تحلیلى بر حدیث حب الدنیا رأس کل خطیئة

مسلما براى افراد مؤمن این محاسبه قرآنى که در آیات فوق آمده در مقایسه دنیا با آخرت که مى‏گوید آخرت بهتر و پایدارتر است .
کاملا روشن است ، اما با این حال چگونه انسان مؤمن در بسیارى از اوقات این علم و آگاهى خود را زیر پا مى‏گذارد و آلوده گناهان و جرائمى مى‏شود ؟ ! پاسخ این سؤال یک جمله است ، و آن غلبه شهوات بر وجود انسان ، و سرچشمه غلبه شهوات نیز حب دنیا است.
حب دنیا اعم از حب مال ، مقام ، شهوت جنسى ، تفوق‏طلبى ، برترى جوئى،تن‏پرورى ، انتقامجوئى ، و مانند اینها ، گاه چنان طوفانى در روح انسان ایجاد مى‏کند که تمام معلوماتاو را بر باد مى‏دهد ، و حتى گاه حس تشخیص او را از میان مى‏برد ، و در نتیجه حیات دنیا بر آخرت مقدم مى‏دارد.اینکه در روایات اسلامى کرارا حب دنیا به عنوان سرچشمه تمام گناهان شمرده شده است یک واقعیت عینى و محسوس است که در زندگى خود و دیگران بارها آن را آزموده‏ایم.
بنا بر این براى قطع ریشه‏هاى گناه راهى جز این نیست که حب و عشق دنیا را از دل بیرون کنیم.
باید به دنیا همچون وسیله‏اى ، گذرگاهى ، پلى ، و یا همچون مزرعه‏اى بنگریم.
ممکن نیست عاشقان دنیا بر سر دو راهى وصول به متاع این جهان و نیل به رضاى خدا دومى را مقدم شمرند .
اگر پرونده‏هاى جنائى را بنگریم واقعیت حدیث فوق را در آنها به خوبى مشاهده مى‏کنیم.
هنگامى که علل جنگها ، خونریزیها ، کشت و کشتارها ( حتى میان برادران و دوستان ) را مورد توجه قرار مى‏دهیم جاى پاى حب دنیا در همه آنها مشهود و نمایان است.
اما چگونه مى‏توان حب دنیا را از دل بیرون کرد با اینکه ما همه فرزند دنیائیم ، و علاقه فرزند به مادر یک امر طبیعى است ؟ ! این نیاز به آموزش فکرى و فرهنگى و عقیدتى ، و سپس تهذیب نفس دارد.
و از جمله امورى که مى‏تواند بالاترین کمک را به سالکان راه در این مسیر کند ملاحظه عاقبت کار دنیا پرستان است .
فراعنه با آنهمه قدرت و امکانات مالى سرانجام چه کردند ؟ قارون از اینهمه گنجهائى که کلید آنها را چندین انسان نیرومند به زحمت مى‏کشیدند چه اندازه با خود برد ؟ ! قدرتهاى عظیمى را که در عصر و زمان خود مى‏نگریم ، و با نسیمى دفتر زندگانیشان بر هم مى‏خورد ، و با یک گردش لیل و نهار از تخت قدرت فرو مى‏افتند ، و کاخها و ثروتهایشان را مى‏گذارند و مى‏گریزند ، و یا به زیر خاک پنهان مى‏شوند ، خود بهترین واعظ و معلم ماست.
این سخن دامنه‏دار را با حدیثى از امام على بن الحسین (علیهماالسلام‏) که بسیار رسا و گویا است پایان مى‏دهیم : از حضرتش پرسیدند که افضل اعمال نزد خدا چیست ؟ فرمود : ما من عمل بعد معرفة الله عز و جل و معرفة رسوله (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) افضل من بغض الدنیا : هیچ عملى بعد از معرفت خداوند و رسولش افضل از دشمنى با دنیا نیست ! سپس افزود : زیرا براى حب دنیا شعب بسیارى است ، و معاصى نیز شعب بسیارى دارد ، اولین چیزى که با آن معصیت خدا شد معصیت ابلیس بود در آن زمان که ابا کرد و تکبر ورزید و از کافرین شد .
سپس حرص بود که سرچشمهمعصیت ( و ترک اولاى ) آدم و حوا گشت ، در آن زم

