoweth (all things [ نظرات / امتیازها ]

when ye were on the near bank (of the valley) and they were on the yonder bank, and the caravan was below you (on the coast plain). and had ye trysted to meet one another ye surely would have failed to keep the tryst, but (it happened, as it did, without the forethought of either of you) that allah might conclude a thing that must be done; that he who perished (on that day) might perish by a clear proof (of his sovereignty) and he who survived might survive by a clear proof (of his sovereignty). lo! allah in truth is hearer, knower. [ نظرات / امتیازها ]

آن‏گاه که شما نزدیک‏تر [به مدینه‏] بودید و آنها دورتر، و کاروان [تجارى‏] پایین‏تر از شما بود، و اگر شما با یکدیگر وعده‏ى [جنگ‏] گذاشته بودید، قطعا در باره‏ى قرار جنگ [به خاطر کثرت دشمن‏] اختلاف می ‏کردید، ولى [چنین شد] تا خدا کارى را که می ‏بایست انجام گیرد تحقق بخشد، تا هر که گمراه می ‏شود از روى حجت گمراه شود، و هر که هدایت می ‏شود از روى حجت هدایت شود. همانا خداوند شنواى داناست‏ [ نظرات / امتیازها ]

زمانى که شما در لشگرگاه نزدیکتر بودید و آنها در لشگرگاه دورتر بودند، و سواران پایین تر از شما، هرگاه وعده می ‏گذاشتید هر آینه اختلاف می ‏کردید در وعده، و لیکن تا حکم کند خداوند امرى را که باشد کرده شده، تا هلاک گردد کسى که هلاک می شود از روى حجّت روشن و زنده باشد کسیکه می ‏زید از روى حجّت روشن، و بتحقیق خداوند هر آینه شنوا و دانا است‏ [ نظرات / امتیازها ]

‏ترجمه : ‏
‏( به یاد آورید ) زمانی را که شما در طرف نزدیکتر ( به مدینه منوّره ) بودید ( و باران فقط در آنجا بارید و زمین را سفت گردانید ) آنان ( یعنی دشمنان ) در طرف دورتر مستقرّ بودند ( و آب در اختیار نداشتند و زمین آنجا سست بود و بارانی هم به خود ندید ، و لذا قدمها بدان فرو می‌رفت ) و کاروان ( قریشیان به سرپرستی ابوسفیان که شما در تعقیب آن بودید ) در مکان پائین‌تری از شما قرار داشت . اگر با همدیگر وعده ( جنگ ) می‌دادید ( قریشیان به خاطر هراس از شما مؤمنان ، و شما مؤمنان به سبب کمی خود و فراوانی دشمنان ) به وعده خود وفا نمی‌کردید ، ولیکن تا خداوند کاری را تحقّق بخشد که می‌بایست انجام گیرد ، و بدین وسیله آنان که گمراه می‌شوند با اتمام حجّت بوده و آنان که راه حق را می‌پذیرند با آگاهی و دلیل آشکار باشد . بیگمان خدا بر هر چیزی توانا است . [ نظرات / امتیازها ]

و هنگامى که شما در کناره نزدیکتر بودید و آنان در کناره دورتر بودند و سواران (کاروان تجارتى) پائین‏تر از شما بودند و اگر با آنها وعده مى‏گذاشتید در وعده‏گاه با یکدیگر اختلاف مى‏کردید ولى این کار براى آن بود که خداوند کارى را که مقرر شده بود به انجام رساند. تا هر کس هلاک مى‏شود از روى حجت هلاک شود و هر کسى که زنده مى‏ماند از روى حجت زنده بماند و همانا خدا البته شنوا و داناست [ نظرات / امتیازها ]

" هنگامی که شما به [کِناره و] جایِ نزدیکتر بودید ، و آنها به [کِناره و] جایِ دورتر بودند ، و کاروان پایین تر از شما بود! ؛ و [شاید] اگر [عَهد و] وَعده می گذاشتید با یکدیگر ، حتماً تخلُّف می نمودید وَعده گاه را! ؛ و امّا برای آن بود که [محقّق و] تمام نماید خداوند ، اَمری را که انجام شدنی بود ؛ [و] تا هَلاک شوَد از [رویِ دلیل و] بیانی [روشن] هرکه هَلاک شد ، و زنده شوَد از [رویِ دلیل و] بیانی [روشن] هرکه زنده شد! ؛ و حقیقتاً خداوند قطعاً بسیار شنوای داناست! . " . [ نظرات / امتیازها ]