آلوسی- مفسر بزرگ اهل سنت- این سوره را در شأن اهل بیت دانسته و در ذیل این آیات گفته است: در این سوره سخنی از حور العین به میان نیامده؛ در حالی که به نعمت خدمتکاران بهشتی تصریح شده، و این به خاطر رعایت احترام زهرای بتول (س) است

ضریع: ضریع طعام اهل جهنم است که نه سیر می کند و نه فربه می گرداند با توجه به آیه 6و 7سوره غاشیه

از پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم) روایت شده: هرکس این سوره را بخواند در روز قیامت، آنگاه که نامه اعمال داده می شود، او را از رسوایی ایمن می دارد و در حالت ایمنی به پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم) نگاه می کند. هر کس این سوره را بر کسی که مبتلا به چشم درد باشدو یا چشم وی آسیب دیده باشد، بخواند ، به خواست خداوند، بیماری چشم وی بهبود می یابد.

ابن بابویه:با سند خود، از حسین بن ابی علاء نقل می کند: شنیدم امام جعفر صادق(علیه السلام) می فرماید: هرکس این دوسوره را:" اذا السماء انفطرت" و " اذا السماء انشقت" {آنگاه که آسمام از هم بشکافد} بخواند و همواره به این دوسوره در نمازهای واجب و مستحب توجه داشته باشد، همه پرده ها و رازها برای او آشکار می شود و هیچ مانعی در برابر او ایستادگی نخواهد کرد و همچنان خداوند را در نظر خواهد گرفت و خداوند، وی را مورد عنایت خویش قرار خواهد داد تا این که از حسابرسی مردم فارغ شود. توضیح : در پاورقی تفسیز روایی(برهان) آمده است : ثواب الاعمال، ص 151

چشمه تسنیم، چشمه ای است که سبب بالا بردن و ارتفاع می شود. شاید این نام گذاری از این نظر باشد که مقربان با نوشیدن آن به مقام قرب الهی و فنا در نور حق نزدیک و نزدیکتر می شوند. در تفسیر قمی آمده است که" برترین شراب اهل بهشت،( نوشیدنی خاصی است که) از بالا (همچون آبشاری) به سوی آنها می آید و آن چشمه ای است که مقربان از آن می نوشند و مقربان همان آل محمّدند... آنها تسنیم را به طور خالص می نوشند و دیگران ممزوج(با شراب طهور)." آری، این چشمه، هم از نظر مکانی جایگاه بلندی دارد و از آنجا سرا زیر می گردد و هم از نظر تأثیر معنوی، روح را در جذبه ای بسیار بلند و نشئه ای فوق العاده روحانی فرو می برد و به مقام قرب الهی می رساند.

این آیه و آیات بسیاری از قرآن، گویای این حقیقت است که گناه، دل را تاریک می کند. آری، این بدترین اثر گناه است که نور علم و حس تشخیص را از میان می برد و قلب را به باتلاق متعفّنی مبدل می کند. در این حال، انسان راه و چاه را تشخیص نمی دهد و مرتکب اشتباهات عجیبی می گردد که همه را حیران می کند. در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می خوانیم:" هنگامی که بنده گناه می کند، نقطه سیاهی در قلب او پیدا می شود. اگر توبه کند و از گناه دست بردارد و استغفار کند، قلب او صیقل می یابد و اگر باز هم به گناه برگردد، سیاهی آن افزون می شود تا تمام قلبش را فرا گیرد. این همان زنگاری است که در این آیه بدان اشاره شده است."
این نکته نیز سزاوار توجه است که انسان با ادامه گناه، لحظه به لحظه در تاریکی روحی بیشتری فرو می رود و به جایی می رسد که گناهان، به صورت حسنات در نظرش جلوه می کند و گاه آدمی به گناهانش افتخار می کند. در این مرحله، راه های بازگشت به روی او بسته می شود و این خطرناک ترین حالت ممکن برای یک انسان است.

آیات 7 تا 9
در تفسیر این آیات دو نظریه وجود دارد: 1- منظور از کتاب،همان نامه اعمال انسان ها است که هیچ کار کوچک و بزرگی نیست مگر این که بی کم و کاست در آن ثبت است. بنا بر این تفسیر سجیّن که به معنای زندان است، کتاب جامعی است که نامه اعمال همه بدکاران در آن گرداوری شده .2- کتاب دراین آیات به معنای مکتوب(چیز نوشته شده) است و منظور از آن، سرنوشت و حکم قطعی الهی بوده و منظور از سجیّن جهنم و مراد از علّیّین، بهشت است. بنابر این تفسیر، معنای آیات چنین می شود که سرنوشتی که خدا برای بدکاران به خاطر گناهانشان رقم زده،زندانی در جهنم است و سرنوشتی که برای نیکوکاران رقم خورده، درجات بالای بهشت است.
در حدیثی از امام باقر(علیه السلام) می خوانیم:" سجیّن، زمین هقتم، و علّیّین ، آسمان هفتم است(شاید اشاره به پایین ترین و برترین مکان)" از روایات متعددی نیز استفاده می شود که اعمالی که لایق قرب خدا نیست، سقوط می کند و در سجیّن قرار می گیرد.