مساله تقدیر ( اندازه‏گیرى ) و هدایت عمومى موجودات که در آیات فوق از مظاهر ربوبیت پروردگار شمرده شده ، از مسائلى است که هر قدر زمان بر آن بگذرد و علم و دانش بشر پیشرفت کند حقایق بیشترى از آن بروز مى‏کند.
اکتشافات علمى به ما امکان مى‏دهد که چهره‏هاى تازه و شگفت‏آور و شوق‏انگیزترى از این تقدیر و هدایت را در تمام ذرات جهان بنگریم ، بعضى از مفسران در اینجا با استناد به نوشته‏هاى دانشمند معروف کمریسى موریسن در کتاب راز آفرینش انسان نمونه‏هائى از این راز بزرگ را در مورد هدایت حیوانات و انواع مختلف جانداران آورده است که ذیلا به قسمتى از آن با مختصر تغییر و تکمیل اشاره مى‏شود .
1 -پرندگان مهاجر که گاهى در سال هزاران کیلومتر را بر فراز اقیانوسها و جنگلها و بیابانها مى‏پیمایند هرگز آشیانه خود را گم نمى‏کنند ، و بعد از بازگشت
درست به وطن اصلى باز مى‏گردند ، و همچنین زنبوران عسل هر قدر از کندوى خود دورشوند و باد آنها از این طرف و آن طرف ببرد باز دقیقا به آشیانه خود بر مى‏گردند ، در حالى که انسان براى بازگشت به وطن احتیاج به نشانه‏ها و آدرسهاى دقیق و راهنما دارد.
2 -حشرات چشمهاى میکروسکوبى ( ذره بین ) دارند که ساختمان و قدرت دید آن انسان را به حیرت وا مى‏دارد ، در حالى که بازهاى شکارى داراى چشمهاى تلسکوبى ( دوربین ) هستند.
3 -انسان براى پیدا کردن راه خویش در شب باید از منبع نور استفاده کند ، ولى بسیارى از پرندگان در نهایت ظلمت و تاریکى شب اهداف خود را مى‏بینند ، و این از طریق چشمانى است که در برابر اشعه ، مادون قرمز حساسیت دارد و همچنین دستگاه رادارمانندى است که در وجود بعضى از آنها به یادگار گذاشته شده است .
4 -سگها به خاطر داشتن شامه اضافى مى‏توانند هر حیوانى را در مسیر آنها باشند از طریق بو بشناسند ، در حالى که انسان حتى با وسائلى که در دست دارد قادر به چنین مطلبى نیست.
5 -تمام حیوانات صداهائى را که شدت ارتعاش آن بیرون از قدرت سامعه ما است درک مى‏کنند ، و شنوائى آنها به مراتب از شنوائى ما دقیقتر است ، هر چند انسان توانسته است این مطلب را با وسائل و ابزار علمى جبران کند و صداى بال مگسى را که چندین کیلومتر از او دور است آنچنان بشنود که گوئى روى لاله گوش او قرار گرفته ! و شاید این تفاوت قدرتى را که خداوند میان انسان و حیوان قائل شده به خاطر همین است که انسان از طریق علم و عقل قادر بر جبران ضعفهایش مى‏باشد ولى حیوانات چنین نیستند .
6 -نوعى ماهى کوچک است که سالها در دریا زندگى مى‏کند سپس براى
تخم‏ریزى به همان نهرى که در آن متولد شده است باز مى‏گردد و بر ضد امواج پیش مى‏رود موطن اصلى را که مناسبت پرورش او است بعد از سالها آن در فاصله دور دستى پیدا مى‏کند!
7 -و از این عجیب‏تر داستان بعضى از حیوانات آبى است که آنها عکس این مسیر را طى مى‏کنند.

