این داستان هایی که در آیات گذشته نقل شد و اصالت الحس بودن اینها و اعمال و گفتار زشتشان در مورد خدا و پیامبرش و ... نشان می دهد که آنها ماتریالیست بودند. اصالت را به ماده و محسوسات می دادند. هر چه که محسوس بود قبول می کردند و به محض رفع اثر آن به حالت قبلی خود بازمی گشتند. مثل معجزه شکافته شدن دریا، ولی بعد که از دریا عبور کردند و موسی به طور رفت، دوباره گوساله پرست شدند.

این تکرار «لنا» و از خود مکررّ نام بردن این همان نشانهٴ خودخواهی بنی اسرائیل است «ادع لنا ربک یبیّن لنا» این «لنا» در چند تا تکرار شده است با این​که بدون ذکر «لنا» هم کافی بود بر فرض هم ذکرش لازم باشد یک بار گفتن آن کافی بود.

در کشتن گاو، تقدّس گاو کوبیده مى‏شود. همانند بت‏شکنى ابراهیم علیه السلام و آتش زدن گوساله‏ى طلایى سامرى. «تَذْبَحُوا بَقَرَةً

در فرهنگ قرآن و روایات، جهل به معناى بى‏خردى است، نه نادانى. لذا کلمه‏ى «جهل» در برابر «عقل» بکار مى‏رود، نه در برابر علم

خدواند در این آیه به نحوی به دنبال اثبات معاد نیز هست. آنجا که می فرماید کذلک یحی الله الموتی

همانگونه که گفتیم تکلیف بنى اسرائیل در آغاز، مطلق و بى قید و شرط بود، اما سختگیرى و سرپیچى آنها از انجام وظیفه، حکم آنها را دگرگون ساخت و سخت‏تر شد
با این حال اوصاف و قیودى که بعدا براى این گاو ذکر شده ممکن است اشاره به یک حقیقت اجتماعى در زندگى انسانها بوده باشد: قرآن گویا مى‏خواهد این نکته را بیان کند که گاوى که باید نقش احیا کننده داشته باشد، ذلول یعنى تسلیم بدون قید و شرط، و باربر و اسیر و زیر دست نباشد، همچنین نباید رنگهاى مختلف در اندام آن به چشم بخورد بلکه باید یک رنگ و خالص باشد.
به طریق اولى کسانى هم که در نقش رهبرى و احیاء کردن اجتماع ظاهر مى‏شوند و مى‏خواهند قلبها و افکار مرده را احیا کنند، باید رام دیگران نگردند، مال و ثروت فقر و غنى، قدرت و نیروى زورمندان، در هدف آنها اثر نگذارد، کسى جز خدا در دل آنها جاى نداشته باشد، تنها تسلیم حق و پایبند دین باشند، هیچگونه رنگى در وجودشان جز رنگ خدایى یافت نشود، و این افراد هستند که مى‏توانند بدون اضطراب و تشویش به کارهاى مردم رسیدگى کرده، مشکلات را حل نموده، و آنها را احیاء کنند.
ولى دلى که متمایل به دنیا و رام دنیا است، و این رنگ وى را معیوب ساخته، چنین کسى نمى‏تواند با این عیب و نقصى که در خود دارد قلوب مرده را زنده سازد و نقش احیا کننده داشته باشد

در این آیه و آیات بعدی و هم چنین در آیات گذشته (60) داشتیم که اینها به موسی می گویند ربک. یعنی پروردگار تو. نمی گویند پروردگار ما. این علاوه بر اساعه ادب، حماقت و عدم ایمان به خدا را می رساند. هم چنین این ایات مهر تاییدی بر اصالت الحس بودن آنهاست

گرچه خدای سبحان از هر انسانی در مواطن عدیده میثاق گرفت خواه در موطن ذریّه، خواه در موطن عقل خواه در موطن وحی ولی پیمانی که از بنی​اسراییل گرفت یک پیمان خاصّی است لذا از آن میثاق به عنوان میثاق غلیظ یاد کرده است سرّش اعتیاد بنی‌اسراییل به پیمان شکنی بود

این دو، سه وجهی که مرحوم اَمین الإسلام در مجمع ذکر کرده است هیچ کدام از اینها نمی​تواند ظاهر آیه را توجیه کند ایشان احتمال داده​اند که منظور از این اخذ میثاق احتمالاً همان است که در عالم ذرّیه از همه گرفته شد یا با عقل گرفته شد یا با وحی گرفته شد این سه راه اخذ میثاق مشترک بین همهٴ امم است این میثاق غلیظ نیست خدای سبحان از بنی‌اسراییل یک میثاق غلیظ گرفت معلوم می​شود غیر از این سه راه مشترک یک راه چهارمی است که بنی‌اسراییل طبق آن راه میثاق سپردند این بنی‌اسراییلی که مکرّر در مکرّر دست به شرک می​زدند مکرّر در مکرّر معجزات حسّی می​دیدند خدای سبحان نشانهٴ عذاب را برای اینها مقرّر کرد که اگر دگرباره دست از گناه برندارند گرفتار این عذاب خواهند شد

