سوره مبارکه حمد نشان دهنده لطف پروردگار به بندگان است. در این سوره به راه و صراط مستقیم اشاره شده است این راه، راه کسانى است که مشمول نعمت هاى الهى شده اند و راهشان از راه گمراهان متمایز است. انتخاب صراط مستقیم مهمترین محور اساسى سوره مبارکه فاتحةالکتاب است قرآن کریم سه راه را در این سوره به تصویر کشیده، راه گم گشتگانى که به دور خود مى چرخند و در حقیقت گرفتار سردرگمى در زندگى شده اند، راه انسان هایى که در برابر حق مى ایستند و با برنامه هاى الهى مقابله مى کنند و مورد خشم خداوند واقع مى شوند که این ها «مغضوب علیهم» هستند و راه انسان هایى که طریق مستقیم را انتخاب مى کنند، چون کوتاهترین راه براى رسیدن به هدف راه مستقیم است که منتهى به سعادت مى شود.
قرآن کریم در سوره حمد به انسانها مى آموزد که راه ها را بشناسیم و بهترین و کوتاهترین راه را انتخاب کنیم و هر روز از خدا بخواهیم که انسان را در راه مستقیم پایدار وثابت قدم بدارد.
در فضایل سوره حمد از پیامبر اکرم (ص) روایت است خداوند با نزول سوره فاتحةالکتاب منت جداگانه اى بر من نهاد .
در روایتى که در همین رابطه نقل شده است که امام حسین (ع) بیمار شد حضرت فاطمه (س) او را نزد رسول خدا آورد و در این هنگام جبرییل بر پیامبر (ص) نازل شد و به ایشان خطاب نمود که خداوند متعال سوره اى از قرآن را به تو نازل کرده است چهل بار این سوره یعنى سوره حمد را بر جامى از آب بخوان و جام را به او بنوشان البته خدا او را شفا خواهد داد.
همچنین از رسول اکرم (ص) نقل است که هر مسلمانى سوره حمد را بخواند پاداش او به اندازه پاداش کسى که دو سوم قرآن را خوانده است، در حدیثى دیگر از امام صادق (ع) روایت است که شیطان چهار بار فریاد کشید و ناله سر داد. نخستین بار روزى بود که از درگاه الهى رانده شد دومین بار هنگامى بود که از بهشت به زمین تنزل یافت و سومین بار هنگام بعثت پیامبر خاتم (ص) و آخرین بار زمانى بود که سوره حمد نازل گردید .