محتواى سوره اعلى و فضیلت آن
این سوره در حقیقت از دو بخش تشکیل یافته ، بخشى که در آن روى سخن به شخص پیامبر (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) است و دستوراتى را در زمینه تسبیح پروردگار ، و اداى رسالت ، به او مى‏دهد ، و اوصاف هفتگانه‏اى از خداوند بزرگ در این رابطه مى‏شمرد .
و بخش دیگرى که از مؤمنان خاشع ، و کافران شقى ، سخن به میان مى‏آورد ، و عوامل سعادت و شقاوت این دو گروه را به طور فشرده در این بخش بیان مى‏کند.
و در پایان سوره اعلام مى‏دارد که این مطالب تنها در قرآن مجید نیامده است ، بلکه حقایقى است که در کتب و صحف پیشین ، صحف ابراهیم و موسى ، نیز بر آن تاکید شده است.
در فضیلت تلاوت این سوره روایات فراوانى رسیده : از جمله در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) مى‏خوانیم : من قرئها اعطاه الله عشر حسنات بعدد کل حرف انزل الله على ابراهیم و موسى و محمد ( صلوات الله علیهم ) : هر کسى سوره اعلى را بخواند خداوند به عدد هر حرفى که بر ابراهیم (علیه‏السلام‏) و موسى (علیه‏السلام‏) و محمد (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) نازل کرده ده حسنه به او عطا مى‏فرماید .
و در حدیث دیگرى از امام صادق (علیه‏السلام‏) مى‏خوانیم : من قرأ سبح اسم ربک الاعلى فى فرائضه او نوافله قیل له یوم القیامه ادخل الجنة من اى ابواب الجنة شئت ان شاء الله!
کسى که سوره اعلى را در فرائض یا نوافل خود بخواند ، روز قیامت به او گفته مى‏شود : از هر یک از درهاى بهشت مى‏خواهى وارد شو ان شاء - الله .
در روایات متعددى نیز آمده است هنگامى که پیغمبر (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) یا ائمه هدى (علیهم‏السلام‏) آیه سبح اسم ربک الاعلى را مى‏خواندند بعد از آن به این دستور عمل کرده مى‏فرمودند سبحان ربى الاعلى.
و در روایت دیگرى آمده که یکى از یاران على (علیه‏السلام‏) مى‏گوید : بیست شب پشت سر آن حضرت نماز خواندم جز سوره سبح اسم ربک الاعلى را در نماز نمى‏خواند ، و مى‏فرمود اگر مى‏دانستید چه برکاتى در آن است هر یک از شما در هر روز ده بار آن را تلاوت مى‏کردید ، و هر کس آن را بخواند گوئى کتب و صحف موسى و ابراهیم را تلاوت کرده است .
خلاصه از مجموعه روایاتى که در این زمینه رسیده استفاده مى‏شود که این سوره از اهمیت خاصى برخوردار است ، تا آنجا که در حدیثى از على (علیه‏السلام‏) مى‏خوانیم : این سوره محبوب پیغمبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) بود کان رسول الله (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) یحب هذه السورة سبح اسم ربک الاعلى.
در اینکه آیا این سوره در مکه نازل شده یا در مدینه ؟ در میان مفسران گفتگو است مشهور آن است که این سوره در مکه نازل شده است ، در حالى که بعضى معتقدند که مدنى است .
علامه طباطبائى ( رحمة الله علیه ) ترجیح مى‏دهد که قسمت اول سوره مکى باشد ، و ذیل سوره مدنى ، چرا که در آن سخن از نماز و زکات است و طبق
تفسیرى که از ائمه اهل بیت (علیهم‏السلام‏) رسیده منظور نماز عید فطر و زکات فطره است ، و مى‏دانیم روزه ماه مبارک و نماز عید و زکات فطره در مدینه نازل شده است.
ولى این احتمال وجود دارد که دستور به نماز و زکات در بخش آخر این سوره یک دستور عام باشد هر چند نماز عید فطر و زکات فطره یکى از مصادیق روشن آن محسوب مى‏شود ، و مى‏دانیم تفسیر بهمصداق روشن در روایات اهل بیت (علیهم‏السلام‏) بسیار فراوان است.
بنا بر این نظر مشهور که مى‏گویند تمام سوره مکى است بعید به نظر نمى‏رسد ، به خصوص اینکه آیات آغاز و پایان سوره کاملا از نظر مقاطع حروف هماهنگ است ، و مشکل بتوان گفت قسمتى در مکه و قسمتى در مدینه نازل شده در روایتى نیز آمده است که هر گروهى از مسلمانان وارد مدینه مى‏شدند این سوره را براى مردم مدینه مى‏خواندند.
و این احتمال که فقط صدر آن خوانده مى‏شد و ذیل آن در مدینه نازل شده بسیار بعید است.

