آیات قرآن دلالت دارند بر اینکه عدم ایمان به معاد سبب بروز گناهان می شود. در این آیه هم صفت منکران معاد را می گوید که انفاق انجام نمی دهند و این به سبب انکار معاد است.
فای اول آیه دلالت بر تفریع داد یعنی این عدم انفاق به سبب تکذیب دین است.

در این آیه آمده است که پروردگار این خانه را بپرستید و در آیه بعد صفات آن پروردگار را گفته است که انسان را از گرسنگی می رهاند و به او امنیت می دهد. در این آیه خداوند را با نام ربّ یاد و از الله یادی نکرد. شاید بتوان گفت که دو دلیل دارد:
1- مشرکین بت ها را فقط به خاطر شان ربوبیتشان می پرستیدند و خالق را خداوند می دانستند به همن دلیل در این آیه می گوید که خدا هم خالق است و هم ربوبیت دارد؛ در نتیجه فقط او شایسته عبادت است و بت ها لایق عبادت نیستند.
2- در آیه بعد فقط کسی می تواند آن صفات را داشته باشد که ربّ بوده و درارای شان ربوبیت باشد فلذا باید کلمه ربّ آورده می شود.

در آیه 44 متقین را محسن نامیده است. زیرا اولا تقوا سبب انجام عمل نیک و حسن می شود به عبارت دیگر محسن بودن نتیجه متقی بودن است. ثانیا آیه در مقام بیان پاداش متقین است لذا باید علت شایستگی برای پاداش را بیان کند در نتیجه صفت محسن را بیان کرد.

در آیه 41 متقین در مقابل مکذبین قرار گرفته اند. شاید وجهش این باشد متقین وقتی برایشان یقین حاصل شود و حقانیت دین بر آنها آشکار می شود، ایمان آورده و دستورات الهی را انجام می دهند و خود را از محرمات الهی دور می کنند.

در این سوره تکذیب سبب معذب شدن در آخرت می شود. شاید دلیلش این باشد که تکذیب در موقعی اتفاق می افتد که انسان بر مطلبی یقین پیدا کند طوری که حقانیت آن بر او ثابت شود. با این حال حقیقت را کتمان کرده و آن را انکار می کند. در این حالت است که رو در روی خداوند قرار می گیرد فلذا در آخرت مستحق عذاب می شود. لذا در سوره بر کلمه تکذیب تاکید فراوان شده است و نیز به مقدار زیادی برای آنان اظهار تاسف شده است.

در آیه قبل از یوم فصل نام می برد و در این آیه می گوید که نمی دانی روز فصل چیست. در ادامه نیز روز فصل را توصیف نمی کند به سراغ بیان وضعیت مجرمین می رود تا آیه 38. در آیه 38 می گوید که این مطالب همان روز فصل است.
حال چرا اینگونه بیان شده است؟ حقیقت روز فصل این است که در آن روز، باطلی که در دنیا با حق توسط مجرمین آمیخته شده بود از حق جدا می شود و حقیقت به طور کامل نمایان می شود. نتیجه آشکار شدن حق نیز، بطلان ادعای کفار و در نتیجه معذب شدن آنها است، لذا در این 22 آیه حال و وضعیت مجرمین را در قیامت بیان میکندو بعد از آیه 38 دیگر درباره وضعیت مجرمین و مکذبین صحبت نمی کند و مختصری درباره وضعیت متقین نیز می گوید.

این آیه دلالت دارد که وحی فقط مخصوص انبیا و امامان و فقط مخصوص مردها نیست بلکه غیر انبیا و امامان و زنهانیز می توانند با تحصیل شرایطی به مقام انزال وحی برسند. البته نه وحی تشریعی.

یعنى مال بسیارى در عداوت و دشمنى پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله صرف کردم و باین جنایتش افتخار میکرد.
مقاتل گوید: که او حرث بن عامر بن نوفل بن عبد مناف بود و جهتش این بود که او گناهى مرتکب شد پس از رسول خدا (ص) فتوا خواست پیامبر (ص) او را امر فرمود که کفّاره دهد، پس گفت از وقتى که وارد دین محمّد (ص) شدم مالم در کفّارات و صدقات تمام شد.

یعنى آیا این انسان گمان میکند که هر گاه گناه خداى تعالى را نمود و مرتکب کارهاى زشت شد کسى بر عقاب و عذاب او قدرت ندارد، و این بدگمانى است، و این استفهام انکاریست یعنى نباید البته چنین گمانى برد.
حسن گوید: یعنى آیا پندارد این مغرور بمالش که احدى قدرت ندارد که مالش را از او بستاند؟
قتاده گوید: آیا گمان میکند که از مالش سؤال نمیشود که از کجا تحصیل کرده و در کجا صرف کرده است.
کلبى گوید: آن انسان ابو الاشدّین مردى از حج بود که بسیار نیرومند و هیکل‏دار بود بطورى که در بازار عکاظ بر روى پوستى مى‏نشست و ده نفر آن را میکشیدند از زیر او پس آن پوست قطعه قطعه میشد و او از جاى خود بلند نمیشد.

ابن عبّاس و سعید بن جبیر و حسن گویند: یعنى در تعب و سختى و رنج، گوید: متحمّل میشود مصیبتهاى دنیا و سختیهاى آخرت را، و گفت فرزند آدم همواره متحمّل سختى و ناراحتى میشود تا از دنیا بیرون رود.
و بعضى گفته‏اند: یعنى انسانى را ایجاد کردیم در سختى از حمل و زائیده شدن و شیر خوارگى و جدا شدن از شیر و معیشت و زندگى او و مرگ او آن گاه خداوند سبحان ایجاد نکرده که متحمل شدائد شود باندازه ایکه آدمى زاده متحمّل میشود و حال آنکه او با این عمل ناتوان‏ترین خلق خداست.
و بعضى گفته‏اند: در کبد یعنى ایستاده بر دو پایش بطور مستقیم و راست و هر چیزى که خلق شده است برو و سرافکنده راه میرود مگر انسان که راست و منتصب خلق شده است، پس کبد بمعناى استواء و استقامه است و آن روایت مقسم بن عبّاس و قول مجاهد و ابى صالح و عکرمه است.
و بعضى گفته‏اند: مقصودش شدت امر و نهى است یعنى آن را خلق کردیم تا اینکه ما را عبادت کند بعبادتهاى دشوار مانند غسل جنابت در سرما و برخاستن از خواب لذیذ براى نماز پس شایسته است براى او که بداند که دنیا منزل سختى و رنج و تعب و بهشت خانه راحت و نعمت است.