سلام علیکم
برخی دوستان در باب این آیه و در ذکر معنای «حبل الله» در بخش سوال چنان گفته اند که گویی حبل الله منحصر به آن چه که در دین پیامبر اسلام صلوات الله علیه آمده است می شود. در حالی که بر اساس آیات متعدد قرآنی که در سوره بقره و آل عمران و دیگر مواضع کلام قرآنی بیان شده است؛ حبل الله همان «دین اسلام» است که شامل تمامی رسالت های پیامبران از نخستین آن ها تا ختم ایشان می شود و لذا منحصر به سخنان یک پیامبر خاص نمی شود. از همین روی تمامی پیامبران الله از ابراهیم و موسی و عیسی علیه السلام گرفته تا پیامبر اسلام صلوات الله علیه همگی متذکر گفتاری بودند که مصداق «حبل الله» می باشند.

این آیه اشاره به سطحی اعلی از پروای الهی(تقوا) نسبت به آیه 16 سوره التّغابن دارد. در آیه 16 سوره تغابن به تقوای الهی به قدر توان و استطاعت هر کس اشاره شده است. یعنی هر کس به قدر توان خود در پروای الهی جهد کند؛ اما این آیه اشاره به این دارد که چنان در پروای الهی جهد کنید که شایسته و حق الله است. بدین توضیح که در حدّ مقام الله نسبت به پروا و تقوای الهی کوشش شود.
پر واضح است که این آیه در خور مقام مقربین و سابقون است. کسانی که نه در چهارچوب متعارف توان آدمی، بلکه به قدر فوق طاقت متعارف انسانی در رعایت شأن حضور الله در زندگی خود می کوشند و از عهده ی خود چنان انتظاری دارند که چه بسا در فهم آدمیان متعارف نگنجد!
هرچند شایان ذکر است که رعایت پروای الهی آن چنان که سزاوار و شایسته ی ذات بی نهایت حضرت حق می باشد عملا از حوزه ی توانایی آدمیان متعارف خارج است.

در فرهنگ لاروس آمده است:
«هرجا «حنیف» با «مسلم» آمده باشد منظور «حاجی» است.» و این قسمت از آیه «و لکن کان حنیفاً مسلماً» را این گونه معنا می کند:
«لیکن حاجی مسلمان بود»
در ادامه این را نکته را متذکّر می شود که کلمه «حنیفاً» هرگاه به تنهایی در قرآن کریم آمده باشد به معنای «مسلم» است.

پیامبر اسلام صلوات الله علیه پیش از مبعوث شدن به نبوت جزو گروهی بود که به آن ها «حنفا» می گفتند. این گروه برخی آداب و رسوم اعراب جاهلیّت را به جای نمی آوردند. مثلا به بت ها اعتقاد نداشتند، شراب نمی خوردند و مخالف زنده به گور کردن دختران بودند.
پیامبر اسلام همچنین خود را منسوب به حضرت ابراهیم علیه السلام معرفی می کرد. و برای ایشان احترام زیادی قائل بود.

فرهنگ لاروس در شرح احوال گروه «حُنَفا» آورده است:
فرقه ای از عرب که بت ها را پیش از اسلام انکار می کردند.

فرهنگ لاروس در ذیل معنای «الحنیف» آورده است:
میل کننده به حقّ در دین و جز آن.
در جاهلیّت «حنیف» به کسی گفته می شد که غسل جنابت به جای آرد و ختنه کرده باشد.

سلام
برخی دوستان را دیده ام که از این آیه چنین فهمیده اند که مسلمانان هیچ بیگانه ای را نباید به دوستی و یاوری برگیرند و کلا با بیگانگان قطع رابطه کنند! (رجوع شود به بخش تفسیر همین آیه ذیل مطلب آقای ابراهیم محمودی-برگزیده ای از تفسیر نمونه)
بنده استنباطی این چنینی از این آیه را که اساسا با بیگانگان به طور کلی دوستی نباید کرد را نه متناسب با پیام این آیه می دانم و نه منطبق با واقعیت های جهان امروز!
قرن بیست و یکم در دوران جدید واقع است و آبشخور از بنیان های نظری جدید. امروزه دیگر نه امکان قطع ارتباط با دیگران و بیگانگان وجود دارد؛ و نه اگر بر فرض محال چنین امکانی وجود می داشت، به نفع مسلمانان بود.
در جهان امروز نمی توان دور کشور خود حصار و دیوار کشید و گفت به بیگانگان هرگز نباید دست داد! چراکه فرضا فلان و بهمان هستند. اصلا این دیدگاه نه مورد تأیید قرآن است و نه مصالح مسلمانان در جهان جدید را رقم خواهد زد.
دنیای جدید دنیای ارتباطات است و اگر ما خود را دارای فرهنگ و تمدن غنی می دانیم که صاحب حرف هایی برای گفتن به جهانیان است، می بایست با ملل مختلف جهان تعامل داشته باشیم! قرآن کریم خودش توصیه کرده است که بر روی زمین گردش کنید و با ملل مختلف آشنا شوید.
پیامبر اسلام صلوات الله علیه نیز در همین راستا فرموده است که: «رهبانیت ملّت من، نشستن در مساجد است.» یعنی ما در اسلام گوشه گیری و انزوا به هیچ وجه نداریم و اتفاقا یکی از امتیازات منحصر به فرد اسلام در همین تشویق به ارتباطات و حضور در میان مردمان است. دین اسلام یک دین کاملا اجتماعی و فعال است. به نظر بنده کسانی که از قرآن دوری از دیگر ملل و قطع رابطه با آن ها را به هر بهانه ای استنباط می کنند دچار سوء فهم شده اند و به طور جدی باید عمیق تر سیره ی پیامبر اسلام صلوات الله علیه و ائمه ی اطهار علیهم السلام را مورد کنکاش قرار دهند.