.
نور رمز وحدت و ظلمت رمز پراکندگى است
نکته دیگرى که در اینجا باید به آن توجه داشت این است که در آیات قرآن ، نور با صیغه مفرد آورده شده و ظلمت به صورت جمع (ظلمات ).
ممکن است این تعبیر اشاره لطیفى به این حقیقت باشد که ظلمت (اعم از حسى و معنوى ) همواره سرچشمه پراکندگیها و جدائیها و دور افتادنها است ، در صورتى که نور رمز وحدت و اجتماع مى باشد.
بسیار با چشم خود دیده ایم که در یک شب تابستانى ، چراغى در وسط حیاط یا بیابان روشن مى کنیم ، در مدت کوتاهى همه گونه حشرات گرد آن جمع مى شوند و در واقع مجمعى از زندگى را در اشکال متنوع تشکیل میدهند، اما هنگامى که آن را خاموش کنیم هر کدام به طرفى میروند و پراکنده مى گردند، در مسائل معنوى و اجتماعى نیز همینگونه است ، نور علم و قرآن و ایمان مایه وحدت ، و ظلمت جهل و کفر و نفاق موجب پراکندگى است .
گفتیم این سوره براى تحکیم پایه هاى خدا پرستى و توحید در دلها نخست انسان را متوجه عالم کبیر مى سازد، و در آیه بعد توجه به عالم صغیر یعنى انسان مى دهد و در این مورد به شگفت انگیزترین مساله یعنى آفرینش او از خاک و گل اشاره کرده مى فرماید: او است خدائى که شما را از گل آفرید
(هو الذى خلقکم من طین ).
درست است که آفرینش ما از پدران و مادرانمان بوده است ، نه از خاک ولى چون آفرینش انسان نخستین از خاک و گل بوده است ، درست است که به ما نیز چنین خطابى بشود.
سپس به مراحل تکاملى عمر انسان اشاره کرده مى گوید: پس از آن مدتى را مقرر ساخت که در این مدت انسان در روى زمین پرورش و تکامل پیدا کند (ثم قضى اجلا).
اجل در اصل به معنى مدت معین است ، و قضاء اجل به معنى تعیین مدت و یا به آخر رساندن مدت است ، اما بسیار میشود، که به آخرین فرصت نیز اجل گفته مى شود، مثلا مى گویند اجل دین فرا رسیده است یعنى آخرین موقع پرداخت بدهى رسیده است ، و اینکه به فرا رسیدن مرگ نیز اجل مى گویند به خاطر این است که آخرین لحظه عمر انسان در آن موقع است .
سپس براى تکمیل این بحث مى گوید: اجل مسمى در نزد خدا است (و اجل مسمى عنده ).
و بعد میگوید شما افراد مشرک درباره آفرینندهاى که انسان را از این اصل بى ارزش یعنى گل آفریده و از این مراحل حیرت انگیز و حیرت زا گذرانده است شک و تردید به خود راه میدهید، موجودات بى ارزشى همچون بتها را در ردیف او قرار داده ، یا در قدرت پروردگار بر رستاخیز و زنده کردن مردگان شک و تردید دارید

