پیام ها
1- احاطه خداوند به شرق و غرب عالم یکسان است. «ربّ المشرقَین... ربّ المغربَین»
2- قرآن، انسان را به کیهان‏شناسى دعوت مى‏کند. «المشرقین... المغربین»
3- قرآن، بشر را به شناختِ آفاق و انفس، هر دو توجّه مى‏دهد. «خلق الانسان من صلصال... ربّ المشرقَین و... المغربَین»
4- پدیده‏هاى طبیعى، هم براى انسان نعمت است و هم براى جن. «ربّ المشرقَین و ربّ المغربَین فباىّ آلاء ربّکما»
5 - حرکت زمین به گونه‏اى است که مشرق و مغرب پدید مى‏آید و این از نعمت‏هاى الهى است. «فباىّ آلاء ربّکما تکذّبان»

«صلصال» به معناى گِل خشکیده، «فخّار» به معناى سفال (گل پخته شده) و «مارج» به معناى شعله است.
قرآن در مورد منشأ آفرینش انسان تعبیرات گوناگونى دارد که ممکن است این تعبیرات به مراحل مختلف آن اشاره داشته باشد:
1. خاک. «انّا خلقناکم من تراب»(70)
2. خاک آمیخته با آب. «خلقکم من طین»(71)
3. گِل بدبو. «من حماءٍ مسنون»(72)
4. گِل خشکیده. «من صلصال کالفخّار»(73)

پوسته و حتّى غلاف دور نباتات، نعمت است. «والحبّ ذو العصف»
بوى خوشِ گیاهان، یکى از نعمت‏هاى الهى است. «و الریحان»