سلام
در همین صفحه در ضمن نکته های بیان شده مطلبی از مرحوم علامه طباطبایی از کتاب تفسیرالمیزان ایشان با عنوان «استثناء در آیه استثناء منقطع است» نقل گردیده است که ضمن احترام به نظر این استاد فقید، نقد ذیل بر آن به نظر وارد می آید:
جمع خوف و محبت در قلب ممکن است. همان طوری که در مباحث عرفانی و اخلاقی اسلامی نیز همواره مسلمان و مومن را کسی می شمارند که در عین این که دوستدار خداوند است، خوف او را نیز در دل دارد. همان طور که فرزندی به جهت خطایش از پدرش خوفی دارد اما این مانع از آن نمی شود که پدرش را در آن لحظه دوست نداشته نباشد.
مثال دیگر از جمع خوف و ترس: مادریست که از فرزند مجنون خود پرستاری می کند و در وقت تیمار او خوف از حمله ی فرزند خود را در دل دارد که مبادا به او آسیبی برساند ولی در عین حال محبّتی در دل نسبت به همان فرزند دارد که او را به پرستاری از فرزند مجنونش همچنان وا می دارد!
بنابراین جمع خوف و محبّت کاملا ممکن و بسیار هم شایع است.
اگر بخواهیم از نظر علم منطق صحبت کنیم، این می شود که اساسا محبّت و خوف رابطه ی ضدیّت ندارند و لذا جمع آن ها فاقد اشکال منطقی است! آنچه که ضد محبّت است همانا «نفرت» است. محبت و نفرت دو ضد هستند که از نظر منطقی و عقلی جمع آنها محال است. یعنی نمی توان کسی را دوست داشت و در همان حال او را دوست نداشت. این تناقض است. لذا اجتماع محبّت و نفرت که ضدّین منطقی محسوب می شوند محال است. در حالی که چنانکه عرض شد محبت و خوف ضد منطقی هم محسوب نمی شوند. و از همین روی نیز اجتماع آنها فاقد اشکال منطقی است.

سلام بر شما
اگرچه مومن ممکن است بنا بر ضرورت های زندگی جمعی با غیر مومنان ارتباطات اجتماعی داشته باشد و اشکالی هم ندارد. اما باید به هوش بود که کفر غیر از ظلم است! و مومن به هیچ وجه حق ندارد با ظلم مماشات کند. قطعا تقیه و سکوت در برابر ظلم از سوی مدعی اهل ایمان بودن به هیچ وجه پذیرفتنی نیست! و سکوت و تقیه ی او در برابر ظلم، جز شهادت به بی ایمانی و مومن به حق نبودنش هیچ چیز دیگری نیست.
مومن ولو برای لحظه ای حتی در دل خود نباید نسبت به ظلم بی تفاوت باشد و به هر طریق ممکن می بایست علیه ظلم قیام و مخالفت کند.
تراشیدن باب تقیه در مواجهه با عمل ظالمان یکی از آفات بسیار پلیدی بوده است که عده ای به مثابه ی یک ترفند شرعی برای خود و دیگران تجویز کردند و چه نتایج شومی هم در زمان سلطه ی سلاطین و مستبدان ما از همین تقیه در برابر ظلم به پا خواسته است.
مومن باید نعره ای مردانه و تمام قد باشد در برابر هر ظلمی که می بیند!

مرحوم علامه طباطبایی ترک انفاق را در عداد گناهان کبیره ای ذکر فرموده اند که ناظر به حقّ الناس است. و لذا نه توبه و نه کفاره را برای پاک شدن آن گناه کبیره از کارنامه اعمال آدمی کارساز نمی شمارند.
البته بنده شخصا صد در صد با نظر ایشان موافقم. خداوند روح این عالم بزرگ را قرین رحمت کند.