از سوره هاى مکى و داراى 165 آیه مى باشد
سوره مبارزه با انواع شرک و بت پرستى
گفته مى شود این سوره شصت و نهمین سوره اى است که در مکه بر پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نازل گردید، ولى در چند آیه از آن گفتگو است که بعضى معتقدند این چند آیه در مدینه نازل شده است ، اما از روایاتى که از طریق اهل بیت به ما رسیده استفاده مى شود که یکى از امتیازات این سوره آن است که تمام آیاتش یکجا نازل شده است و بنابراین همه آن مکى خواهد بود.
هدف اساسى این سوره ، همانند سایر سوره هاى مکى ، دعوت به اصول سه گانه توحید و نبوت و معاد است ، ولى بیش از همه روى مساله یگانه پرستى و مبارزه با شرک و بت پرستى دور مى زند، به طورى که در قسمت مهمى از آیات این سوره روى سخن به مشرکان و بت پرستان است ، و به همین مناسبت گاهى رشته بحث به اعمال و کردار و بدعتهاى مشرکان مى کشد.
در هر صورت تدبر و اندیشه در آیات این سوره که آمیخته با استدلالات زنده و روشنى است ، روح توحید و خدا پرستى را در انسان زنده کرده ، و پایه هاى شرک را ویران مى سازد، و شاید به خاطر همین بهم پیوستگى معنوى و اولویت مساله توحید بر سایر مسائل بوده که همه آیات آن یکجا نازل گردیده است .
و نیز به خاطر همین موضوع است که در روایاتى که پیرامون فضیلت این سوره نازل شده کرارا مى خوانیم سوره انعام را هفتاد هزار فرشته ، به هنگام نزول بدرقه کردند، و کسى که آن را بخواند (و در پرتو آن روح و جانش از سرچشمه توحید سیراب گردد) تمام آن فرشتگان براى او آمرزش مى طلبند!.
دقت در آیات این سوره میتواند روح نفاق و پراکندگى را از میان مسلمانان برچیند،
گوشها را شنوا، و چشمها را بینا و دلها را دانا سازد.
ولى عجیب این است که بعضى از این سوره ، تنها به خواندن الفاظ آن قناعت مى کنند، و جلسات عریض و طویلى براى ختم انعام و حل مشکلات شخصى و خصوصى خود با تشریفات ویژهاى تشکیل مى دهند که بنام جلسات ختم انعام نامیده مى شود، مسلما اگر در این جلسات به محتواى سوره دقت شود، نه تنها مشکلات شخصى ، مشکلات عمومى مسلمانان نیز حل خواهد شد، اما افسوس که بسیارى از مردم به قرآن به عنوان یک سلسله اوراد که داراى خواص مرموز و ناشناخته است مى نگرند و جز به خواندن الفاظ آن نمى اندیشند، در حالى که قرآن سراسر درس است و مکتب ، برنامه است و بیدارى ، رسالت است و آگاهى .

فضائل آیة الکرسی از زبان رسول اللّه

آیه الکرسی منشأ خیر وبرکتی است که خداوند تبارک وتعالی توسط رسول اکرم(صلی الله علیه وآله)در سوره مبارک بقره به انسان عطا فرموده است و خداوند می فرماید: این آیه عظیم الشأن و با برکت را به بندگانم هدیه می کنم وبه همین دلیل است که پیغمبر عزیز ما به پیروانش توصیه می کند که آیه الکرسی را مورد توجه خاص قرار دهند و تلاوت کنند تا از منشأ خیر و برکت آن بهره گیرند.

آیه الکرسی

اثرات و خواص آیه الکرسی آیه الکرسی یعنی چه؟

تعریف کرسی در آیه ای که به آیه الکرسی معروف شده است

کرسی از ریشه ( ک- ر – س ) گرفته شده و به معنی اتصال یافتن اجزای یک ساختمان به هم می باشد و نیز کرسی را تخت هم می گویند که بر آن می نشینند که در این زمینه می توان برای کرسی سه معنی آورد

1) علم الهی: کرسی همان جسم بزرگ کیهانی است که زمین، خورشید و آسمان ونیز سایر اجزا ی آسمان را در برمی گیرد.

2) جسم بزرگ کیهانی: کرسی را همان یک جسم و جرم بزرگ کیهانی تصور کرد که تمام اجزائی که در آسمان و زمین ... است در آن جای می گیرد که از حضرت علی (علیه السلام) نقل شده است که آسمان وزمین وتمام موجودات در داخل این کرسی قرار دارندکه چهار فرشته به اذن خداوند آن را حمل می کنند.

3) قدرت و سلطنت الهی: کرسی را همان جهان هستی است که این جهان تمام تحت سلطه و قدرت حضرت احدیت بوده و هیچ جنبنده ای از دایره قدرت واحاطه و سیطره او خارج نمی شود وبدون اذن او هیچ تغییری ایجاد نمی شود.

4) عرش: درلغت همان کرسی است که عرش در لغت فارسی به معنی رکن واساس هرچیز ویا سقف خانه گفته می شودبنا براین با توجه به این دو تعریف در مورد کرسی وعرش متوجه می شویم که کرسی ظاهر وعرش باطن هر چیز را گویند.