این آیه به یک اصل اساسی در حیات همه انسانها اشاره دارد و آن اصل، این است که زندگی همواره با زحمت و رنج و تعب آمیخته است؛ حتی اگر هدف، رسیدن به متاع دنیا باشد؛ تا چه رسد به این که هدف، آخرت و سعادت جاودان و قرب پروردگار باشد. این طبیعت زندگی دنیاست. حتی افرادی که در نهایت رفاه زندگی می کنند نیز از رنج و زحمت و درد بر کنار نیستند. تعبیر ملاقات پروردگار در اینجا خواه اشاره به ملاقات صحنه قیامت باشد که صحنه حاکمیت مطلقه اوست یا ملاقات جزا و پاداش و کیفر او یا ملاقات خود او از طریق مشاهده باطنی، نشان می دهد که این رنج و تعب تا آن روز ادامه خواهد یافت و زمانی به پایان می رسد که پرونده این دنیا بسته شود و انسان با عملی پاک خدا خود را ملاقات کند. آری، راحتی بی رنج و تعب تنها در آنجا است.
در حدیث بسیار پر معنایی از امام سجاد(علیه السلام) می خوانیم: " راحت و آسایش در دنیا و برای اهل دنیا وجود ندارد. راحت و آسایش تنها برای بهشت و اهل آن آفریده شده است. رنج و تعب در دنیا آفریده شده و برای اهل دنیا و (به همین دلیل) هیچ کس پیمانه ای از آن به دست نمی آورد مگر اینکه دو برابر آن حرص نصیب اش می گردد و کسانی که از دنیا بیشتر دارند، فقیرترند؛ زیرا در حفظ اموال خویش محتاج دیگران و (برای حفظ آن) به تمام اسباب دنیوی نیازمندند. بنابراین در ثروت دنیا نیز راحتی وجود ندارد"
توضیح : سپس امام(علیه السلام) در ذیل حدیث فرموده اند:" هرگز دوستان خدا در دنیا به خاطر دنیا رنج و تعب نمی کشند؛ بلکه رنج و تعب آنها در دنیا برای آخرت است."

بی شک این محاسبه قرآنی برای افراد مؤمن کاملا روشن است؛ اما با این حال چگونه انسان مؤمن گاهی این علم و آگاهی خود را زیر پا می گذارد و آلوده گناهان و جرایمی می شود؟ این اتفاق یک دلیل دارد و آن غلبه شهوات بر وجود انسان است که سرچشمه آن حبّ دنیا است. حبّ دنیا _ اعم از حبّ مال، مقام، شهوت جنسی، برتری جویی، تن پروری، انتقام جوی و مانند اینها_ گاه چنان طوفانی در روح انسان ایجاد می کند که تمام معلوماتش را بر باد می دهد و حتی گاه حس تشخیص او را از میان می برد و در نتیجه حیات دنیا را بر آخرت مقدم می دارد . این که در روایات اسلامی حب دنیا سرچشمه تمام گناهان شمرده شده، یک واقعیت عینی و محسوس است که در زندگی خود و دیگران بارها آن را آزموده ایم. بنابر این برای قطع ریشه های گناه، راهی جز این نیست که حب و عشق دنیا را از دل بیرون کنیم. باید به دنیا همچون وسیله ای، گذر گاهی، پلی یا همچون مزرعه ای بنگریم. ممکن نیست عاشقان دنیا بر سر دو راهی وصول به متاع این جهان و نیل به رضای خدا، دومی را مقدم شمرند. اگر علل جنگ ها، خونریزی ها و کشت و کشتار ها_ حتی میان برادرها و دوستان_ را مورد توجه قرار دهیم، جای پای حب دنیا را در همه آنها نمایان می بینیم. اما چگونه می توان حب دنیا را از دل بیرون کرد؛ با این که ما همه فرزند دنیاییم و علاقه فرزند به مادر یک امر طبیعی است؟ این به آموزش فکری و فرهنگی و عقیدتی و سپس تهذیب نفس نیاز دارد. از جمله اموری که می تواند بالاترین کمک را به رهپویان راه دین در این مسیر کند، ملاحظه عاقبت کار دنیا پرستان است. توضیح : وقتی به تاریخ می نگریم که نسیمی دفتر زندگانی قدرت های بزرگ را بر هم زده و آنان با یک گردش شب و روز از تحت قدرت فرو افتاده و کاخ ها و ثروت هایشان را گذاشته و گریخته اند، این معلم و واعظ مااست.

مفهوم این تعبیر آن نیست که پیامبر ( صلی الله علیه و آله) چیزی از آیات الهی را فراموش می کند؛ بلکه هدف بیان این حقیقت است که موهبت حفظ آیات الهی از سوی خداست و هر لحظه بخواهد، می تواند آن را از پیامبرش بگیرد. این آیه در حقیقت شبیه چیزی است که درباره خلود بهشتیان در آیه 108سوره هود آمده است:" اما آنها که خوشبخت و سعادتمند شدند، جاودانه در بهشت خواهند ماند. تا آسمان ها و زمین بر پاست، مگر آنچه پروردگارت بخواهد..." مسلم است که بهشتیان هرگز از بهشت بیرون نمی روند و بنابراین ، جمله "الاّ ما شاءالله" اشاره به حاکمیت اراده و قدرت خداوند و ارتباط همه چیز به مشیت و خواست او دارد؛ هم در آغاز پیدایش و هم در بقا. از جمله اموری که بر این معنی گواهی می دهد، حفظ بعضی از خاطرات و فراموشی بعضی دیگر در میان همه انسان هاست. بنابراین، منظور، حفظ تمامی آیات و قرآن و احکام اسلام است.