مّا این‌که در این آیه در کنار ایمان، عمل صالح را هم ذکر فرمود برای آن است که ایمان به تنهایی مؤثر نیست گرچه حقیقت ایمان، اعتقاد است و اقرار است و عمل، امّا مبادا کسی خیال کند، صرف اقرار به حال انسان سودمند است برای این که این پندار ظهور نکند در نوع موارد، خدای سبحان ایمان را با عمل صالح ذکر می‌کند. حقیقت ایمان همهٴ این مراحل را دارد امّا ذکر عمل صالح بعد از ایمان نه برای آن است که ایمان فقط اعتقاد قلبی است بلکه عمل صالح جزء مظهرات ایمان و متممّات ایمان است و از آن جهت که سهم مهم را عمل صالح به عهده دارد این جزء را هم بعد از آن کل یاد می‌کند، نظیر این‌که خدای سبحان گاهی اسم ملائکه را می‌برد بعد از این اسم ملائکه را برد نام مبارک جبرئیل(سلام الله علیه) را هم علی حده می‌برد این ذکر خاص بعد ازعام یا ذکر بعضی از اجزاء معتبر بعد از کل برای توجّه دادن به آن جزء است نه برای آن است که در حقیقت ایمان، عمل دخیل نیست نمونه‌هایی این که ذکر خاص بعد ازعام یا ذکر جزء بعد از کل برای اهمیت آن مسئله مطرح است یکی‌اش در همین سورهٴ مبارکه الرحمن آیهٔ ٦٨ است که می‌فرماید: *«فیهما فاکهة ونخل ورمّان»در این دو باغ بهش، میوه است بعد می‌فرماید: انار است خوب فاکهه که فرمود رمّان را هم شامل می‌شود این نه برای آن است که رمّان فاکهه نیست بلکه به خاطر همان خصوصیت رمّان بهشتی است که باعث شده است در کنار فاکهه ذکر بشود. این عمل صالح به منزله رمّانی است که بعد از ایمان ذکر شده است ایمان کل است، اعتقاد قلبی و اقرار زبانی و عمل ارکان را در بر دارد و ذکر عمل صالح برای دعوت به آن عمل صالح است چه این که گاهی خود آن عمل جانحی و قلبی را هم در کنار ایمان ذکر می‌کند گاهی می‌فرماید: کسانی که مؤمنند و عمل صالح دارند و قلب آنها خاضع است این اخبات قلب و خضوع قلب، جزء همان درجات ایمان است که فعل قلبی است ولی مع ذلک در کنار ایمان ذکر می‌شود در سورهٴ مبارکهٴ حج وقتی امتحان الهی را ذکر می‌کند می‌فرماید: خدای سبحان در موارد امتحان، عده‌ای را می‌آزماید آنها که از علم برخوردارند و مؤمنند از این امتحان سرفراز بیرون می‌آیند آیهٴ ٥٤ سورهٔ حج این است که *«ولیعلم الّذین أُوتوا العلم أنّه الحقّ من ربّک فیؤمنوا به فتخبت له قلوبهم وإنّ الله لهادِ الّذین آمنوا إلی صراط مستقیم»که بعد از مسئلهٴ ایمان اخبت را ذکر فرمود اخبات آن طمأنینه درونی است آن تواضع درونی است که یک عمل قلبی است ایمان آن را هم در بردارد منتها درجه‌ای از درجات ایمان، اخبات است که خدای سبحان مخبتین را دوست دارد، مخبت یعنی کسی که سر بر نمی‌آورد در برابر خدا، گردن فرازی ندارد او مسلم است و منقاد و مطیع محض، و احیاناً برای اهمیت بعضی از مسائل، گاهی جزئیات اعمال صالح را هم خدای سبحان ذکر می‌کند مثل آیهٔ ٢٧٧ همین سورهٔ مبارکهٴ بقره می‌فرماید: *«إنّ الّذین آمنوا وعملوا الصّالحات وأقاموا الصّلوة وآتَوا الزکوة»خب مسئلهٴ اقامهٴ نماز و ایتاء زکات، یقیناً جزء اعمال صالحه است با این‌که صالحات را به عنوان جمع محلّی به الف و لام ذکر کرد فرمود: آنها که مؤمند و عمل صالح انجام می‌دهند و همه کارهای خیر را انجام می‌دهند و نماز می‌خوانند و زکات می‌دهند، این *«أقاموا الصلاة وآتوا الزکاة»را در کنار *«عملوا الصالحات»ذکر کرده است نه به خاطر آنکه *«عملوا الصّالحات»*، صلات و زکات را در برندارد بلکه به خاطر ذکر خاص بعد از عام است برای دعوت به این خاص و اهمیت این خاصّها است