شأن نزول آیه الکرسی

در قرآ ن کریم آیا تی که بر پیامبر اسلام نازل می شد دارای علت وسببی بود که به اذن خداوند توسط فرشتگان برای رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) فرستاده می شد که در مجموع به آنها شأ ن نزول می گویند . و سبب نزول آیه الکرسی درسوره بقره احتمالا این بوده که قوم یهود معتقد بودند که خداوند تبارک وتعالی پس از خلقت آفرینش آسمانها و زمین و... خسته شده و برای رفع خستگی روی کرسی نشست که آیه مبارک آیه الکرسی بر رد عقاید منحرف کننده قوم یهود نازل شد.

صحابه درباره فاضل ترین آیه در قرآن با هم سخن می گفتند، پس حضرت علی علیه السلام آنان را فرمود: شما درباره آیة الکرسی چه می گویید؟ آنگاه گفت: رسول صلی الله علیه و آله مرا گفت: ای علی! سید بشر، آدم است و سیّد عرب، محمد صلی الله علیه و آله و در این فخری نیست و سید کلام، قرآن است و سیّد قرآن، بقره است و سید بقره، آیة الکرسی

رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) در هنگام خواندن آیه الکرسی تبسم می کردند و می فرمودند : آیه الکرسی گنج بزرگ و رحما نی است که زیر عرش (همان کرسی) به من نازل شدو نیز در روایت آمده است که هنگام نزول آیه الکرسی هزار فرشته تا رسیدن به حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) این آیه مبارک وعظیم را همراهی می کرد.

پاداش کسی که آیت الکرسی را زیاد می خواند

عبدالله بن عوف گفته است:" شبی خواب دیدم که قیامت شده است و من را آوردند و حساب من را به آسانی بررسی کردند. آنگاه مرا به بهشت بردند و کاخ های زیادی به من نشان دادند. به من گفتند: درهای این کاخ را بشمار ؛ من هم شمردم 50 درب داشت. بعد گفتند: خانه هایش را بشمار. دیدم 175 خانه بود. به من گفتند این خانه ها مال توست. آن قدر خوشحال شدم که از خواب پریدم و خدا را شکر گفتم. صبح که شد نزد ابن سیرین رفتم و خواب را برایش تعریف کردم. او گفت : معلوم است که تو آیه الکرسی زیاد می خوانی. گفتم : بله ؛ همین طور است. ولی تو از کجا فهمیدی. گفت برای اینکه این آیه 50 کلمه و 175 حرف دارد. من از زیرکی حافظه او تعجب کردم. آنگاه به من گفت : هر که آیه الکرسی را بسیار بخواند سختی های مرگ بر او آسان می شود.
بعد از نماز
پیامبر فرمودند: هر کس آیه الکرسی را بعد از نماز بخواند هفت آسمان شکافته گردد و به هم نیاید تا خداوند متعال به سوی خواننده آیت الکرسی نظر رحمت افکند و فرشته ای را بر انگیزد که از آن زمان تا فردای آن کارهای خوبش را بنویسد و کارهای بدش را محو کند.
رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمود: یا علی بر تو باد به خواندن آیه الکرسی بعد از هر نماز واجب. زیرا به غیر از پیغمبر و صدیق و شهید کسی به خواندن آن بعد از هر نماز محافظت نمی کند و هر کس بعد از هر نماز آیه الکرسی را بخواند به جز خداوند متعال کسی او را قبض روح نمی کند و مانند کسی باشد که همراه پیامبران خدا جهاد کرده تا شهید شده است و فرمود: بعد از مرگ بلا فاصله داخل بهشت می شود و به جز انسان صدیق و عابد کسی بر خواندن آیه الکرسی مواظبت نمی کند.
دعا
در روایتی از امام باقر آمده است:" هر کس آیه الکرسی را بعد از هر نماز بخواند از فقر و بیچارگی در امان شود و رزق او وسعت یابد و خداوند به او از فضل خودش مال زیادی بخشد."
رسول اکرم فرمودندکه هر کس آیه الکرسی را بعد از هر نماز واجب بخواند نمازش قبول درگاه حق می گردد و در امان خدا باشد و خداوند او را از بلاها و گناهان نگه دارد.
جهت نور چشم بعد از هر نماز دست بر چشم بگذارد و آیه الکرسی بخواند و بگوید :" اعیذ نور بصری بنور الله الذی لا یطفی"
خداوند به موسی بن عمران وحی فرمود: کسی که بعد از نماز واجبش آیه الکرسی بخواند خداوند متعال به او قلب شاکرین – اجر انبیا و عمل صدیقین را عطا فرماید و چیزی جز مرگ از داخل شدن او به بهشت جلوگیری نمی نماید. مداومت نمی نماید به آن مگر پیامبر یا صدیق یا کسی که از او راضی شده ام و یا شخصی که شهادت را روزی او می نمایم.

