یوم یکشف عن ساق
در مفردات و در برخی لغتنامه ها فعل (( یکشف )) را با این ترکیب به عنوان یک اصطلاح ترجمه نموده اند به این تعبیر که : زمانی که بچه ناقه در بطنش می میرد و فرد با دست آن بچه مرده را از رحم ناقه بیرون می ارود هنگامی که پایش نمایان شود گفته می شود یکشف عن ساق
شاید منظور خداوند سبحان در این آیه به تفسیر کشیدن احوال برخی از اهل دوزخ باشد که برای خداوند شریک قایل شده اند ، به این نحو که آنها از قبر برزخی خود که مانند رحم مادر است مرده بیرون خواهند آمد ، و در سیر برزخی برای آنها ناکامی در بر خواهد داشت ، و کلمه آخر همین آیه می تواند دلالتی بر این محتوی باشد ، زمانی که آنها به سجده کردن برای خداوند سبحان دعوت می شوند ، نمی توانند سجده کننده .
البته فعل یستطیعون که از ماده استفعال است می تواند دارای بار معنایی طلب که معنای قالبی این باب است باشد که در این صورت یعنی آنها حتی اراده و طلب این امر را هم نمی توانند داشته باشند ، و این معنی موید مطلب بالا است .

کلمه ( نصح ) به کار یا کلامی گفته می شود که به قصد اصلاح و از روی اخلاص باشد و کلمه ی ( غیّ ) به جهلی گفته می شود که ناشی از اعتقاد فاسد باشد . فرق میان ( اضلال ) و ( اغواء ) آن است که ضالّ هدف را می داند ، ولی راه را گم کرده ، اما در اغواء مقصد و هدف هر دو را گم کرده است .
نسبت اضلال و اغواء به خداوند ، از باب کیفر لجاجت و فساد اخلاق گمراهان است ، نه آنکه خداوند از ابتدا و بدون مقدمه کسی را گمراه کند . ( ما یُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفاسِقینَ )

مجادله اگر بر حق باشد ، ارزش است ، (جادِلْهُمْ بِالَّتی‏ هِیَ أَحْسَنُ) و اگر بر باطل باشد ، ضد ارزش . ( و جادلوا بالباطل لیدحضوا به الحق )

علم غیب ، به طور مطلق و نسبت به هر چیز و در هر شرایطی مخصوص خداوند است ، (وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُها إِلاَّ هُوَ) اما به اذن و اراده ی الهی گاهی برای اولیای خدا دریچه هایی از غیب گشوده می شود ، (تِلْکَ مِنْ أَنْباءِ الْغَیْبِ نُوحیها إِلَیْکَ) لذا پیامبران الهی ، از علم غیب برخوردارند . چنانکه در آیه ی 26 و 27سوره جن می فرماید:(عالِمُ الْغَیْبِ فَلا یُظْهِرُ عَلى‏ غَیْبِهِ أَحَداً إِلاَّ مَنِ ارْتَضى‏ مِنْ رَسُولٍ )
نه فقط علم غیب ، بلکه قدرت انجام کارهای خارق العاده نیز مخصوص خداست ، اما خداوند به هر کس که بخواهد و به هر قدر که مصلحت بداند عطا می کند . با آنکه مرگ و حیات به دت اوست ، (وَ أَنَّهُ هُوَ أَماتَ وَ أَحْیا) ، لکین حضرت عیسی (ع) نیز با اذن او مردگان را زنده می کند ، ( أُحْیِ الْمَوْتى‏ بِإِذْنِ اللَّهِ)با آنکه خداوند جان ها را می گیرد ، ( اللَّهُ یَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ ) لکن فرشتگان نیز با اذن او جان مردم را می گیرند ، (یَتَوَفَّاکُمْ مَلَکُ الْمَوْتِ )با آنکه تنها او خالق است ، (اللَّهُ خالِقُ کُلِّ شَیْ‏ءٍ)، لکن حضرت عیسی نیز با اذن الهی خلق می کرد . ( وَ إِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ بِإِذْنی)

این آیه به دو ایراتد مخالفان که در آیه ی قبل مطرح شده پاسخ می دهد :
الف : کفار گفتند : تو انسانی مثل ما هستی . آیه پاسخ می دهد : گر چه من در ظاهر مانند شما هستم ، اما مورد لطف و رحمت مخصوص پروردگار قرار گرفته ام و به من وحی می شود .
ب: مخالفان می گفتند : پیروان تو افرادی ساده لوح و کوته فکر هستند . آیه پاسخ می دهد که چنین نیست . گرچه آنها در ظاهر از شما ضعیف ترند ، اما با دیدن بیّنه و برهان ایمان آوردند ، نه بی دلیل .
انبیا در برابر مخالفان خود سعه ی صدر دارند ، در مقابل آن همه سخنان ناروا و تهمتهای نابجا ، بازهم سخن از منطق و برهان و عاطفه می زنند .

مخالفانِ حق ، گاهی رهبران الهی را تضعیف کرده و می گفتند : شما انسانهایی مثل ما هستید نه برتر از ما .
گاهی پیروان آنها را کوچک می شمردند و می گفتند : آنها افرادی بی سر و پا و بی شخصیت هستند .
و گاهی مکتب را تضعیف می کردند و می گفتند : سخن شما دروغ و افترا یا سحر سا افسانه های پیشینیان است و یا سخنان شما حرف های عادی است که اگر بخواهیم ما نیز مثل آن را می آوریم .

شاید مراد از عذابی که حضرت نوح از نزول آن بر قومش می ترسید ، قهر الهی در همین دنیا باشد ، چنانکه در چند آیه ی بعد می خوانیم که کفار به نوح گفتند : ( فاتنا بما تعدنا ان کنت من الصادقین )

حضرا توح (ع) اولین پیامبر اولوالعزم است که علیه شرک و بت پرستی قیام کرد و چون نسل بشر پس از غرق شدن کفار ، همه از حضرت نوح و همراهان اوست ، لذا او را پدر دوم گفته اند و چون عمرش از همه ی پیامبران بیشتر بوده است ، او را شیخ الانبیا خوانده اند .

همان گونه که بدن چشم و گوش دارد ، دل و روح نیز چشم و گوش دارد . همان گونه که نابینا و ناشنوا محسوسات عالم را درک نمی کندد و لذت نمی برند ، افراد لجوج نیز معارف الی را درک نکرده و لذت نمی برند .

واژه ی ( اخبتوا) از (خبت ) گرفته شده ، که هم به معنای تسلیم و خضوع آمده و هم به معنای آرامش و اطمینان بکار رفته است .
در کنار هشدار و تهدید ، تشویق آمده است . بدنبال آیات قبل که سرنوشت اهل افترا را بیان می کرد ،این آیه سیمای اهل حق را بیان می کند .