فضائل آیة الکرسی از زبان رسول اللّه

«اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَّهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی اْلأَرْضِ...

خداوند، معبودی جز او نیست. او زنده پایدار است. نگیرد او را خوابی و نه نیمه خوابی؛ هر چه در آسمان ها و زمین است از آنِ او است. کیست آن کس که نزد او پایندانی کند مگر به دستور او؛ او به هر چه روبروی آنهاست و به هر چیز که پشت سر آنها است آگاه است و به چیزی از علم او احاطه نیابند جز آنچه خودش بخواهد. «کُرسیِّ» [قدرت و علم] او آسمان ها و زمین را فراگرفته است و نگهداریِ آنها بر او گران نباشد، او بلندپایه بزرگوار است.
باید دانست که از عادتِ خدای سبحان در این کتاب کریم این است که سه نوع سخن را با هم درمی آمیزد یعنی: علم توحید، علم احکام و علم قصص و این شیوه بهترین شیوه هاست نه باقی گذاشتنِ انسان در نوعی واحد، زیرا آن مایه ملال می گردد و اما هرگاه از نوعی از علوم به نوعی دیگر انتقال یابند، سینه بدان گشایش یابد و دل بدان شاد شود، پس گویی از شهری به شهر دیگر سفر می کند و یا از بوستانی به بوستان دیگر می رود و یا از خوردن طعام لذیذی به خوردن طعام دیگر می پردازد و شکّی نیست که این لذیذتر و دلاویزتر باشد. و چون در آیات گذشته از علم احکام و از علم قصص آنچه را که مصلحت دید یاد کرد، اکنون آن چه را که به علم توحید تعلق دارد یاد کرد و گفت: «اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ» و در آیه چند مسأله است:
در روایتی از امام باقر آمده است:" هر کس آیه الکرسی را بعد از هر نماز بخواند از فقر و بیچارگی در امان شود و رزق او وسعت یابد و خداوند به او از فضل خودش مال زیادی بخشد"
مسأله نخستین: بیان فضایل این آیه است. از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده اند که فرمود: این آیه را در هیچ خانه ای نخوانند مگر این که شیاطین سی روز آن خانه را رها کنند و ساحر و ساحره یی در آن درنیاید، چهل شب و از حضرت علی علیه السلام می آید که فرمود:
از پیامبر شنیدم بر چوب پاره های منبر در حالی که می گفت: هر کس آیةُ الکرسی را به دنبال هر نماز واجبی بخواند او را از وارد شدن به بهشت باز نمی دارد، مگر مرگ و بر آن مواظبت نمی ورزد [یعنی پیوسته نمی خواند [مگر صدّیقی یا عابدی و هر کس آن را بخواند وقتی که به رختخواب خود می رود. خداوند او را ایمن می دارد و همسایه اش را و همسایه همسایه اش را و خانه هایی را که گرداگردِ او است.
گویند: صحابه درباره فاضل ترین آیه در قرآن با هم سخن می گفتند، پس حضرت علی علیه السلام آنان را فرمود: شما درباره آیة الکرسی چه می گویید؟ آنگاه گفت: رسول صلی الله علیه و آله مرا گفت: ای علی! سید بشر، آدم است و سیّد عرب، محمد صلی الله علیه و آله و در این فخری نیست و سید کلام، قرآن است و سیّد قرآن، بقره است و سید بقره، آیة الکرسی.
و باز از حضرت علی علیه السلام روایت کرده اند که: چون روز بَدْر بود، من قتال کردم. آنگاه به نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمدم تا چه می کند، چون آمدم دیدم که در سجده است و می گوید: «یا حیُّ یا قَیوُّمُ» و بر آن چیزی نمی افزاید؛ آنگاه باز به قتال بازگشتم. سپس باز آمدم و او همان کلمات را می گفت و همچنان می رفتم و می آمدم و به او می نگریستم و او بر آن گفتار چیزی نمی افزود، تا اینکه خداوند او را فتح داد.

این سوره، یکصد و شصت و پنج آیه دارد و همه‏ى آیات آن یکجا در مکّه و با تشریفات خاصّى نازل شده است. جبرئیل، این سوره را با بدرقه‏ى هفتاد هزار فرشته بر پیامبر خدا صلى الله علیه و آله نازل کرد.
پیام اصلى آیات این سوره، مبارزه با شرک و دعوت به توحید است. از آنجا که مشرکان جزیرة العرب به اعتقاد خود، بعضى چهارپایان را حلال و بعضى را حرام مى‏دانستند، قرآن در مقام مبارزه با این‏گونه خرافات و باورهاى غلط، از آیه‏ى 136 این سوره به بعد، احکامى را در مورد چهارپایان بیان مى‏دارد که بدین جهت این سوره، «انعام» نام گرفته است.
روایاتى درباره‏ى فضیلت این سوره و نیز برآورده شدن حاجت به واسطه‏ى تلاوت این سوره آمده است. از جمله از امام صادق علیه السلام نقل شده که هر کس چهار رکعت نماز (با دو سلام) بخواند، آنگاه این سوره و سپس دعایى را قرائت‏ کند، حاجاتش برآورده مى‏شود. «1»
در هیچ سوره‏اى به اندازه‏ى این سوره، کلمه‏ى «قل» نیامده است. تکرار 44 بار این خطاب به پیامبر، شاید به خاطر آن است که در این سوره، عقائد باطل و انحراف‏ها و توقّعات بى جاى مشرکان بیان شده و لازم است قاطعیّت در کار باشد. این مطلب بیانگر آن است که پیامبر صلى الله علیه و آله مأمور است متن وحى را بى‏کم و کاست بگوید.
______________________________
(1). تفسیر اطیب‏البیان.

در آیه‏ى 109 همین سوره خواندیم که خداوند پیامبران را در قیامت جمع کرده، از آنان مى‏پرسد: از مردم چه پاسخى شنیدید؟ این آیه، گفتگوى خدا و حضرت عیسى را در آن روز بیان مى‏کند.
گرچه مسیحیان، امروز مریم را خدا نمى‏دانند؛ ولى چون گروهى از آنان در آن زمان عقیده‏به خدا بودن مریم داشتند و یا به خاطر آنکه عبادت در برابر مجسّمه‏ى او به منزله‏ى معبود قرار دادن اوست، تعبیر به «اله» شده است. «اتَّخِذُونِی وَ أُمِّی إِلهَیْنِ»
«دُونِ اللَّهِ»، نشانه‏ى شرک است، نه نفى خدا، یعنى علاوه بر خدا، عیسى و مریم را معبود دانستن شرک است. البتّه تثلیث فعلى مسیحیان، اب و ابن و روح‏القدس است.
امام رضا علیه السلام فرمود: «درباره‏ى من دو گروه هلاک مى‏شوند و من تقصیرى ندارم: یکى علاقمندان افراطى، دیگرى کینه توزان بى‏جهت». «1»
تسبیح حضرت مسیح، خود نشانه‏ى دیگرى است که خداوند منزّه از هرگونه شریکى است.
در آیات دیگر آمده است: «وَ قالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمنُ وَلَداً سُبْحانَهُ» «2»، «وَ یَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَناتِ سُبْحانَهُ» «3» که خدا را از داشتن هر گونه فرزند، چه دختر چه پسر، منزّه مى‏شمارد.

اگر این آیه را در ادامه‏ى آیه‏ى قبل بدانیم، مى‏توان گفت که شکستن احترام کعبه و ماه‏هاى حرام و مخالفت با قربانى واحکام حج و بى‏هدف پنداشتن مناسک حج، عقابى شدید به دنبال دارد، چنانکه احترام به کعبه و ماه‏هاى حرام و قربانى کردن و مناسک حج، مغفرت و رحمت الهى را به دنبال دارد. (البتّه مى‏توان آیه را به طور مستقل و بدون نظر به آیه‏ى قبل معنا کرد که همان ترجمه مى‏شود).

امام صادق علیه السلام فرمود: «کفّاره‏ى شترمرغ، شتر و کفّاره‏ى الاغ وحشى، گاو و کفّاره‏ى آهو، گوسفند و کفّاره‏ى گاو وحشى، گاو اهلى است». «1»